Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Zgodnie z art. 181 ust.1 ustawy z dnia 25.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać student za wysoką średnią ocen lub (albo) za osiągnięcia naukowe. Oznacza to, a contrario, że student, który otrzymał stypendium za wysoką średnią ocen, nie otrzyma drugiego stypendium za osiągnięcia naukowe.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.),, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 lipca 2012 r. sprawy ze skargi P. T. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu w B. z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów oddala skargę.

U podstaw podjętego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne.

Wnioskiem z dnia [...].10.2011 r. P. T. student roku pierwszego stopnia kierunku informatyka na Wydziale M. i I. U.

w B. (w skrócie UwB) wystąpił o przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów za osiągnięcia naukowe.

W dniu [...].12.2011 r. Wydziałowa Komisja ds. Studentów Wydziału Matematyki

i Informatyki UwB wydała dwie decyzje. W jednej z tych decyzji przyznała Skarżącemu na jego wniosek na rok akademicki 2011/2012 stypendium rektora dla najlepszych studentów za wysoką średnią ocen. W drugiej z decyzji ta sama komisja odmówiła przyznania w roku akademickim 2011/12 stypendium rektora dla najlepszych studentów za osiągnięcia naukowe. W uzasadnieniu organ podniósł, że Skarżący uzyskał za rok akademicki 2010/2011 - 50 punktów oraz, że na tej podstawie został zakwalifikowany do grupy stanowiącej nie więcej niż 1 % studentów, którzy uzyskali najwyższą liczbę punktów na kierunku informatyka.

W związku zaś z tym, że strona skarżąca otrzymała stypendium rektora za wysoką średnią ocen, to § 18 pkt 1 regulaminu wyklucza otrzymanie stypendium za osiągnięcia naukowe.

W dniu [...].12.2011 r. Skarżący złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzją z dnia [...].01.2012 r. nr [...]Odwoławcza Komisja Stypendialna ds. Studentów Uniwersytetu w B. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy podniósł, że Wydziałowa Komisja Stypendialna właściwie powołała § 18 pkt 1 regulaminu, który jest tożsamy

z art. 181 ustawy z dnia 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164 poz. 1365 ze zm.). Interpretując ww. artykuł organ stwierdził, że nie ma

w nim mowy o stypendiach rektora tylko o stypendium rektora.

Nie godząc się z powyższą decyzję Skarżący złożył skargę do tutejszego Sądu, wnosząc jednocześnie o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 173 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, poprzez błędną wykładnię, a co za tym idzie odmowę prawa do stypendium rektora, pomimo osiągnięcia wysokiej średniej ocen oraz osiągnięć naukowych przez Skarżącego;

- art. 181 ust. 1 oraz 186 ust. 1 ww. ustawy, polegającą na uznaniu za dopuszczalne ustalenie, iż regulamin przewiduje możliwość przyznania wyłącznie jednego stypendium rektora, a nie dwóch;

- § 18 pkt 1 Regulaminu przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej studentom UwB, wprowadzonego Zarządzeniem nr 21 Rektora UwB z dnia 20.09.2011 r. poprzez błędną interpretację polegająca na przyjęciu, że Skarżącemu nie przysługuje prawo zarówno do stypendium rektora za wysoką średnia, jak i do stypendium za osiągnięcia naukowe.

2) naruszenie przepisów postępowania:

- art. 7 k.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli;

- art. 8 k.p.a. poprzez niezastosowanie-prowadzenie postępowania w sposób , który nie pogłębia zaufania obywateli do organów administracji, rozstrzygając wątpliwości na niekorzyść Skarżącego.

W uzasadnieniu skargi Skarżący podniósł że ustawodawca używając

w art. 173 ust.1 pkt 3 cyt. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym określenia "stypendium rektora dla najlepszych studentów" nie sprecyzował ww. pojęcia.

W ocenie strony skarżącej jako "stypendium rektora dla najlepszych studentów" postrzegane są stypendia, o których mowa w art. 181 ust. 1 ww. ustawy,

tj. stypendium za wysoką średnią ocen lub stypendium za osiągnięcia naukowe, artystyczne, stypendium za wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym. Z użycia spójnika "lub" wynika, zdaniem Skarżącego, że student może wystąpić z wnioskiem zarówno o przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów za wysoką średnią ocen, jak również stypendium rektora dla najlepszych studentów za osiągnięcia naukowe. Gdyby użyto spójnika "albo", to organ mógłby mieć rację.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Zdaniem organu, zarówno z treści art. 173 ust. 1 pkt 3 jak i z art. 181 ustawy o szkolnictwie wyższym wynika, ze student ma prawo ubiegać się o jedno stypendium rektora. Świadczy

o tym użycie liczby pojedynczej "stypendium" oraz spójnik "lub".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, póz. 1269 ze zm.), w związku z art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. póz. 270) - dalej p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Badając legalność zaskarżonej decyzji, w oparciu o wyżej powołane przepisy

i w granicach sprawy, Sąd doszedł do przekonania, że skarga nie jest uzasadniona.

Zaskarżona decyzja wydana została na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, póz. 1365 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą (po jej nowelizacji ustawą z dnia 18.03.2011 r. – Dz. U. nr 84, poz. 455).

Na wstępie przypomnieć należy, że określone przepisem art. 173 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym stypendium rektora dla najlepszych studentów, jest jedną z ustawowych form pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa. W świetle przepisów art. 70 ust. 1 i 4 Konstytucji RP świadczenia z tytułu pomocy materialnej studentom stanowią środek służący spełnieniu zasady powszechnego i równego dostępu dc wykształcenia.

W mysi art. 181 ust. 1 ustawy stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymywać student, który uzyskał za rok studiów wysoką średnią ocen lub posiada osiągnięcia naukowe, artystyczne lub wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym.

Z kolei art. 173 ust. 1 stanowi, że student może ubiegać się o pomoc materialną ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie:

- stypendium socjalnego,

- stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych,

- stypendium rektora dla najlepszych studentów;

- stypendium ministra za osiągnięcia w nauce,

- stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe,

- zapomogi.

Posłużenie się przez ustawodawcę w wymienianych przepisach sformułowaniem "może" oznacza, iż świadczenie ma charakter uznaniowy (może lecz nie musi być przyznane), ale rektor i komisje stypendialne nie mogą działać w sposób dowolny lecz w granicach prawa.

W sprawie niniejszej, spór dotyczy sposobu interpretacji art. 181 ust. 1 ustawy oraz § 18 ust. 1 Regulaminu przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej studentom Uniwersytetu w B. z dnia [...] września 2011 roku (który jest powtórzeniem art. 181 ustawy) w aspekcie odpowiedzi na pytanie: czy ten sam student może otrzymać dwa stypendia rektora, jedno za wysoką średnią ocen drugie – za osiągnięcia naukowe?.

W ocenie Sądu, określenie "stypendium rektora dla najlepszych studentów" oznacza jedno stypendium przyznawane, po spełnieniu któregokolwiek z wymogów określonych w art. 181 ust. 1 ustawy (także w § 18 ust. 1 Regulaminu). Świadczy o tym, jak słusznie podkreślił organ, użycie liczby pojedynczej "stypendium rektora" ( a nie "stypendia rektora") występujące zarówno w art. 173 ust. 1, jak też w art. 181 ust. 1 ustawy. Należy też zwrócić uwagę na przepis art. 181 ust. 6 ustawy, który stanowi, że "student może równocześnie otrzymywać stypendium rektora dla najlepszych studentów i stypendium ministra za wybitne osiągnięcia’. Przepis ten reguluje sytuację, kiedy student może, równocześnie, otrzymywać dwa stypendia z puli budżetu państwa. W przepisie tym nie ma mowy o równoczesnym otrzymywaniu dwóch stypendiów rektora.

Wykładnia funkcjonalna art. 181 ust. 1 ustawy przeczy racji Skarżącego uważającego, iż uzyskawszy stypendium rektora dla najlepszych studentów z tytułu wysokiej średniej ocen Rektor ma obowiązek przyznać mu drugie stypendium za osiągnięcia naukowe.

Wbrew twierdzeniom skargi spójnik "lub" oznacza tyle co spójnik "albo". W "Małym słowniku języka polskiego" pod redakcją Z. Ł. (PWN W – wa 1968) określono że spójnik "lub" równa się "albo" – oznacza wzajemne wyłączenie się części zdania także zdań równorzędnych.

Zatem, zgodnie z art. 181 ust. 1 ustawy, stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać student za wysoką średnią ocen lub (albo) za osiągnięcia naukowe. Oznacza to zdaniem Sądu, a contrario, ze student który otrzymał stypendium za wysoką średnią, nie otrzyma drugiego stypendium za osiągnięcia naukowe.

Pojęcie "stypendium rektora dla najlepszych studentów" występuje w różnym kontekście w innych przepisach ustawy i za każdym razem ustawodawca operuje liczbą pojedynczą.

Sąd nie podzielił zarzutów skargi, iż Rektor U w B wskutek błędnej interpretacji przepisów art. 173 ust. 1 pkt 3, art. 181 ust. 1 ustawy i § 18 pkt 1 Regulaminu odmówił Skarżącemu przyznania stypendium za posiadanie osiągnięcia naukowe. Działające w imieniu Rektora komisje stypendialne prawidłowo zastosowały przepisy prawne

Tym samym nie jest uprawniony zarzut naruszenia przepisów art. 7 i 8 k.p.a.. Ustalenie stanu faktycznego sprawy nie było sporne, natomiast decyzja o nieprzyznaniu stypendium Skarżącemu (wbrew jego oczekiwaniu) nie wynikała z uznaniowości organu, lecz a prawidłowej interpretacji przepisu art. 181 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym.

Skarga, jako niezasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 p.p.s.a.