Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Konrad Łukaszewicz, Sędzia WSA Piotr Borowiecki (spr.), Asesor WSA Joanna Kruszewska – Grońska, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 26 czerwca 2019 r. sprawy ze skargi W. K. na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania oddala skargę

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] listopada 2018 r., nr [...], Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (dalej także: "Prezes UODO" lub "organ"), działając na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm. - dalej: "k.p.a.") w związku z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1781 - dalej także: "u.o.d.o.") oraz art. 71 i art. 53f ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 2032 - dalej także: "ustawa o IPN"), odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie ze skargi W.K. (dalej także: "skarżący" lub "strona skarżąca") z dnia [...] czerwca 2018 r. wniesionej przeciwko Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej (dalej: "Prezes IPN").

Zaskarżone postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym.

Skarżący W.K., powołując się na art. 12 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 2016 Nr 119, s. 1 - dalej także: "RODO"), pismem z dnia [...] czerwca 2018 r. wniósł skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na przetwarzanie jego danych osobowych przez Instytut Pamięci Narodowej.

W treści skargi skarżący zarzucił Prezesowi Instytut Pamięci Narodowej, jako administratorowi danych:

- naruszenie art. 51 ust. 4 Konstytucji RP - poprzez niezrealizowanie uzasadnionego prawa skarżącego do usunięcia nieprawdziwych informacji dotyczących jego osoby zamieszczonych w Biuletynie Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej o następującej treści: "[...]", co nie odpowiada prawdzie i jest sprzeczne z dokumentami,

- naruszenie art. 12 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) ("RODO") - poprzez nieusunięcie nieprawdziwego wpisu w Biuletynie Informacji Publicznej IPN o treści: "[...]", gdy tymczasem stan faktyczny przedstawiał się następująco: "[...]";

- naruszenie art. 271 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm. - dalej "k.k.").

Skarżący wskazał, że o ile powyższe dane, zgodnie z prawem, muszą być zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej IPN, to wnosi o ich sprostowanie w zakresie okresu służby w [...] Brygadzie [...] oraz stopnia wojskowego.

Ponadto, skarżący - powołując się na normę prawną wyrażoną w art. 12 ust. 4 RODO - wniósł o "podjęcie przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych działań obligujących Administratora danych do wykonania działań zgodnie z moim wnioskiem i obowiązującym prawem".

W dalszej części uzasadnienia wniesionej skargi strona skarżąca podniosła, że w marcu 2017 r. zwróciła się do Prezesa IPN, jako administratora danych osobowych skarżącego, który przetwarza dane skarżącego w związku ze złożeniem oświadczenia lustracyjnego, o uzupełnienie i usunięcie nieprawdziwych danych zamieszczonych w Biuletynie Informacji Publicznej IPN. Skarżący zauważył, że w związku z tym wystąpieniem Prezes IPN uwzględnił wniosek skarżącego dotyczący uzupełnienia danych osobowych dotyczących publikacji wyroku, natomiast odmówił usunięcia informacji o pełnieniu przez skarżącego służby w stopniu [...] w okresie [...].06-[...].07.1990 r., powołując się na zgromadzone dane archiwalne, które jakoby miały potwierdzać ten fakt.

Skarżący stwierdził, że - w jego ocenie - podjęcie działań w oparciu o art. 36 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 922 ze zm. - dalej także: "u.o.d.o. z 1997 r."), wyczerpywało działania osoby zmierzającej do sprostowania i usunięcia danych osobowych przewidziane w obecnie obowiązujących przepisach art. 12 ust. 3 RODO. W tej sytuacji, skarżący uznał, że w związku z niewykonaniem jego wniosku o usunięcie nieprawdziwych danych lub ich sprostowanie, zachodzą podstawy do wniesienia skargi w trybie art. 12 ust. 4 RODO.

Ponadto, skarżący zwrócił uwagę na fakt, że w piśmie z dnia [...] marca 2017 r. osoba pełniąca obowiązki Dyrektora Biura [...] IPN potwierdziła, że informacja o treści: "[...]" została przygotowana w oparciu o dokumenty archiwalne. W ocenie skarżącego, taka sytuacja uprawnia do postawienia zarzutu wyczerpania ustawowych przesłanek przestępstwa z art. 271 § 1 k.k.

W wyniku rozpatrzenia powyższej skargi strony skarżącej, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych - działając na podstawie art. 61a § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 ust. 1 u.o.d.o. oraz art. 71 i art. 53f ust. 1 ustawy o IPN - odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie ze skargi W.K. z dnia [...] czerwca 2018 r. wniesionej przeciwko Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej.

W uzasadnieni wydanego postanowienia Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wskazał na wstępie, że w świetle przepisu art. 61a § 1 k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

W związku z powyższym, Prezes UODO uznał, iż w wyniku analizy przedstawionych przez skarżącego okoliczności, zachodzą podstawy do wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie, Prezes UODO podniósł, że Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu został utworzony w celu realizacji zadań określonych w art. 1 ustawy o IPN (vide: art. 8 ust. 1 ustawy o IPN).

Powołując się na treść przepisu art. 71 ustawy o IPN, organ wskazał, że w działalności Instytutu Pamięci Narodowej przepisy RODO stosuje się do prowadzenia Bazy. Organ zauważył, że pojęcie "Bazy" zdefiniowane zostało w art. 53f ust. 1 ustawy o IPN, który stanowi, iż w celu prowadzenia prac poszukiwawczych oraz identyfikacji tożsamości osób, o których mowa w art. 53b, w Instytucie Pamięci tworzy się Bazę Materiału Genetycznego, zwaną dalej "Bazą", której administratorem jest Prezes Instytutu Pamięci.

Z kolei, jak zauważył organ, przepis art. 53b ustawy o IPN, stanowi, iż Instytut Pamięci Narodowej prowadzi prace poszukiwawcze miejsc spoczynku osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych w okresie od dnia 8 listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r., zwane dalej "pracami poszukiwawczymi", a w przypadku odnalezienia zwłok, szczątków lub prochów ludzkich identyfikuje tożsamość tych osób.

Mają powyższe na względzie, Prezes UODO uznał, iż dokonując wykładni literalnej przepisów art. 71 w zw. z art. 53f ust. 1 oraz art. 53b ustawy o IPN, stwierdzić należy, że przepisy RODO stosuje się wyłącznie do Bazy Materiału Genetycznego, zdefiniowanej w art. 53f cyt. ustawy. W konsekwencji, Prezes UODO stwierdził, że RODO nie jest stosowane do innych baz danych prowadzonych przez Prezesa IPN, w celu realizacji jego ustawowych zadań określonych w art. 1 ustawy o IPN.

Jednocześnie, Prezes UODO podkreślił, że w świetle przepisu art. 1 pkt 3 ustawy o IPN, ustawa ta reguluje kwestie ochrony danych osobowych osób, których dotyczą dokumenty zgromadzone w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.

Tym samym, Prezes UODO uznał, iż nie posiada uprawnień do rozpatrywania sprawy dotyczącej przetwarzania danych osobowych w bazach danych prowadzonych przez Prezesa IPN innych niż Baza Materiału Genetycznego, o której mowa w art. 53f ustawy o IPN.

Pismem z dnia [...] grudnia 2018 r. skarżący W. K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższe postanowienie Prezesa IPN.

Wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także zasądzenie od organu na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania, skarżący zarzucił spornemu postanowieniu:

I. naruszenie przepisów postępowania:

- art. 61a 1 k.p.a. - poprzez błędną wykładnię prowadzącą do odmowy wszczęcia postępowania i uznanie, że zaszły "inne uzasadnione przyczyny" uniemożliwiające wszczęcie postępowania, chociaż spełnione zostały wszystkie przesłanki do prowadzenia postępowania i merytorycznego rozstrzygnięcia, a organ nie wskazał konkretnych przesłanek procesowo-prawnych tej odmowy, co w konsekwencji oznacza, że odmowa wszczęcia postepowania jest czysto dowolna;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym:

1) naruszenie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych - poprzez jego niezastosowanie skutkujące pozbawieniem skarżącego ochrony, gdy tymczasem wspomniany przepis cyt. ustawy stanowi, że ustawę stosuje się do ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w zakresie określonym w art. 2 i art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46.WE;

2) naruszenie art. 6 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych - poprzez jego niezastosowanie skutkujące przyjęciem, że w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania cyt. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r., chociaż wskazany przepis ustawy w sposób ścisły określa wyłączenia stosowania tej ustawy, a wśród nich nie wymienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r.;

3) naruszenie art. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - poprzez jego niezastosowanie prowadzące do przyjęcia, że Prezes IPN nie przetwarza danych osobowych;

4) naruszenie art. 71 w związku z art. 53f ust. 1 ustawy o IPN - poprzez ich błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że przepisy RODO stosuje się tylko do prowadzenia Bazy, o której mowa w art. 53f ust. 1, podczas gdy przepisy RODO stosuje się do wszystkich osób i danych osobowych objętych przepisami ustawy o IPN, a przepisy art. 71 i art. 53f ust. 1 dotyczą tylko osób, które straciły życie w okolicznościach wskazanych w tych przepisach prawa i Baza została utworzona tylko w tym celu, zaś regulację prawną, o której mowa w art. 71 w zw. z art. 53f ust. 1 ustawy o IPN należy bezwzględnie łączyć z postanowieniem pkt (27) preambuły RODO, który wyłącza stosowanie przepisów RODO do danych osobowych osób zmarłych.

W uzasadnieniu skargi strona skarżąca zarzuciła, że odmowa wszczęcia postępowania na podstawie prawnej określonej w art. 61a § 1 k.p.a. jest bezpodstawna, albowiem brak jest uzasadnionych przyczyn takiej odmowy, a więc postępowanie winno być prowadzone według zasad określonych w k.p.a. Skarżący zauważył, że w dotychczasowym orzecznictwie przyjmuje się, że przez "inne uzasadnione przyczyny" uniemożliwiające wszczęcie postępowania administracyjnego rozumie się takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania (tak m. in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 listopada 2017 r., sygn. akt II GSK 1706/17). Tymczasem, jak stwierdził skarżący, w niniejszej sprawie takie sytuacje nie zaistniały, co oznacza, że organ winien prowadzić postępowanie i merytorycznie sprawę rozstrzygnąć.

Skarżący zarzucił, że Prezes UODO nie wskazał żadnej konkretnej przyczyny uniemożliwiającej prowadzenie postępowania.

Zdaniem strony skarżącej, w zakresie naruszenia przez organ przepisów prawa materialnego, zauważyć należy, że z przepisu art. 1 ustawy o IPN wprost wynika, że Instytut Pamięci Narodowej przetwarza dane osobowe, a definicję "przetwarzania" określa w szczególności art. 4 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679. W tej sytuacji, skarżący uznał, iż nie można zgodzić się ze stanowiskiem Prezesa UODO, jakoby przepisy RODO nie znajdują zastosowania na gruncie osób, danych osobowych, spraw i czynności prowadzonych przez IPN.

Skarżący stwierdził, że przepis art. 71 ustawy o IPN musiał zostać wprowadzony do treści tej ustawy, gdyż pkt (27) preambuły rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 stanowi, że nie ma ono zastosowania do danych osobowych osób zmarłych. Zdaniem skarżącego, gdyby nie norma prawna wyrażona w art. 71 ustawy o IPN, to przepisy RODO nie miałyby w ogóle zastosowania do osób zmarłych.

W tej sytuacji, skarżący uznał, iż z treści wszystkich wskazanych w petitum skargi przepisów prawa dotyczących ochrony danych osobowych w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że przepisy RODO znajdują zastosowanie w pełnym zakresie w sprawach objętych ustawą o IPN, w tym do osób zmarłych, na mocy art. 71 cyt. ustawy.

Skarżący podniósł jednocześnie, że żaden przepis prawa nie wyłącza stosowania przepisów RODO w zakresie regulacji ustawy o IPN, co w konsekwencji oznacza, że skarga jest w pełni uzasadniona.

W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 2107 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanych przepisów cyt. ustawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w zakresie swojej właściwości, ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną, postanowienie, czy też inny akt lub czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu lub podjęcia spornej czynności. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. - dalej także: "p.p.s.a.").

Należy jednocześnie wyraźnie zaznaczyć, że od dnia wejścia w życie Traktatu Akcesyjnego z dnia 16 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864), na mocy, którego Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej, kontrola sądu administracyjnego obejmuje również zgodność rozstrzygnięć krajowych organów administracji publicznej z prawem europejskim (prawem Unii Europejskiej), rozumianym, jako całokształt dorobku prawnego Unii Europejskiej (acquis communautaire), w tym zasad ogólnych prawa europejskiego, interpretowanych oraz stosowanych w sposób jednolity na całym obszarze Unii Europejskiej.

W ocenie Sądu, analizowana pod tym kątem skarga W.K. nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem wydając zaskarżone postanowienie z dnia [...] listopada 2018 r., Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych prawidłowo zastosował przepisy art. 61a § 1 k.p.a. w związku z art. 7 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, przyjmując, iż w świetle regulacji prawnych wyrażonych w art. 71 w zw. z art. 53f ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, nie posiada uprawnień do rozpatrywania sprawy dotyczącej przetwarzania danych osobowych w bazach danych prowadzonych przez Prezesa IPN innych, niż Baza Materiału Genetycznego, o której mowa w art. 53f ustawy o IPN.

Na wstępie wszelkich rozważań, należy wskazać, iż zgodnie z art. 61 § 1 k.p.a., postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

Sporne postanowienie Prezesa UODO zapadło na podstawie art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 k.p.a., zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

Jak wynika z treści przytoczonego przepisu, ustawodawca wprowadził w nim dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.

Celem wprowadzenia tej nowelizacji było odróżnienie postępowania wstępnego polegającego na wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego od postępowania właściwego, które kończy się rozstrzygnięciem sprawy co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. W intencji ustawodawcy rozwiązanie takie w sposób bardziej zrozumiały dla wnioskodawców odróżnia etap wstępny dotyczący wszczęcia lub odmowy wszczęcia postępowania od etapu merytorycznego rozstrzygnięcia wniosku (zob. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt II OSK 1575/13, https://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Przy czym, w doktrynie i orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że regulację art. 61a § 1 k.p.a., tj. odmowę wszczęcia postępowania "z innych uzasadnionych przyczyn" stosuje się do sytuacji, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, np.:

a) gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie;

b) w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym (zob. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 1163/12, dostępny na stronie internetowej https://www.orzeczenia.nsa.gov.pl);

c) przedawnienie materialnoprawne tj. upływ terminu, po którym jednostka nie może domagać się uprawnienia (por. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011 r., s. 298);

d) sprawa została już uprzednio rozstrzygnięta; gdy żądanie wszczęcia postępowania dotyczy sytuacji, której legalność kontrolował sąd administracyjny, ale skargę oddalił (tak m.in. /w:/ wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. akt II SA/Po 826/15, dostępny na stronie internetowej https://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Podkreślenia wymaga fakt, że instytucja przewidziana w art. 61a k.p.a. nie dotyczy postępowań uruchamianych z urzędu, ponieważ w tym przypadku nie można mówić o odmowie wszczęcia postępowania (por. m.in. R. Kędziora, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, wyd. 4, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014).

Wskazać ponadto należy, że w postanowieniu wydanym w trybie art. 61a § 1 k.p.a. organ nie może formułować wniosków i ocen dotyczących meritum żądania. Instytucja odmowy wszczęcia postępowania kończy się aktem formalnym, a nie merytorycznym (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt IV SA/Po 332/12, LEX nr 1216728).

Przechodząc do oceny argumentacji przywołanej przez organ w uzasadnieniu spornego postanowienia, należy wskazać, że w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o IPN, Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu został utworzony w celu realizacji zadań określonych w art. 1 tej ustawy. Ustawa o IPN przewiduje przygotowywanie i publikowanie, na podstawie dokumentów zgromadzonych w archiwum IPN, katalogów zawierających dane osobowe pracowników, funkcjonariuszy i żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa, ze wskazaniem stopnia służbowego, zajmowanych stanowisk, oraz organów bezpieczeństwa państwa, w których pełnili służbę lub pracowali.

Zakres danych gromadzonych w tych katalogach został określony w art. 52b ustawy o IPN.

Należy zauważyć, że w świetle przepisu art. 99 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), od dnia 25 maja 2018 r., bezpośrednie zastosowanie w polskim porządku prawnym mają przepisy RODO.

W tej sytuacji, uznać należy, że zgodnie z art. 71 ustawy o IPN, w działalności Instytutu Pamięci Narodowej, określonej w art. 1 ustawy o IPN, przepisy RODO stosuje się do prowadzenia Bazy.

Nie ulega wątpliwości, że pojęcie "Bazy", w rozumieniu przepisów ustawy o IPN, zdefiniowane zostało w art. 53f ust. 1 tej ustawy, który stanowi, iż w celu prowadzenia prac poszukiwawczych oraz identyfikacji tożsamości osób, o których mowa w art. 53b, w Instytucie Pamięci tworzy się Bazę Materiału Genetycznego, zwaną dalej "Bazą", której administratorem jest Prezes Instytutu Pamięci.

Z kolei, jeśli chodzi o treść wspomnianego art. 53b cyt. ustawy, wskazać należy, że chodzi w nim o prace poszukiwawcze miejsc spoczynku osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych w okresie od dnia 8 listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r., a w przypadku odnalezienia zwłok, szczątków lub prochów ludzkich - o identyfikację tożsamości tych osób.

Mając na względzie powołane wyżej regulacje prawne, uznać należy, że w świetle wykładni literalnej art. 71 w zw. z art. 53f ust. 1 oraz art. 53b ustawy o IPN, Prezes UODO zasadnie stwierdził w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, iż przepisy RODO stosuje się wyłącznie do Bazy Materiału Genetycznego administrowanej przez Prezesa IPN.

W tej sytuacji, skoro regulacje zawarte w RODO nie mają zastosowania do innych baz danych, którymi w celu realizacji ustawowych zadań dysponuje Instytut Pamięci Narodowej, to przyjąć należy, iż Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie posiadał kompetencji do rozpatrzenia sprawy zainicjowanej skargą W.K. z dnia [...] czerwca 2018 r. wniesionej z uwagi na niezasadne - zdaniem skarżącego - przetwarzanie jego danych osobowych w katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa.

Warto zauważyć w tym miejscu, iż powyższe stanowisko znajduje również potwierdzenie w poglądach przedstawicieli doktryny, czego przykładem może być m.in. pogląd prof. Pawła Fajgielskiego, który wyraźnie wskazał, iż w działalności Instytutu Pamięci Narodowej przepisy unijnego rozporządzenia o ochronie danych mają zastosowanie do prowadzenia Bazy Materiału Genetycznego (por. komentarz do art. 124 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych /w:/ P. Fajgielski, Komentarz do ustawy o ochronie danych osobowych, [w:] Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Wolters Kluwer Polska 2018, LEX).

W konsekwencji, uznać należy, że rozpoczęcie stosowania RODO w dniu 25 maja 2018 r. nie zobowiązywało Instytutu Pamięci Narodowej do wprowadzenia nowych unormowań prawnych w kontekście danych osobowych byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa ujawnionych w katalogach Instytutu Pamięci Narodowej. Instytut Pamięci Narodowej nie jest także zobowiązany do uzyskania zgód od osób, których dane zostały ujawnione w "inwentarzu archiwalnym" oraz "Katalogu Biura Lustracyjnego".

Ponadto, warto zauważyć, że w art. 2 ust. 2 lit. a RODO wskazano, że rozporządzenie nie ma zastosowania do działalności nieobjętej zakresem prawa Unii Europejskiej. Nie ulega wątpliwości, że działalność związana z ochroną dziedzictwa narodowego, historycznego oraz tożsamością polskiego narodu nie może być regulowana prawem Unii Europejskiej. Prawo UE nie zajmowało stanowiska we wrażliwych kwestiach związanych z przeszłością państw członkowskich. Wyłączenie, o którym mowa art. 2 ust. 2 lit. a RODO, będzie zatem miało zastosowanie w działalności Biura Lustracyjnego określonej w art. 52a pkt 6-8 ustawy o IPN dotyczącej przygotowania i opublikowania katalogów.

W tej sytuacji, z uwagi na brak uprawnień do rozpatrywania sprawy dotyczącej przetwarzania danych osobowych w bazach danych prowadzonych przez Prezesa IPN innych, niż Baza Materiału Genetycznego, zdefiniowana w art. 53f ustawy o IPN, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych prawidłowo odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego, powołując się na przepisy art. 61a § 1 k.p.a. w związku z art. 7 ust. 1 u.o.d.o. oraz art. 71 w zw. z art. 53f ust. 1 ustawy o IPN.

Biorąc powyższe pod uwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie - działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. - orzekł, jak w sentencji wyroku.