Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA : Edyta Anyżewska po rozpoznaniu w dniu 24 września 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia P. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 sierpnia 2009 r. sygn. akt I SA/Gl 522/09 w zakresie odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi w sprawie ze skargi P. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 24 kwietnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie odsetek od zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za 2002 r. postanawia: oddalić zażalenie.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Gl 522/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odrzucił wniosek P. S. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi.

W motywach orzeczenia Sąd wojewódzki wskazał, że skargę na decyzję doręczoną w dniu 28 kwietnia 2009 r. strona złożyła osobiście w siedzibie Sądu dnia 27 maja 2009 r. o godz. 14:00.

W dniu 2 czerwca 2009 r. skargę przekazano organowi celem nadania jej dalszego biegu, stosownie do art. 54 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej P.p.s.a., o czym poinformowano skarżącego pismem doręczonym w dniu 5 czerwca 2009 r.

W złożonym w dniu 10 czerwca 2009 r. wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi skarżący stwierdził, że dopiero z treści pisma doręczonego w dniu 5 czerwca 2009 r. dowiedział się, iż złożył skargę z naruszeniem obowiązującego w tym zakresie trybu i tym samym z przekroczeniem terminu na dokonanie tej czynności (wówczas ustała przyczyna uchybienia terminowi). Przyczyną niedochowania terminu było "upośledzenie funkcji psychicznych w chwili składania skargi" ("nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu"), na skutek działania silnego znieczulenia miejscowego, w związku z przebytym w dniu 27 maja 2009 r. (w godzinach przedpołudniowych) zabiegiem stomatologicznym. Doprowadziło to do omyłkowego złożenia skargi bezpośrednio w siedzibie Sądu. Na potwierdzenie tej okoliczności przedstawiono zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że skarżący we wskazanej dacie około godziny 12:30 zgłosił się do gabinetu stomatologicznego, gdzie został poddany zabiegowi w znieczuleniu miejscowym. Ponadto skarżący zwrócił również uwagę na znaczne prawdopodobieństwo uwzględnienia skargi.

Sąd stwierdził, że wniosek skarżącego został złożony po upływie terminu, o którym mowa w art. 87 § 1 P.p.s.a. Zdaniem Sądu wniosek powinien być złożony w ciągu siedmiu dni od chwili ustania skutków znieczulenia, na które skarżący się powołał. Nie ulega zaś w ocenie Sądu wątpliwości, że jakiekolwiek zaburzenia z nim związane ustały bądź w dniu wykonania zabiegu (27 maja 2009 r.) – skoro nie stały na przeszkodzie złożeniu skargi w siedzibie Sądu znajdującej się w mieście oddalonym około 25 kilometrów od miejscowości, w której miano wykonać zabieg – bądź najpóźniej w dniu następnym. W ocenie Sądu niemożliwe jest, by utrzymywały się one do dnia 3 czerwca 2009 r., czyli do dnia poprzedzającego o siedem dni chwilę nadania rozpatrywanego wniosku, czy aż do dnia 5 czerwca 2009 r. (na co powołała się strona).

Zdaniem Sądu w dniu 5 czerwca 2009 r., t.j. w dacie kiedy skarżący otrzymał pismo informujące o przekazaniu skargi do organu, mogła ustać co najwyżej jego niewiedza o trybie, w jakim należało tę skargę wnieść (nieuzasadniona, zważywszy na to, że zaskarżona decyzja zawierała prawidłowe pouczenie w tym zakresie, a skarżący składał już wcześniej skargi do sądu administracyjnego).

Według Sądu, skarżący powinien po ustaniu zaburzeń uświadomić sobie, że wniósł skargę z naruszeniem obowiązującego w tym zakresie trybu, a więc że zachodzi możliwość niedochowania terminu przewidzianego dla tej czynności i podjąć odpowiednie kroki zaradcze, t.j. co najmniej zasięgnąć informacji o losach skargi i ewentualnie bez zbędnej zwłoki złożyć wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia.

W tym stanie rzeczy wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi nadany w dniu 10 czerwca 2009 r. należało odrzucić jako spóźniony, stosownie do art. 88 P.p.s.a.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego zmianę w całości i przywrócenie terminu do wniesienia skargi, a także o zasądzenie kosztów postępowania, zarzucając naruszenie:

- art. 87 § 1 P.p.s.a. poprzez błędne przyjęcie, że chwilą ustania przyczyny powodującej niezachowanie terminu jest chwila ustania działania znieczulenia miejscowego;

- art. 86 § 1 ustawy poprzez jego niezastosowanie i nieprzywrócenie terminu do złożenia skargi.

W uzasadnieniu zażalenia strona podniosła, że zaburzenia wywołane działaniem znieczulenia spowodowały u niego powstanie przekonania, że skarga została złożona w sposób prawidłowy. W tym błędnym przekonaniu skarżący pozostawał aż do dnia otrzymania pisma informującego o przekazaniu skargi do organu. Nie sposób w ocenie skarżącego zarzucać mu, że nie uświadomił sobie naruszenia trybu, w którym wnoszona jest skarga, po ustaniu działania znieczulenia, skoro uznał on sprawę za załatwioną i "nie wracał do niej myślami". Przyczyna uchybienia terminowi ustała zatem dopiero z chwilą uzyskania informacji o popełnionej omyłce. Wówczas skarżący miał faktyczną możliwość złożenia pisma. Końcowo skarżący wskazał ponownie na prawdopodobieństwo uwzględnienia jego skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W judykaturze utrwalony jest pogląd, iż okoliczności uniemożliwiające stronie terminowe dokonanie czynności procesowej (przyczyna uchybienia terminowi) muszą być niezależne od strony (zewnętrzne). Chodzi więc o takie przeszkody, których strona mimo należytej dbałości o swoje interesy w postępowaniu (staranności), nie mogła przezwyciężyć (por. post. NSA z dnia 6 września 2004 r., sygn. akt FZ 129/04, LexPolonica nr 1926948 i powołane tam orzecznictwo). Przyczyna uchybienia terminowi ustaje więc wraz z ustaniem przeszkody tego rodzaju (niezależnej od strony).

W niniejszej sprawie taką przeszkodą był stan psychofizyczny skarżącego wywołany działaniem znieczulenia wykonanego w związku z zabiegiem dentystycznym. Wraz z ustaniem skutków znieczulenia ustała więc przyczyna uchybienia terminowi. Skarżący nie podważa w żaden sposób tezy Sądu, że skutki znieczulenia ustały jeszcze w dniu złożenia skargi bądź najdalej następnego dnia, a wręcz (pośrednio) ją potwierdza swoją argumentacją (s. 2 zażalenia). Wskazuje bowiem na to, że po ustaniu działania znieczulenia pozostawał (do dnia 5 czerwca 2009 r.) w błędnym przekonaniu o tym, że skargę wniósł w sposób prawidłowy.

Jednakże owo błędne przekonanie to przeszkoda leżąca po stronie skarżącego. Nie sposób uznać, że jest ona niezależna od skarżącego. Od chwili ustania skutków znieczulenia (co miało miejsce najdalej w dniu 28 maja 2009 r.) skarżący pozostawał w pełni władz fizycznych i umysłowych, nie było zatem zewnętrznych wobec strony przyczyn uniemożliwiających złożenie wniosku o przywrócenie terminu w siedmiodniowym okresie następującym po tej dacie. Zważywszy na okoliczności sprawy (pouczenie strony o trybie wniesienia skargi do sądu administracyjnego, wcześniejsze doświadczenia skarżącego w tym zakresie) mylne przekonanie o prawidłowym złożeniu skargi należy kwalifikować jako brak staranności samego skarżącego, a nie jako okoliczność niezależną, na którą skarżący nie miał żadnego wpływu. Konstatację tę potwierdzają wywody zażalenia, gdzie skarżący stwierdza, że "nie wracał już myślą do tego zdarzenia" (złożenia skargi).

W tym stanie rzeczy prawidłowo stwierdził Sąd, że wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi złożono po upływie siedmiodniowego terminu, o którym mowa w art. 87 § 1 P.p.s.a. (10 czerwca 2009 r.). Termin ten bowiem kończył swój bieg najdalej z dniem 4 czerwca 2009 r., przy założeniu, że przyczyna uchybienia terminu (działanie znieczulenia) ustała w dniu 28 maja 2009 r. (zob. w/w przepis w zw. z art. 83 § 1 P.p.s.a. i art. 111 § 1-2 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 88 P.p.s.a. odrzuceniu podlega zaś m.in. wniosek o przywrócenie terminu, który jest spóźniony, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Nie może być więc mowy o naruszeniu w/w unormowań w przedmiotowym przypadku.

W konsekwencji nie sposób uznać, że Sąd naruszył również art. 86 § 1 P.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie. Przepis ten – formułujący przesłankę przywrócenia terminu (brak winy w nieterminowym dokonaniu czynności procesowej) – znajduje bowiem zastosowanie dopiero wówczas, gdy wniosek o przywrócenie terminu podlega merytorycznej ocenie (nie jest obarczony brakami formalnymi). Innymi słowy dopiero wówczas, gdy wniosek spełnia wymogi, o których mowa w art. 87 P.p.s.a., Sąd bada, czy w sprawie zaistniały okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu. Powyższe w niniejszej sprawie nie miało miejsca, bowiem z przyczyn formalnych (nieterminowe złożenie) wniosek strony został odrzucony.

Przekonanie strony o zasadności jej skargi nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej kwestii wpadkowej. W zakresie przedmiotowego postępowania zażaleniowego Sąd odwoławczy badał bowiem jedynie, czy Sąd pierwszej instancji miał podstawy do odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu (a zatem czy zaistniały przesłanki z art. 88 P.p.s.a.). Sąd nie jest władny w ramach postępowania incydentalnego analizować podstaw skargi (por. post. NSA z dnia 9 czerwca 2006 r., sygn. akt II FZ 362/06, niepubl.).

Z tych względów orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 P.p.s.a.