Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Magdalena Bosakirska (spr.) Sędziowie NSA Andrzej Kisielewicz Stanisław Gronowski Protokolant Monika Majak po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2016 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 9 lipca 2014 r. sygn. akt III SA/Gl 232/14 w sprawie ze skargi A. S.A. w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. oddala skargę; 3. zasądza od A. S.A. w K. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. kwotę 530 (pięćset trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. wyrokiem z dnia 9 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 232/14, po rozpatrzeniu skargi A. M. S.A. w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] grudnia 2013 r., w przedmiocie cofnięcia zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, 1/ uchylił zaskarżoną decyzję; 2. stwierdził, że nie podlega ona wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku oraz 3/ zasądził na rzecz skarżącej spółki zwrot kosztów postępowania sądowego.

I

Z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd I instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia.

Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej (dalej: WIIH) przeprowadził kontrolę w [...].pl D. I. podlegające A. M. S.A. K., ul. P. [...], która wykazała, że na stronie [...].pl oferowano między innymi 986 asortymentów napojów alkoholowych. Pozorujący nabywcę inspektor WIIH złożył zamówienie i dokonał zakupu kontrolowanego przez Internet 2 napojów alkoholowych. Zgodnie ze złożonym zamówieniem alkohol dostarczono w dniu [...] maja 2012 r. do siedziby Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w K., a kupujący otrzymał paragon fiskalny wydany w toku zakupu kontrolowanego.

Prezydent Miasta K. wszczął postępowanie w sprawie cofnięcia A. M. S.A. zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w sklepie przy ul. K. [...] w K.

W toku postępowania spółka wyjaśniła, że sklep internetowy nie jest miejscem sprzedaży w rozumieniu art. 18 ust. 7 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.; powoływanej dalej jako: ustawa o wychowaniu w tzreźwości), ale jedynie narzędziem, za pośrednictwem którego klient zamawia towary znajdujące się w ofercie sklepu prowadzonego przez Spółkę w K. przy ul. K. [...]. W ocenie Spółki towary sprzedawane za pośrednictwem platformy [...].pl zlokalizowane są w placówce posiadającej stosowne zezwolenia, zaś dostawcy dowożą do klienta towar nabyty uprzednio w prowadzonym przez spółkę sklepie.

Decyzją z dnia [...] września 2012 r. Prezydent Miasta K. cofnął zezwolenia wydane dla A. M. S.A. na sprzedaż napojów do 4,5% zawartości alkoholu oraz piwo, na sprzedaż napojów pow. 4,5 % do 18 % zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz na sprzedaż napojów pow. 18 % zawartości alkoholu.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła A. M. S.A.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. orzekło o uchyleniu w całości zaskarżonej decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Decyzją z dnia [...] lipca 2013 r. Prezydent Miasta K. cofnął zezwolenia wydane dla A. M. S.A.: 1) na sprzedaż napojów do 4.5% zawartości alkoholu oraz na piwo; 2) na sprzedaż napojów pow. 4.5% do 18% zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa); 3) na sprzedaż napojów powyżej 18% zawartości alkoholu, w sklepie przy ul. K. [...] w K.

W uzasadnieniu organ stwierdził, że w aktualnym stanie prawnym nie przewidziano zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zaś sprzedaż w ten sposób narusza art. 18 ust. 7 pkt 6, art. 2 ust. 1 oraz art. 96 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Zdaniem organu, spółka prowadząc sprzedaż napojów alkoholowych za pośrednictwem Internetu (sklepu internetowego) prowadziła działalność wykraczającą poza zakres objęty zezwoleniem, naruszając w ten sposób określone ustawą warunki prowadzenia działalności regulowanej oraz ustawową zasadę dostępności alkoholu. Zdaniem organu, z treści powołanych powyżej przepisów wynika, iż sprzedaż napojów alkoholowych za pośrednictwem Internetu stanowi zaprzeczenie zasady ograniczania dostępności alkoholu, bowiem w istocie oznacza upowszechnianie dostępności napojów alkoholowych. Organ I instancji wskazał, że przepis art. 96 ustawy o wychowaniu w trzeźwości zawiera zamknięty katalog punktów sprzedaży prowadzących detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych (z wyjątkiem piwa). Natomiast w myśl art. 18 ust. 7 pkt 6 tej ustawy jednym z warunków sprzedaży napojów alkoholowych jest prowadzenie tej sprzedaży wyłącznie w miejscu określonym w zezwoleniu. Sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych może być zatem prowadzona wyłącznie we wskazanych powyżej stacjonarnych punktach sprzedaży, spełniających dodatkowo przesłanki określone w innych przepisach ustawy o wychowaniu w trzeźwości oraz aktach prawa miejscowego.

Organ powołał się także na dotyczące umowy sprzedaży uregulowania ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r., Nr 16 poz. 93; powoływanej dalej jako: k.c.). Wskazał na treść art. 535 oraz art. 155 § 2 k.c. i stwierdził, że napoje alkoholowe są rzeczami oznaczonymi co do gatunku, co oznacza iż do zawarcia umowy wymagane jest przeniesienie własności poprzez przeniesienie posiadania rzeczy. Umowa zostaje zawarta dopiero w czasie jak i miejscu przekazania towaru kupującemu, a świadczeniu sprzedającego odpowiada świadczenie kupującego i powinny one (co do zasady) następować jednocześnie. Skoro przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wymagają, aby sprzedaż napoju alkoholowego nastąpiła na terenie wyznaczonego punktu sprzedaży, to zarówno zapłata ceny, jak i wydanie towaru powinno nastąpić we wskazanym miejscu.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła A. M. S.A., domagając się jej uchylenia i umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.: art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 23; powoływanej dalej jako: k.p.a.); art. 75 § 1 k.p.a.; art. 107 § 3 k.p.a. Ponadto spółka zarzuciła również naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości w zw. z art. 75 pkt 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, poprzez ich błędną wykładnię i bezpodstawne przyjęcie, że sprzedając napoje alkoholowe z zastosowaniem technologii składania zamówień przy pomocy środków komunikacji na odległość naruszany zostaje obowiązek prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych w miejscu wskazanym w zezwoleniu, podczas gdy żaden z przepisów ustawy nie zakazuje składania zamówień napojów alkoholowych w Internecie w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w danym punkcie sprzedaży.

Decyzją z [...] grudnia 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. utrzymało w mocy decyzję pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy stwierdził, że katalog zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych ma charakter zamknięty a wśród nich "ustawodawca nie przewidział kategorii zezwolenia na sprzedaż napojów przez Internet (w sklepie internetowym)." Zdaniem SKO, nie jest dopuszczalne dokonywanie wykładni rozszerzającej tych przepisów. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości ma na celu, co do zasady ograniczenie dostępności alkoholu, a nie wprowadzenie ogólnej dostępności tych produktów. Potencjalne dopuszczenie sprzedaży alkoholu w sklepach internetowych prowadziłoby do rozszerzenia zakresu ich dostępności. Z art. 18 ust. 7 pkt 6 wynika, że sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych prowadzi się w punktach sprzedaży (placówkach handlowych) i tylko tam, tzn. w ściśle określonym w zezwoleniu miejscu, a wymogi w zakresie lokalizacji takich punktów określa uchwała rady miejskiej. Dopuszczenie sprzedaży napojów alkoholowych za pośrednictwem Internetu prowadziłaby zatem do naruszenia tych uregulowań. Ponadto w art. 96 ustawodawca zawarł zamknięty katalog punktów bezpośredniej sprzedaży alkoholu i nie przewidział innej formy handlu tymi napojami. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że strona uchybiła temu obowiązkowi, umożliwiając zakup napojów alkoholowych nie tylko bezpośrednio w punkcie sprzedaży, ale także za pośrednictwem Internetu, tj. poza punktem sprzedaży wykazanym w zezwoleniu, co stanowiło naruszenie art. 96 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, a w istocie naruszenie warunków na jakich może być prowadzony obrót napojami alkoholowymi.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. A. M. S.A. wniosła o uchylenie decyzji administracyjnych obu instancji w całości oraz o umorzenie postępowania w sprawie, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Spółka zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.: art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 k.p.a.; art. 136 w zw. z art. 75 § 1 k,p.a.; art. 107 § 3 k.p.a.; błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że Spółka prowadziła sprzedaż napojów alkoholowych za pośrednictwem Internetu, podczas gdy z analizy zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że napoje alkoholowe były jedynie zamawiane przez klientów poprzez stronę internetową spółki, a następnie dostarczane do klientów za pośrednictwem dostawcy, natomiast zawarcie umowy sprzedaży odbywało się w D. A. w K.

Zarzuciła również naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 96 w zw. z art. 18 ust. 7 pkt 6 w zw. z art. 18 ust. 10 pkt 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że poprzez sprzedaż napojów alkoholowych z zastosowaniem technologii składania zamówień przy pomocy środków komunikacji na odległość naruszany jest obowiązek prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych w miejscu wskazanym w zezwoleniu, w wyniku czego organ błędnie ustalił, że wypełnione zostały przesłanki art. 18 ust. 10 pkt 2 ustawy, uzasadniające cofnięcie zezwolenia, podczas gdy żaden z przepisów ustawy nie zakazuje możliwości składania zamówień napojów alkoholowych w Internecie w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w danym punkcie sprzedaży.

Wyrokiem z dnia 9 lipca 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję II instancji.

Sąd I instancji stwierdził, że organy obu instancji dokonały błędnego ustalenia stanu faktycznego, u podstaw którego legło przyjęcie, że skarżąca dokonywała sprzedaży alkoholu przez Internet "w sklepie internetowym". Sąd wskazał, że należy odróżnić sytuację, gdy sklep istotnie jest "internetowy", tzn. działa jedynie wirtualnie i prowadzi działalność jedynie w sieci, za jej pośrednictwem dokonując transakcji, od sytuacji, gdy przedsiębiorca posiada realne, "stacjonarne" miejsce prowadzenia działalności, a w Internecie jedynie prezentuje ofertę handlową – co miało miejsce w niniejszej sprawie – lub reklamuje swe wyroby lub usługi. Zdaniem WSA, zgromadzony w aktach materiał dowodowy wskazuje, że strona ma placówkę stacjonarną, o wskazanej lokalizacji, w której posiada ważne zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, zaś w Internecie prezentuje jedynie swoją ofertę handlową, obejmującą wszystkie dostępne u niej towary. Dokonany w sprawie zakup kontrolowany potwierdzony został paragonem fiskalnym, wystawionym w owej stacjonarnej placówce.

Sąd I instancji dokonał analizy przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących umowy sprzedaży i stwierdził, że poprzez publikację informacji, co do posiadanego w sprzedaży asortymentu, sprzedający złożył w istocie ofertę zawarcia umowy sprzedaży w rozumieniu art. 543 k.c. W ocenie WSA, miejscem zawarcia umowy jest konkretny sklep zgodnie z treścią paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż. Wbrew stanowisku organu, umowa sprzedaży zawarta jest zatem w chwili złożenia zamówienia na określony asortyment i w siedzibie oferenta, przez co Sąd I instancji rozumie nie siedzibę A. M. S. A., lecz siedzibę tej jej placówki, na którą udzielono zezwolenia na sprzedaż alkoholu i która realizuje zamówienie zgodnie z regulaminem Platformy A. Sąd podkreślił, że sprzedającym był sklep spożywczy ul. K. [...] w K., realizujący zamówienie internetowe i ewidencjonujący transakcję jako własną w kasie fiskalnej.

Sąd nie podzielił twierdzeń organu, że do zawarcia umowy sprzedaży dochodziło w chwili i miejscu wydania napojów alkoholowych z uwagi na fakt, że są one jedynie rzeczami oznaczonymi co do gatunku i dla przejścia prawa własności konieczne jest ich wydanie zgodnie z art. 155 § 2 k.c.

Odnośnie internetowej oferty sprzedaży alkoholu w kontekście przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Sąd stwierdził, że kwestia ta nie została w ustawie uregulowana wprost. WSA przywołał treść art. 96 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 18 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i uznał, że przyjęta przez skarżącą spółkę metoda marketingowa żadnego z powołanych przepisów nie narusza. Zdaniem Sądu, sprzedaży dokonano w punkcie sprzedaży mieszczącym się w limicie ustalonym w uchwale Rady Gminy i odpowiadającym ustalonym zasadom jego usytuowania i posiadającym stosowne zezwolenia. Tym samym za zasadny Sąd uznał zarzut naruszenia przez organ prawa materialnego. Fakt, że ustawa nie przewiduje zezwolenia na handel internetowy, pozostaje bez znaczenia w sytuacji, gdy skarżąca nie prowadziła sklepu internetowego, lecz jedynie za jego pośrednictwem zbierała zamówienia, a prowadzona przez nią działalność mieści się w udzielonym zezwoleniu, w tym także co do miejsca sprzedaży. Spółka nie naruszyła więc warunków udzielonych zezwoleń. Sąd I instancji za usprawiedliwione uznał zarzuty dotyczące wybiórczego zgromadzenia i rozpatrzenia materiału dowodowego, gdyż organy nie odniosły się do powołanych dokumentów mimo, że strona wywodziła z nich korzystne dla siebie tezy. W związku z powyższym za zasadny Sąd uznał również zarzut naruszenia art. 107 § 3 k.p.a.

Za nieuprawnione WSA uznał twierdzenie organu, iż działalność skarżącej stała w sprzeczności z celem ustawy o wychowaniu w trzeźwości jakim jest ograniczenie dostępności do alkoholu. Spółka posiadała bowiem zezwolenia na handel różnymi rodzajami napojów alkoholowych w sklepie stacjonarnym, wobec czego potencjalny klient nie musiał dokonywać zamówienia przez Internet, lecz mógł udać się do sklepu. Sąd podniósł, że prawdopodobieństwo sprzedaży alkoholu nieletnim jest w przypadku spółki wręcz mniejsze, gdyż zakup wymaga podania danych osobowych, przez co możliwa jest identyfikacja nabywcy, a osoba dostarczająca alkohol może żądać okazania przez odbiorcę towarów dokumentów pozwalających ustalić jego wiek.

Sąd podkreślił, że organ błędnie ustalił stan faktyczny sprawy stwierdzając, iż czynności podejmowane przez stronę stanowią umowę sprzedaży zawieraną w ramach sklepu internetowego. Zdaniem WSA, Internet służył spółce jedynie do prezentacji oferty towarowej i zbierania zamówień, a sprzedaż była dokonywana w sklepie stacjonarnym. Fakt ten czyni zatem uzasadnionym zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

II

Skargę kasacyjną złożyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K.

Wyrok zaskarżono w całości i wniesiono o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; powoływanej dalej jako: p.p.s.a.) zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie:

1. prawa materialnego poprzez błędną wykładnie art. 18 ust. 10 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 7 pkt 6 w zw. z art. 96 ustawy o wychowaniu w trzeźwości poprzez uznanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w G., że sprzedaż napojów alkoholowych z zastosowaniem technologii składania zamówień przy pomocy środków komunikacji na odległość przez przedsiębiorcę posiadającego realne, "stacjonarne" miejsce prowadzenia działalności, nie wykracza poza zakres objęty zezwoleniem wydanym dla tego punktu, a tym samym nie narusza określonych w zezwoleniu warunków prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych;

2. przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób nieodpowiadający wymogom opisanym w przywołanym przepisie, polegające na braku logicznego i spójnego wyjaśnienia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w związku ze stwierdzeniem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w G., że organy obu instancji dokonały błędnego ustalenia stanu faktycznego, u podstaw którego leżało przyjęcie, że A. M. S.A. z siedzibą w K. dokonywała sprzedaży alkoholu przez internet w "sklepie internetowym", podczas gdy organy uznały, że sprzedaż była prowadzona za pośrednictwem internetu, tj. z zastosowaniem technologii składania zamówień przy pomocy środków komunikacji na odległość, przez co naruszone zostały określone w ustawie warunki sprzedaży napojów alkoholowych.

Szczegółową argumentację na poparcie zarzutów sformułowanych w petitum skargi kasacyjnej organ przedstawił w jej uzasadnieniu.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną A. M. S.A. wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

III

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna SKO ma usprawiedliwione podstawy, zatem zaskarżony wyrok podlega uchyleniu.

Obie podstawy kasacyjne zwierają zasadne zarzuty.

Sąd I instancji uchylił decyzję SKO z powodu naruszeń prawa procesowego i prawa materialnego, tj. na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. W uzasadnieniu wyroku wskazał, że organ błędnie ustalił stan faktyczny przyjmując, iż chodziło o sprzedaż w sklepie internetowym i błędnie zastosował prawo materialne uznając, że sprzedaż prowadzona przez skarżącą za pośrednictwem Internetu (a nie w sklepie internetowym) jest niedozwolona w świetle ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

W opisanej sytuacji trafny jest zarzut naruszenia prawa procesowego przez błędną ocenę ustaleń poczynionych przez organ. Wobec treści uzasadnienia decyzji oraz zgromadzonego w aktach materiału dowodowego nie ma żadnych wątpliwości, że organy ustaliły, iż chodziło o sprzedaż z zastosowaniem technologii składania zamówień przy pomocy środków komunikacji na odległość, tj. przez Internet. Organ zasadnie przyjął więc, że skarżąca prowadziła sprzedaż za pośrednictwem Internetu. Okoliczność, czy takie działanie organ określił jako prowadzenie sklepu przez Internet czy też prowadzenie sprzedaży z wykorzystaniem Internetu w istocie rzeczy nie ma znaczenia dla oceny zaistniałej sytuacji zarówno w świetle prawa administracyjnego, tj. ustawy o wychowaniu w trzeźwości, jak i w świetle przepisów Kodeksu cywilnego o sprzedaży.

Niezależnie bowiem od tego, czy podmiot organizujący i prowadzący sprzedaż alkoholu z wykorzystaniem Internetu miałby zezwolenie na sprzedaż alkoholu w konkretnym sklepie, czy też w ogóle żadnego zezwolenia by nie miał, to opisane działanie nie mieści się w granicach zakreślonych ustawą o wychowaniu w trzeźwości.

Rozpoczynając rozważania od analizy kwestii cywilistycznych wskazać trzeba, że alkohol jest rzeczą oznaczoną co do gatunku. Zgodnie z art. 535 k.c. umowa sprzedaży jest umową wzajemną, zobowiązującą, mocą której sprzedawca zobowiązuje się przenieść własność rzeczy na kupującego i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się zapłacić cenę i odebrać rzecz. Zgodnie z art. 454 § 1 k.c. miejsce spełnienia świadczenia strony określają w umowie. Zgodnie z art.155 § 2 k.c., przy rzeczach oznaczonych co do gatunku, przeniesienie własności rzeczy, które stanowi rozporządzający skutek zobowiązującej umowy sprzedaży, następuje w chwili przeniesienia posiadania rzeczy, czyli jej wydania nabywcy. Z powyższego wynika, że co do zasady sprzedaż rzeczy oznaczonych co do gatunku realizuje się z chwilą wydania rzeczy nabywcy w miejscu oznaczonym w umowie.

Przenosząc rozważania powyższe na grunt sprawy niniejszej, uznać trzeba, że w sytuacji, gdy na skutek złożenia zamówienia przez Internet, sprzedający dostarcza alkohol do miejsca wskazanego przez kupującego i tam następuje wydanie nabywcy rzeczy oznaczonej co do gatunku, to w tym właśnie miejscu dochodzi do przeniesienia własności rzeczy, co stanowi realizację zawartej umowy sprzedaży. Ponieważ miejsce wydania rzeczy (alkoholu) nie jest miejscem, w którym prowadzony jest sklep dysponujący zezwoleniem na sprzedaż alkoholu, dochodzi do zrealizowania skutku rozporządzającego umowy sprzedaży poza tym sklepem, w istocie rzeczy w dowolnym miejscu wskazanym przez nabywcę.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, dla oceny zgodności opisanej sytuacji z przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości nie ma żadnego znaczenia, że zamówienie na dostarczenie alkoholu do miejsca wskazanego przez nabywcę przyjął i zrealizował sklep posiadający zezwolenie na sprzedaż alkoholu, ani też fakt, że ten sklep wystawił paragon dokumentujący sprzedaż i z tego sklepu alkohol został dostarczony do miejsca wskazanego przez nabywcę. Posiadane zezwolenie nie obejmuje bowiem sprzedaży poza miejscem w nim wskazanym, w takim znaczeniu, że sprzedaż będzie zrealizowana poprzez wydanie rzeczy w miejscu innym niż określone w zezwoleniu.

Nie ulega więc wątpliwości, że niezależnie od tego, czy złożenie zamówienia przez Internet jest tylko złożeniem oferty kupna przez nabywcę, czy też jest zawarciem umowy na skutek ofert sprzedawcy, rozporządzający skutek umowy sprzedaży następuje poza sklepem dysponującym zezwoleniem na sprzedaż, co powoduje, że alkohol niezgodnie z zezwoleniem staje się dostępny w nieograniczonej liczbie miejsc. Zatem nazwanie działań skarżącej "sklepem internetowym", czy też tylko punktem zbierania zamówień przez Internet, w świetle niespornych dalszych działań podejmowanych przez sklep po przyjęciu zamówienia, nie ma w istocie znaczenia, ponieważ prowadzi do zrealizowania rozporządzającego skutku sprzedaży poza sklepem, a to właśnie nie jest dozwolone.

Z tego względu wprowadzone przez Sąd I instancji rozróżnienie i wywodzenie z tego daleko idących skutków prawnych było wadliwe. Zarzut kasacyjny dotyczący błędnie przyjętej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia jest więc zasadny, bowiem niezależnie od zakwalifikowania działania spółki, jako "prowadzenia sklepu internetowego", czy też jako "zbierania zamówień przez Internet", ich istotny skutek polegał na wydawaniu alkoholu nabywcy poza sklepem posiadającym zezwolenie na sprzedaż i ten właśnie fakt miał znaczenie dla oceny, czy doszło do naruszenia warunków zezwolenia.

Ocena, czy doszło do naruszenia warunków zezwolenia wymaga dokonania prawidłowej wykładni przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości dotyczących handlu alkoholem. W tym zakresie zasadny jest zarzut kasacyjny dotyczący naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 18 ust. 10 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 7 pkt 6 i art. 96 ustawy o wychowaniu w trzeźwości przez uznanie, że sprzedaż z zastosowaniem technologii składania zamówień przez Internet nie wykracza poza granice zezwolenia na dokonywanie sprzedaży w oznaczonym sklepie.

Art. 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości nakłada na organy administracji rządowej i samorządowej obowiązki podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych. Ograniczenie spożycia alkoholu jest więc głównym celem ustawy określonym w samej ustawie.

Z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy wynika, że przeciwdziałanie alkoholizmowi realizuje się m.in. przez ograniczenie dostępności alkoholu.

Te dwa przepisy trzeba mieć na względzie wykładając i stosując wszystkie przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości, bowiem dalsze uregulowania zawarte w ustawie służą właśnie realizacji wyżej wskazanych celów.

Sposobem na ograniczenie dostępu do alkoholu jest dopuszczalność jego sprzedaży tylko za stosownym zezwoleniem i tylko w miejscach ściśle określonych w tym zezwoleniu

Zgodnie z art. 96 ustawy, sprzedaż detaliczną alkoholu przeznaczonego do spożycia poza miejscem sprzedaży prowadzi się w: 1/ sklepach branżowych, 2/ wydzielonych stoiskach samoobsługowych w sklepach o powierzchni powyżej 200 m2, 3/ innych placówkach, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią sprzedaż alkoholu.

Wyliczenie to jest wyczerpujące, zatem w inny sposób i w innych miejscach prowadzić sprzedaży alkoholu nie wolno.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy, wniosek o wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu zawiera m.in. adres punktu sprzedaży. W zezwoleniu adres ten jest wskazany.

Zgodnie z art. 18 ust. 6 pkt 6 ustawy, wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem może odbywać się wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu.

Przy takich uregulowaniach ustawy całkowicie niedozwolone jest wszelkie "łagodzenie" przyjętych w niej ograniczeń dostępności alkoholu i stosowanie jakichkolwiek ułatwień w jego nabyciu, np. poprzez przyjmowanie zamówień na odległość i dowożenie alkoholu do miejsca wyznaczonego przez klienta. Uznanie dopuszczalności takich działań, przy obecnej treści ustawy, całkowicie zaprzecza jej celowi, jak i pozbawia sensu płynące z niej ograniczenia, bowiem daje sposób na proste i pełne ich obejście. Tymczasem celem ustawy było utrudnienie dostępności alkoholu, nie zaś uproszczenie jego dostarczenia klientowi. W tym stanie rzeczy, zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię wskazanych przez organ przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości jest w pełni uzasadniony.

Wszelkie rozważania Sądu I instancji na temat większego bezpieczeństwa dostarczania klientowi alkoholu zamówionego przez Internet, zamiast jego nabywania w nocnym sklepie, nie mieszczą się w granicach wykładni literalnej, systemowej i celowościowej ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Zasadność obu zarzutów kasacyjnych prowadzi do konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że sprawa jest dostatecznie wyjaśniona, bowiem fakty są niesporne, zaś ich ocena prawna została w sposób wiążący przedstawiona wyżej. Umożliwia to rozpoznanie skargi przez Naczelny Sąd Administracyjny. Skoro należało przyjąć, że skarżąca spółka prowadziła sprzedaż alkoholu niezgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu, zasadne było zastosowanie art. 18 ust. 10 pkt 2 ustawy i cofnięcie zezwolenia.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 188 p.p.s.a., uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę spółki jako niezasadną.

O kosztach postępowania sądowego Naczelny Sąd Administracyjny orzekł na podstawie art. 203 pkt 1 p.p.s.a.