Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Aldona Gąsecka-Duda Sędziowie: NSA Anna Szkodzińska (spr.) NSA Joanna Tuszyńska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 11 sierpnia 2016 r. sprawy ze skargi S. B. na bezczynność Dyrektora Zespołu Szkół w C. w przedmiocie udzielenia informacji publicznej I. zobowiązuje Dyrektora Zespołu Szkół w C. do załatwienia w terminie 7 dni wniosku S. B. z dnia 17 marca 2016 r. przez doręczenie skarżącej kopii "Notatki służbowej ze spotkania w dniu 14.10.2015 r." w pełnej treści, z wyłączeniem danych osobowych uczniów, rodziców i ich podpisów; II. stwierdza, że bezczynność Dyrektora Zespołu Szkół w C. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; III. zasądza od Dyrektora Zespołu Szkół w C. na rzecz skarżącej S. B. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

II SAB/Kr 108/16

Uzasadnienie

W dniu 17 marca 2016 r. S.B. , będąca nauczycielem języka niemieckiego w Gimnazjum Zespołu Szkół w C. , skierowała do Dyrektora Zespołu Szkół w C. wniosek o udostępnienie kserokopii notatki służbowej ze spotkania odbytego w dniu 14 października 2016 r. z udziałem Dyrektora ZS w C. , niektórych nauczycieli, rodziców uczniów kl. III gimnazjum i przedstawiciela organu prowadzącego szkołę. Jako podstawę prawną wniosku S.B. wskazała art. 10, art. 23b ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001 r., nr 112 poz. 1198 ze zm.).

Pismem z dnia 25 marca 2016 r. Dyrektor Zespołu Szkól wezwał S.B. do uiszczenia opłaty w kwocie 18 groszy, a po jej uiszczeniu, w dniu 1 kwietnia 2016 r. doręczył wnioskodawczyni kserokopię notatki służbowej w zanonimizowanej postaci tj. z pominięciem wszystkich nazwisk i funkcji osób uczestniczących w spotkaniu.

Pismem dnia 10 kwietnia 2016 r. S.B. wezwała Dyrektora do udzielenia żądanej informacji w całości wskazując, ze anonimizacja nie ma żadnych podstaw faktycznych i prawnych.

W dniu 30 maja 2016 r. S.B. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność Dyrektora Zespołu Szkół w C

Skarżąca zażądała zobowiązania Dyrektora do udostępnienia informacji publicznej zgodnie z wnioskiem z dnia 17 marca 2016 r., przez doręczenie skarżącej kserokopii notatki służbowej ze spotkania odbytego w dniu 14.10.2015 r. bez nieuzasadnionej anonimizacji: danych podmiotów uczestniczących w spotkaniu, osób pełniących funkcje publiczne (kierowników jednostek organizacyjnych) i zwrotów (zdań) przez nich wypowiedzianych, zwrotów niewchodzących w desygnat pojęcia prawa do prywatności i ochrony danych osobowych np. zwrot "Dyrektor", osób fizycznych, które zrezygnowały z prawa do prywatności wkraczając w dziedzinę życia publicznego.

Skarga została obszernie uzasadniona wraz z przytoczeniem orzecznictwa Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych i literatury, m.in. w celu zdefiniowania zakresu pojęcia informacji publicznej. Stwierdzono w szczególności, że notatka służbowa z dnia 14 października 2015 r. stanowi informację wytworzoną przez podmioty utworzone w celu wykonywania zadań przez szkoły publiczne i realizujące podstawowy cel szkolnictwa publicznego. Notatka ta zawiera bowiem elementy skargi, sposób postępowania organów odpowiedzialnych za rozpatrzenie skargi, stanowiska Dyrektora szkoły i przedstawiciela organu prowadzącego, zarzuty wobec skarżącej, zarzuty rodziców klasy III Gimnazjum dotyczące nieobecności skarżącej etc. – jest więc informacją publiczną. Notatce tej nadany został przymiot oficjalności, bo posłużyły się nią różne organy, a więc Rzecznik Dyscyplinarny, Wójt Gminy G. , Dyrektor Zespołu Szkół w C. , inni nauczyciele. Tylko skarżąca do dokumentu tego dostępu nie ma.

Dyrektor Zespołu Szkół w C. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej odrzucenie w całości, ewentualnie umorzenie w całości lub oddalenie w całości.

Uzasadniając wniosek o odrzucenie skargi, organ podniósł, że żądana informacja nie jest informacją publiczną, kwestia jej udostepnienia nie podlega więc kognicji sądu administracyjnego.

Składając ewentualny wniosek o oddalenie skargi organ wskazał, że żądana informacja została udostępniona, a kwestia prawidłowości dokonanej anonimizacji nie podlega ocenie Sądu w sprawie, w której organowi zarzucana jest bezczynność.

Stwierdził, też, że dokument został zanonimizowany prawidłowo, w zakresie, w jakim wymagała tego ochrona prywatności osób uczestniczących w spotkaniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1647 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. W myśl art.1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej ppsa", kontrola ta odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy. Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 3 § 2 pkt 8 ppsa., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach ze skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a.

Skarga na bezczynność może doprowadzić do zobowiązania organu przez sąd, aby organ wydał akt lub dokonał czynności; sąd zatem bada, czy taki obowiązek spoczywa na organie (art. 149 ppsa).

Z akt sprawy wynika, że skarżąca jest nauczycielką zatrudnioną w Zespole Szkół w C. , uczącą języka [...] w gimnazjum. Na tle wykonywania przez skarżącą jej obowiązków służbowych doszło do kontaktów i korespondencji rodziców uczniów III klasy gimnazjum z Dyrekcją Zespołu Szkół oraz organem prowadzącym szkołę – Wójtem Gminy G. W dniu 14 października 2015 r. w budynku szkoły odbyło się spotkanie rodziców dzieci III klasy gimnazjum z Dyrektorem szkoły, niektórymi nauczycielami i przedstawicielem organu prowadzącego szkołę. W spotkaniu nie uczestniczyła skarżąca, choć o miejscu i dacie spotkania była zawiadomiona. Ostatecznie - wobec wniosku rodziców o definitywne odsunięcie skarżącej od prowadzenia zajęć w klasie III gimnazjum - Wójt, na podstawie art. 6a Karty Nauczyciela, zwrócił się do Dyrektora Zespołu Szkół w C. o dokonanie oceny pracy nauczyciela – skarżącej S.B.

Ze spotkania odbytego w dniu 14 października 2015 r. sporządzona została notatka urzędowa, w której odnotowano wypowiedzi obecnych, które w całości dotyczyły relacji skarżącej z uczniami klasy III gimnazjum (notatka w wersji udostępnionej skarżącej w aktach sprawy) i która stanowi przedmiot zgłoszonego przez skarżącą żądania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że dyrektor szkoły publicznej prowadzonej przez organ samorządu terytorialnego jest, w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (ustawy), podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznych. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są m.in. podmioty reprezentujące jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym. Zgodnie zaś z art. 39 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z póżn. zm.), dyrektor szkoły dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły zaopiniowanym przez radę szkoły i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, na szkole spoczywają zadania dydaktyczno – wychowawcze, za których realizację odpowiedzialny jest dyrektor szkoły. Z powyższego jednoznacznie zatem wynika, że dyrektor szkoły, jako organ reprezentujący jednostkę organizacyjną, która wykonuje zadania publiczne m.in. w powyższym zakresie, jest w świetle art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy, podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Dlatego też zarzut odpowiedzi na skargę, nazwany "brakiem legitymacji biernej po stronie dyrektora".

Po drugie stwierdzić należy, że notatka urzędowa ze spotkania odbytego w dniu 14 października 2015 r. jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Pojęcie informacji publicznej ustawodawca określił w art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy. W świetle powołanych przepisów informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 udip. Zgodnie z zapisami pkt 2 i pkt 3 ust. 1 art. 6 ustawy, udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1 oraz zasadach funkcjonowania tych podmiotów. Przywołany przepis zawiera znacznie bardziej rozbudowany i szczegółowy katalog rodzajów informacji publicznej, ale zawiera tez zastrzeżenie, że katalog ten ma charakter przykładowy. Stąd też w ocenie, czy żądana informacja jest informacją publiczną istotne znaczenie ma to, czy odpowiada ona cechom tych informacji, które zostały w przepisie wymienione.

Przedmiotem spotkania w dniu 14 października 2015 r. były relacje pomiędzy nauczycielem a uczniami szkoły, a więc przedmiot ten mieścił się w ramach zadań publicznych (dydaktyczno – oświatowych) wykonywanych przez szkołę. W spotkaniu uczestniczyli Dyrektor Zespołu Szkół i przedstawiciel organu prowadzącego - nadając temu spotkaniu przymiot oficjalności. Utrwalony w formie pisemnej przebieg spotkania stanowi dokument obrazujący sposób działania podmiotu zobowiązanego i także sposób działania organu prowadzącego. W rozumieniu ustawy dokumentem urzędowym jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. W rozpoznawanej organ zobowiązany nie kwestionuje, że notatka została podpisana przez osobę reprezentująca szkołę i co najmniej została złożona w dokumentacji szkolnej.

To, że spotkanie poświęcone zostało omówieniu indywidulanej sprawy i że uczestniczyli w nim rodzice uczniów nie decyduje o charakterze tego dokumentu. Okoliczność ta może mieć znaczenie co najwyżej dla ustalenia, czy i w jakim zakresie dokument ten nie powinien być udostępniony.

W tej zaś kwestii dalsze rozważania poprzedzić należy konstatacją, że zakres ewentualnych ograniczeń w udostępnieniu żądanej informacji zależy od rzeczywistej treści tej informacji i wynikającej z niej konieczności ochrony prawnie chronionych tajemnic, prawa do prywatności czy tajemnicy przedsiębiorcy. Bez znaczenia zaś pozostają powody, dla których żądanie zgłoszono i bez znaczenia pozostają indywidualne relacje wnioskodawcy z podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji. Skoro wniosek o udostępnienie informacji publicznej może złożyć "każdy", to dla sposobu załatwienia tego wniosku takie, indywidualne relacje, są obojętne. Dlatego też w granicach rozpoznawanej sprawy nie mieści się kwestia oceny, czy przedmiotowy dokument powinien być w całości udostępniony S.B. , jako osobie bezpośrednio zainteresowanej w sporze, którego elementem było spotkanie w dniu 14 października 2015 r. i dalsze czynności podejmowane w stosunku do skarżącej na podstawie przepisów Karty Nauczyciela (wniosek o dokonanie oceny pracy nauczyciela).

Uczestniczący w spotkaniu w dniu 14 października 2015 r. nauczyciele, Dyrektor Zespołu Szkół oraz przedstawiciel organu prowadzącego są osobami pełniącymi funkcje publiczne, a co najmniej osobami mającymi związek z pełnieniem tych funkcji. W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że pojęcie "osoby pełniącej funkcję publiczną" należy wykładać szeroko. Przyjmuje się, że funkcja publiczna to funkcja związana z uprawnieniami i obowiązkami w zakresie realizacji zadań o znaczeniu publicznym, a cechom tym w zupełności odpowiada stanowisko nauczyciela w szkole publicznej (por. wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2015 r., I OSK 1108/14, w którym potwierdzono, że osobą pełniącą funkcję publiczną jest nauczyciel w szkole; por. wyrok NSA z dnia 19 kwietnia 2011 r., I OSK 125/11; wyrok NSA z dnia 8 lipca 2015 r. I OSK 1530/14). Poglądy wyrażone w w/w wyrokach Sąd rozpoznający sprawę niniejszą w całości podziela.

Dane wyżej wymienionych osób zatem nie podlegają ochronie w ramach prawa do prywatności, bo taka ochronę wyłącza przepis art. 5 ust. 2 zd. 2 ustawy.

Zupełnie inaczej traktować należy dane uczestniczących w spotkaniu rodziców i dane uczniów, o których na spotkaniu była mowa. Wbrew tezom prezentowanym przez skarżącą te osoby, uczestnicząc w spotkaniu, nie "zrezygnowały z prawa do prywatności". Samo uczestnictwo osób fizycznych w działaniach podmiotów publicznych, będące oczywistym następstwem różnorakich relacji zachodzących pomiędzy "obywatelem" a "władzą" nie oznacza powstania związku tych osób z pełnieniem funkcji publicznych w rozumieniu ustawy i wcale nie pozbawia ich prawa do ochrony prywatności. To, że skarżącej mogą być, z racji wykonywanej pracy, znane dane uczniów i ich rodziców, nie ma znaczenia. Dane te bowiem, zawarte w dokumencie podlegającym udostepnieniu "każdemu" jako informacja publiczna, muszą podlegać ochronie.

Notatka służbowa ze spotkania w dniu 14 października 2015 r. została udostępniona skarżącej w sposób niepełny. Z dokumentu tego wyeliminowano bezpodstawnie dane i informacje, które żadnej ochronie nie podlegają. W tym zakresie więc uznać należało, że Dyrektor Zespołu Szkół w C. pozostaje w bezczynności w załatwieniu wniosku skarżącej zgodnie z prawem. Nie podzielił Sąd poglądu wyrażonego w odpowiedzi na skargę, jakoby poza granicami rozpoznawanej sprawy pozostawała ocena co do zakresu i kompletności udostępnionej skarżącej informacji. Z żądanego dokumentu wyeliminowano dane będące jego częścią, a podlegające udostępnieniu i tych właśnie danych dotyczy skarga. W tej części organ informacji nie udostępnił, a więc pozostaje w stanie bezczynności. Dlatego też, na podstawie art. 149 § 1 pkt 2 w zw. z § 1b ppsa, Sąd, zobowiązując organ do załatwienia wniosku skarżącej, określił także zakres i sposób wykonania tego obowiązku, uznając (zgodnie z powyższymi wywodami), że anonimizacji podlegać winny tylko dane rodziców i uczniów. Sąd miał przy tym na uwadze, że przyznane ustawą "każdemu" środki mają realnie gwarantować realizacją konstytucyjnego prawa do informacji publicznej. Tak rozumiana zasada efektywności dotyczy także skargi do sądu administracyjnego. Skoro skarżąca zarzuciła bezczynność w udostępnieniu określonej części dokumentu, to zadaniem Sądu było zbadanie i rozstrzygnięcie tej właśnie kwestii.

Jednocześnie Sąd nie stwierdził podstaw do przypisania organowi zobowiązanemu rażącego zaniedbania obowiązku w udzieleniu informacji. Organ, w związku z wnioskiem skarżącej, a potem na kolejnymi pismami, podejmował czynności i w dniu 1 kwietnia 2016 r. kopię notatki, jakkolwiek wadliwie "zanonimizowaną", skarżącej przekazał. Niezałatwienie w terminie, w sposób należyty, wniosku skarżącej, nie było wynikiem złej woli, ale raczej - jak się wydaje – braku doświadczenia w tego rodzaju sprawach i pewnej ostrożności związanej z istniejącym pomiędzy rodzicami i skarżącą, sporem. Dlatego, na podstawie art. 149 § 1a ppsa. nie stwierdzono, aby bezczynność miała miejsce z rażącym naruszaniem prawa.

Ponieważ skarga w zasadzie została uwzględniona, na podstawie art. 200 ppsa, orzeczono o zwrocie na rzecz skarżącej kosztów postępowania.