Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Ziomek (spr.), Sędzia WSA Jacek Kuza, Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Asystent sędziego Sergiusz Leydo, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 28 marca 2008r. sprawy ze skargi J. C. i J. K. na decyzję Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie zmiany w ewidencji gruntów oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] znak: [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego na podstawie art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz art. 138 § 1 pkt 2 kpa po rozpatrzeniu odwołań M. G, J. K. oraz J. C. uchylił w całości decyzję Starosty z dnia [...]. znak: [...] i orzekł o odmowie wprowadzenia w ewidencji gruntów miasta obręb[...], żądanych przez wnioskodawcę zmian podmiotowych odnośnie działki nr 3629/6.

W zaskarżonej decyzji organ ustalił następujący stan faktyczny i prawny:

Wnioskiem z dnia [...] J. C. wystąpił do Starosty o dokonanie zmiany polegającej na doprowadzeniu do zgodności ewidencji gruntów miasta W. odnośnie działki 3629/6 na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Kielcach. w sprawie Sygn. akt IICa 921/04 o zasiedzeniu nieruchomości objętej księgą wieczystą KW 65 prowadzoną przez Sąd Rejonowy we W. dla działki 3629/4 oraz ze stanem ujawnionym w dziale drugim księgi wieczystej KW 65 i wpisanie w ewidencji gruntów w miejsce Z.B. i L. C. - J. C. i J. K. Według dotychczasowego zapisu: "działka nr 3629/6 KW 65 własność po 1/7: Z. B., L. C., J. C., J. K., M. S., J. S., F. W., władanie: M. L. G., M. S., W. W.".

Starosta decyzją z dnia [....] znak: [...] wprowadził zmiany w ewidencji gruntów miasta W. w zakresie całej jednostki rejestrowej G.709 (obejmującej działkę nr 3629/6) i ujawnił jako współwłaścicieli działki ewidencyjnej położonej w obrębie [...] nr 3629/6 o pow. 0,0074 ha J. C., J. K., J. S. i M. S, M. S. i A. S., F. W. i W. W.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego decyzją z [...] znak: [...] na skutek odwołania M. G., J. K. i J. C. uchylił powyższą decyzję Starosty i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Główny Geodeta Kraju decyzją z dnia [...] znak: [...] stwierdził nieważność decyzji Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] znak: [...] uchylającą decyzję Starosty z dnia [...] znak:[...]. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał naruszenie art. 138 § 2 kpa polegające na braku podstaw do przekazywania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji i obowiązek dla organu II instancji orzekania co do istoty sprawy.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego rozpatrując ponownie odwołania uchylił w całości decyzję Starosty i odmówił wprowadzenia w ewidencji gruntów miasta zmian podmiotowych żądanych przez wnioskodawcę dotyczących nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym 3629/6.

Dokonując ustaleń organ II instancji stwierdził, że zgodnie z zapisem w księdze wieczystej KW 65 prowadzonej w Sądzie Rejonowym we W. Wydział Ksiąg Wieczystych, współwłaścicielami działki położonej we W. przy ulicy D., oznaczonej literą "c" na planie złożonym do księgi wieczystej KW 102 wraz z domem mieszkalnym o powierzchni 37m2 na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego we W. z dnia 31 marca 2004r. sygn. akt I Ns 216/03 są J. K. w 4/10 częściach oraz J. C. w 6/10 częściach. Dział trzeci tej księgi wieczystej zawiera wpis o treści "Sień i podwórze o obszarze 76 m2 oznaczone literą "f" na planie złożonym pod nr 2 do zbioru dokumentów księgi wieczystej KW 102 są wspólne i korzystać z nich mogą każdocześni właściciele niniejszej nieruchomości oraz właściciele nieruchomości sąsiednich oznaczonych na tymże planie literami "b-d-e", na podstawie wyroku Sądu Grodzkiego z dnia 29 sierpnia 1932r. C.565/32.

Organ administracyjny porównując ewidencję gruntów miasta W. z planem hipotecznym oraz badając stan prawny nieruchomości oznaczonych literami b, c, d, e, f ustalił że:

- działka nr 3629/6 o pow. 0,0074 ha stanowi w tych samych granicach działkę oznaczoną literą "f" o pow. 76 m 2,

- działka nr 3629/5 o pow. 0,0041 ha stanowi w tych samych granicach działkę oznaczoną literą "b" o pow. 41 m2, zgodnie z wpisem księgi wieczystej kw nr 116 prowadzonej w Sądzie Rejonowym we W, wraz z domem mieszkalnym stanowi własność F. i W. małż. W., po śmierci których na podstawie testamentów sporządzonych w formie aktów notarialnych Rep. A Nr 3786/97 z 22.10.1997r. oraz Rep. A nr 3784/ 97 z 22.10.1997r. jedyną powołaną do spadku jest A. S.

- działka nr 3629/4 o pow. 0,0041 ha stanowi w tych samych granicach działkę oznaczoną literą "c" o pow. 37 m2, zgodnie z księgą wieczystą KW 65 prowadzoną w Sądzie Rejonowym we W, wraz z domem mieszkalnym o powierzchni 37 m2 stanowi współwłasność J. K. w 4/10 częściach i J. C. w 6/10 częściach.

- działka nr 3629/3 o pow. 0,0037 ha stanowi w tych samych granicach działkę oznaczoną literą "d" o pow. 36 m2, aktem notarialnym Rep. Nr 37/51 M. i A.małżonkowie S. nabyli jej własność, po ich śmierci masa spadkowa obejmująca nieruchomość jest zarządzana przez córkę M. G.,

-działka nr 3629/2 o pow. 0,0055 ha stanowi w tych samych granicach działkę oznaczoną literą "e" o pow. 55 m2., aktem notarialnym rep. nr 603/47 J. i M. małżonkowie S. nabyli jej własność, po śmierci J. S. masa spadkowa pozostaje w zarządzie M. S.,

Organ odwoławczy badając zasadność wniosku J. C. uznał, iż wpis w dziale trzecim księgi wieczystej KW 65 nie jest dokumentem stanowiącym podstawę wprowadzenia żądanych przez wnioskodawcę zmian podmiotowych i nie ma innych dokumentów prawnych, na podstawie których można jednoznacznie wskazać właścicieli działki oznaczonej literą "f" (obecnie 3629/6). Uzasadniając wydanie rozstrzygnięcia na niekorzyść odwołujących się stron, wbrew zasadzie wyrażonej w art. 139 kpa organ stwierdził, że decyzja Starosty W naruszała rażąco przepisy w zakresie ewidencji gruntów i budynków oraz interes społeczny.

Organ odwoławczy podniósł, że Starosta W. w odrębnym postępowaniu może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i w oparciu o przepis § 12 ust. 2 rozp. z 29.03.2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków wydać decyzję o ustaleniu władających nieruchomością o nr 3629/6 oznaczonej w planie hipotecznym literą "f".

J. C. i J. K. zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] znak:[...], wnosząc o jej uchylenie. W motywach wskazali, że organ odwoławczy w postępowaniu administracyjnym dostatecznie nie wyjaśnił stanu faktycznego oraz zasadności przesłanek będących podstawą rozstrzygnięcia, czym naruszył art. 7, art. 11, art. 12 kpa, a ponadto naruszył § 12 ust 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Zdaniem skarżących, prawo własności do nieruchomości oznaczonej na planie literą "c", z którą wiąże się prawo korzystania z sieni i podwórza oznaczonych na planie literą "f" uprawniało organ I instancji do ujawnienia J. C. i J. K.jako władających nieruchomością 3629/6. Skoro tego dotyczył m.in. ich wniosek, brak podstaw do wyjaśnienia kwestii władania tą nieruchomością w odrębnym postępowaniu. Twierdzą, że ich prawo do władania przedmiotową działką zostało w postępowaniu udowodnione.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wniósł o oddalenie skargi podtrzymując dotychczasową argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - zwanej dalej jako p.p.s.a.), wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego mających wpływ na wynik sprawy i przepisów postępowania jeżeli mogły one mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W rozpatrywanej sprawie kontrola sądowoadministracyjna takich naruszeń prawa nie wykazała.

W niniejszej sprawie przedmiotem rozpoznania jest decyzja organu drugiej instancji uchylająca decyzję organu pierwszej instancji i orzekająca o odmowie wprowadzenia w ewidencji gruntów miasta W. zmian podmiotowych dotyczących działki nr 3629/6. W związku z powyższym oceny wymaga, czy zaskarżona decyzja wydana została zgodnie z art. 138 § 1 pkt 2 kpa.

Stosownie do art. 20 ust.1 pkt.1 i ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 ze zm.) w ewidencji gruntów i budynków wykazuje się położenie, granice, powierzchnie gruntów oraz także ich właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części. Według § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38 poz. 454 - cytowanego dalej jako rozporządzenie) dane dotyczące właścicieli nieruchomości uwidacznia się w ewidencji na podstawie:

1) wpisów dokonanych w księgach wieczystych,

2) prawomocnych orzeczeń sądowych,

3) umów zawartych w formie aktów notarialnych, dotyczących ustanowienia lub przeniesienia praw rzeczowych do nieruchomości, z wyłączeniem umów dotyczących użytkowania wieczystego gruntów i własności lokali,

4) ostatecznych decyzji administracyjnych,

5) dyspozycji zawartych w aktach normatywnych,

6) umów dzierżawy, o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 2.

Stosownie do treści § 46 ust 1 rozporządzenia, dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek osób, organów i jednostek organizacyjnych, o których mowa w § 10 i 11.

Organ prowadząc postępowanie w celu aktualizacji danych zawartych w ewidencji związany jest ponadto regułami postępowania administracyjnego, określającymi jego obowiązki tak w zakresie prowadzenia postępowania jak i orzekania. Powyższe oznacza m.in., że prowadząc postępowanie w przedmiocie aktualizacji danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków na wniosek, organ związany jest żądaniami strony i nie może wyjść poza ich granice określone wnioskiem.

Z akt administracyjnych wynika, że w rozpoznawanej sprawie z wnioskiem o zmianę ewidencji gruntów wystąpił J. C. wnosząc o wpisanie w odniesieniu do nieruchomości oznaczonej nr ewidencyjnym 3629/6 w miejsce Z. B. i L.C. - J. C. i J. K., którzy nabyli w drodze zasiedzenia udziały we własności zabudowanej nieruchomości położonej we W. przy ul. D., obecnie ul. K., oznaczonej jako działka literą "c" na planie złożonym pod nr 2 księgi wieczystej KW 102, dla której jest prowadzona przez Sąd Rejonowy we W. księga wieczysta KW nr 65 (postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach w sprawie Sygn. akt IICa 921/04). Z akt sprawy bezspornie wynika, że zasiedzenie swym zakresem nie obejmuje działki ewidencyjnej 3629/6.

W ocenie Sądu Organ I instancji dokonując zmiany wpisu w ewidencji gruntów wyszedł ponad żądanie wniosku regulując całość wpisu dotyczącego jednostki rejestrowej G.709 ( działki oznaczonej na planie literą "f"). Wpis ten został dokonany poprzez ujawnienie współwłaścicieli bez powołania ich tytułów własności i bez określenia przysługujących im w nieruchomości udziałów. Należy zauważyć, że wprawdzie prawu cywilnemu znana jest konstrukcja współwłasności łącznej, jednakże współwłasność łączna powstaje jedynie wtedy, gdy wynika to z przepisu prawa, o czym stanowi art. 196 § 1 ustawy kodeks cywilny. Współwłasność łączna jest zatem wyjątkiem od zasady współwłasności w częściach ułamkowych, powstaje między innymi w odniesieniu do małżeńskiej wspólności majątkowej, współwłasności wspólników spółki cywilnej, wspólnot gruntowych i leśnych (prawa serwitutowe) - taka zaś sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi.

W sprawie brak jest przesłanek do ustalenia istnienia współwłasności niepodzielnej (condominium pro indiviso), wadliwa jest więc regulacja jednostki rejestrowej w ewidencji gruntów z wpisaniem współwłasności łącznej bez istniejącej podstawy prawnej. Nie ma ponadto podstawy prawnej wobec braku tytułów własności do wpisania w rejestrze gruntów aktualnych władających jako współwłaścicieli nieruchomości na zasadach współwłasności ułamkowej.

Rozstrzygnięcie organu I instancji nie znajdowało potwierdzenia ani w treści postanowienia o zasiedzeniu ani w treści księgi wieczystej KW 65, bowiem tytuły te dotyczą działki 3629/4 ( oznaczonej na planie lit "c") nie zaś działki oznaczonej nr 3629/6 ( oznaczonej na planie lit "f" ). Wprowadzenie zmian podmiotowych w obrębie działki oznaczonej nr 3629/6 mogłoby nastąpić jedynie wówczas, gdyby zmiany wynikały z wpisu w dziale drugim księgi wieczystej prowadzonej dla działki 3629/6, ostatecznych decyzji administracyjnych wydawanych przez organy administracji publicznej, prawomocnych orzeczeń sądowych, czy też aktów notarialnych.

Przedmiot wpisu w dziale III księgi wieczystej został określony w § 42 ust 1-4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.09.2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów ( Dz. U. Nr 102, poz. 1122 ze zm.). Zgodnie z pkt 3 § 42 powołanego rozporządzenia wykonawczego do ustawy o księgach wieczystych i hipotece w dziale trzecim księgi wieczystej wpisowi podlegają ciężary i ograniczenia ciążące na nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta. Dział III służy zatem do wpisywania ciężarów i ograniczeń ciążących na nieruchomości, dla której założono księgę na rzecz innych nieruchomości lub określonych wpisem podmiotów prawa. W aktualnym stanie faktycznym i prawnym słuszne jest stanowisko organu II instancji, że wpis w dziale III KW nr 65 prowadzonej dla działki nr 3629/4 nie stanowi podstawy do ujawnienia J. C. i J. K. jako współwłaścicieli działki nr 3629/6.

W tym stanie sprawy Sąd uznał, że organ II instancji prawidłowo przyjął, że brak jest podstaw do dokonania zmian wpisu w ewidencji gruntów zgodnie z żądaniem skarżących wobec braku dokumentów źródłowych uzasadniających taki wpis.

Za przedwczesne Sąd uznał wskazania zawarte w końcowej części uzasadnienia zaskarżonej decyzji, w zakresie rozważań dotyczących ustalenia władających nieruchomością o nr 3629/6, albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że nieruchomość oznaczona literą "f" nie ma uregulowanego stanu prawnego (vide wyrok Sądu Grodzkiego we W. z dnia 29 sierpnia 1932r. C.565/32), takich zaś ustaleń organ II instancji nie czynił. Okoliczność ta nie miała jednak istotnego wpływu na wynik sprawy.

Według utrwalonego orzecznictwa sądów nie można w postępowaniu o zmianę danych w ewidencji gruntów samodzielnie ustalać i rozstrzygać o prawidłowości tytułów własności (aktów notarialnych, aktów własności ziemi, prawomocnych orzeczeń sądowych, ostatecznych decyzji administracyjnych), które były podstawą dokonania wpisów w ewidencji (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23.01.1998 r. w sprawie sygn. akt II SA 1283/97).

Z podniesionych wyżej względów Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem i na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.