Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Szkodzińska Sędziowie : WSA Iwona Niżnik-Dobosz WSA Mirosław Bator (spr.) Protokolant : starszy sekretarz sądowy Małgorzata Piwowar po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Wojewody z dnia 6 maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania skargę oddala

Starosta decyzją z dnia 18 czerwca 2015 r. nr [...] działając na podstawie art. 128 ust. 1 i 4, art. 129 ust. 5, art. 130 w związku z art. 233 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz art. 104 K.p.a.:

1/ ustalił na rzecz K. K. odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia prawa własności nieruchomości obejmującej działkę nr [...], położonej w D. - obręb R., na podstawie pozwolenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 7 maja 1958 r., objętej księgą wieczystą nr [...], w wysokości [...] zł;

2/ do wypłaty odszkodowania zobowiązał spółkę [...] Dystrybucja S.A. z siedzibą w K. w terminie 14 dni od dnia, w którym niniejsza decyzja stała się ostateczna;

3/ orzekł, że w przypadku gdy osoba uprawniona odmówi przyjęcia odszkodowania albo jego wypłata natrafi na trudne do przezwyciężenia przeszkody, [...] Dystrybucja S.A. wpłaci odszkodowanie do depozytu sądowego - w celu zwolnienia się ze zobowiązania. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 nieobowiązującej w dniu dzisiejszym ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogły za zezwoleniem naczelnika gminy - a w miastach prezydenta lub naczelnika miasta (dzielnicy), zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Osobom upoważnionym przez właściwy organ, instytucję lub przedsiębiorstwo państwowe przysługiwało prawo dostępu do tych przewodów i urządzeń w celu wykonania czynności związanych z ich konserwacją. Jeżeli założenie i przeprowadzenie przewodów i urządzeń spowodowało, że nieruchomość nie nadawała się do dalszego racjonalnego jej użytkowania przez właściciela na cele dotychczasowe, nieruchomość podlegała wywłaszczeniu w trybie i według zasad przewidzianych w tej ustawie dla wywłaszczenia nieruchomości. Obecnie do spraw związanych z ustaleniem w drodze decyzji odszkodowania w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami. W rozpatrywanej sprawie przyjąć należy, że materialnoprawną podstawę orzeczenia o odszkodowaniu jest przepis art. 128 ust. 1 i 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Należy wskazać, że Starosta jako organ zobowiązany do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego na okoliczność tego, czy odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości przedmiotowej nieruchomości nie zostało już może w przeszłości ustalone decyzją organu administracji publicznej w myśl art. 36 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, wystąpił z zapytaniem do Archiwum Narodowego z prośbą o przesłanie uwierzytelnionych kopii: 1/ akt sprawy dotyczącej ustalenia i wypłaty odszkodowania za straty wynikłe z wybudowania linii napowietrznej 30 kV D. – S. zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości w wyniku udzielenia przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Powiatowy Zarząd Rolnictwa pismem z dnia 1958-05-07 zezwolenia Zakładowi Energetycznego Przedsiębiorstwa Państwowego na budowę przedmiotowej linii przebiegającej przez grunty prywatne. W odpowiedzi Archiwum Narodowe poinformowało, iż w zasobie archiwalnym nie odnaleziono wnioskowanej dokumentacji techniczno-prawnej. Jednocześnie organ uzyskał informację od [...] Dystrybucja S.A. Oddział o braku "wiedzy, ani dokumentów, dotyczących sposobu ustalenia i wypłaty zobowiązań w stosunku do właścicieli gruntów z tytułu wejścia na teren nieruchomości celem posadowienia w latach 1957-1958 linii elektroenergetycznej 30 kV relacji D.- S.". W trakcie postępowania wyjaśniającego Starosta ustalił, że Minister Górnictwa i Energetyki pismem z dnia 1957-12-14 zezwolił na nabycie na rzecz Zakładu Sieci Elektrycznych ograniczonych praw rzeczowych na gruntach stanowiących własność prywatną, położonych wzdłuż linii energetycznej 30 kV D. - S. Jednocześnie określił zakres tego prawa, które miało polegać na:1/ prawie Zakładu Sieci Elektrycznych do ustawienia słupów energetycznych i wyłącznego korzystania z gruntów zajętych pod te słupy oraz rozciągnięciu na słupach przewodów elektrycznych; 2/ ograniczeniu prawa własności właścicieli parcel (stanowiących własność prywatną), przez które będzie przebiegała powyższa linia by nie korzystali ze swego prawa własności w następującym zakresie: a/ by nie utrzymywali pod linią budynków, drzew, stogów itp.; b/ by nie prowadzili plantacji hodowlanych o charakterze łatwopalnym na pasach położonych pod przewodami omawianej linii; 3/ umożliwieniu pracownikom Zakładu Sieci Elektrycznych wykonywanie czynności związanych z budową, konserwacją i eksploatacją linii D.- S. W ramach postępowania wyjaśniającego Starosta ustalił zakres ograniczenia prawa własności nieruchomości obejmującej działkę nr [...] obręb R. w wyniku budowy przez przedsiębiorstwo państwowe Zakład Energetyczny linii napowietrznej 30 kV D. – S. Starosta w celu ustalenia wysokości odszkodowania z tytułu wywłaszczenia prawa własności nieruchomości (przez które należy rozumieć także ograniczenie tego prawa) uzyskał wykonany przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy z dnia 2015-04-08, sporządzony w celu określenia jednorazowego odszkodowania za zmianę wartości nieruchomości obejmującej działkę nr [...] obręb R. w związku z budową linii napowietrznej 30 kV D. – S., wg stanu i przeznaczenia nieruchomości na dzień: a/ wydania przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej zezwolenia na budowę w/w linii, tj. rok 1958 oraz b/ zakończenia realizacji w/w inwestycji, tj. rok 1958. Rzeczoznawca majątkowy dokonując wyceny, winien przyjąć przeznaczenie terenu na dzień rozpoczęcia i zakończenia budowy linii napowietrznej 30 kV D. - S. Jednakże w związku z brakiem w zasobach archiwalnych Urzędu Miejskiego w D. dokumentów potwierdzających przeznaczenie przedmiotowej nieruchomości w planach zagospodarowania przestrzennego w latach 1957-1958, przyjął przeznaczenie terenu z najwcześniejszego opracowania tj. roku 1970. Mając na uwadze regulacje prawne oraz uwzględniając charakter przedmiotowej nieruchomości, jej indywidualne możliwości funkcjonalne na istniejącym rynku lokalnym a także ilość zawartych transakcji, jednostkowa wartość rynkowa prawa własności nieruchomości została oszacowana z wykorzystaniem podejścia porównawczego, metody korygowania ceny średniej na wysokość [...] zł/ha. Biorąc pod uwagę powyższą wartość oraz powierzchnię nieruchomości 0,0640 ha, na której występują trwałe ograniczenia z korzystania z nieruchomości w związku z budową infrastruktury naziemnej, określono wartość tej części nieruchomości przed pomniejszeniem jej wartości na wysokość [...] zł. W kolejnym etapie wyceny rzeczoznawca majątkowy w celu określenia wartości odszkodowania na obszarze, na którym występują trwałe ograniczenia z korzystania w związku z budową infrastruktury naziemnej zastosował zapisy Tymczasowej Noty Interpretacyjnej - Standard V.8 Zasady określania szkód spowodowanych budową infrastruktury podziemnej i naziemnej. Tak więc w oparciu o zapisy Tymczasowej Noty Interpretacyjnej - Standard V.8 Zasady określania szkód spowodowanych budową infrastruktury podziemnej i naziemnej oraz przy zastosowaniu współczynnika zmniejszenia wartości nieruchomości w maksymalnej wysokości tj. 20 % (z uwagi na posadowienie stanowisk słupowych na przedmiotowej działce) określono kwotę w wysokości [...] zł, jako najbardziej prawdopodobną do uzyskania w ramach odszkodowania, za obszar, na którym występują trwałe ograniczenia z korzystania w związku z budową infrastruktury naziemnej. W świetle wyżej powołanej regulacji oraz mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy organ uznał, że K. K. jest podmiotem legitymowanym do wystąpienia z roszczeniem o odszkodowania z tytułu wywłaszczenia prawa własności nieruchomości (przez które należy rozumieć także ograniczenie tego prawa). Z kolei [...] Dystrybucja S.A. w K. jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego Zakład Energetyczny, które to uzyskało od Prezydium Powiatowej Rady Narodowej zezwolenie na budowę linii napowietrznej 30 kV D. – S., a tym samym podmiotem zobowiązanym do wypłaty odszkodowania z tytułu ograniczenia prawa własności nieruchomości.

Od tej decyzji odwołanie wniosła [...] Dystrybucja spółka akcyjna w K. podnosząc, że zezwolenie na budowę linii napowietrznej 3OkV wydane przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w D. z dnia 7.05.1958 roku nie jest decyzją wywłaszczeniową, a organ administracyjny nie ustalił, czy pismo w ogóle dotyczy nieruchomości wnioskodawcy. Organ administracyjny, zdaniem odwołującego nadmiernie koncentrując się na wydanym zezwoleniu pominął zupełnie fakty, dowody, dokumenty i ustalenia m.in. dokonane przez Sąd Rejonowy Wydział I Cywilny w D. - sygn. akt sądowych: [...], oraz Sąd Okręgowy Wydział I Cywilny w T. - sygn. akt: [...]. Z opatrzonych klauzulą prawomocności orzeczeń przywołanych Sądów jednoznacznie wynika, że odwołujący się, ewentualnie jego poprzednik prawny, nie nabyli tytułu prawnego do posadowienia urządzeń energetycznych w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Natomiast nie ulega wątpliwości, że z uwagi na upływ czasu poprzednik prawny odwołującego się nabył, najpóźniej 4.06.2009 roku, w dobrej wierze, ograniczone prawo rzeczowe służebności przesyłu. Zatem skoro tytuł prawny do posadowienia na gruncie wnioskodawcy urządzeń energetycznych należących obecnie do odwołującego się, został nabyty w trybie przepisów cywilnoprawnych, to droga administracyjnoprawna w takim przypadku jest niedopuszczalna. Bowiem okoliczność ta winna być oceniana i kwalifikowana na gruncie prawa cywilnego, podobnie jak zawarcie umowy pomiędzy właścicielem nieruchomości a inwestorem, o ewentualne odszkodowania z tytułu posadowienia urządzeń na cudzym gruncie.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł również K. K. domagając się jej uchylenia.

Wojewoda decyzją z dnia 6 maja 2016 r. nr [...] uchylił w całości zaskarżoną decyzję Starosty z dnia 18 czerwca 2015 r. i orzekł o odmowie ustalenia odszkodowania na rzecz K. z tytułu zmniejszenia się wartości działki nr [...] położonej w D. obręb R. raz szkód powstałych na tej nieruchomości, na skutek wybudowania na niej linii napowietrznej 30 kV D. – S., na podstawie zezwolenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Powiatowy Zarząd Rolnictwa w D. z dnia 7 maja 1958 r. W uzasadnieniu organ wskazał, że skutkiem zezwolenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 7 maja 1958 r. nie było wywłaszczenie działki nr [...] położonej w D. obręb R., lecz jedynie ograniczenie prawa własności do tej nieruchomości. Po drugie odnosząc się do sformułowanego w odwołaniu [...] Dystrybucja spółka akcyjna w K. zarzutu, iż "zezwolenie na budowę linii napowietrznej 30kV wydane przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w D. z dnia 7.05.1958 roku nie jest decyzją wywłaszczeniową, a organ administracyjny nie ustalił, czy pismo w ogóle dotyczy nieruchomości wnioskodawcy w osobie K. K.", zauważyć należy, iż o ile z treści samego tylko ww. zezwolenia nie sposób rzeczywiście tego stwierdzić (wskazano w nim bowiem jedynie, iż zezwala się "na budowę linii napowietrznej 30 kV D. – S. przebiegającej przez grunta prywatne", to okoliczność tę potwierdza treść powoływanych przez samego odwołującego wyroków sądowych zapadłych w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu na omawianej działce. W szczególności w uzasadnieniu znajdującego się w aktach sprawy wyroku z dnia 4 lipca 2013 r. sygn. akt [...], wskazał, iż "ustalono, że poprzednik prawny uczestnika (tj. [...] Dystrybucja S.A. w K.) Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład Energetyczny w T. w dniu 7 maja 1958 r. uzyskał decyzję wydaną na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958 r. pozwalającą na budowę linii energetycznej relacji D. – S. przez nieruchomości prywatne, w tym przez nieruchomość stanowiącą obecnie działkę nr [...]. Przyjąć należy, że decyzja ta stała się ostateczna, gdyż brak jest dowodów świadczących o eliminacji jej z obrotu prawnego w późniejszym okresie czasu. Linia energetyczna została wybudowana jeszcze w 1958 r. i od tej daty liczyć należy okres posiadania służebności". W kontekście całości powyższych rozważań i stwierdzonego powyżej stanu faktycznego, wydaje się zatem, iż brak byłoby co do zasady - wbrew stanowisku prezentowanemu przez odwołującą się [...] Dystrybucja spółkę akcyjną w K. - formalnych podstaw do kwestionowania zasadności zobowiązywania przez właściwy organ administracji publicznej tego podmiotu -jako następcy prawnego Przedsiębiorstwa Państwowego Zakład Energetyczny w T. - do wypłaty odszkodowania na podstawie na podstawie art. 128 ust. 1 i 4 ugn, w sytuacji potwierdzenia zmniejszenia się wartości przedmiotowej nieruchomości na skutek posadowienia na niej wspomnianej linii energetycznej. Skoro bowiem doszło do władczej ingerencji w prawo własności, której efektem było wybudowanie sieci mogącej zmniejszać wartość nieruchomości, to bez znaczenia są w tym przypadku późniejsze okoliczności związane ze stwierdzeniem w ramach postępowania cywilnego, ustanowienia na tej nieruchomości służebności przesyłu na rzecz [...] Dystrybucja spółki akcyjnej w K. Przedmiotem niniejszego postępowania nie jest bowiem ograniczenie w chwili obecnej prawa własności nieruchomości, lecz, jak już wskazano, ustalenie odszkodowania z tytułu zmniejszenia się wartości tej nieruchomości na skutek ograniczenia tego prawa w przeszłości. W przedmiotowej sprawie występuje jednak jedna kluczowa okoliczność, która powoduje, iż nie jest możliwe ustalenie przedmiotowego odszkodowania na rzecz odwołującego Pana K. K. Jak bowiem wynika z wykazu zmian synchronizacyjnych z dnia 23 stycznia 1985 r. nr zlec. [...] obecna działka nr [...] poprzednio oznaczona była jako objęte Iwh 243 gm. kat. R. pgr. pgr. [...], [...], [...], [...] i [...], które to parcele, zgodnie z zaświadczeniem Sądu Rejonowego w D. z dnia 5 marca 2014 r. [...], na podstawie dekretu dziedzictwa z dnia 13 września 1932 r. [...] stanowiły własność: J. M., F. M., E. M. i C. M. po 1A cz. Następnie, na podstawie Aktu Własności Ziemi z dnia 4 marca 1978 r. nr [...] ww. działka nr [...] stała się własnością E. S. Z kolei, jak wynika z odpisu zupełnego księgi wieczystej nr [...], obecny właściciel tej nieruchomości - odwołujący K. K. nabył jej własność na podstawie umowy sprzedaży z dnia 5 listopada 1997 r. Rep. [...]. Wobec powyższego, w tym miejscu należy wskazać, iż w kontekście powołanych przepisów osobą uprawnioną do uzyskania odszkodowania z tytułu wywłaszczenia bądź ograniczenia prawa własności nieruchomości jest wyłącznie aktualny w dacie pozbawienia (ograniczenia) tego prawa właściciel lub współwłaściciele tej nieruchomości, albo jego (ich) następca (następcy) prawni pod tytułem ogólnym, bowiem roszczenie o odszkodowanie jest prawem majątkowym dziedzicznym. Wobec powyższego, pismem z dnia 19 lutego 2016 r. organ odwoławczy wystąpił dodatkowo do K. K., z zapytaniem, czy jest on w posiadaniu ewentualnych innych, niż ww. umowa sprzedaży z dnia 5 listopada 1997 r. Rep. [...] dokumentów potwierdzających, iż nabył on wierzytelność polegającą na prawie do ubiegania się o odszkodowanie z tytułu zmniejszenia się wartości działki nr [...] położonej w D. obręb R. bądź z tytułu szkód powstałych na tej nieruchomości, na skutek wydania zezwolenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Powiatowy Zarząd Rolnictwa w D. z dnia 7 maja 1958 r.. Jednocześnie wskazano, iż nieudzielenie odpowiedzi w wyznaczonym terminie będzie skutkowało wystąpieniem dla tej osoby negatywnych skutków procesowych. Wobec faktu, iż na ww. pismo do chwili obecnej nie udzielono odpowiedzi, uznać, zatem należy, iż osoba ta nabyła prawo własności stanowiącej przedmiot postępowania działki nr [...] na podstawie umowy sprzedaży z dnia 5 listopada 1997 r. Rep. [...], co tym samym eliminuje możliwość ustalenia na jego rzecz odszkodowania w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 128 ust. 1 i 4 ugn.

Organ wskazał, że określenie wartości jednorazowego odszkodowania za zmianę wartości nieruchomości w związku z budową linii napowietrznej 30 kV D.- S. na nieruchomości położonej w D. oznaczonej jako działka nr [...] o pow. 1,9408 ha, obr. 3 R., zostało ustalone przez biegłych tj. rzeczoznawców majątkowych w operacie szacunkowym sporządzonym w dniu 8 kwietnia 2015 r. na kwotę [...] zł. Wartość odszkodowania za szkody poniesione w związku z budową linii napowietrznej 30kV na wycenianej nieruchomości została określona przez biegłych z uwzględnieniem nieruchomości gruntowych niezabudowanych przeznaczonych na cele rolnicze z obszaru analizowanego rynku obejmującego gm. T., S., D., R. oraz Ż. Mając powyższe na uwadze organ stwierdził, że biegli sposób niewystarczający opisali stan nieruchomości istniejący w 1958 r., w tym jej sąsiedztwa, wobec faktu, że nieruchomość miała dostęp do drogi asfaltowej, a także, że była użytkowana rolniczo. Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż biegli w żaden sposób nie uwzględnili przy doborze nieruchomości porównawczych faktu położenia przedmiotu wyceny zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego z 1970 r. również w terenach postulowanej drogi o szerokości w liniach rozgraniczających około 45m. W tym miejscu należy zauważyć, biegli w operacie szacunkowym nie odnieśli się w jakikolwiek sposób do położenia wycenianej nieruchomości w terenach drogi i wpływu tego przeznaczenia na dobór nieruchomości porównawczych.

Na tą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniósł K. K. zarzucając naruszenie:

1/ art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez jego niezastosowanie;

2/ art. 233 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez jego niezastosowanie do sprawy wszczętej przed wejściem w życie ustawy, lecz niezakończonej decyzją ostateczną;

3/ art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji naruszającej prawo.

W uzasadnieniu wskazano, że organ II instancji bezzasadnie pominął art. 233 ustawy o gospodarce nieruchomościami. W konkluzji wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu i instancji.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej uchylenie podtrzymując przy tym argumentacje zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. – dalej powoływana jako P.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Stosownie do przepisu art. 145 P.p.s.a. kontrola ta sprawowana jest w zakresie oceny zgodności zaskarżonych do sądu decyzji z obowiązującymi przepisami prawa materialnego jak i przepisów proceduralnych – o ile ich naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj. treść wydanej decyzji lub postanowienia. Przepis art. 134 § 1 P.p.s.a. stanowi, iż sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem rozpoznania przez sąd w niniejszym postępowaniu jest decyzja Wojewody o odmowie ustalenia i wypłacenia odszkodowania za zmniejszenie wartości działki na skutek wybudowania na niej linii energetycznej na podstawie zezwolenia wydanego 7 maja 1958 r. Według organu nie istnieją przeszkody by odszkodowanie takie ustalić z wypłacić w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1774 z późn. zm. (dalej ugn). Uprawnienie do odszkodowania przysługuje jednakże jedynie właścicielowi nieruchomości, który został w wykonywaniu prawa własności ograniczony i jego spadkobiercom, ale nie aktualnemu właścicielowi, który w ten sposób zagospodarowaną nieruchomość nabył poprzez jej zakup w 1997 r. Stanowisko to podziela sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, aczkolwiek nie do końca jego uzasadnienie prawne

Zgodnie z art. 129 ust. 5 ugn 5 pkt 1 starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3, art. 106 ust. 1 i art. 124-126 (między innymi zakładanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji – art. 124 ust 1. Z kolei art. 36 ust 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. 1961 r. Nr 18 poz. 94 z późn. zm.) stanowił, iż odszkodowanie za straty wynikłe z działań przewidzianych w art. 35 ust. 1 i 2 strony ustalają na podstawie wzajemnego porozumienia; w razie sporu wysokość odszkodowania ustala na wniosek zainteresowanej strony naczelnik gminy, a w miastach prezydent lub naczelnik miasta (dzielnicy).

Odmawiając ustalenia i wypłaty odszkodowania organ II instancji powołał się na wyrok tut. sądu w analogicznej sprawie II SA/Kr 290/11 w którym sąd wskazał, iż "z analizy przytoczonej normy prawnej wynika jednoznacznie, że podmiotem posiadającym legitymację prawną do wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie jest tylko i wyłącznie "osoba wywłaszczona", w stosunku do której nastąpiło ograniczenie prawa korzystania z nieruchomości, a nie każdy późniejszy właściciel nieruchomości, który nabył i korzystał z nieruchomości w stanie, w jakim znajdowała się ona już po ograniczeniu prawa do korzystania z niej (tu: po wybudowaniu gazociągu)". Dalej sąd wskazuje, iż "przeniesienie prawa własności nieruchomości stanowi rodzaj sukcesji pod tytułem szczególnym i powoduje, jak twierdzą skarżący, przeniesienie praw i obowiązków związanych z prawem własności nieruchomości, ale tylko w sferze cywilnoprawnej, nie dotyczy to zaś sfery publicznoprawnej i istniejących w jej ramach uprawnień i obowiązków. Mechanizm następstwa prawnego pod tytułem szczególnym nie powoduje bowiem przejścia praw i obowiązków publicznoprawnych. Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują zaś, aby wraz z przejściem prawa własności nieruchomości na nowego właściciela przechodziły prawa i obowiązki publicznoprawne, w tym m. in uprawnienie do żądania ustalenia odszkodowania z tytułu czasowego ograniczenia prawa własności". Co do zasady sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela to stanowisko, aczkolwiek nie jest prawdą, iż nabywca nieruchomości pod tytułem szczególnym nie nabywa żadnych praw i obowiązków publicznoprawnych związanych z nieruchomością to jednak sfera praw publicznoprawnych jakie nabywa nie dotyczą odszkodowań od organów administracji jakie przysługiwały czy też mogły przysługiwać byłemu właścicielowi – zbywcy, gdyż te roszczenia mają ścisły związek z jego osobą.

Faktycznie zgodnie z art. 233 ugn. sprawy wszczęte, lecz niezakończone decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzi się na podstawie jej przepisów. Wszczęciem sprawy nie było jednak wydanie zezwolenia na przeprowadzenie linii energetycznej ani też wybudowanie tej linii. Do wszczęcia postępowania doszłoby jeżeli poprzedni właściciel nieruchomości złożył by wniosek o wypłatę tego odszkodowania przed jej zbyciem. Skarżący nie przedstawił żadnych dowodów na wykazanie tej okoliczności, chociaż i tak miałaby to znaczenie drugoplanowe, gdyż nabywca nieruchomości pod tytułem szczególnym nie wstępuje w pełną sferę publicznoprawnych uprawnień swojego poprzednika prawnego. Naturalnym ograniczeniem tej sfery są uprawnienia do odszkodowania. Chociaż w aspekcie administracyjnym nie można przyjąć, iż odszkodowanie ma taką samą konotację jak odszkodowanie na gruncie prawa cywilnego, to jednak zawsze stanowi ekwiwalent pieniężny za doznane ograniczenie lub realny uszczerbek w sferze materialnej i jeżeli nie jest przyznawane z urzędu, to także od woli danego podmiotu, jego osobistego poczucia czy czynność dokonana przez organ administracji ogranicza go lub czyni mu szkodę, zależy czy odszkodowanie będzie ustalone i wypłacone lub przynajmniej czy w tej sprawie toczyło będzie się postępowanie administracyjne.

Jeżeli poprzednik prawny skarżącego (zbywca nieruchomości) nie starał się o zapłatę odszkodowania za realizację linii energetycznej biegnącej przez jego nieruchomość, to nabywca tej nieruchomości nie nabywa jednocześnie roszczeń o zapłatę odszkodowania, do którego nie poczuwał się zbywca. Skarżący nie wykazał także aby nabył wierzytelność o ustalenie i wypłatę tego odszkodowania od zbywcy. Nie może on wywodzić swoich praw z faktu nabycia nieruchomości na której już od lat 50 ubiegłego wieku przebiega linia energetyczna i co do której zresztą, jak wynika z postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z 4 lipca 20013 r. poprzednik prawny uczestnika [...] Dystrybucja SA w K. w 1958 r. nabył służebność odpowiadającą służebności przesyłu. Aktualnie kwestie wzajemnych rozliczeń finansowych z tego tytułu należą do sfery prawa cywilnego a nie administracyjnego.

Zwrócić należy uwagę, iż przepis art. 36 nieobowiązującej już ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. (t.j. Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 z późn. zm.) który stanowił, iż odszkodowanie za straty wynikłe z działań przewidzianych w art. 35 ust. 1 i 2 strony ustalają na podstawie wzajemnego porozumienia; w razie sporu wysokość odszkodowania ustala na wniosek zainteresowanej strony naczelnik gminy, a w miastach prezydent lub naczelnik miasta (dzielnicy). Odszkodowanie to nie miało zatem charakteru rekompensaty za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości, jak przyjmuje organ i jakie przysługuje aktualnie w oparciu o art. 129 ust 4 w związku z art. 124 ust 1 ugn. ale zbliżone było do odszkodowania cywilnoprawnego. Przepis mówił bowiem o odszkodowaniu za straty wynikłe z działań przewidzianych w art. 35 ust 1 i 2 a zatem za straty powstałe na skutek zakładania i przeprowadzania na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów służących do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji. Chodzi zatem o uszczerbek majątkowy jakiego właściciel nieruchomości doznał na skutek działań związanych z zakładaniem i przeprowadzaniem ciągów i przewodów o których mowa wyżej. Żądać odszkodowania mógł ten, który szkody doznał lub jego następcy prawni pod tytułem ogólnym. Nie można jednak przyjąć, iż nabywca nieruchomości już zagospodarowanej i obciążonej służebnością gruntową nabywa także wierzytelność o zapłatę odszkodowania, które, jak mowa wyżej, przyznawane było nie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości ale za straty wynikłe przy działaniach związanych z zakładaniem między innymi linii energetycznej jakie powstały, czy też mogły powstać ma gruncie. Z uwagi na znaczny upływ czasu ustalenie czy takie straty wystąpiły - a zatem czy była podstawa do zapłaty odszkodowania, byłoby zresztą utrudnione o ile w ogóle możliwe. Sąd podkreśla, iż przepis art. 36 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości nie przyznawał odszkodowania z tytułu zajęcia nieruchomości pod urządzenia wymienione w art. 35 ust 1 i 2 ale za straty wynikłe przy ich zakładaniu. Strat tych nie mógł w żadnym razie ponieść skarżący a żadna regulacja nie daje podstaw do uznania, że nabywając nieruchomości nabywa też roszczenia o zapłatę odszkodowania za straty jakie na skutek działań podmiotów trzecich poprzedni właściciel doznał lub mógł doznać na nieruchomości.

Skarżący z kolei nie mógł nabyć roszczenia na podstawie art. 129 ust 4 ugn. w związku z art. 124 ugn. a to dlatego, że nie doznał ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości na skutek wydania decyzji o zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości przewodów i urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej wydanej w oparciu o przepis art. 124 ust 1 ugn., gdyż taka decyzja nie została wydana. Nabył on nieruchomość na której linia energetyczna już była posadowiona i która jest obciążoną stosowną służebnością odpowiadającej służebności przesyłu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności orzeczono jak w sentencji.