Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

II OZ 527 / 13 POSTANOWIENIE Dnia 2 lipca 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia [...] Spółki z o.o. w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Łd 60/13 w zakresie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziów od orzekania w sprawie ze skargi A. L. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę postanawia oddalić zażalenie.

II OZ 527 / 13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił wniosek [...] Spółki z o.o. w W. o wyłączenie sędziego NSA Anny Stępień i sędziego WSA Joanny Sekundy- Lenczewskiej od orzekania w sprawie ze skargi A. L. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2012 r.

Jak wskazał Sąd pierwszej instancji uczestniczka postępowania Spółka [...] wniosła o wyłączenie od orzekania w sprawie ww. sędziów, wskazując, że w jej ocenie zachodzą obiektywne i uzasadnione wątpliwości co do bezstronności sędziów, bowiem w wyroku z dnia 25 października 2011 r. (sygn. akt II SA/Łd 552-553/11) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w składzie Sędzia NSA Anna Stępień, Sędzia WSA Renata Kubot- Szustowska oraz Sędzia WSA Joanna Sekunda- Lenczewska wydał wyrok, w którym stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Skierniewicach z dnia [...] marca 2011 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Skierniewicach z dnia [...] stycznia 2011 r., a także decyzji Wójta Gminy Rawa Mazowiecka z dnia [...] grudnia 2009 r. Wyrok ten został zaskarżony przez Spółkę oraz Wójta Gminy Rawa Mazowiecka i do chwili obecnej jest nieprawomocny. Ponadto w wyrokach z dnia 9 maja 2012 r. (sygn. akt II SA/Łd 88/12, II SA/Łd 87/12 oraz II SA/Łd 86/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, każdorazowo w składzie: Sędzia WSA Joanna Sekunda- Lenczewska, Sędzia NSA Anna Stępień oraz Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek, uchylił zaskarżone postanowienia Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2011 r. o odmowie wstrzymania wykonania decyzji zezwalającej na budowę biogazowi rolniczej. Wyroki te również zostały zaskarżone przez Spółkę i są nieprawomocne.

W ocenie Spółki uwzględniając fakt, że w wyrokach z dnia 9 maja 2012 r., które w stosunku do niej były kolejnymi wyrokami niekorzystnymi, Sędzia Anna Stępień oraz Sędzia Joanna Sekunda- Lenczewska powołują się wbrew oczywistej treści na art. 170 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i na nieprawomocny wyrok, który zresztą same wydały. Powstają, zatem poważne wątpliwości odnośnie braku bezstronności ze strony tych sędziów. Ponadto niniejsze postępowanie, tak jak postępowania, w których zapadły wyroki z dnia 25 października 2011 r. oraz z dnia 9 maja 2012 r. dotyczy Spółki oraz prowadzonego przez nią procesu inwestycyjnego polegającego na wybudowaniu biogazowni rolniczej w K.

W związku z powyższym, uwzględniając dotychczasowe wątpliwe pod względem bezstronności zachowania i wątpliwe pod kątem prawnym twierdzenia wymienionych Sędziów, a także fakt, że rozstrzygnięcie w tej sprawie jest w sposób podmiotowo oraz przedmiotowo skorelowane z wyrokiem z dnia 25 października 2011 r. w celu zachowania należytych standardów proceduralnych i prawa do sprawiedliwego sądu ww. sędziowie powinny zostać wykluczone ze składu sędziowskiego w niniejszej sprawie, gdyż wyrażone przez nie twierdzenia i opinie mogą wpłynąć na treść rozstrzygnięcia w tej sprawie.

Oddalając powyższy wniosek, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie stwierdził wystąpienia przesłanek wyłączenia sędziego wymienionych w art. 18 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.- zwanej dalej P.p.s.a.). Nadto wskazując na treść art. 19 tej ustawy, Sąd stwierdził, że z uzasadnienia analizowanego wniosku, wątpliwości, co do bezstronności sędziów Spółka wywodzi z faktu orzekania przez nich w sprawach, w których zapadły niekorzystne dla Spółki wyroki z dnia 25 października 2011 r. oraz z dnia 9 maja 2012 r. Sprawy te dotyczą prowadzonego przez nią procesu inwestycyjnego budowy biogazowni rolniczej w K. Powołane jednak przez Spółkę orzeczenia w sprawach, w których orzekali wskazani we wniosku o wyłączenie sędziowie, dotyczyły innych spraw rozstrzyganych w innym przedmiocie. Nie ma przy tym znaczenia, że sprawy te związane są z prowadzonym przez Spółkę procesem inwestycyjnym w szerokim tego słowa znaczeniu. Spółka sama zresztą przyznała, że udział sędziego w postępowaniach wcześniejszych, zakończonych niekorzystnymi dla wnioskującej wyrokami nie stanowi jeszcze samodzielnej podstawy do uznania, że dalsze działania danego sędziego będą miały charakter stronniczy. Jak podkreślił Sąd pierwszej instancji, okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi być obiektywna, realna i dotyczyć tej konkretnej sprawy. Wyłączeniu na podstawie art. 19 P.p.s.a. podlegać może w związku z tym sędzia, który z określonej przyczyny mógłby na przykład być zainteresowany wynikiem sprawy lub uprzedzony do strony. Jak podkreślano w orzecznictwie, wniosek o wyłączenie sędziów nie może być oparty na subiektywnym przekonaniu strony, iż skoro sędzia wydał w innej jej sprawie niekorzystny dla niej wyrok, to uczyni to w każdej kolejnej. Strona musi przynajmniej uprawdopodobnić, iż to niekorzystne dla niej rozstrzygnięcie wynikało z okoliczności zewnętrznych czy wewnętrznych, leżących po stronie tego sędziego i mających wpływ na obiektywizm jego działania, że okoliczności te dalej istnieją również dla obiektywnego obserwatora, tj. wynik postępowania w sprawie osądzonej przez sędziów, których wniosek dotyczył, będzie zależny od tych właśnie okoliczności (związanych ze stosunkiem osobistym, ekonomicznym). Spółka tego zarzutu nie uprawdopodobniła.

Ponadto z oświadczeń złożonych przez sędziego NSA Annę Stępień oraz sędziego WSA Joannę Sekundy- Lenczewską wynika, że nie istnieją inne okoliczności, które mogłyby wywołać wątpliwości, co do ich bezstronności, stanowiące podstawę wyłączenia sędziego w trybie art. 19 P.p.s.a.

Z przedstawionych wyżej przyczyn, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 22 § 1 i 2 w zw. z art. 18 i art. 19 P.p.s.a. orzekł, jak na wstępie.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła [...] Sp. z o.o., zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie:

1. art. 19 P.p.s.a. poprzez niewyłącznie od udziału w niniejszym postępowaniu Sędziego WSA Joanny Sekundy – Lenczewskiej oraz Sędziego NSA Anny Stępień pomimo, że zachodzą uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności,

2. art. 141 § 4 w związku z art. 166 P.p.s.a. poprzez nieustosunkowanie się przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia do zgłoszonych przez Spółkę zarzutów w stosunku do wskazanych Sędziów, w szczególności do naruszenia przez Sędziów art. 170 P.p.s.a., powoływanie się przez nich na swoje nieprawomocne wyroki, co rodzi uzasadnione wątpliwości w stosunku do ich obiektywności.

Wskazując na powyższe zarzuty, Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Odpowiedź na zażalenie wnieśli: K. S., A. L. i M. K., podważając jego zasadność.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Instytucja wyłączenia sędziego zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek strony jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli wcześniej, wskazanych w ustawie związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego, we wszystkich procedurach sądowych sprowadza się do eliminowania przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami, co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy. Poza wypadkami wyłączenia z mocy samego prawa (art. 18 § 1 P.p.s.a.), wyłączenie sędziego następuje na wniosek wówczas, jeżeli zachodzą takie okoliczności, które mogłyby wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego (art.19 P.p.s.a.). Wymaga podkreślenia, iż okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi faktycznie wystąpić, tzn. nie może mieć charakteru potencjalnego. Ponadto wątpliwość, co do bezstronności sędziego musi być uzasadniona, co wiąże się z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji przez stronę w jej wniosku i należy ją odnieść do ewentualnego braku bezstronności w konkretnej sprawie. Niedopuszczalne jest formułowanie zarzutów o generalnym braku bezstronności danego sędziego w oderwaniu od specyfiki i okoliczności konkretnej sprawy. Okoliczność, że sędzia reprezentuje pogląd prawny niekorzystny dla strony, że wydaje odmienne z jej oczekiwaniami rozstrzygnięcia nie stanowi podstawy wyłączenia sędziego i taka sytuacja nie może być oceniana jako okoliczność mogąca wywołać wątpliwość, co do bezstronności sędziego w danej sprawie. Zarzuty dotyczące wydanego w sprawie orzeczenia bądź opierające się na naruszeniu przepisów procesowych w toku postępowania mogą uzasadniać wniesienie środka odwoławczego, a nie wniosku o wyłączenie sędziego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r. sygn. akt III AO 5/97, OSNP 1997, nr 24, poz. 502; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1972 r. sygn. akt I PZ 9/72, Lex nr 7068).

Okoliczności takiej nie może stanowić również to, że część podjętych przez Sąd rozstrzygnięć, w składzie których zasiadali sędziowie objęci wnioskiem, strona nie podziela. Czym innym jest ocena prawna poglądów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wyrażona przez Naczelny Sąd Administracyjny, a czym innym kwestia wątpliwości co do bezstronności sędziego w sprawie. Jak wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie, sam fakt że sędzia sądu administracyjnego, którego wyłączenia domaga się skarżący był sprawozdawcą w innej jego sprawie, z jego udziałem nie stanowi wystarczającej przesłanki uzasadniającej w myśl art. 19 P.p.s.a. wyłączenie sędziego (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 września 2005 r. sygn. akt I OZ 935/05; z dnia 28 października 2005 r. sygn. akt I OZ 1125/05; z dnia 7 października 2010 r. sygn. akt I OZ 750/10; z dnia 29 czerwca 2012 r. sygn. akt II OZ 559/12- wszystkie orzeczenia publikowane w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: orzeczenia.nsa.gov.pl). Bez znaczenia tym samym pozostają twierdzenia strony skarżącej, iż sędzia powołuje się na wydane w innych sprawach wyroki z jego udziałem, bowiem wyroki te mogły podlegać tylko ocenie kasacyjnej poprzez złożenie stosownego środka zaskarżenia.

Podkreślić trzeba, iż warunkiem koniecznym wyłączenia określonego w art. 19 P.p.s.a. jest uprawdopodobnienie, iż pomiędzy sędzią objętym wnioskiem, a stroną skarżącą lub innymi uczestnikami postępowania zachodzą takie stosunki, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości, co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2005 r., sygn. SK 53/04, publ. OTK-A 2005, nr 11, poz. 134).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek wyłączenia w odniesieniu do sędziego NSA Anny Stępień i sędziego WSA Joanny Sekundy- Lenczewskiej i prezentowane w tym zakresie stanowisko Sądu pierwszej instancji należy podzielić. Zgłaszane przez skarżącą w rozpoznawanym zażaleniu wątpliwości, mogły być i zresztą były kwestionowane w ramach przysługujących stronie środków prawnych. Nie stanowią one jednak, na co powyżej wskazywano, przesłanki do wyłączenia sędziego. Z tych też względów jako niezasługujące na uwzględnienie należało uznać zarzuty przedstawione we wniesionym zażaleniu, a dotyczące naruszenia art. 19 P.p.s.a. oraz art. 141 § 4 w związku z art. 166 P.p.s.a.

Ze wskazanych wyżej względów, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a. oddalił zażalenie, jako pozbawione uzasadnionych podstaw.