Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Andrzej Kuba po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2007 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia W. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 stycznia 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1469/06 w zakresie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu w sprawie ze skargi [...] S.A. w upadłości z siedzibą w Warszawie na decyzję Komisji Papierów Wartościowych i Giełd z dnia 16 maja 2006 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej oraz nałożenia kary pieniężnej postanawia: oddalić zażalenie

Decyzją z dnia 4 kwietnia 2006 r., nr DDM-P/4761/7/Pf/05 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd cofnęła w całości zezwolenie [...] S.A. w upadłości z siedzibą w Warszawie na prowadzenie działalności maklerskiej oraz nałożyła na powyższy podmiot karę pieniężną w wysokości 500.000 tys. złotych. Ponadto organ zawarł w decyzji postanowienia ograniczające swobodę prowadzenia przez Spółkę działalności gospodarczej.

Po rozpatrzeniu wniosku strony o ponowne rozpatrzenie sprawy decyzją z dnia 16 maja 2006 r., nr [...] Komisja Papierów Wartościowych i Giełd utrzymała w mocy powyższą decyzję w części dotyczącej cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej, nałożenia kary pieniężnej, zakazu prowadzenia działalności maklerskiej oraz zawierania umów z klientami, uchyliła natomiast pozostałe postanowienia ograniczające swobodę działalności Spółki.

[...] S.A. w upadłości z siedzibą w Warszawie złożyła skargę na powyższe decyzje do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

W dniu 8 listopada 2006 r. [...] reprezentowani przez adwokata P. M., powołując się na art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej powoływanej jako p.p.s.a., złożyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosek o dopuszczenie ich do udziału w powyższym postępowaniu. W uzasadnieniu wskazali, że decyzja KPWiG, stwierdzająca łamanie prawa przez WGI DM, przesądza o zasadności roszczeń dochodzonych przez nich w odrębnie prowadzonym postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w Warszawie II Wydział Cywilny, sygn. akt II C 2042/06 w związku z wytoczonym przez Przewodniczącego KPWiG powództwem o odszkodowanie na rzecz byłych klientów skarżącej Spółki, przeciwko członkom jej zarządu. Zdaniem wnioskodawców, w tym postępowaniu istotną rolę będzie odgrywać ocena czy w działalności WGI DM doszło do naruszeń prawa, które stwierdzone zostały zaskarżonymi w niniejszej sprawie decyzjami KPWiG. Tym samym wnioskodawcy zainteresowani są wynikiem postępowania sądowoadministracyjnego, które doprowadzi do wydania orzeczenia w niniejszej sprawie, rzutującego bezpośrednio na sferę ich uprawnień majątkowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wnioskodawcy w swoim wniosku nie wskazali na istnienie żadnej normy prawnej, z której wynikałyby bezpośrednio dla nich określone prawa i obowiązki uzasadniające dopuszczenie do udziału w niniejszej sprawie w charakterze strony. Za takie umocowanie nie można, zdaniem Sądu, uznać realizowanego w odrębnym postępowaniu cywilnym, w oparciu o łączącą wnioskodawców z WGI DM umowę cywilną, prawa do odszkodowania dochodzonego od członków zarządu skarżącej. Świadczy ono jedynie o istnieniu interesu faktycznego w sprawie, który może być chroniony na gruncie wskazanego postępowania cywilnego przed właściwym sądem powołanym do rozstrzygania tego rodzaju sporów.

W zażaleniu na powyższe postanowienie W. Z. wniósł o jego zmianę poprzez dopuszczenie wnioskodawców do udziału w sprawie. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie art. 33 § 2 p.p.s.a. polegające na błędnym przyjęciu, że wnioskodawcom nie przysługuje w sprawie interes prawny.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że nie stanowi przesłanki do odmowy dopuszczenia do udziału w sprawie okoliczność, że rozstrzygnięcie wydane po rozpoznaniu skargi WGI DM S.A. dotyczyć będzie bezpośrednio jedynie sfery uprawnień tego podmiotu. Z treści wspomnianego przepisu wynika, że udział w charakterze uczestnika może zgłosić osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy (bezpośrednio lub pośrednio) jej interesu prawnego. Swój interes prawny w postępowaniu sądowoadministracyjnym skarżący uzasadniał faktem, że rozpoznając sprawę z powództwa wytoczonego na rzecz wnioskodawców przez Przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Sąd Okręgowy w Warszawie z pewnością weźmie pod uwagę, przy ustalaniu czy zachodzą przesłanki odpowiedzialności WGI DM S.A., rozstrzygnięcie wydane przez Wojewódzki Sad Administracyjny w postępowaniu ze skargi WGI DM S.A. Skarga ta dotyczy bowiem decyzji KPWiG, która w złożonym pozwie została przytoczona przez samą KPWiG jako dowód i argument przemawiający za zasadnością powództwa. Jeśli Wojewódzki Sąd Administracyjny tę skargę oddali, będzie to równoznaczne z przyznaniem, że WGI DM S.A. naruszyła prawo, co z kolei skutkować będzie odpowiedzialnością cywilnoprawną tego podmiotu w stosunku do wnioskodawców.

Zdaniem wnoszącego zażalenie, interes prawny skarżących w przystąpieniu do postępowania wynika z przepisów Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i nast.). Wynik postępowania przed sądem administracyjnym w przedmiotowej sprawie będzie bowiem rzutował na możliwość dochodzenia przez skarżących roszczeń z tytułu tej odpowiedzialności od osób kierujących WGI DM S.A.

W odpowiedzi na zażalenie Komisja Nadzoru Finansowego podzieliła stanowisko Sądu orzekającego w sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a., udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika może zgłosić osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego.

W świetle powyższego przepisu przesłanką decydującą o dopuszczeniu konkretnej osoby do postępowania sądowego w charakterze uczestnika jest istnienie po stronie tej osoby interesu prawnego w rozstrzygnięciu danej sprawy.

Interes prawny mają tylko te podmioty, których sytuacja prawna wynika wprost z szeroko rozumianego prawa materialnego. Interes ten musi rzeczywiście istnieć w dacie stosowania danych norm prawnych. Stwierdzenie istnienia interesu prawnego wymaga ustalenia związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Interes taki powinien znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniają zastosowanie normy prawa materialnego.

Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, który istnieje w sytuacji, gdy dana osoba jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, ale nie może tego potwierdzić przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mogącymi stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji.

Wnioskodawcy nie mogą wywodzić swego interesu prawnego w sprawie sądowoadministracyjnej z samego faktu toczącego się przed sądem powszechnym postępowania odszkodowawczego z ich udziałem, gdyż wynika z tego tylko i wyłącznie interes faktyczny wnioskodawcy. Zaskarżona decyzja, której przedmiotem jest cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej oraz nałożenie kary pieniężnej, dotyczy jedynie sfery uprawnień i obowiązków WGI DM, a nie wnioskodawców.

Ponadto należy zauważyć, że w orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie utrwalony jest pogląd, że o tym, czy wnioskodawca ubiegający się o udział w postępowaniu sądowoadministracyjnym ma interes prawny w danej sprawie, decyduje norma prawa materialnego, na której oparto zaskarżony akt administracyjny (tak M. Niezgódka–Medek w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. II, Zakamycze 2006, s. 86).

W świetle powyższego należy stwierdzić, że podstawą zaskarżonej decyzji nie był art. 415 i następne Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej, wskazane przez skarżącego w zażaleniu jako przepisy prawa materialnego, z których wynika interes prawny wnioskodawców w przystąpieniu do postępowania.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnioskodawcy nie wykazali w swoim wniosku, że służy im interes prawny, lecz przedstawiając okoliczności faktyczne wykazali wyłącznie swój interes faktyczny, który nie jest tożsamy z interesem prawnym.

Wobec niewykazania interesu prawnego wnioskodawców Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 33 § 2 p.p.s.a., oddalił zażalenie.

MR