Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Niewiadomski (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz Sędzia NSA Jerzy Krupiński Protokolant Agnieszka Kuberska po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. S.A. w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 r. sygn. akt II SA/Po 946/04 w sprawie ze skargi P. S.A. w P. - poprzednio C. S.A. w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] września 2004 r. nr [...] w przedmiocie przeniesienia praw i obowiązków wynikających z pozwoleń oddala skargą kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2006 r., sygn. akt II SA/Po 946/04 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę P. S.A. (poprzednio C. S.A. w K.) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu z dnia [...] września 2004 r., Nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Starosty K. z dnia [...] lipca 2004 r., Nr [...] o odmowie przeniesienia praw i obowiązków określonych w decyzjach wydanych na wniosek Cukrowni "Z" S.A. w Z.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji wskazał, że na rzecz Cukrowni "Z." zostały wydane następujące pozwolenia:

1) z dnia 28 maja 2003 r. na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza,

2) z dnia 19 stycznia 1989 r. – pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych i piętrzenie wód w rzece,

3) z dnia 21 września 1987 r. – pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych dla potrzeb energetycznych i przemysłowych,

4) z dnia 11 marca 1991 r. – pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych dla potrzeb energetycznych i uzupełnienia wód obiegowych,

5) z dnia 17 marca 2003 r. – pozwolenie na wytwarzanie i magazynowanie odpadów,

6) z dnia 21 stycznia 2002 r. – pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do rzeki.

Starosta K. ustosunkował się negatywnie do wniosku o przeniesienie powyższych decyzji na rzecz C. mimo, że w dniu 27 kwietnia 2004 r. dokonano wpisu do rejestru przedsiębiorców o połączeniu spółek, w wyniku którego C. stała się właścicielem Cukrowni "Z". Z faktu, że C. S.A. wystąpiła o przeniesienie praw i obowiązków z opisanych decyzji dopiero wtedy, gdy stała się właścicielem zakładu w Z., organ I instancji wyprowadził wniosek, że strona nie spełniała warunków określonych w art. 190 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.). Organ stanął na stanowisku, że wydane na dotychczasowego właściciela zezwolenia straciły ważność z mocy prawa, zatem nowy właściciel powinien wystąpić o wydanie nowych pozwoleń.

Po rozpatrzeniu odwołania od decyzji Starosty K. z dnia [...] lipca 2004 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] września 2004 r. utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Organ odwoławczy stwierdził, że sukcesja generalna, o której mowa w art. 494 Kodeksu spółek handlowych, jest wyłączona w rozpoznawanej sprawie na podstawie art. 190 ust. 1 Prawa ochrony środowiska. Wniosek o nabycie "instalacji" zainteresowany podmiot mógł złożyć wyłącznie przed datą transakcji.

Na powyższą decyzję C. złożyła skargę do sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z regulacją art. 493 § 2 K.s.h. połączenie spółek następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru i wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej. W niniejszej sprawie bezsporne jest, że nastąpiło to przed złożeniem przez skarżącego wniosku o "przepisanie" wzmiankowanych pozwoleń i zezwoleń. Art. 494 § 2 K.s.h. reguluje kwestie łączenia spółek, jednakże przepis ten stosuje się tylko do koncesji, zezwoleń i ulg przyznanych po wejściu w życie Kodeksu, co nastąpiło w dniu 1 stycznia 2001 r. Natomiast zezwolenia i pozwolenia, których dotyczy postępowanie, w części zostały wydane przed tą datą. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz. 1229 ze zm.) w kwestii przejścia praw zezwoleń wydanych na jej podstawie, w art. 134 ust. 2 odsyła do ustawy – Prawo ochrony środowiska. Art. 190 Prawa ochrony środowiska zaś reguluje tryb przejęcia praw i obowiązków administracyjnych w sposób odmienny od unormowań K.s.h.

W związku z powyższym Sąd I instancji uznał, że spółka przejmowana w wyniku łączenia przez przejęcie utraciła tytuł prawny do instalacji, co skutkowało wygaśnięciem udzielonych jej pozwoleń. Podmiot zainteresowany może jedynie przed wystąpieniem skutku w postaci wygaśnięcia decyzji, złożyć wniosek o przeniesienie na jego rzecz praw i obowiązków z tych decyzji wynikających. W niniejszej sprawie wniosek w tym przedmiocie został złożony już po wygaśnięciu decyzji.

Od powyższego wyroku P. S.A. – następca prawny C. S.A. złożyła skargę kasacyjną, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarga kasacyjna została oparta na zarzutach naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisów:

– art. 494 § 2 K.s.h, poprzez przyjęcie, że następstwo prawne wynikające z tego przepisu nie dotyczy praw i obowiązków wynikających z pozwoleń wodnoprawnych, pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz pozwoleń na wytwarzanie i magazynowanie odpadów,

– art. 134 ust. 2 Prawa wodnego poprzez przyjęcie, że następca prawny zakładu, który uzyskał pozwolenie wodnoprawne, przejmuje prawa i obowiązki wynikające z tego pozwolenia tylko na zasadach określonych w ustawie – Prawo ochrony środowiska,

– art. 190 Prawa ochrony środowiska poprzez przyjęcie, że przepis ten reguluje, w sposób odmienny od K.s.h., tryb przejęcia praw i obowiązków wynikających z pozwoleń wodnoprawnych, pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz pozwoleń na wytwarzanie i magazynowanie odpadów,

– art. 193 Prawa ochrony środowiska poprzez przyjęcie, że pozwolenia wodnoprawne, pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz pozwolenia na wytwarzanie i magazynowanie odpadów wygasają w związku z utratą tytułu prawnego do instalacji w wyniku połączenia spółki przejmującej ze spółką przejmowaną w trybie art. 494 § 1 pkt 1 K.s.h.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga nie ma usprawiedliwionych podstaw, bowiem wbrew jej twierdzeniom Sąd pierwszej instancji nie naruszył wskazanych w tej skardze przepisów prawa materialnego.

Co prawda stosownie do brzmienia art. 494 § 2 Kodeksu spółek handlowych na spółkę przejmującą przechodzą z dniem połączenia m.in. zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej, ale pod warunkiem że ustawa lub sama decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji oraz ulgi nie stanowi inaczej. Jeżeli zatem – jak zasadnie wywodzi się w zaskarżonym wyroku – kwestię sukcesji praw i obowiązków publicznoprawnych w sferze ochrony środowiska inaczej normuje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.) oraz w zakresie pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego eksploatacji instalacji ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz. 1229 ze zm.) to konsekwencją tego jest, iż zasada sukcesji generalnej praw i obowiązków spółki przejmowanej na rzecz spółki przejmującej nie ma w tym przypadku zastosowania.

Sąd pierwszej instancji zasadnie przyjął, że z art. 190 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz art. 134 ust. 2 ustawy – Prawo wodne wynika, że aby podmiot zainteresowany nabyciem tytułu prawnego całej instalacji, w tym spółka przejmująca inną spółkę, nabyła prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących instalacji, związanych z ochroną środowiska, a także pozwoleń wodnoprawnych dotyczących eksploatacji instalacji, winna wcześniej wnieść o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z pozwoleń, o których mowa. Jeżeli spółka przejmująca tego nie zrobi przed przejęciem łączącej się z nią spółki, to z mocy art. 193 ust. 2 pkt 2 pozwolenia, o których mowa, udzielone spółce przejmowanej wygasają i jako takie nie mogą już stanowić przedmiotu sukcesji. To zaś oznacza, że ustanowiona art. 494 § 1 K.s.h. sukcesja praw i obowiązków nie ma charakteru bezwzględnego, doznając ograniczeń na gruncie prawa publicznego. Jeżeli tak to nie można czynić zasadnie zarzutu Sądowi pierwszej instancji, iż ten w ten sposób interpretując przepisy art. 494 § 2 K.s.h. art. 190 i 193 Prawa ochrony środowiska oraz art. 134 § 2 Prawa wodne dopuścił się ich naruszenia, a wywód zawarty w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trzeba podzielić w całej rozciągłości.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.