Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak sędzia NSA Małgorzata Stahl sędzia del. WSA Małgorzata Miron /spr./ Protokolant st. asyst. sędz. Dominika Człapińska po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej K. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 6 maja 2011 r. sygn. akt II SA/Rz 746/10 w sprawie ze skargi K. B. na decyzję Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie na rzecz K. B. kwotę 375 (trzysta siedemdziesiąt pięć) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sygnatura akt II OSK 2061/11

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 6 maja 2011 r. w sprawie o sygnaturze II SA/Rz 746/10 – oddalił skargę K. B. na decyzję Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki

Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Decyzją z dnia [...] czerwca 2010 r. Nr [...], Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie (dalej PWINB), utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowanego w L. (dalej PINB) z dnia [...] września 2007 r. Nr [...] nakazującą J. S. – B. i K. B. jako właścicielom rozbiórkę murowanej altany ogrodowej, częściowo podpiwniczonej, o wymiarach 5,40 x 4,15 m, zlokalizowanej w strefie ochronnej gazociągu wysokiego ciśnienia [...] na działce nr ew. [...] w [...]. Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji PWINB w podstawie prawnej decyzji wskazał art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: k.p.a.) oraz art. 51 ust. 1 pkt 7 i ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156 poz. 1118 ze zm. dalej: Prawo budowlane z 1994 r.).

Jak wynika z akt administracyjnych sprawy, PINB w L. decyzją z [...] maja 2000 r. Nr [...] nakazał K. B. rozbiórkę wyżej opisanej altany oraz konstrukcji stalowej szklarni na fundamencie z cegły o wymiarach 6 x 3 m., jako zlokalizowanych w strefie ochronnej gazociągu zasilającego Zakłady Chemiczne "[...]" w [...], wynoszącej 15 m po każdej stronie od obrysu obiektu terenowego i osi gazociągu. Na skutek odwołania K. B. PWINB w Rzeszowie decyzją z [...] października 2000 r. Nr [...] uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej nakazu rozbiórki konstrukcji szklarni, w pozostałym zaś zakresie utrzymał ją w mocy. Decyzje te na skutek skargi K. B. zostały uchylone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt SA/Rz 2122/00 ze wskazaniem na konieczność prawidłowego ustalenia stron postępowania.

Kolejną decyzją z dnia [...] kwietnia 2003 r. Nr [...] PINB w L. nakazał J. S.-B. i K. B. rozbiórkę przedmiotowej altany, a PWINB w Rzeszowie na skutek wniesionego przez nich oraz Polski Związek Działkowców - Okręgowy Zarząd Podkarpacki w Rzeszowie odwołania utrzymał ją w mocy decyzją z dnia [...] czerwca 2003 r. Nr [...]. Także te dwie decyzje w wyniku skargi J. S.-B. i K. B. zostały uchylone na mocy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 15 czerwca 2005 r. sygn. akt SA/Rz 1197703 ze względu na uznanie przez organy administracji jako strony postępowania Polskiego Związku Działkowców - Zarządu Okręgu w Rzeszowie, nie zaś Polskiego Związku Działkowców w Warszawie.

Decyzją z dnia [...] września 2007 r. Nr [...] PINB w L. ponownie nakazał J. S.-B. i K. B. rozbiórkę ww. altany. Organ wskazał, że jej budowa nie wymagała pozwolenia ani zgłoszenia. W okresie zatwierdzania Planu realizacyjnego pracowniczych ogrodów działkowych Zakładów Chemicznych "[...]" decyzją b. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w L. z [...] września 1972 r. oraz w okresie budowy altany, 1:j. w latach 1981-1985 "obowiązywały przepisy określone normą BN-71/8976-31 i BN-80/8976-31", zgodnie z którymi odległość oddzielnie stojących budynków niemieszkalnych od gazociągu wysokiego ciśnienia o ciśnieniu powyżej 2,5 MPa i średnicy do 300 mm wynosi 15 m pomiędzy obrysem obiektu - altaną i osią gazociągu. Maksymalne dopuszczalne ciśnienie robocze gazociągu przebiegającego przez ww. działkę ogrodową wynosi 3,14 MPa, a jego średnica zewnętrzna 88 mm. Zdaniem PINB, w sytuacji kolizji gazociągu z altaną, gdzie odległość krawędzi gazociągu od obrysu altany wynosi 1,35 m, wystąpiły okoliczności, o jakich mowa w art. 50 ust.1 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane z 1994r., przy czym ustalanie osób winnych takiej kolizji oraz kwestia ewentualnego odszkodowania wykracza poza ramy sprawy. Gazociąg [...] został wybudowany prawdopodobnie w 1942 r. i stanowi on główne źródło zasilania Zakładów Chemicznych oraz rezerwę dla Elektrociepłowni w [...]. Został on zinwentaryzowany na mapie zasadniczej przyjętej do zasobu geodezyjnego w dniu 23 grudnia 1980 r., a więc zanim wybudowano altanę. Jest utrzymywany w należytym stanie technicznym, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowano także przebiegający przez działkę inwestorów drugi gazociąg wysokiego ciśnienia [...], stanowiący podstawowe źródło zasilania dla Elektrociepłowni. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji powołał się także na treść pisma Zarządu Pracowniczego Ogrodu Działkowego "[...]" odnośnie zaginięcia dokumentów odnoszących się do kwestii zgody władz Związku na lokalizację altany. W ocenie PINB, stwierdzenie naruszenia przepisów w zakresie bezpiecznych i podstawowych odległości gazociągu wysokiego ciśnienia od obiektów terenowych jakim jest altana ogrodowa, wykluczało wydanie innego niż nakaz jej rozbiórki rozstrzygnięcia.

Utrzymująca w mocy powyższą decyzję PINB z [...] września 2007 r. decyzja PWINB w Rzeszowie z dnia [...] grudnia 2007 r. Nr [...] została, wskutek skargi K. B., uchylona wyrokiem WSA w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 2008 r. sygn. akt II SA/Rz 100/08 wskutek uchybień procesowych organu II Instancji - wadliwego uzasadnienia decyzji w zakresie przytoczenia i wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia, m.in. poprzez brak przytoczenia przepisów, z których organ wywiódł, że w okresie budowy altany istniała strefa ograniczająca możliwość wzniesienia takiego obiektu w pasie o szerokości 15 m od osi istniejącego gazociągu, połączony z brakiem analizy charakteru prawnego zastosowanych w sprawie norm branżowych [...] i [...]. Jednocześnie w charakterze sugestii Sąd wskazał, aby organ odwoławczy przy ponownym rozpatrywaniu sprawy zwrócił uwagę na obowiązujące w dacie budowy altany rozporządzenie Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 21, poz. 94).

Wniesiona od wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 2008 r. przez K. B. skarga kasacyjna została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 marca 2010 r. sygn. akt II OSK 202/09.

W wyniku powyższego w dniu [...] czerwca 2010 r. PWINB w Rzeszowie po ponownym rozpatrzeniu odwołania Krzysztofa Brendy od decyzji PINB w L. z dnia [...] września 2007 r. decyzją Nr [...] utrzymał ją w mocy. Powołując się na dokonane w sprawie ustalenia organu I instancji organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z obowiązującym w czasie budowy altany rozporządzeniem Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru architektoniczno - budowlanego (Dz. U. Nr 8 poz. 48), budowa altan w pracowniczych (rodzinnych) ogrodach działkowych nie wymagała pozwolenia ani zgłoszenia. Wyklucza to więc zastosowanie w sprawie art. 103 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, odnoszącego się do samowolnej budowy obiektu budowlanego.

W czasie budowy altany obowiązywały przepisy rozporządzenia Ministra Górnictwa z 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 21, poz. 94) oraz ustanowione we właściwym trybie i stanowiące część porządku prawnego normy branżowe, od których można było odstąpić jedynie w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym w drodze decyzji organu, który normę ustanowił. Taką normą mającą zastosowanie w przedmiotowej sprawie była obowiązująca od 1 kwietnia 1981 r. norma branżowa Nr [...] ustanowiona 1 lipca 1980 r. przez Ministra Górnictwa, wg której odległość pozioma budynków gospodarczych, altanek od gazociągów wysokiego ciśnienia powinna wynosić nie mniej niż 15 m, licząc w obie strony od zewnętrznej krawędzi gazociągu. Ponieważ ściany altany usytuowane są w odległości od 1,35 do 1,94 m od osi gazociągu, narusza to przepisy techniczno - budowlane obowiązujące w czasie jej budowy. Zachodzi więc sytuacja określona w art. 50 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, tj. wykonanie robót budowlanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, przez co kolizję altany z gazociągiem należy zlikwidować poprzez nakaz jej rozbiórki (art. 51 ust. 1 pkt 1 tej ustawy). W analizowanej sytuacji brak jest bowiem prawnych możliwości nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z przepisami.

Odnosząc się do zarzutów odwołującego się PWINB w uzasadnieniu swojej decyzji wskazał także, że Plan realizacyjny Pracowniczych Ogrodów Działkowych w [...] nie określał lokalizacji altan na poszczególnych działkach ogrodowych, więc z zatwierdzającej Plan decyzji Prezydium PRN w L. z dnia [...] września 1972 r. nie można wywodzić, że zezwalała ona na budowę altan ogrodowych. Miejsce ich lokalizacji zgodnie z obowiązującym w czasie ich budowy Regulaminem ogrodu działkowego powinno być akceptowane przez zarząd ogrodu. Przepisy te mają jednak charakter wewnętrzny i wiążą członków Polskiego Związku Działkowców.

Decyzję PWINB z dnia [...] czerwca 2010 r. K. B. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, opierając skargę na:

1. naruszeniu art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy - Prawo budowlane poprzez przyjęcie, że altana, której budowa nie wymaga pozwolenia ani zgłoszenia może podlegać kontroli organów nadzoru budowlanego pod względem innych warunków niż parametry określone przepisami ustawy,

2. naruszeniu art. 6, 13 i 28 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419) poprzez przyjęcie, że organ nadzoru budowlanego może nakazać rozbiórkę altany położonej na terenie takiego ogrodu, pomimo że zgodnie z § 109 Regulaminu Rodzinnego Ogrodu Działkowego z 7 kwietnia 2004 r. czynność ta jest zastrzeżona dla organów PZD,

3. naruszeniu art. 12 ust. 3 dekretu z dnia 4 marca 1953 r. o normach i Polskim Komitecie Normalizacyjnym (Dz. U. Nr 15, poz. 61 ze zm.) oraz art. 10 ustawy z dnia 7 listopada 1961 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 53, poz. 298 zer zm.) przez przyjęcie, że przy budowie altany należało zastosować normę branżową [...], pomimo że mapy Zakładów Chemicznych i ich infrastruktury okołozakładowej do 1999 r. były utajnione,

4. błędnej wykładni art. 5 ustawy Prawo budowlane przez przyjęcie, że przy budowie altany należało zastosować w/w normę branżową [...], mimo że w tym czasie nie istniała mapa z naniesionym gazociągiem do celów projektowych spełniająca wymogi normy [...], z której można by czerpać wiedzę o ciśnieniu panującym w gazociągu oraz granicach strefy ochronnej,

5. naruszeniu art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym poprzez przyjęcie, że przy budowie altany należało zastosować ww. normę branżową [...], mimo że w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego nie było ustalonej strefy ochronnej gazociągu,

6. naruszeniu § 4 pkt 1 i § 10 ust. 2 pkt 1 zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 29 października 1969 r. w sprawie planów realizacyjnych (MP Nr 48, poz. 373) poprzez przyjęcie, że należało zastosować normę branżową [...], mimo że w Planie realizacyjnym ogrodu nie naniesiono gazociągu i nie ustalono wzdłuż niego strefy ochronnej,

7. naruszeniu zapisów Planu realizacyjnego ogrodu poprzez przyjęcie, że decyzja go zatwierdzająca nie zezwalała na budowę altan, podczas gdy jednoznaczne zapisy Planu w sposób bezwarunkowy dopuszczały wyposażenie działki ze środków własnych działkowicza w altanę o pow. nieprzekraczającej 20 m2,

8. naruszenie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 17, poz. 99) i art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415) poprzez wydanie nakazu rozbiórki altany pomimo tego, że operator gazociągu do chwili obecnej nie zagospodarował strefy ochronnej gazociągu zgodnie z obowiązującymi przepisami,

9. niewykonanie nakazu zawartego w prawomocnym wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 15 czerwca 2005 r. sygn. akt SA/Rz 1197/03 nakazującego zbadanie, czy w kontekście § 45 Regulaminu Pracowniczego Ogrodu Działkowego uchwalonego 29 października 1981 r. do projektu budowy altany przedkładanego zarządowi Ogrodu skarżący miał obowiązek dołączyć wypis mapy zasadniczej przyjętej do zasobu geodezyjnego z 23 grudnia 1980 r., na której wyrysowany jest gazociąg [...],

10. naruszenie art. 136 k.p.a. poprzez nieprzeprowadzenie przez PWINB postępowania, "po myśli przywołanego przepisu, przed wydaniem skarżonej decyzji",

11. naruszeniu art. 9 k.p.a. przez niepowiadomienie o skutkach niedopełnienia wynikającego z art. 41 § 2 k.p.a. obowiązku powiadomienia organu o zmianie adresu,

12. naruszeniu art. 9 k.p.a. poprzez "niepouczenie skarżącego o przepisie art. 44 k.p.a.,

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o "uchylenie skarżonej decyzji jako niedoręczonej, skierowanie jej do prawidłowego doręczenia, ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania bądź skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia".

W odpowiedzi na skargę PWINB w Rzeszowie wnioskując o jej oddalenie wskazał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do podjęcia innego rozstrzygnięcia, a zarzuty skargi nie wnoszą nowej argumentacji mogącej mieć na niego wpływ.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznając zarzuty skargi za nieuzasadnione przypomniał, że przy wydawaniu zaskarżonej decyzji PWINB w Rzeszowie zobowiązany był uwzględnić przytoczone powyżej wytyczne i wskazówki zawarte w wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 2008 r. sygn. akt II SA/Rz 100/08, uchylającym wcześniejszą decyzję tego organu z dnia [...] grudnia 2007 r. o utrzymaniu w mocy decyzji PINB w L. z dnia [...] września 2007 r. nakazującej rozbiórkę ww. altany.

Oceniając zaskarżoną decyzję z punktu widzenia powyższych wskazań Sąd przypomniał, że Plan realizacyjny pracowniczych ogrodów działkowych Zakładów Chemicznych "[...]" zatwierdzony został decyzją b. Prezydium PRN w L. z [...] września 1972 r. Zgodnie z obowiązującym w czasie jej budowy rozporządzeniem Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego (Dz. U. Nr 8 poz. 48 ze zm.), budowa altanek nie przystosowanych do stałego zamieszkania na działkach w pracowniczych ogrodach działkowych nie wymagała pozwolenia na budowę (§ 44 ust. 2 pkt 1); ich lokalizacja stosownie do regulaminu ogrodu działkowego podlegała jedynie akceptacji przez zarząd ogrodu. Okoliczności tej z uwagi na upływ czasu i przekształcenia organizacyjne w sposób bezsporny w stosunku do altany objętej nakazem rozbiórki nie dało się w postępowaniu administracyjnym ustalić, niemniej jednak nie stwierdzono w sposób jednoznaczny, że została ona zbudowana samowolnie.

Mimo jej wybudowania pod rządami ustawy - Prawo budowlane z dnia 24 października 1974 r., na mocy art. 103 ust. 2 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. w sprawie znajdują zastosowanie przepisy tej ostatniej (art. 50 i 51), co zostało już prawomocnie przesądzone na wcześniejszym etapie postępowania w wyroku NSA z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt SA/Rz 2122/02.

Podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowi art. 51 ust. 1 pkt 1 i ust. 7 wspomnianej ustawy z 7 lipca 1994 r.

W czasie budowy altany obowiązywało rozporządzenie Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 21, poz. 94), który w § 5 w zakresie określenia minimalnych odległości sieci gazowych od obiektów terenowych, zapewniających bezpieczeństwo ludzi i mienia oraz warunków jakie powinny być zachowane w stosunku do obiektów terenowych, zawierał odesłanie do przepisów odrębnych.

W ocenie Sądu pierwszej instancji prawidłowo organ administracji II instancji w wydanej przez siebie decyzji przyjął, że w sprawie objętej skargą są nimi normy branżowe, ustanowione i ogłoszone zgodnie z obowiązującą wówczas ustawą z dnia 27 listopada 1961 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 53, poz. 298 ze zm.). Art. 7 ust. 1 tej ustawy rozróżniał powszechnie obowiązujące Polskie Normy (pkt 1), normy branżowe - obowiązujące w zakresie określonej branży (dziedziny gospodarki) niezależnie od organizacyjnego podporządkowania zakładów pracy (pkt 2) i obowiązujące w jednym lub kilku zakładach pracy normy zakładowe.

Sąd podzielił poczynione przez PWINB ustalenia co do charakteru prawnego norm branżowych, stanowiących w czasie budowy altany część obowiązującego porządku prawnego. Od 1 kwietnia 1981 r. obowiązywała ustanowiona przez Ministra Górnictwa norma [...] "Odległości poziome gazociągów wysokiego ciśnienia od obiektów terenowych", ogłoszona pod poz. 68 w Dzienniku Norm. i Miar Nr 19/1980 (zastąpiła ona poprzednią obowiązującą w tym zakresie normę [...]). Zgodnie z nią najmniejsza dopuszczalna odległość mierzona w płaszczyźnie poziomej między obrysem oddzielnie stojących budynków niemieszkalnych i budowli pomocniczych (stodoły, szopy itp.) a osią gazociągu o ciśnieniu od 2,5 do 6,4 Mpa i średnicy do 300 mm wynosiła 15 m. Odległość ta poprzez usytuowanie ścian altany w odległości 1,35 - 1,94 m od osi gazociągu nie została zachowana. Skoro zatem naruszało to obowiązujące w czasie jej budowy przepisy a przy tym jednocześnie stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i mienia, wobec braku innych możliwości doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem, prawidłowo organ nadzoru budowlanego nałożył na właścicieli i altany obowiązek jej rozbiórki. Jak wynika z akt administracyjnych sprawy, altana będąca przedmiotem postępowania powstała w latach 1981 - 1985, czyli w okresie, kiedy przebiegający w jej pobliżu gazociąg już istniał. Wybudowanie obiektu budowlanego w bezpośrednim sąsiedztwie gazociągu, bez zachowania wymaganych prawem odległości jest rażącym naruszeniem zasad bezpieczeństwa, niezależnie od okoliczności, w jakich do tego doszło (tzn. niezależnie od tego, czy inwestor wiedział o przebiegu gazociągu). Usunięcie tej kolizji i przywrócenie bezpiecznych odległości jest możliwe tylko poprzez nakazanie rozbiórki altany, zwłaszcza że WSA w Rzeszowie wyrokiem z dnia 23 marca 2005 r. sygn. akt SA/Rz 1096/03 oddalił skargę K. B. na decyzję PWINB w Rzeszowie z dnia [...] czerwca 2003 r. Nr [...] w przedmiocie nakazania rozbiórki kolidującego z jego altaną gazociągu; wniesiona od tego wyroku przez skarżącego skarga kasacyjna została oddalona wyrokiem NSA z dnia 6 listopada 2006 r. sygn. akt II OSK 1268/05.

Zdaniem Sądu w opisanym stanie faktycznym i prawnym sprawy zarzuty podniesione przez K. B. w skardze tak co do naruszenia wskazywanych przepisów prawa materialnego jak i postępowania administracyjnego nie mogą być uwzględnione, jako nieznajdujące potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym.

Przede wszystkim nie budzi wątpliwości kompetencja organów nadzoru budowlanego do likwidacji stwierdzonych nieprawidłowości (w tym poprzez nakazanie rozbiórki) i to także wtedy, gdy budowa nie musiała być poprzedzona uzyskaniem pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem. W oczywisty sposób rozciąga się to na wszystkie obiekty budowlane, w tym altany położone na terenie ogrodów działkowych skoro Plan realizacyjny Pracowniczych Ogrodów Działkowych w [...] zatwierdzony decyzją Prezydium PRN w L. z dnia [...] września 1972 r. nie określał lokalizacji altan na poszczególnych działkach ogrodowych. Wymagana regulaminem ogrodu działkowego akceptacja miejsca ich lokalizacji przez zarząd ogrodu nie wyłączała wymogu przestrzegania obowiązujących przepisów, w tym odległości od innych obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej, mimo że te odnośnie gazociągów w okresie budowy altany wynikały wyłącznie z przepisów branżowych. Ich wydanie i zastosowanie miało oparcie w przytoczonym § 5 rozporządzeniu Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 21, poz. 94). W sytuacji ich niezachowania, nakazania obowiązku rozbiórki w takiej sytuacji nie wyklucza brak wiedzy co do przebiegu gazociągu i wymaganej dla niego strefy ochronnej, zwłaszcza że jak wynika z ustaleń poczynionych w sprawie przez organ I instancji, gazociąg został zinwentaryzowany na mapie zasadniczej przyjętej do zasobu geodezyjnego w dniu 23 grudnia 1980 r., a więc przed rozpoczęciem budowy altany.

Skoro zatem brak jest innych prawnych możliwości uregulowania kolizyjnego przebiegu gazociągu i zlokalizowanej przy nim altany niż poprzez jej rozbiórkę, zasadne było nałożenie obowiązku jej dokonania przez organy nadzoru budowlanego. Wobec niestwierdzenia innych uchybień rzutujących na prawidłowość zaskarżonej decyzji, na podstawie art. 151 P.p.s.a. Sąd skargę oddalił.

K. B. złożył skargę kasacyjną od powyższego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 6 maja 2011 r., zaskarżając go w całości.

Powyższemu wyrokowi zarzucił na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. naruszenie:

I. prawa materialnego poprzez błędną wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie, a to:

1. § 44 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego, zwalniającego altany z wymogu uzyskania pozwolenia na budowę, wyrażającym się w przyjęciu, że skarżący winien budować altanę ogrodową z uwzględnieniem normy branżowej [...], pomimo, iż przepis § 43 ust 2 pkt 2 rozporządzenia dokładnie precyzuje, że to pozwolenie na budowę ustala zasady prawidłowej zabudowy działki bądź tylko usytuowanie zamierzonych obiektów budowlanych w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy otoczenia działki.

2. art. 16 k.p.a. poprzez naruszenie zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych wyrażającym się naruszeniem trwałości ostatecznej decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w L. Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia [...] września 1972 r., znak: [...] zatwierdzającej Plan realizacyjny Pracowniczych Ogrodów Działkowych w [...], co nastąpiło wskutek utrzymania w mocy, zaskarżonym wyrokiem, decyzji Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki altany ogrodowej skarżącego.

3. art. 51 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, że altana ogrodowa skarżącego jest samodzielnym obiektem budowlanym, w sytuacji, gdy jest ona integralną częścią inwestycji budowlanej pod nazwą Pracownicze Ogrody Działkowe w [...], której Plan realizacyjny został zatwierdzony decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w L. Wydział Budownictwa i Architektury z dnia [...] września 1972 r., znak: [...];

4. § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz.U. Nr 21, poz. 94), poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażającym się w przyjęciu, że skarżący winien budować altanę ogrodową z uwzględnieniem normy branżowej [...], w sytuacji, gdy przepis § 1 pkt 1 rozporządzenia precyzyjnie definiuje, że "Rozporządzenie określa warunki techniczne jakim powinny odpowiadać sieci gazowe";

5. § 5 rozporządzenia Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe, przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażającym się w przyjęciu, że zgodnie z normą [...] "najmniejsza dopuszczalna odległość mierzona w płaszczyźnie poziomej między obrysem oddzielnie stojących budynków niemieszkalnych i budowli pomocniczych /stodoły, szopy itp./ a osią gazociągu o ciśnieniu od 2,5 do 6,4 Mpa i średnicy do 300 mm wynosi 15 m", skoro przepis § 5 rozporządzenia mówi o minimalnych odległościach sieci gazowych od obiektów terenowych.

6. art. 30 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym poprzez przyjęcie, że po ujawnieniu gazociągu, norma branżowa [...] w sposób samoistny zmieniła sposób wykorzystania terenu, na którym skarżący pobudował altanę ogrodową i automatycznie wprowadziła strefę ochronną wzdłuż gazociągu, pomimo, że zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy, sprawy z zakresu wykorzystania określonych terenów należały do właściwości organów miejscowego planowania przestrzennego i to one były władne do wyrażenia zgody, na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 2, na zmianę wykorzystania terenu bez dokonywania inwestycji oraz do ustalenia, na podstawie art. 30 ust. 2 pkt. 3, strefy ochronnej gazociągu i sposobu jej zagospodarowania;

7. art. 23 ust. 2 i art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane poprzez przyjęcie, że po ujawnieniu gazociągu, norma branżowa [...] w sposób samoistny zmieniła sposób wykorzystania terenu, na którym skarżący pobudował altanę ogrodową i automatycznie wprowadziła strefę ochronną wzdłuż gazociągu, pomimo, że na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy, zmiana sposobu wykorzystania terenu bez dokonywania inwestycji mogła nastąpić po uzyskaniu zgody właściwego organu administracji państwowej, oraz pomimo braku decyzji, która wydana na podstawie art. 24 ust. 1, powinna określać granice strefy oraz dopuszczalne, nakazane lub zakazane sposoby wykorzystania terenów na jej obszarze, a na podstawie art. 24 ust. 2 powinna określić sposób zagospodarowania strefy.

8. art. 10 ustawy z dnia 27 listopada 1961 o normalizacji poprzez przyjęcie, że w czasie budowy altany skarżącego, operator gazociągu nie korzystał ze zwolnienia na odstąpienie od normy określającej odległość gazociągu od obiektów terenowych.

9. § 19 lit. a Statutu Polskiego Związku Działkowców zarejestrowanego prze Min. Administracji Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska decyzją z dnia [...] września 1981 r. na podstawie art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 6 mają 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych /tekst jednolity Dz. U. Z 1996 r., Nr 85, poz. 390/, poprzez przyjęcie, że decyzję w sprawie rozbiórki altany ogrodowej skarżącego, może wydać organ nadzoru budowlanego na podstawie przepisów Prawa budowlanego, pomimo, że § 19 lit. a Statutu mówi, że Członek Związku obowiązany jest zagospodarować działkę zgodnie z przepisami regulaminu i wytycznymi organów Związku.

II. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, a to: 1) art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 § 1 oraz 80 k.p.a. poprzez:

-niewłaściwym zrelacjonowaniu stanowisk stron i wynikające z tego błędne ustalenie przebiegu sprawy na etapie postępowania administracyjnego,

-nierozważeniu całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, a co za tym idzie, przyjęcie, że roboty budowlane zostały wykonane w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia tylko dlatego, że skarżący, przy budowie altany ogrodowej, nie zastosował się do normy branżowej [...],

-nierozpoznaniu wszystkich zarzutów skargi przez Sąd I instancji,

-niedostarczeniu przez Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego skarżącemu swojej decyzji, co uniemożliwiło mu właściwe odniesienie się do niej w skardze do Sądu I instancji.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o:

1. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i o orzeczenie reformatoryjnie w trybie art. 188 p.p.s.a.,

2. uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji,

ew. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego rozpoznania,

3. zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

4. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. G. należnych nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu /Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm., które to koszty nie zostały pokryte ani w całości, ani w części.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuję:

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Jeżeli w sprawie nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania, wymienione w art. 183 § 2 p.p.s.a., jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, to Sąd rozpoznając sprawę związany jest granicami skargi. Związanie granicami skargi oznacza związanie podstawami zaskarżenia wskazanymi w skardze kasacyjnej oraz jej wnioskiem. W świetle art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1/ naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a także 2/ naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarga kasacyjna przedstawiona do rozpoznania Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu zawiera usprawiedliwione podstawy jednakże nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są słuszne.

Kluczowe znaczenie dla oceny zasadności zarzutów ma treść art. 153 p.p.s.a., zgodnie z którym ocena prawna i wskazania co do dalszego toku postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia. Niniejsza sprawa była już wielokrotnie przedmiotem oceny przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie jak i Naczelny Sąd Administracyjnym, a przedstawione w uzasadnieniach tych rozstrzygnięć oceny prawne wiązały organy ponownie orzekające i Sąd pierwszej instancji.

Przystępując do oceny zaskarżonego wyroku należy przypomnieć, że zaskarżoną do Sądu pierwszej instancji decyzją, organ nadzoru budowlanego utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w L., mocą której nakazano J. S. – B. i K. B. rozbiórkę altany ogrodowej zlokalizowanej na działce nr [...] w [...]. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ wskazał art. 51 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 7 ustawy - Prawo budowlane z 1994 r. Jednocześnie organ ustalił, że w dacie budowy powyższej altany – latach 1981 – 1985 - jej realizacja nie wymagała pozwolenia na budowę, ani tym bardziej zgłoszenia. Powyższe uzasadnia również twierdzenie, że mimo budowy tego obiektu pod rządami ustawy - Prawo budowlane z 1974 r., nie można do przedmiotowego obiektu stosować jej przepisów. Zgodnie bowiem z treścią art. 103 ust 2 ustawy – Prawo budowlane przepisy dotychczasowe (tj. przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane) stosuje się jedynie do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, przy czym chodzi jedynie o takie obiekty, do których miałby zastosowanie art. 48 ustawy – Prawo budowlane, to jest takie, które powstały w warunkach tzw. samowoli budowlanej. Powyższa ocena została zaakceptowana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w prawomocnym wyroku z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie II SA/Rz 100/08 (Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 2 marca 2010 r., w sprawie II OSK 202/09, oddalił skargę kasacyjną K. B. od ww. wyroku), a organ odwoławczy ponownie rozpoznający sprawę, jak i Sąd w zaskarżonym wyroku związany był powyższą oceną prawną. W konsekwencji bezsporne jest, iż ustalony przez organy administracji i zaaprobowany przez Sąd pierwszej instancji stan faktyczny winien być oceniany z punktu widzenia przesłanek określonych w art. 50 – 51 ust. 1 Prawa budowlanego. Zgodnie z treścią pierwszego z tych przepisów w przypadkach innych niż określone w art. 48 i 49b właściwy organ wstrzymuje prowadzenie robót budowlanych wykonywanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Tylko w tym przypadku (lub innych określonych w tym przepisie) organ zobligowany jest nałożyć obowiązki określone w art. 51 omawianej ustawy. W niniejszej sprawie organy nadzoru budowanego uznały, że takie zagrożenie wystąpiło, przy czym jego źródłem jest kolizja lokalizacji altany w stosunku do gazociągu wysokiego ciśnienia [...]. Uzasadnienie tego stanowiska organ oraz Sąd wojewódzki oparły na § 5 rozporządzenia Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe, który w zakresie minimalnych odległości sieci gazowych od obiektów terenowych zawierał odesłanie do przepisów odrębnych. Tymi przepisami odrębnymi, w ocenie Sądu pierwszej instancji, były normy branżowe.

Nie można podzielić stanowiska Sądu pierwszej instancji w tym zakresie. Normy branżowe nie stanowiły bowiem źródeł prawa powszechnie obowiązującego, a zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 listopada 1961 r. o normalizacji (Dz.U. nr 53, poz. 298 ze zm.) obowiązywały tylko w zakresie określonej branży (dziedziny gospodarki), niezależnie od organizacyjnego podporządkowania zakładów pracy. Ich adresatem był zatem inwestor gazociągu. Normy te nie stanowiły także przepisów budowlano – technicznych, które miałyby moc wiążącą w stosunku do inwestorów spoza danej branży lub zakładu, których ewentualne naruszenie skutkowałoby automatycznym uznaniem, że dany obiekt został wzniesiony w sposób zagrażający bezpieczeństwu ludzi lub mienia. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. w wyrokach NSA z dnia 19 marca 2013 r. w sprawie II OSK 2223/11, niepubl., z dnia 11 grudnia 2012 r., w sprawie II OSK 1467/11 publikowane na http://:orzeczenia.nsa.gov.pl), a Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, w pełni stanowisko to podziela.

Wobec powyższego rację ma skarżący kasacyjnie co do tego, że w dacie budowy altany nie było przepisów, które obligowałyby inwestorów obiektów budowlanych do ich sytuowania w określonej odległości od gazociągu. W konsekwencji trafny jest zarzut skargi kasacyjnej, że zaskarżony wyrok został wydany z naruszeniem § 44 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno - budowlanego w zw. z § 43 ust. 2 pkt 2 tego aktu w zakresie, w jakim wskazuje się, iż inwestor powinien budować altanę ogrodową z uwzględnieniem ww. normy branżowej. Powyższe prowadzi również do wniosku, że skoro w dacie realizacji altany nie obowiązywały żadne normy, z których wynikałby zakaz wznoszenia budynków w określonej odległości od gazociągu, to z faktu usytuowania obiektu w odległości mniejszej niż wynika z norm branżowych nie można wywodzić zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia w rozumieniu art. 50 - 51 Prawa budowlanego. A zatem błędne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji co do tego, że budowa altany nastąpiła z naruszeniem omawianych przepisów prawa, a to spowodowało zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia.

Niezależnie od powyższego podkreślenia wymaga, że przedwczesne, a przez to nieuprawnione, jest również twierdzenie Sądu pierwszej instancji, że usunięcie wskazanej kolizji i przywrócenie bezpiecznych odległości jest możliwe tylko poprzez nakazanie rozbiórki altany. Usunięcie ewentualnego niebezpieczeństwa nie musi bowiem polegać li tylko na rozbiórce altany lub gazociągu (w tym zakresie, jak trafnie wskazał Sąd, w sposób ostateczny i prawomocny orzekały organy nadzoru budowlanego odmawiając nakazania rozbiórki gazociągu). Nie może przy tym ujść uwadze, że jak wynika z bezspornych i niewadliwie ustalonych przez organy administracji, a zaakceptowanych przez Sąd pierwszej instancji okoliczności faktycznych, gazociąg został wybudowany w 1942 r., a zaewidencjonowany na mapie zasadniczej 23 grudnia 1980 r. Tymczasem projekt zagospodarowania Pracowniczych Ogrodów Działkowych w [...] (dalej: POD) powstał w oparciu o Plan realizacyjny zatwierdzony decyzją z dnia [...] września 1972 r., w której to decyzji zakazano wznoszenia stałych obiektów kubaturowych jedynie w pasie 50 m przeznaczonym pod budowę drogi. Z opisu terenu znajdującego się w części opisowej Planu realizacyjnego (strona 2 Planu) nie wynika, ażeby przez teren ogrodów działkowych przebiegał jakikolwiek gazociąg, mimo jego istnienia w tej dacie. A zatem skoro zaewidencjonowanie tegoż gazociągu nastąpiło w okresie znacznie późniejszym niż jego budowa to nie można skutecznie zarzucić ani Polskiemu Związkowi Działkowców, ani tym bardziej skarżącemu, że winien realizować inwestycję z uwzględnieniem przebiegu tego gazociągu. Nie bez znaczenia dla powyższej oceny pozostaje podnoszona przez skarżącego okoliczność, że ze wskazanej ewidencji nie wynika rodzaj gazociągu, a w konsekwencji ewentualnie wynikające w tego faktu ograniczenia w sposobie zagospodarowania gruntu. I wreszcie, mimo budowy gazociągu w 1942 roku i jego zaewidencjonowania w 1980 r. zarządca sieci gazowej nie podjął do 1986 r. żadnych działań mających na celu ewentualne wyznaczenie i zabezpieczenie strefy ochronnej gazociągu. Te wszystkie okoliczności wskazują, że nakazanie rozbiórki altany ogrodowej zrealizowanej w zgodzie z literą prawa obowiązującego w dacie budowy, bez należytego wyjaśnienia okoliczności sprawy i jednoznacznego stwierdzenia, że zaistniało niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia, którego nie można usunąć inaczej niż poprzez nakazanie rozbiórki obiektu zagrożonego skutkowałoby pokrzywdzeniem inwestora działającego w zaufaniu do organów praworządnego państwa. Należy bowiem ze wszech miar podkreślić, że nie można na inwestora, który realizuje obiekt budowlany zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, przerzucać skutków zaniedbań dokonanych przez inne podmioty, w tym wypadku przez Operatora Gazociągów Przesyłowych [...]. Jak bowiem zostało wyżej wskazane gazociąg, w którego sąsiedztwie została zrealizowana przedmiotowa altana został zaewidencjonowany dopiero w 1980 r., natomiast, zgodnie z twierdzeniami skarżących, z ewidencją tą można było zapoznać się znacznie później. Co więcej, zgodnie z treścią § 24 ww. rozporządzenia Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1978 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe przebieg trasy gazociągów oraz rozmieszczenie elementów uzbrojenia gazociągów powinny być oznakowane. Niesporne jest, że Operator przedmiotowej sieci zaniedbał wykonania tego obowiązku. Co więcej zaniedbał także obowiązkowi ustanowienia strefy ochronnej, która zakazywałaby w jednoznacznie określonych granicach realizacji jakichkolwiek obiektów budowlanych.

W świetle powyższego zasadny jest również zarzut skarżącego naruszenia art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane. Ustalony przez organy nadzoru budowlanego, a zaakceptowany przez Sąd wojewódzki stan faktyczny nie pozwala bowiem na stwierdzenie ażeby zostały spełnione przesłanki określone w tym przepisie. Jak zostało wyżej wskazane, wadliwe są twierdzenia Sądu, że altana zagraża bezpieczeństwu życia lub mienia z przyczyn przez niego wskazanych. Nie ma też racji Sąd pierwszej instancji twierdząc, iż nakazanie rozbiórki altany jest jedynym sposobem usunięcia tego zagrożenia. Nie może wszak ujść uwadze, że ewentualna rozbiórka altany ogrodowej (po uprzednim, ewentualnym stwierdzeniu, że zaistniało zagrożenie bezpieczeństwo dla ludzi lub mienia w rozumieniu art. 50 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego) niebezpieczeństwa tego nie usunie.

Natomiast pozostałe zarzuty skargi kasacyjnej nie znajdują usprawiedliwionych podstaw. W szczególności niezasadny jest zarzut naruszenia art. 16 k.p.a. poprzez naruszenie trwałości ostatecznej decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w L. Wydział Budownictwa Urbanistyki i Architektury z dnia [...] września 1972 r. Zarzut ten oceniany był przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 20 sierpnia 2008 r., w uzasadnieniu którego Sąd wskazał, że decyzja z 1972 r. o zatwierdzeniu Planu realizacyjnego nie określała lokalizacji altan na poszczególnych działkach, a co za tym idzie nakaz rozbiórki nie stał w sprzeczności z tą decyzją. Powyższą oceną prawną związane były organy i Sąd ponownie rozpatrujące sprawę.

W taki sam sposób należy ocenić zarzut naruszenia § 19 lit. a Statutu Polskiego Związku Działkowców. Sąd w ww. wyroku z dnia 20 sierpnia 2008 r. ocenił, że regulamin ten ma charakter jedynie wewnętrzny, nie stanowi przepisów prawa powszechnie obowiązującego i związani są nimi na zasadzie organizacyjnego podporządkowania członkowie Polskiego Związku Działkowców.

Nie można również podzielić stanowiska skarżącego kasacyjnie co do tego, że altana ogrodowa wybudowana na terenie Rodzinnego Ogrodu Działkowego nie jest samodzielnym obiektem budowlanym. Fakt, że podlega ona kontroli przez organy nadzoru budowanego został przesądzony w ww. wyrokach Sądu wojewódzkiego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, który już w wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. w sposób jednoznaczny stwierdził, że w sprawie "stosować należy przepisy art. 50 i 51 aktualnie obowiązującego Prawa budowlanego".

Nie znajdują także uzasadnienia zarzuty naruszenia wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów postępowania. W szczególności nie znalazł potwierdzenia w aktach sprawy zarzut niedoręczenia skarżącemu decyzji organu pierwszej instancji. Z akt sprawy wynika, że decyzja ta została doręczona w trybie art. 44 § 1 - 3 k.p.a. Niezależnie od powyższego skarżący na każdym etapie trwającego ponad 10 lat postępowania administracyjnego miał zapewniony czynny udział w postępowaniu a zatem ewentualne naruszenia przepisów postępowania (nawet jeśli miałyby miejsce) nie miały istotnego wpływu na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny nie stwierdził również naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny, a Sąd wojewódzki dokonał jedynie wadliwej oceny prawnej.

W tym stanie rzeczy wobec wyprowadzenia przez Sąd pierwszej instancji wadliwych wniosków ze stanu faktycznego sprawy, które skutkowało w efekcie odmiennym niż podjętym w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięciem, a co stanowi o naruszeniu przepisów innych niż naruszenie przepisów postępowania, o którym mowa w art. 188 p.p.s.a. (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2004 r. sygn. akt OSK 81/04 z glosą aprobującą B. Adamiak, OSP 2004 r., z. 11, poz. 135 oraz z dnia 16 lutego 2009 r. sygn. akt II OSK 193/08, niepubl.), Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok na podstawie art. 188 p.p.s.a. i rozpoznał skargę. Stwierdzając, że w ustalonym stanie faktycznym brak było podstaw do zastosowania art. 50 i 51 ustawy Prawo budowlane – w oparciu o art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a p.p.s.a. Sąd uchylił także zaskarżoną decyzję.

Rozpoznając ponownie sprawę organ odwoławczy związany będzie wskazaną wyżej oceną prawną. Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego zobowiązany będzie zatem do oceny, czy lokalizacja gazociągu i altany stwarza prawnie uzasadnione zagrożenie bezpieczeństwa dla ludzi lub mienia. Powoływanie się przy tym na zdarzenia z innego terenu nie może uzasadniać takiego zagrożenia na nieruchomości objętej niniejszą sprawą.

Dokonując takiej oceny powinien uwzględnić, że zagwarantowanie bezpieczeństwa sieci należy do właściwego zarządcy sieci gazowej. Dalej: rozważając zasadność wniosku o nakazanie rozbiórki przedmiotowej altany nie może ujść uwadze organu odwoławczego, że nałożenie takiego obowiązku faktycznie nie usunie zagrożenia bezpieczeństwa tak długo, jak długo nieruchomość, na której zlokalizowany jest obiekt budowany będzie pozostawała w użytkowaniu (posiadaniu) inwestorów. W konsekwencji zarządca sieci gazowej nie może przerzucać na organy nadzoru budowlanego obowiązków podejmowania działań usuwania skutków zagrożenia bezpieczeństwa, które w żaden sposób nie zostało zawinione przez inwestorów. Wprawdzie ewentualne kwestie odszkodowawcze nie należą do właściwości organów nadzoru budowlanego, jednakże oceniając zasadność odwołania rzeczą organu będzie działanie w zgodzie z obowiązującymi w państwie prawa zasadami w tym m.in. zasadą pogłębiania zaufania uczestników postępowania do organów państwa. Niewątpliwie nakazanie rozbiórki obiektu zrealizowanego w zgodzie z przepisami prawa budowlanego, a przez to przerzucenie na inwestorów wszelkich konsekwencji, w tym również finansowych z tym związanych będzie działaniem naruszającym tę zasadę.

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 203, 200 i 205 p.p.s.a. Odnosząc się zaś do wniosku pełnomocnika skarżącego kasacyjnie, o przyznanie na jego rzecz kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu kasacyjnie z urzędu, podnieść należy, że orzekanie o wynagrodzeniu dla pełnomocnika z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należnym od Skarbu Państwa (art. 250 p.p.s.a.), należy do właściwości wojewódzkich sądów administracyjnych w postępowaniu określonym przepisami art. 258-261 p.p.s.a. Zatem wniosek o przyznanie wynagrodzenia za wykonaną pomoc prawną pełnomocnik ustanowiony na zasadzie prawa pomocy powinien złożyć do Sądu I instancji.

Z tych wszystkich względów należało orzec jak na wstępie.