Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) sędzia del. NSA Teresa Kobylecka Protokolant Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 8 października 2010r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] S.A. z/s w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 maja 2009 r. sygn. akt IV SA/Wa 142/09 w sprawie ze skargi [...] z/s w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie opłaty z tytułu wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 8 maja 2009 r. sygn. akt IV SA/Wa 142/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę [...] S.A. z/s w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...], którą utrzymana została w mocy decyzja Marszałka Województwa Mazowieckiego w Warszawie z dnia [...] stycznia 2002 r. nr [...], ustalająca Spółce opłatę za IV kwartał 2003 r. z tytułu wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza w związku z eksploatacją samolotów i zobowiązująca do wpłaty części niewniesionej tej opłaty wraz z odsetkami.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny wyjaśnił:

Marszałek Województwa przeprowadził kontrolę w Spółce [...], w trakcie której stwierdzono, że nie wykonała ona obowiązku przedłożenia informacji o ilości i rodzajach zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, nie określiła i nie wniosła należnej opłaty z tego tytułu. W wyniku kontroli wezwano [...] do przedłożenia wykazów, na co odpowiedzią było pismo argumentujące nie naliczanie opłat. Wobec tego, po wszczęciu postępowania w sprawie opłat, organ ustalił je na podstawie danych uzyskanych w trakcie kontroli, przedstawionych przez Spółkę (ilość wykonanych cykli start – lądowanie dla poszczególnych typów samolotów, certyfikaty silników), odwołując się także do opracowań "Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza" z 2003 r. – wydane przez Ministerstwo Środowiska i Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, oraz "Obliczanie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza z silników spalinowych" z 1993 r., opracowanych przez Ministerstwo Ochrony Środowiska i dokonując zaokrągleń na korzyść Spółki.

Spółka kwestionowała skorzystanie z materiału "Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji..." i podnosiła, że z przepisów Prawa ochrony środowiska wynika, iż w przypadku nieprzedłożenia przez podmiot korzystający ze środowiska wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania oraz wysokości opłat, organ wymierza opłatę na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, natomiast własnych ustaleń organ może dokonać tylko na podstawie pomiarów dokonywanych przez siebie lub podmiot korzystający ze środowiska, względnie na podstawie innych danych technicznych i technologicznych.

W części uzasadnienia wyroku zawierającego rozważania Sąd podkreślił:

Opłata za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza została ustalona na podstawie danych przekazanych przez Spółkę, a także opracowań posiadanych przez organ, zaś Spółka na żadnym etapie postępowania nie uprawdopodobniła, iż przy zastosowaniu innych, precyzyjniejszych metod opłata byłaby niższa. Opracowania, na których oparł się organ mogą stanowić podstawę ustalenia opłaty, jako materiał metodyczny, sporządzony na zlecenie wyspecjalizowanego organu, a jego dyskwalifikacja mogłaby mieć miejsce tylko wówczas, gdyby Spółka w postępowaniu wykazała wadliwość opracowania lub niemożliwość skorzystania z niego z innych, merytorycznie podanych przyczyn. Prawa Spółki w postępowaniu administracyjnym nie zostały naruszone, gdyż z akt sprawy wynika, że była ona o nim informowana, miała możliwość wypowiedzenia się, wzywana była do przedłożenia własnych danych, a także przedstawiła swoją argumentację, przy czym w postępowaniu reprezentowana była przez fachowego pełnomocnika.

Reprezentowana przez radcę prawnego, S.A. [...] wniosła skargę kasacyjną od tego wyroku, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art. 133 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w powiązaniu z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, polegające na wydaniu wyroku bez zapoznania się z całością akt postępowania administracyjnego. W konsekwencji trudno jest twierdzić, iż pomimo wyraźnie sformułowanego obowiązku prawnego wydania wyroku na podstawie akt sprawy administracyjnej, Sąd pierwszej instancji nie zadośćuczynił temu nakazowi. Skutkowało to tym, iż Sąd pierwszej instancji nie miał możliwości przeprowadzenia pełnej i prawidłowej kontroli legalności zaskarżonej decyzji administracyjnej,

2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 7 i 77 k.p.a., polegające na niedostrzeżeniu przez Sąd administracyjny pierwszej instancji naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez przyjęcie, że organ II instancji w sposób dokładny i wszechstronny wyjaśnił stan faktyczny sprawy oraz w sposób wyczerpujący rozpatrzył materiał dowodowy.

3) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 75 k.p.a. i art. 288 § 2 Prawa ochrony środowiska, polegające na niedostrzeżeniu przez Sąd naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez przyjęcie, że w postępowaniu administracyjnym, związanym z ustaleniem opłat za korzystanie ze środowiska, można jako dowód dopuścić opracowanie pn. "Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza", mimo iż z przepisów Prawa ochrony środowiska wynika, że w przypadku nieprzedłożenia przez podmiot korzystający ze środowiska wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat, organ wymierza opłatę na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, a własne ustalenia organu mogą być dokonane wyłącznie na podstawie pomiarów dokonywanych przez organy administracji lub przez podmiot korzystający ze środowiska obowiązany do poniesienia opłat, względnie na podstawie innych danych technicznych i technologicznych.

4) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 8 k.p.a. i 107 § 1 k.p.a., polegające na niedostrzeżeniu przez Sąd naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, mimo iż uzasadnienie faktyczne zaskarżonej decyzji administracyjnej nie odnosi się do zarzutów podnoszonych przez stronę zarówno w trakcie kontroli Marszałka Województwa Mazowieckiego, jak również w zastrzeżeniach do protokołu pokontrolnego, dotyczących głównie niezasadności przyjmowania do ustalenia wyników kontroli danych, zawartych w wymienionych wyżej "Wskazówkach dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji...", w wyniku czego doszło także do naruszenia zasady pogłębiania zaufania do organów Państwa,

5) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 84 k.p.a. co przejawiło się tym, iż Sąd administracyjny pierwszej instancji nie dostrzegł konieczności powołania przez organ administracji w prowadzonym postępowaniu administracyjnym biegłego w sprawie, podczas gdy z akt sprawy wynika jednoznacznie, iż w sprawie wymagane były wiadomości specjalne, których organ nie posiadał,

6) art. 141 § 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez nieodniesienie się do zarzutów dotyczących "Wskazówkach dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji..." jak również konieczności powołania biegłego w toku niniejszego opracowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie posiada usprawiedliwionych podstaw. Jakiekolwiek stawia ona wyłącznie zarzuty naruszenia prawa procesowego, to w istocie sprowadza się to do tego czy wykorzystane przez organy opracowanie "Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza" mogło być uznane za dowód w sprawie, w rozumieniu art. 288 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.), dalej "Prawo środowiska".

Przedmiotem sprawy, w której zaskarżona została do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzja, było wymierzenie przez Marszałka Województwa Mazowieckiego opłaty za korzystanie ze środowiska. Artykuł 288 ust. 1 pkt 1 Prawa środowiska przewiduje, że jeżeli podmiot korzystający ze środowiska nie przedłożył wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat – marszałek województwa wymierza opłatę, na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Stosownie do ust. 2 art. 228 własnych ustaleń marszałek dokonuje na podstawie: pomiarów dokonywanych przez organy administracji lub przez podmiot korzystający ze środowiska obowiązany do poniesienia opłat, innych danych technicznych lub technologicznych.

Jakkolwiek art. 288 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 Prawo środowiska określa dowody jakimi może posłużyć się w postępowaniu o wymierzeniu opłat za korzystanie ze środowiska marszałek województwa, to jednak nie wyklucza to możliwości skorzystania przez organ z innych dowodów, które określają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Artykuł 75 § 1 k.p.a. przewiduje, że jako dowód należy dopuścić wszystko co pozwoli na wyjaśnienie sprawy, a nie jest sprzeczne z przepisami, nie jest prawem zabronione. Prowadząc postępowanie w sprawie wymierzenia opłaty w sytuacji gdy podmiot korzystający ze środowiska obowiązany do jej poniesienia nie uczynił tego, marszałek województwa może korzystać z dowodów pozwalających na obliczenie opłaty, przede wszystkim wskazanych w art. 288 ust. 1 pkt 1 Prawa środowiska, w tym wyszczególnionych w ust. 2. Jeżeli jednak okażą się one niewystarczające do wyjaśnienia sprawy to może sięgnąć także do takich, które przewiduje art. 75 § 1 k.p.a. Istnieje więc przy wymierzaniu przez organ opłat za korzystanie ze środowiska hierarchia dowodów, ale nie oznacza ona ograniczenia ich tylko do wymienionych w art. 288 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 2 Prawa środowiska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie naruszył przepisów wskazanych w podstawie skargi kasacyjnej przez uznanie za prawidłowe posłużenie się przez organy dowodami innymi aniżeli tymi, o których mowa w art. 288 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2 Prawa środowiska i przedłożonymi przez Spółkę. W sprawie nie było też konieczne powoływanie biegłego, bo opracowania jakimi się posłużono za taki środek można było uznać.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).