drukuj    zapisz    Powrót do listy

6145 Sprawy dyrektorów szkół 6412 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące powiatu; skargi organów powiatu na czynności nadzorcze, Oświata, Wojewoda, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 1149/16 - Wyrok NSA z 2016-09-01, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1149/16 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2016-09-01 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2016-05-11
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jan Paweł Tarno /sprawozdawca/
Małgorzata Borowiec /przewodniczący/
Przemysław Szustakiewicz
Symbol z opisem
6145 Sprawy dyrektorów szkół
6412 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące powiatu; skargi organów powiatu na czynności nadzorcze
Hasła tematyczne
Oświata
Sygn. powiązane
IV SA/Wr 738/15 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2015-12-16
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art.184, art.204 pkt 1
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Dz.U. 2004 nr 265 poz 2572 art.38 ust 1 pkt 2
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - tekst jedn.
Dz.U. 2015 poz 1804 § 14 ust.1 pkt 2 lit b
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędzia del. WSA Przemysław Szustakiewicz po rozpoznaniu w dniu 1 września 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Powiatu J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt IV SA/Wr 738/15 w sprawie ze skargi Powiatu J. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody D. z dnia [...] września 2015 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Powiatu J. w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora Zespołu Placówek Resocjalizacyjno-Wychowawczych w S. 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Powiatu J. na rzecz Wojewody D. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 16 grudnia 2015 r., IV SA/Wr 738/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę Powiatu J. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody D. z [...] września 2015 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Powiatu J. w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora Zespołu Placówek Resocjalizacyjno-Wychowawczych w S. W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, że uchwała o odwołaniu osoby ze stanowiska kierownika placówki oświatowej przez organ jednostki samorządu terytorialnego działający jako organ założycielski takiej placówki jest aktem z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 6 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej jako: "p.p.s.a."). Rozpoznając skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze, obowiązkiem sądu jest najpierw zbadanie zgodności z prawem samej uchwały organu samorządu terytorialnego, a dopiero w następnej kolejności badanie legalności rozstrzygnięcia nadzorczego, mocą którego stwierdzono nieważność tej uchwały.

Zarząd Powiatu jako podstawę prawną odwołania dyrektora placówki wskazał art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.; dalej jako: "ustawa" lub "u.s.o."). Odwołanie dyrektora placówki oświatowej z pełnionej funkcji w tym trybie może mieć miejsce wyłącznie w "szczególnie uzasadnionych przypadkach". Pojęcie "przypadki szczególnie uzasadnione" jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym, swoistą klauzulą generalną, które winno być interpretowane wąsko. W orzecznictwie przyjmuje się, że przepis ten stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, a zatem jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna (wyroki NSA: z 1 września 2010 r., I OSK 933/10 i z 19 listopada 2010 r., I OSK 1530/10). W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazać można na interpretacje klauzuli "przypadków szczególnie uzasadnionych" zarówno w ujęciu negatywnym, jak i pozytywnym. Podkreślono, że zaniedbania w zakresie rachunkowości, nie mogą stanowić "przypadku uzasadnionego" w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2. Takiego przypadku nie mogą stanowić także uchybienia w zakresie organizacji pracy szkoły (placówki oświatowej), (wyrok z 23 września 2005 r., I OSK 91/05). Negatywna ocena wykonywanych przez dyrektora szkoły (placówki oświatowej) zadań w zakresie działalności finansowej i administracyjnej, zarzut niewywiązania się przez dyrektora z wcześniejszych ustaleń organizacji pracy i porozumień z organem prowadzącym dotyczących ilości zatrudnionych nauczycieli i pracowników obsługi, podziału godzin lekcyjnych, ilości godzin nauczania indywidualnego itp. oraz konieczność ponoszenia w związku z tym dodatkowych nieprzewidzianych przez organ prowadzący wydatków, a także istniejący bezsprzecznie konflikt pomiędzy dyrektorem szkoły a organem prowadzącym, nie pozwalają na zakwalifikowanie tego typu działań do szczególnie uzasadnionych przypadków, które stanowią przesłankę warunkującą zastosowanie trybu natychmiastowego odwołania z art. 38 ust. 1 pkt 2 (wyrok WSA w Bydgoszczy z 17 sierpnia 2010 r., II SA/Bd 502/10). Wskazując na pozytywne określanie "przypadków szczególnie uzasadnionych" wskazano wyrok NSA z 9 maja 2001 r., I SA 3293/00, w którym stwierdzono, że pojęcie to obejmuje tylko takie sytuacje, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego. Podobne kryteria określił NSA w wyroku z 18 kwietnia 2008 r., I OSK 86/08 przyjmując, że pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły – zob. również wyrok WSA w Warszawie I SA/Wa 1854/09. Podobnie wypowiedział się NSA w wyroku z 29 lipca 2010 r., I OSK 525/10 stwierdzając, że szczególnie uzasadnione przypadki muszą mieć taką postać, że uniemożliwiają nauczycielowi dalsze sprawowanie funkcji. Wskazano również wyrok WSA w Białymstoku z 13 października 2011 r., II SA/Bk 386/11, który stwierdził, że w pojęciu "przypadków szczególnie uzasadnionych" w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy można wskazać na następujące elementy (cechy) konstrukcyjne tego pojęcia:

1) zdarzenia (działanie lub zaniechanie) o charakterze zupełnie wyjątkowym, nadzwyczajnym (wykraczającym poza działanie rutynowe, codzienne),

2) mające charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia uprawnień, określonych prawem, przez nauczyciela – dyrektora szkoły,

3) przy czym stwierdzone uchybienie nauczyciela są tego rodzaju, że powodują destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły i dlatego konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania funkcji dyrektora, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes szkoły jako interes publiczny.

Sąd I instancji stwierdził, że dokonana przez Wojewodę ocena uchwały Zarządu Powiatu jest prawidłowa, a wydane rozstrzygnięcie nadzorcze – zgodne z prawem, albowiem uchwała z [...] sierpnia 2015 r. w sprawie odwołania ze stanowiska Dyrektora Zespołu Placówek w istotny sposób narusza art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. Zawiera ona wprawdzie uzasadnienie rozstrzygnięcia niemniej jednak uzasadnienia tego nie można uznać za wystarczające w świetle tego przepisu. Z uzasadnienia kwestionowanej uchwały wynika, że podstawami zamiaru odwołania ze stanowiska kierowniczego były:

"1. Przydzielenie samej sobie godzin ponadwymiarowych (nieplanowanych i niewynikających z doraźnych zastępstw), których ilość wykazana do wypłaty wynagrodzenia znacznie przekraczała 1/2 tygodniowego wymiaru zajęć.

2. Niespowodowanie przez okres 10 miesięcy, uchwalenia przez Radę Pedagogiczną, aktualizacji Statutu Zespołu Placówek.

3. Niewyczerpanie trybu określonego w art. 37 ust. 1 u.s.o. poprzez niezasięgnięcie opinii organów wskazanych w ustawie przed powierzeniem stanowiska kierowniczego i pomimo tego dokonanie powierzenia stanowisk kierowniczych w Zespole Placówek.

4. Niezorganizowanie w należyty sposób zastępstw pomiędzy kadrą kierowniczą Zespołu Placówek, przez co nie został zapewniony normalny tok pracy placówki.

5. Naruszenie przepisów oświatowego prawa pracy w zakresie zatrudnienia nauczycieli oraz przyznawania im świadczeń wynikających z nawiązanego stosunku pracy.

6. Niewydawanie na bieżąco zarządzeń Dyrektora Zespołu Placówek i rezerwowanie miejsc w Rejestrze Zarządzeń Dyrektora".

Przytoczone przez Zarząd Powiatu okoliczności odwołania dyrektora nie stanowią przesłanek do zastosowania trybu określonego w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. Powołane okoliczności muszą być konkretne i dowiedzione w stosownym postępowaniu poprzedzającym wydanie zarządzenia oraz znajdować pełne potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Przy kontroli odwołania ze stanowiska dyrektora placówki oświatowej znaczenie ma zatem nie tylko to, czy taki akt zawiera uzasadnienie. Istotne są również wywody przytoczone przez organ, gdyż to, jakie zdarzenia uznał on za przesłanki odwołania, musi wynikać bezpośrednio z uzasadnienia podjętej w tym zakresie uchwały. Tylko te argumenty (w zestawieniu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym) pozwalają na ustalenie motywów, jakimi kierował się organ, pozbawiając dyrektora dotychczasowej funkcji kierowniczej oraz ocenę, czy podane przez organ przyczyny rzeczywiście można uznać za szczególnie uzasadniony przypadek, w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2. Materiał dowodowy nie może zastępować uzasadnienia, lecz winien jedynie potwierdzać to, co powinno być dokładnie oraz szczegółowo wywiedzione i umotywowane w uzasadnieniu podejmowanej uchwały. W uzasadnieniu aktu odwołania nauczyciela ze stanowiska dyrektora należy omówić wytykane mu nieprawidłowości oraz wykazać i szczegółowo umotywować na czym polega szczególne uzasadnienie danego przypadku i dlaczego w okolicznościach danej sprawy organ skorzystał z przyznanych mu ustawowo kompetencji. Akt odwołania dyrektora placówki nie może być następnie uzupełniany późniejszymi wyjaśnieniami przyczyn takiego odwołania (wyrok NSA z 7 lutego 2013 r., I OSK 2412/12). Co więcej, organ nadzoru, podobnie jak sąd administracyjny, nie może przy weryfikacji uchwały uwzględnić niewykazanych w uzasadnieniu przesłanek odwołania (wyrok NSA z 9 kwietnia 2013 r., I OSK 2703/12), a zatem nawet jeżeli istniałyby uzasadnione przyczyny odwołania, które nie zostały wykazane (co nie jest jednoznaczne z ich wymienieniem) w uzasadnieniu do uchwały, akt odwołujący należy ocenić jako istotnie naruszający prawo. Mając powyższe na uwadze oraz treść uzasadnienia uchwały odwołującej dyrektora ze stanowiska Sąd uznał, że Zarząd Powiatu nie uzasadnił w sposób dostateczny swojej decyzji o zastosowaniu nadzwyczajnego sposobu odwołania Dyrektora Zespołu. Podkreślono, że zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, jak i Sąd Najwyższy stoją na stanowisku, że niedopuszczalne jest powierzchowne traktowanie uzasadnienia, zwłaszcza wówczas, gdy przedmiotem sprawy jest ważny dla obywatela problem jego zatrudnienia i to gwarantowanego szczególnym przepisem prawa (wyrok SN z 19 lutego 1997 r., III RN 3/97, wyrok NSA z 8 stycznia 2013 r., I OSA; wyrok NSA z 27 marca 2013 r., I OSK 2942/12). Negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej szkoły lub innych zaniedbań dotyczących organizacji pracy szkoły, zwłaszcza odmienna koncepcja prowadzenia placówki oświatowej, czy też konflikt z organem prowadzącym lub współpracownikami, nie mieszczą się w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków (wyrok NSA z 14 lutego 2013 r., I OSK 2269/12).

Taki, bądź zbliżony charakter mają podawane w uzasadnieniu uchwały podstawy zamiaru odwołania dyrektora. Słusznie zatem stwierdził Wojewoda, że okoliczności, którymi kierował się organ przy odwoływaniu dyrektora placówki nie mogą stanowić podstaw do odwołania ze stanowiska kierowniczego w trybie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. Wynikająca z tego przepisu przesłanka "przypadków szczególnie uzasadnionych", która pozwala na odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora w czasie roku szkolnego, nie tylko nie może być utożsamiana z przesłanką negatywnej oceny pracy nauczyciela, ale nadto wskazuje na konieczność szybkiego odwołania, bo w trakcie roku szkolnego. Stąd też dla zachowania ustawowej przesłanki, przypadków szczególnie uzasadnionych istotna jest również szybka reakcja organu, której w rozpoznawanej sprawie zabrakło skoro z uzasadnienia uchwały Zarządu Powiatu z [...] sierpnia 2015 r. wynika, że do dnia kontroli w czerwcu 2015 r. nie wydano 16 zarządzeń z 2014 r. a jedynie zarezerwowano miejsce na ich wydanie oraz że przez okres 10 miesięcy Rada Pedagogiczna nie uchwaliła aktualizacji statutu Zespołu.

Zarząd Powiatu podjął w rozpoznawanej sprawie uchwałę w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora [...] sierpnia 2015 r., mimo że z pierwszej opinii kuratora oświaty z 29 lipca 2015 r. wynikało, że opisane w nadesłanym wystąpieniu pokontrolnym z 23 lipca 2015 r. sytuacje nie wyczerpują pojęcia "przypadku szczególnie uzasadnionego". Natomiast pismem z 10 sierpnia 2015 r. Starosta Powiatu zwrócił się do Kuratora Oświaty również o wydanie opinii w sprawie odwołania dyrektora z zajmowanego stanowiska. Ten drugi wniosek zawiera zarzuty i ich uzasadnienie wykazane następnie w uzasadnieniu uchwały z [...] sierpnia 2015 r. odwołującej ze stanowiska dyrektora. Po rozpoznaniu tego wniosku Kurator Oświaty pismem z 13 sierpnia 2015 r., które wpłynęło do Starostwa Powiatowego 18 sierpnia 2015 r., stwierdził, że stwierdzone nieprawidłowości mają charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia prawa i uniemożliwiają funkcjonowanie ośrodka. Zatem w dniu podjęcia uchwały, czyli [...] sierpnia 2015 r., Zarząd Powiatu dysponował pismem Kuratora Oświaty z 29 lipca 2015 r. stwierdzającym, że opisane w nadesłanym wystąpieniu pokontrolnym z 23 lipca 2015 r. sytuacje nie wyczerpują pojęcia "przypadku szczególnie uzasadnionego" i brak jest podstaw do wydania opinii o której mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy. To obligowało Zarząd Powiatu do szczegółowego uzasadnienia powyższej uchwały z [...] sierpnia 2015 r. wyrażającej odmienne stanowisko od zawartego w piśmie Kuratora Oświaty z 29 lipca 2015 r. W uchwale tej Zarząd podał jedynie, że wystąpił do Kuratora Oświaty pismem z 23 lipca 2015 r. o wydanie opinii. Natomiast opinia Kuratora Oświaty, na którą powołuje się skarżący Powiat, mająca charakter negatywny, została wydana 13 sierpnia 2015 r., ale wpłynęła do Starostwa Powiatowego 18 sierpnia 2015 r. (data prezentaty), a więc już po podjęciu uchwały z [...] sierpnia 2015 r.

Skargę kasacyjną od tego wyroku wywiódł Powiat J., zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę oraz uchylenie rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody D. z [...] września 2015 r. nr [...]. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie prawa materialnego, a to art. 38 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. b u.s.o. poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że w sprawie nie zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony, przemawiający za odwołaniem nauczyciela ze stanowiska dyrektora zespołu placówek.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że uzasadnienie uchwały o odwołaniu K. Z. ze stanowiska dyrektora ZPRW w S. wskazywało na okoliczności, które uniemożliwiały dalsze zajmowanie przez nią tego stanowiska. Podkreślono, że w sytuacji kiedy dalsze pozostawanie dyrektora szkoły/placówki na tym stanowisku, nie gwarantuje realizacji funkcji szkoły dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, a dyrektor szkoły nie składa rezygnacji i nie ma wniosku organu sprawującego nadzór pedagogiczny o odwołanie dyrektora, organ prowadzący szkołę w celu odwołania dyrektora bez wypowiedzenia może zastosować jeden z dwóch trybów przewidzianych w art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. b i w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. Zastosowanie art. 38 ust. 1 pkt 2 wymaga wyczerpania trybu opinii kuratora oświaty oraz zajścia szczególnie uzasadnionego przypadku, przy czym w istocie ustawodawca nie definiuje pojęcia "szczególnie uzasadnionego przypadku". Zastosowanie zaś art. 38 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy wymaga ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34 ust. 2a w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli. Zgodnie natomiast z art. 6a ust. 6-10 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.) oraz rozporządzenia z 21 grudnia 2012 r. Ministra Edukacji Narodowej w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2012 r. poz. 1538), oceny pracy dyrektora organ prowadzący szkołę dokonuje w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Tryb ten wymaga zasięgnięcia pisemnych opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole. Dokonywanie oceny w tym trybie może trwać kilka miesięcy. Oceny dokonuje się po zapoznaniu nauczyciela/dyrektora z jej projektem oraz wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń. Dyrektorowi szkoły przysługuje prawo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny jego pracy do organu, który tę ocenę ustalił, w ciągu 14 dni od doręczenia oceny. Rozpatrzenia odwołania dokonuje, w ciągu 30 dni od wpływu odwołania, zespól oceniający. Nie zawsze jednak sytuacja pozwala na takie długotrwałe postępowanie. Ponadto wymagane jest tutaj porozumienie z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, co oznacza, że bez takiego porozumienia – zgody, organ prowadzący szkołę nie będzie mógł dokonać odwołania dyrektora ze stanowiska. Wskazano również, że zgodnie z § 8 cyt. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej organ prowadzący szkołę dokonuje oceny pracy dyrektora tylko w zakresie realizacji zadań wymienionych w art. 39 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy. Jest to zakres bardzo ograniczony, wynikający z zakresu nadzoru organu prowadzącego nad działalnością szkoły/placówki, określonego w art. 34a u.s.o. Organ prowadzący szkołę nadzoruje jedynie prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz prawidłowość gospodarowania mieniem, przestrzeganie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów, zatrudnianie pracowników przez dyrektora oraz przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły lub placówki. Znacznie szersze uprawnienia w zakresie nadzoru nad działalnością szkoły i oceny realizacji zadań dyrektora szkoły posiada organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad szkołą. W obecnym stanie prawnym i w praktyce systemu oświaty i orzecznictwie sądów administracyjnych dyrektor szkoły/placówki po powierzeniu mu tego stanowiska, w istocie podlega nadzorowi organu sprawującego nadzór pedagogiczny, bo tylko w porozumieniu (za zgodą) z kuratorem oświaty organ prowadzący szkołę może odwołać dyrektora. Samodzielność organu prowadzącego szkołę została ograniczona do niedookreślonych ustawowo szczególnie uzasadnionych przypadków i to po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty. Rola organu prowadzącego została sprowadzona jedynie do zapewnienia środków na prowadzenie szkoły i odpowiedzialności za jej działalność.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie działanie Zarządu Powiatu J. mieściło się w granicach uprawienia do natychmiastowego odwołania z funkcji dyrektora placówki oświatowej przez Powiat. Działanie odwołanego dyrektora stanowiło przypadek "szczególnie uzasadniony". Okoliczności stanowiące podstawę odwołania dyrektora znalazły swój wyraz w uzasadnieniu uchwały będącej przedmiotem rozstrzygnięcia. Wskazywało ono na naruszanie i lekceważenie przez K. Z. przepisów prawa oświatowego, prawa pracy i prawa o finansach publicznych, narażanie placówki na nieuzasadnione wydatki, dawanie negatywnego przykładu pracownikom i wychowankom placówki. Z tego uzasadnienia uchwały wynikało, że zagrożone jest realizowanie funkcji placówki. Zarząd Powiatu, będąc odpowiedzialnym za realizację zadań publicznych przez prowadzoną placówkę oświatową zobowiązany jest dbać o to, by stanowisko dyrektora jednostki oświatowej powierzone było osobie kompetentnej, dbającej o przestrzeganie przepisów prawa. Zarząd zwrócił uwagę na fakt ścisłego powiązania funkcji dyrektora placówki oświatowej z realizacją zadań oświatowych o charakterze publicznym w zakresie kształcenia, wychowania i opieki. W związku z powyższym Powiat J. wykazał, że przyczyny odwołania K. Z. z funkcji dyrektora ZPRW w S. były szczególnie uzasadnione i zostały szczegółowo opisane w uzasadnieniu przedmiotowej uchwały Zarządu Powiatu.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Wojewoda D. wniósł o je oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania przed NSA, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odpowiedź na skargę kasacyjną wniosła również uczestniczka postępowania K. Z., która zawarła w niej obszerną polemikę z zarzutami skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W postępowaniu przed NSA prowadzonym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej obowiązuje generalna zasada ograniczonej kognicji tego sądu (art. 183 § 1 p.p.s.a.). NSA jako sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, wyznaczonymi przez przyjęte w niej podstawy, określające zarówno rodzaj zarzucanego zaskarżonemu orzeczeniu naruszenia prawa, jak i jego zakres. Z urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność postępowania. Ta jednak nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie.

Skarga kasacyjna nie mogła być uwzględniona, albowiem podniesiony w niej zarzut przeciwko zaskarżonemu wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu nie jest trafny.

Nie można podzielić zarzutu naruszenia art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że w sprawie nie zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony, przemawiający za odwołaniem nauczyciela ze stanowiska dyrektora zespołu placówek. Według tego przepisu w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, można odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Rozpoznając sprawę, Sąd I instancji przeprowadził prawidłową wykładnię art. 38 ust. 1 pkt 2 wyznaczającego przesłanki dopuszczalności odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. W pełni zasadnie wywiódł, że oparcie pierwszej przesłanki na przedmiotowym ograniczeniu negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań na "przypadkach szczególnie uzasadnionych", wymaga przyjęcia wykładni zawężającej do kwalifikowanych sytuacji, w których ze względu na stopień naruszeń obowiązków nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczych i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego i dalszego funkcjonowania szkoły. Zasadnie Sąd wywiódł, że w sprawie nie wykazano takiego rodzaju uchybień wykonywania zadań, które wymagałyby natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora. Funkcjonowanie szkoły do czasu wydania przez Zarząd Powiatu J. uchwały z [...] sierpnia 2015 r., Nr [...] wskazuje, że mimo wskazanych w uzasadnieniu tej uchwały niedociągnięć, nie było podstaw do zastosowania trybu nadzwyczajnego odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Nawet, gdyby się zgodzić, że K. Z. w okresie sprawowania funkcji dyrektora szkoły dopuściła się wszystkich uchybień zarzucanych jej przez Zarząd Powiatu J., to i tak nie można przyjąć, że którekolwiek z tych naruszeń lub wszystkie one łącznie stanowią przypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o., co trafnie wywiódł i przekonywująco uzasadnił Sąd I instancji. Stanowisko NSA w tej kwestii jest jednolite i konsekwentnie stosowane w tego rodzaju sprawach – por. np. wyrok z 7 maja 2015 r., I OSK 2987/14, wyrok z 6 sierpnia 2015 r., I OSK 901/15 oraz wyrok z 25 listopada 2015 r., I OSK 1942/15. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że użyte w ustawie pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnianie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego (wyrok WSA we Wrocławiu z 27 marca 2009 r., IV SA/Wr 49/09) a naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły (wyrok NSA z 18 kwietnia 2008 r., I OSK 86/08).

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za niemającą usprawiedliwionych podstaw i na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na zasadzie art. 204 pkt 1 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 5 listopada 2015 r.), a także mając na względzie stanowisko wyrażone w uchwale NSA z 19 listopada 2012 r., II FPS 4/12, że art. 204 i art. 205 § 2 - 4 w związku z art. 207 § 1 p.p.s.a. wraz z właściwymi przepisami odrębnymi, do których odsyła art. 205 § 2 i 3 tej ustawy, stanowią podstawę do zasądzenia zwrotu kosztów także za wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną, sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika.



Powered by SoftProdukt