Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Andrzej Gliniecki (spr.) Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska- Filipowicz Sędzia del. NSA Janusz Furmanek Protokolant Marcin Rączka po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółki z o.o. [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 30 maja 2006 r. sygn. akt II SA/Po 875/05 w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] czerwca 2005 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie o udzielenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu, 2. zasądza od Stowarzyszenia [...] w P. na rzecz [...] sp. z o.o. kwotę 760 (słownie: siedemset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2006 r., sygn. akt II SA/Po 875/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną przez Stowarzyszenie Ekologiczny [...] w P. decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] czerwca 2005 r., zn. [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie o ustalenie warunków zabudowy. Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy. W dniu 29 października 2004 r. [...] sp. z o.o. złożyła w Urzędzie Miasta Poznania wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na zmianie zagospodarowania terenu i budowie parkingu dla samochodów ciężarowych (...).

Stowarzyszenie Ekologiczny [...] w dniu 31 grudnia 2004 r. złożyło wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w przedmiotowej sprawie. prezydent Miasta Poznania postanowieniem z dnia [...] marca 2005 r., wydanym na podstawie art. 31 § 1 i 2 k.p.a., dopuścił Stowarzyszenie do udziału w postępowaniu.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2005 r., nr [...] Prezydent Miasta Poznania na wniosek [...] Spółka z o.o. z siedzibą w P. ustalił warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu zagospodarowania terenu i budowie parkingu dla samochodów ciężarowych, przylegającego do parkingu na działkach nr [...] i [...], wraz z przyłączem kanalizacji deszczowej, na terenie działek nr [...],[...],[...],[...], ark. 25, obręb G., położonych w P. przy ul. S.. W ocenie organu planowana inwestycja zrealizowana w sposób zaproponowany przez inwestora, po uwzględnieniu wszystkich warunków zawartych w decyzji, spełnia łącznie wymagania określone w art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) oraz zgodna jest z przepisami odrębnymi, w tym z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.).

Dopuszczone do udziału w postępowaniu, na prawach strony, Stowarzyszenie Ekologiczny [...] pismem złożonym dnia 4 maja 2005 r. przez pełnomocnika adw. T. G., wniosło odwołanie od powyższej decyzji zarzucając, że zaskarżona decyzja zapadła z istotnym naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego.

Inwestor [...] Spółka z o.o. zarzuciła, że odwołanie wniesione zostało z uchybieniem terminu, a ponadto wnoszące odwołanie Stowarzyszenie nie mogło być dopuszczone do udziału w postępowaniu na prawach strony.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu decyzją z dnia [...] czerwca 2005 r. umorzyło postępowanie odwoławcze. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że "podstawą takiego rozstrzygnięcia jest fakt złożenia przez pełnomocnika Stowarzyszenia pisma nazwanego odwołaniem, które nie zawiera jednak podpisu tegoż pełnomocnika". Dlatego też przesłanie za pośrednictwem Prezydenta Miasta Poznania pisma nazwanego co prawda odwołaniem, ale nie zawierającego podpisu pełnomocnika, należało uznać za rezygnację z przysługującego prawa do wniesienia odwołania.

Stowarzyszenie Ekologiczny [...] wniosło na powyższą decyzję skargę do sądu administracyjnego z wnioskiem o stwierdzenie nieważności tej decyzji, względnie jej uchylenie oraz o zasądzenie od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz Stowarzyszenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Stowarzyszenie zarzuciło obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 105 § 1 w zw. z art. 64 § 2 k.p.a. poprzez umorzenie postępowania w sytuacji, gdy w braku podpisania odwołania organ winien najpierw wezwać skarżącego do uzupełnienia tego braku formalnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu w odpowiedzi na skargę wniosło o oddalenie skargi, powtarzając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

O oddalenie skargi wniósł również inwestor – [...] Spółka z o.o. z siedzibą w P., wskazując na brak po stronie skarżącego Stowarzyszenia legitymacji do wniesienia skargi i kwestionując postanowienie Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r. o dopuszczeniu Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu administracyjnym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylając wyrokiem z dnia 30 maja 2006 r. zaskarżoną decyzję stwierdził, że przedmiotem skargi jest decyzja umarzająca postępowanie odwoławcze wszczęte na skutek odwołania wniesionego przez Stowarzyszenie. W takiej sprawie Stowarzyszenie musi być uznane za działające we własnym interesie prawnym w rozumieniu art. 50 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a., a nie jako organizacja społeczna w sprawie dotyczącej interesów prawnych innych osób.

Następnie Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja narusza prawo w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Uznanie za bezprzedmiotowe postępowania odwoławczego tylko dlatego, że odwołania nie podpisał profesjonalny pełnomocnik reprezentujący Stowarzyszenie, nie znajduje uzasadnienia w przepisie art. 105 § 1 w związku z art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. Niezłożenie podpisu pod treścią pisma zawierającego odwołanie – wbrew stanowisku Samorządowego Kolegium Odwoławczego – nie odbiera temu pismu cech odwołania, lecz stanowi brak formalny – i to usuwalny. Zgodnie bowiem z art. 63 § 1 i § 3 k.p.a. podanie (przez które rozumie się między innymi odwołanie) wniesione pisemnie powinno być podpisane przez wnoszącego. Jeżeli zaś pismo nie czyni zadość temu wymogowi, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braku w terminie siedmiu dni z pouczeniem o skutkach nieusunięcia braku (art. 64 § 2 k.p.a.). Skoro organ drugiej instancji umarzając postępowanie uchylił się od merytorycznego rozpoznania sprawy, to zdaniem Sądu nie mógł w uzasadnieniu decyzji umarzającej postępowanie odwoławcze "odnieść się również do innych zarzutów podniesionych w odwołaniu jak i w całym postępowaniu administracyjnym w tej sprawie przez Stowarzyszenie Ekologiczne "[...]" oraz przy okazji wypowiadać się co do merytorycznej zasadności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, czy też wyrażać "zasadnicze wątpliwości co do zasadności" postanowienia Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r. o dopuszczeniu Stowarzyszenia Ekologiczny [...] do udziału w postępowaniu administracyjnym. Ponadto Sąd uznał, że w związku z zarzutem inwestora zgłoszonym w toku postępowania odwoławczego organ drugiej instancji musi mieć na względzie, że Stowarzyszenie nabyło status uczestnika postępowania na prawach strony na podstawie postanowienia Prezydenta Miasta Poznania. Na postanowienie o dopuszczeniu organizacji społecznej do udziału w sprawie nie przysługuje zażalenie.

Skargi kasacyjne od powyższego wyroku wniosło Stowarzyszenie Ekologiczny [...] oraz uczestnik postępowania [...] Sp. z o.o. Skarga kasacyjna Stowarzyszenia została odrzucona postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 8 marca 2007 r. z powodu nieuiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej.

W skardze kasacyjnej [...] Sp. z o.o. zarzucono naruszenie przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ w zw. z art. 134 i art. 7 i art. 3 § 1 p.p.s.a. poprzez brak ustalenia w granicach przedmiotowej sprawy, czy stwierdzone naruszenie przepisów kpa a dotyczące kwestii braku podpisu na odwołaniu Stowarzyszenia miało wpływ na jego wynik, w sytuacji zarzucanej przez uczestnika niezgodności z prawem dopuszczenia Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu,

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ w zw. z art. 134 i art. 7 i art. 3 § 1 p.p.s.a. poprzez brak ustalenia w granicach przedmiotowej sprawy, czy stwierdzone naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego a dotyczące wydania zaskarżonej decyzji miało istotny wpływ na jego wynik, w sytuacji zarzucanej przez uczestnika niezgodności z prawem dopuszczenia skarżącego Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu administracyjnym,

– art. 111 § 2 p.p.s.a. w zw. z art. 134 i art. 135 i art. 7 oraz art. 3 § 1 p.p.s.a. poprzez brak połączenia ze sobą kilku oddzielanych skarg, mimo, że dotyczą aktów wydanych w granicach tej samej sprawy administracyjnej, tym bardziej że skargi te złożone zostały w tym samym dniu.

W związku z tym wniesiono o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie na rzecz uczestnika kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Stowarzyszenie Ekologiczny [...] wniosło o jej oddalenie. Stowarzyszenie podniosło, ze zostało skutecznie dopuszczone do udziału w postępowaniu i miało legitymację do zaskarżenia rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego na podstawie art. 50 p.p.s.a., który wyróżnia legitymację materialną oraz formalną, wskazując podmioty, które mimo braku interesu prawnego są uprawnione do wniesienia skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 w związku z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych w granicach ich zaskarżenia, a z urzędu bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie dostrzeżono okoliczności mogących wskazywać na nieważność postępowania sądowego.

Skarga kasacyjna nie jest pozbawiona usprawiedliwionych podstaw, chociaż nie można zgodzić się z niektórymi argumentami przedstawionymi w tym piśmie.

Ocena skargi kasacyjnej, iż nie jest pozbawiona usprawiedliwionych podstaw automatycznie oznacza, że zaskarżany wyrok jest w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego błędny i należy go uchylić, chociaż jednocześnie należy zaznaczyć, że uzasadnienie tego wyroku z wyjątkiem ostatniego akapitu jest prawidłowe. Nie można natomiast podzielić stanowiska Sądu pierwszej instancji odmawiającego zbadania statusu Stowarzyszenia Ekologiczny [...] w postępowaniu, w którym została wydana decyzja z dnia [...] kwietnia 2005 r. o warunkach zabudowy.

Stowarzyszenie Ekologiczny [...] zostało dopuszczone do udziału w postępowaniu na prawach strony, na mocy postanowienia Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r., na które nie służy zażalenie. Tak więc powyższe postanowienie może być zaskarżane tylko w odwołaniu od wcześniej wymienionej decyzji z dnia [...] kwietnia 2005 r., jak słusznie podkreśla się to w uzasadnieniu zaskarżanego wyroku. Rzecz w tym jednak, że odwołanie od powyższej decyzji wniosło Stowarzyszenie Ekologiczny [...], a nie inwestor, który kwestionuje od początku udział Stowarzyszenia na prawach strony w postępowaniu. Trudno więc oczekiwać, aby w odwołaniu Stowarzyszenie kwestionowało postanowienie Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r., którym zostało dopuszczone do udziału w postępowaniu. W takiej sytuacji, kiedy Sąd kontroluje decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] czerwca 2005 r. umarzającą postępowanie odwoławcze w sprawie, która została wydana w postępowaniu o ustalenie warunków zabudowy i tym samym kończy to postępowanie w rozumieniu art. 104 § 2 w związku z art. 105 § 1 k.p.a., chociaż nie rozstrzyga sprawy, Sąd nie może uchylić się od kontroli postanowienia z dnia [...] marca 2005 r. dopuszczającego Stowarzyszenie do udziału w postępowaniu, tym bardziej że w uzasadnieniu kontrolowanej przez Sąd decyzji organ odniósł się jednoznacznie do tego postanowienia. W związku z powyższym, obok braku podpisu pełnomocnika Stowarzyszenia na odwołaniu "zasadnicze wątpliwości (Samorządowego Kolegium odwoławczego) co do zasadności" postanowienia Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r. mogły mieć również istotny wpływ na wynik sprawy w rozumieniu przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a. i tę kwestię powinien również rozstrzygnąć Sąd w oparciu o art. 134 § 1 p.p.s.a. Należy w tym miejscu przypomnieć, że udział Stowarzyszenia w postępowaniu na prawach strony, był również podnoszony w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 106 k.p.a., w którym to postępowaniu tej kwestii nie można było rozstrzygnąć (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 12 maja 2006 r., II SA/Po 871/05).

W zaskarżonym wyroku, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd nie orzekł o całości skargi, tym samym należy uznać za uzasadniony drugi zarzut skargi kasacyjnej – naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ w związku z art. 134, art. 7 i art. 3 § 1 p.p.s.a.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd powinien ocenić również kwestionowane przez [...] Sp. z o.o. postanowienie Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] marca 2005 r. dopuszczające do udziału w postępowaniu Stowarzyszenie Ekologiczny [...].

Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 oraz art. 203 pkt 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.