Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Beata Sobocha (sprawozdawca), Sędziowie sędzia WSA Sylwester Golec, sędzia del. WSA Marek Kraus, Protokolant referent stażysta Agata Próchniewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi M. I. i A. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania oddala skargę

Prezydent m. W. postanowieniem z [...] kwietnia 2012 r. odmówił Skarżącym – M. I. i A. W. zawieszenia postępowania podatkowego dotyczącego ustalenia wysokości podatku od nieruchomości na rok 2011 r.

W uzasadnieniu wskazał, że postanowieniem z [...] lutego 2012 r. wszczął z urzędu postępowanie podatkowe dotyczące ustalenia Skarżącym podatku od nieruchomości na rok 2011 za nieruchomość położoną w W. przy ul. O. nr [...]. Postanowienie to zostało skutecznie doręczone obu adresatkom. Wnioskiem z 2 marca 2012 r. Skarżące wniosły o zawieszenia postępowania podatkowego w kwestii wymiaru podatku od nieruchomości na rok 2011 r. za ww. nieruchomość - do czasu rozstrzygnięcia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ich skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...] stycznia 2012 r. dotyczącej podatku od nieruchomości na 2010 r.

Organ powołując się na przepisy art. 143, 201 § 1 i art. 216 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8 poz. 60 ze zm.), dalej "O.p.", nie znalazł podstaw do zawieszenia postępowania.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Skarżące podniosły, że skarga złożona Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...] stycznia 2012 r. jest przesłanką do zawieszenia postępowania, gdyż dotyczy rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego a nie faktycznego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z [...] września 2012 r. utrzymało w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu wskazało, że wszczęcie postępowania podatkowego, co do zasady, powinno zakończyć się wydaniem rozstrzygnięcia kończącego to postępowanie. Art. 201 § 1 O.p. zawiera obligatoryjne przesłanki zawieszenia postępowania. W razie zaistnienia jednej z nich organ podatkowy wydaje z urzędu postanowienie o zawieszeniu postępowania. Wyjaśnił, że ww. przesłanka stanowi o obligatoryjnym zawieszeniu, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Chodzi więc o zagadnienie prejudycjalne, z którym mamy do czynienia, gdy rozstrzygnięcie sprawy podatkowej uzależnione jest od rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego w drodze orzeczenia, tj. wyroku, postanowienia, decyzji czy ugody sądowej. Co do zasady, zagadnienie wstępne ma charakter materialnoprawny. Nie można jednak wykluczyć, że zagadnienie wstępne będzie dotyczyło istotnej dla sprawy kwestii formalnoprawnej. Najczęściej będą to kwestie o charakterze podmiotowym, dotyczące zarówno strony postępowania, jak i organu. W sprawie organ podatkowy I instancji odmówił zawieszenia postępowania podatkowego dotyczącego ustalenia wysokości podatku od nieruchomości na rok 2011 uznając, iż wydanie decyzji w sprawie nie jest uzależnione od uprzedniego rozstrzygnięcia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skargi Skarżących na decyzję dotyczącą ustalenia wysokości podatku od nieruchomości na rok 2010 r.

Wymiar podatku od nieruchomości na rok 2010 r. za nieruchomość położoną w W. przy ul. O. [...] nie pozostaje w żadnym związku z ustaleniem wysokości tego podatku na rok następny, czyli 2011.

W skardze na powyższe postanowienie Skarżące wniosły o jego uchylenie oraz uchylenie poprzedzającego go postanowienia organu I instancji.

W uzasadnieniu podniosły argumenty wskazane we wniosku o zawieszenie postępowania, a następnie w zażaleniu na postanowienie organu pierwszej instancji.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu, wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest niezasadna.

Spór w sprawie sprowadza się do ustalenia, czy wynik postępowania, którego przedmiotem jest ustalenie wysokości zobowiązania w podatku od osób nieruchomości na 2010 r. stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 201 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, od którego zależy rozstrzygnięcie w sprawie wymiaru podatku na 2011 r.

Stanowiący źródło rozbieżności w sprawie przepis art. 201 § 1 pkt 2 O.p. stanowi, że organ podatkowy zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Prima facie, treść ww. przepisu nie wskazująca na trudności w jego rozumieniu w procesie stosowania prawa, prowadzi jednak (nie tylko w obliczu zawisłego sporu, ale i na tle sporów odnotowanych w orzecznictwie sądowym) do rozbieżności interpretacyjnych w odniesieniu do tego, jak należy rozumieć zagadnienie wstępne, o jakim mowa w tym przepisie, oraz, jak dalece postrzegać wymóg uzależnienia rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji od rozstrzygnięcia tego zagadnienia. Zasadnicze zatem znaczenie dla rozstrzygnięcia tej wątpliwości ma wykładnia wspomnianego unormowania procesowego, stanowiącego bezpośrednią podstawę prawną zaskarżonego postanowienia.

Co istotne w literaturze podkreśla się, i pogląd ten zasługuje w całości na akceptację, że przerwanie czynności procesowych (a do tego sprowadza się zawieszenie postępowania) możliwe jest tylko w przypadku zaistnienia jednej z enumeratywnie wyliczonych podstaw zawieszenia. Ordynacja ujmuje te przyczyny w sposób zbiorczy w art. 201 § 1, art. 204 § 1 i art. 204a. Przy uwzględnieniu wyjątkowego charakteru instytucji zawieszenia postępowania w stosunku do zasady ciągłości (integralności, szybkości) postępowania, cecha zamkniętego (wyczerpującego) katalogu podstaw zawieszenia wpływa jednoznacznie na sposób ich wykładni. Uświadomienie sobie prawnego charakteru tej instytucji uzasadnia nader ostrożną wykładnię przesłanek z art. 201 § 1 O.p., w oparciu o które mogłoby dojść do zawieszenia postępowania. Argument ten wyklucza wszelkie próby stosowania na gruncie tego przepisu wykładni rozszerzającej, choćby nawet stały za nimi tak racjonalne argumenty jak względy ekonomiki procesowej.

W podobnym duchu wypowiedział się NSA w uchwale z 24 listopada 2008 r. sygn. akt II FPS 4/08, przypominając, że zawieszenie postępowania zawsze wiąże się z nieuchronną zwłoką w załatwieniu sprawy, co ma niebagatelne znaczenie w świetle konstytucyjnego nakazu rozpoznawania spraw bez zbędnej zwłoki (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) oraz zasady szybkości postępowania. Zasady te sprzeciwiają się zawieszeniu postępowania z przyczyn celowościowych, gdy brak ku temu rzeczywistej podstawy prawnej. Wprawdzie, wspomniana uchwała zapadła na tle wykładni przesłanek zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego (art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), to jednak, z uwagi na pokrewieństwo materii, zachowuje ona - zdaniem Sądu - aktualność także w procesie stosowania przepisu art. 201 § 1 pkt 2 O.p.

W praktyce pod pojęciem zagadnienia wstępnego rozumie się sytuację, w której wydanie orzeczenia merytorycznego w sprawie będącej przedmiotem postępowania, uwarunkowane jest rozstrzygnięciem zagadnienia prawnego, które ze względu na jego przedmiot należy do kompetencji innego organu państwowego niż ten, przed którym toczy się postępowanie w sprawie głównej. Zależność, o której mowa ma charakter związku bezpośredniego, chodzi o bezwzględne uzależnienie rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd (por. wyrok NSA z 26 stycznia 1993 r., II SA 1678/92, ONSA 1994, Nr 2, poz. 55). Od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego winno w ogóle zależeć rozpatrzenie sprawy (por. G. Łaszczyca, op.cit., str. 100-101; wyrok WSA z 18 września 2009 r., III SA/Gl 798/09).

Z samej istoty zagadnienia wstępnego wynika też, że musi ono mieć charakter prawny, a nie faktyczny. Natomiast zagadnienie takie nie powstaje w sytuacji, gdy na rozpatrzenie i wydanie decyzji podatkowej mogą mieć wpływ ustalenia faktyczne. Wskazuje na to przede wszystkim argument w postaci konieczności jego rozstrzygnięcia. Ustalenie stanu faktycznego sprawy należy zawsze do organu prowadzącego sprawę. Samo stwierdzenie, że wynik innego postępowania może mieć, a niewątpliwie będzie miał wpływ na losy sprawy administracyjnej, nie daje jeszcze podstawy do zawieszenia postępowania, jeżeli w chwili orzekania możliwe jest rozpatrzenie sprawy przez organ administracyjny i wydanie orzeczenia. Na interpretację zagadnienia wstępnego jako przesłanki zawieszenia nie mają wpływu względy natury celowościowej oraz ekonomiki postępowania (W. Jakomowicz, O kwestii prejudycjalnej w jurysdykcyjnym postępowaniu administracyjnym, Samorząd Terytorialny nr 10 z 2003 r.).

Zatem, organ podatkowy zawiesza postępowanie, gdy rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego pozostaje w takim związku z postępowaniem podatkowym, że bez jego rozstrzygnięcia nie jest możliwe rozstrzygnięcie sprawy, i jest to "zagadnienie prawne", a nie faktyczne.

W rozpoznawanej sprawie w ocenie Sądu organy prawidłowo przyjęły, że nie ma podstaw do zawieszenia postępowania dotyczącego wymiaru podatku od nieruchomości na 2011 r., gdyż zagadnieniem wstępnym nie jest rozstrzygnięcie wymiaru ostatecznie i prawomocnie w zakresie roku 2010. W poddanej kontroli sądowej sprawie de facto chodzi o wpływ ustaleń faktycznych poczynionych w odniesieniu do 2010 r. na rok 2011. Jest to jedynie związek pośredni.

Zważyć bowiem należy, że w każdej z tych spraw prowadzone są odrębne postępowania dowodowe z wykorzystaniem materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie oraz innej sprawie. Są to postępowania dotyczące zamkniętych okresów podatkowych oddzielnie rozpoznawanych. Są te postępowania autonomiczne i całkowicie samodzielne. Organy stosują się w nich do reguł wynikających z art. 180 i 187 § 1 Op. oraz art. 191 Op. dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego w celu uznania danej okoliczności za udowodnioną.

Sąd w niniejszym składzie podziela pogląd wyrażony w wyroku WSA z 15 stycznia 2009 r., że postępowanie podatkowe toczące się w jednej sprawie nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania podatkowego w drugiej sprawie, i że w każdej z takich spraw organy zobowiązane są do prowadzenia odrębnego postępowania dowodowego z wykorzystaniem materiału zgromadzonego w innej sprawie (por. wyrok WSA z 15 stycznia 2009 r., I SA/Gd 752/08).

W orzecznictwie sądów administracyjnych za jednolite należy uznać stanowisko, że postępowanie podatkowe toczące się w jednej sprawie nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania podatkowego w drugiej sprawie, obejmującej np. kolejny rok podatkowy, i że w każdej z takich spraw organy zobowiązane są do prowadzenia odrębnego postępowania dowodowego z wykorzystaniem materiału zgromadzonego w innej sprawie.

Określenie wysokości podatku dochodowego za jeden rok podatkowy nie stanowi zagadnienia wstępnego, od którego zależy wydanie decyzji dotyczącej określenia wysokości podatku dochodowego za lata następne, chociaż pewne zdarzenia gospodarcze (straty) rzutują na wysokość podatku w latach następnych (tak NSA w wyroku z 7 lutego 2002 r., sygn. akt I SA/Wr 1231/99, LEX nr 76798). Podobnie nie mamy do czynienia z zagadnieniem wstępnym w postępowaniu podatkowym dotyczącym podatku od towarów i usług za styczeń danego roku, w przypadku kontroli legalności decyzji ostatecznej określającej wysokość kwoty podatku do przeniesienia na następny miesiąc z grudnia roku poprzedniego, a także w sytuacji gdy wydawane są rozstrzygnięcia co do wysokości podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług, związane z tymi samymi zdarzeniami prawnymi (por. P. Pietrasz (w:) C. Kosikowski. L. Etel, R. Dowgier, P. Pietrasz, S. Presnarawicz: Ordynacja Podatkowa. Komentarz, LEX, wyd. II).

Biorąc pod uwagę powyższe, uznać należy, że rozpoznanie sprawy dotyczącej określenia wysokości podatku od nieruchomości na 2010 r. nie jest zagadnieniem wstępnym, od którego zależy wydanie decyzji w niniejszej sprawie tj. dotyczącej podatku od nieruchomości na 20011 r. Rozliczenie podatku od nieruchomości za poszczególne lata należy traktować jako odrębne sprawy, a ustawodawca w żaden sposób nie uzależnił wyniku jednej z tych spraw od drugiej. Zagadnienie wstępne wiąże się bowiem z wystąpieniem przeszkody uniemożliwiającej rozstrzygnięcie sprawy podatkowej. Zależności rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego i rozpatrzenia sprawy podatkowej nie można zatem utożsamiać z wymogiem ukierunkowania tej ostatniej na określoną treść decyzji podatkowej. Od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego "zależeć" powinno rozpatrzenie sprawy podatkowej w ogóle, nie zaś wydanie decyzji o określonej treści. Zagadnienie wstępne nie powstaje w przypadku, gdy na rozpatrzenie i wydanie decyzji podatkowej mogą mieć wpływ ustalenia faktyczne dokonane przez inny organ lub sąd. Jeżeli "zagadnienie wstępne" wykazuje jedynie pośredni związek z rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji, nie ma ono charakteru zagadnienia wstępnego. Mogą wiązać się z nim określone skutki procesowe, ale powstanie takiego "zagadnienia" nie rodzi obowiązku zawieszenia postępowania podatkowego (por. wyrok NSA z dnia 25 listopada 2003 r., I SA/Łd 970/03, niepubl.).

W ocenie tutejszego Sądu - wbrew stanowisku Skarżących - nie wystąpiły przesłanki do zawieszenia postępowania w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości 2011 r., gdyż zagadnieniem wstępnym nie jest rozstrzygnięcie wymiaru tego podatku za 2010 r.

Podsumowując, odmawiając zawieszenia postępowania podatkowego w sprawie, organy obu instancji działały na podstawie i w granicach prawa.

Wskazując na powyższe, Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (op.cit.).

-----------------------

6