Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Henryka Lewandowska - Kuraszkiewicz Sędziowie Sędzia WSA Izabela Głowacka - Klimas Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka (spr.) Protokolant ref. staż. Katarzyna Smaga po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2010 r. sprawy ze skargi A. D. i A. D. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej oddala skargę

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję [...]Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] nakładającą na A. D. i A. D. wspólników spółki cywilnej [...] karę pieniężną w wysokości 10. 000 zł.

Jako podstawę prawną wskazał art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), dalej zwany k.p.a., art. 92 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.), dalej też u.t.d., art. 13 i art. 15 ust. 8 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985), Ip. 11.1 ust. 2 lit. a załącznika do ustawy o u.t.d.

Podstawę faktyczną stanowiły następujące ustalenia:

W dniu [...] lutego 2010 r. na drodze krajowej nr [...] w O. inspektor transportu drogowego przeprowadził kontrolę pojazdu marki [...] nr rej. [...]wraz z naczepą marki [...] o nr rej. [...], którym kierował L. G. Kontrolowanym pojazdem wykonywany był przejazd w ramach krajowego transportu drogowego rzeczy. Podczas kontroli drogowej stwierdzono, że do zamontowanego w pojeździe tachografu dołączone jest niedozwolone urządzenie składające się z czterech przewodów, zakończonych standardowym, jednostopniowym przełącznikiem. Przełącznik został zamontowany pod plastikową osłoną w okolicach kolumny kierownicy i podłączony był bezpośrednio do tachografu. Wykonano dokumentację fotograficzną. Kierowca przesłuchiwany w charakterze świadka zeznał, że wyłącznik tachografu zainstalował samodzielnie. Po uruchomieniu wyłącznika w czasie jazdy na wykresówce rejestrował się odpoczynek. Ustalenia z kontroli zostały zawarte w protokole kontroli, który kierowca podpisał bez zastrzeżeń.

[...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego wszczął postępowanie administracyjne, o czym pismami z dnia [...] marca 2010 r. zawiadomił A. D. i A. D., dalej zwanych skarżącymi.

Postępowanie zakończyło się wydaniem przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego decyzji administracyjnej z dnia [...] kwietnia 2010 r., nakładającej na skarżących karę pieniężną w wysokości 10. 000 zł za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące, do którego zostały podłączone niedozwolone urządzenia dodatkowe.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wnieśli o uchylenie przedmiotowej decyzji i umorzenia postępowania. Podnieśli, iż urządzenie zamontował kierowca bez ich wiedzy a oni sami nie mieli możliwości wykrycia urządzenia. Podkreślali, iż zamontowanie niedozwolonego urządzenia do tachografu zajmuje kilkanaście minut wobec czego kierowca je mógł zamontować dzień lub kilka dni wcześniej.

Główny Inspektor Transportu Drogowego rozpoznając odwołanie, decyzją z dnia [...]czerwca 2010 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu wskazał, iż odpowiedzialność przedsiębiorcy za naruszenie przepisów transportowych wynika wprost z przepisów rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE nr L 102/1 z 11.04.2006 r.). Stwierdził, iż w niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 92a ust. 4 i art. 93 ust. 7 u.t.d. Organ podkreślił, że ingerencja w urządzenia rejestrujące powoduje domniemanie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego ze względu na możliwość kierowcy prowadzenia w tych dniach pojazdu z ograniczeniem wymaganych przerw oraz dziennych i tygodniowych okresów wypoczynku. Wskazał, iż zgodnie z art. 92a ust. 5 u.t.d. ograniczenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za winę kierowcy nie ma zastosowania, jeżeli uchybienie przepisom przez kierowcę miało charakter rażący, a w szczególności zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub zostało popełnione wielokrotnie. Organ stwierdził, że przedsiębiorca ma wpływ na zachowanie osoby, którą się posługuje.

W skardze na powyższą decyzję skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skarżący A. D. i A. D. wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji. Zarzucili naruszenie art. 92a ust. 4 u.t.d. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Skarżący powtórzyli argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji I instancji podkreślając, że na powstanie naruszenia popełnionego przez kierowcę nie mieli żadnego wpływu, nie mieli także możliwości sprawdzenia, czy nie zostało podłączone niedozwolone urządzenie bowiem kontrola wymaga specjalistycznego przeszkolenia, którego nie posiadają.

Główny Inspektor Transportu Drogowego w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu. Sąd administracyjny nie ocenia rozstrzygnięcia organu administracji pod kątem jego słuszności, czy też celowości, jak również nie rozpatruje sprawy kierując się zasadami współżycia społecznego.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji nie naruszają prawa.

W myśl art. 92 ust. 1 u.t.d. kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub wskazane w tym artykule podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 15.000 złotych. Sankcje zawarte w ww. artykule odnoszą się do podmiotów wykonujących transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne, którymi nie są kierowcy, lecz sami przedsiębiorcy. W art. 92 posłużono się szerokim terminem "wykonujący przewóz drogowy", żeby sankcjami z tego przepisu objąć wszystkie podmioty, które, wykonując gospodarczą działalność transportową, naruszają prawo. Potwierdza to art. 93 ust. 1 u.t.d., zgodnie z którym uprawnieni do kontroli mają prawo nałożyć karę pieniężną na wykonującego przewozy drogowe, a nie na kierowcę, który w ramach tego przewozu lub transportu kieruje pojazdem.

Stosownie do art. 13 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, pracodawca oraz kierowcy zapewniają poprawne działanie i odpowiednie stosowanie urządzeń rejestrujących.

Zgodnie z art. 15 ust. 8 ww. rozporządzenia, zabrania się fałszowania, likwidowania i niszczenia danych zarejestrowanych na wykresówkach, przechowywanych przez urządzenie rejestrujące lub kartę kierowcy albo zarejestrowanych na wydrukach z urządzenia rejestrującego jak określono w załączniku IB. To samo stosuje się do jakiegokolwiek manipulowania urządzeniem rejestrującym, wykresówką lub kartą kierowcy, które mogłoby spowodować sfałszowanie, zlikwidowanie lub zniszczenie danych oraz informacji wydrukowanych. W pojeździe nie może znajdować się żaden sprzęt, który mógłby zostać użyty w powyższych celach.

W niniejszej sprawie służby Inspekcji Transportu Drogowego ustaliły, że w pojeździe skarżącego, do urządzenia rejestrującego czas pracy kierowcy zostało podłączone dodatkowe urządzenie składające się z czterech przewodów, zakończonych przełącznikiem, które umożliwiało kierowcy dokonywanie zmian zapisów na wykresówce, tj. powodowało, iż podczas jazdy tachograf wskazywał i zapisywał postój pojazdu. Istnienie tego niedozwolonego urządzenia zostało opisane w protokole kontroli z dnia [...] lutego 2010 r. oraz w dokumentacji fotograficznej.

Skarżący nie kwestionowali samego faktu zamontowania niedozwolonego urządzenia w pojeździe, podnosili jedynie, iż skoro to urządzenie zainstalował kierowca bez ich wiedzy, nie powinni ponosić odpowiedzialności za stwierdzone naruszenie.

Obowiązki skarżących jako przedsiębiorcy reguluje art. 10 ust. 2 Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego Rozporządzenie Rady (EWG) 3820/85 stanowiący, że przedsiębiorstwo transportowe wydaje odpowiednie polecenia kierowcy i przeprowadza regularne kontrole przestrzegania przepisów rozporządzenia (EWG) nr 3821/85.

Przedsiębiorca jest zatem odpowiedzialny za sprawdzanie urządzenia rejestrującego i nie może uwolnić się od tego obowiązku. Jest bez znaczenia, czy kontrole przeprowadzi sam, czy też zleci przegląd tachografu profesjonalnej firmie. Odpowiedzialność za stwierdzone zamontowanie niedozwolonego urządzenia w pojeździe jest odpowiedzialnością za skutek, ma charakter obiektywny i nie jest oparta na zasadzie winy, zatem sam fakt instalacji niedozwolonego urządzenia wystarczał do nałożenia kary pieniężnej.

W świetle powyższego należy przyjąć, że profesjonalny przewoźnik nie może skutecznie się bronić argumentem, że tego typu zdarzeń czy okoliczności nie mógł przewidzieć.

Należy przyznać rację organowi, że w dyspozycji art. 92a ust. 4 oraz 93 ust. 7 u.t.d. nie mieszczą się sytuacje, które są wynikiem zachowania kierowcy, ale które bezpośrednio wynikają z braku właściwych rozwiązań organizacyjnych w zakresie dyscyplinowania osób wykonujących na rzecz przedsiębiorcy usługi kierowania pojazdem. Także kwestie właściwego doboru pracowników (ryzyko osobowe) nie mieści się w zakresie regulacji art. 92a ust. 4 oraz 93 ust. 7 u.t.d. Rzeczą przedsiębiorcy jest właściwy dobór osób współpracujących. Przy zachowaniu należytej staranności, właściwego systemu motywacyjnego, szkoleniowego, czy innego rodzaju środków dyscyplinujących nie dochodziłoby do naruszeń przepisów ustawy o transporcie drogowym. Dlatego niewątpliwie zarówno w przepisie art. 92a ust. 4 oraz 93 ust. 7 u.t.d. chodzi tylko i wyłącznie o zdarzenia nieoczekiwane, nie dające się przewidzieć, a nie związane z doborem pracowników. Wymieniony przepis wyraźnie statuuje odpowiedzialność obiektywną, zmuszającą stronę postępowania administracyjnego nie tylko do przedsięwzięcia wszystkich niezbędnych środków, ale i bezpośredniej przyczyny powstałych naruszeń prawa.

Powyższa, przekonywująca argumentacja organów ITD znajduje także oparcie w poglądach orzecznictwa, w tym również Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 31 marca 2008 r. sygn. akt SK 75/06 (30/2/A/2008) wypowiadał się w przedmiocie obowiązków przewoźnika określonych w art. 5 ustawy o transporcie drogowym podkreślając, iż regulacje te zmierzają do wymuszenia takiej organizacji pracy przedsiębiorstwa wykonującego transport drogowy, ażeby działalność ta odbywała się w sposób bezpieczny, bez zagrożenia życia, zdrowia i mienia innych osób. Sprawą przedsiębiorcy (przewoźnika) jest zawarcie takich umów i obmyślenie takich organizacyjnych rozwiązań, które będą dyscyplinować osoby wykonujące na jego rzecz usługi kierowania pojazdem, czy to na zasadzie stosunku pracy, czy nawet na zasadzie samozatrudnienia.

Ponadto, ograniczenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za winę kierowcy nie ma zastosowania, jeżeli uchybienie przepisom przez kierowcę miało charakter rażący, a w szczególności zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub zostało popełnione wielokrotnie (art. 92a ust. 5 u.t.d.).

Podłączenie niedozwolonego urządzenia powoduje ukrycie aktywności kierowcy co zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, trafnie zatem wskazał organ, iż powyższe naruszenie wyklucza możliwość zastosowania art. 92a ust. 4 u.t.d. Uznanie popełnionego naruszenia za rażące uzasadnia również powołany przez organ art. 15 ust. 3 pkt 4a u.t.d., który przewiduje możliwość cofnięcia posiadanej licencji na wykonywania transportu drogowego w przypadku, gdy jej posiadacz samowolnie zmienia wskazania urządzeń rejestrujących pracę kierowcy zainstalowanych w pojeździe.

Wysokość kary za powyższe naruszenie została określona w załączniku do ustawy o transporcie drogowym, pod pozycją lp. 11.1. ust. 2 lit. a, który przewiduje nałożenie kary pieniężnej w wysokości 10.000 zł za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące, do którego podłączone zostały urządzenia dodatkowe.

Zdaniem Sądu należy jednocześnie uznać, iż organy obu instancji wyczerpująco zbadały wszystkie istotne okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą oraz przeprowadziły dowody służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej (art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.).

W tym stanie rzeczy nie znajdując podstaw do zakwestionowania zaskarżonej decyzji, jak i decyzji organu I instancji Sąd orzekł o oddaleniu skargi na mocy art. 151 p.p.s.a.