Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Anna Mierzejewska (sprawozdawca), Sędziowie WSA Iwona Maciejuk, Stanisław Marek Pietras, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 14 września 2016 r. sprawy ze skargi Stowarzyszenia [...] z siedzibą w W. na bezczynność Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie dostępu do informacji publicznej 1. zobowiązuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego do rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia [...] z siedzibą w W. z dnia [...] lutego 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. oddala wniosek o wymierzenie grzywny.

Stowarzyszenie [...] w dniu 13 maja 2016 r., złożyło skargę na bezczynność Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie udostępnienia skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SAB/Kr 184/14 i wniosła o:

1. zobowiązanie Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego do udostępnienia skargi kasacyjnej od wskazanego wyroku, w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U z 2015 r., poz. 2058 ze zm.),

2. stwierdzenie, iż bezczynność Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa i wymierzenie grzywny.

W uzasadnieniu skargi podano, że Stowarzyszenie jest organizacją pozarządową, mającą status organizacji pożytku publicznego, działającą na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Niniejsza sprawa zawisła

w związku z realizacją misji i celów Stowarzyszenia. W związku z czym na podstawie art. 239 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych.

Wskazano, że bezczynność Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego doprowadziła do naruszenia następujących przepisów:

- art. 61 ust 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze zm.), poprzez ograniczenie konstytucyjnego prawa do informacji publicznej,

- art. 13 ust 1 udip, poprzez niezachowanie terminów,

- art. 15 ust 1 i 2 udip, poprzez przyjęcie, iż nieuiszczenie opłaty wstrzymuje realizację wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Skarżący podał, w dniu [...] lutego 2016 r. Stowarzyszenie [...] złożyło wniosek do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o udostępnienie informacji publicznej w przedmiocie udostępnienia skanu skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2014 r. sygn. akt II SAB/Kr 184/14. Następnie pismem z dnia 22 lutego 2016 r. Stowarzyszenie zostało wezwane do uiszczenia opłaty kancelaryjnej w wysokości 12,00 zł. Jako podstawę prawną naliczenia opłaty organ podał § 1 ust 2 w zw. z ust 3 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości opłat kancelaryjnych pobieranych w sprawach sądowoadministracyjnych. Od uiszczenia opłaty organ uzależniał realizację złożonego wniosku. Skarżący podkreślił, że wnosił o udostępnienie skanu skargi kasacyjnej w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, natomiast organ zobowiązał go do uiszczenia opłaty kancelaryjnej. Skarżący nie jest stroną toczącego się postępowania przed NSA. Tryb dostępu do informacji publicznej określa ustawa o dostępie do informacji publicznej, a w sprawach związanych z odmową od etapu wydania decyzji należy stosować przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. –Kodeks postępowania administracyjnego.

Podkreślił, że błędny jest pogląd, iż dopiero z chwilą wniesienia opłaty możliwe jest zrealizowanie wniosku zgodnie z żądaniem wnioskodawcy, co jest sprzeczne z art. 15 uodip, przyjmującej, że brak uiszczenia opłaty nie powoduje definitywnego wstrzymania udostępnienia informacji publicznej Wskazał nadto, że organ nie kwestionował, że wnioskowana informacja stanowi informację publiczną, a więc pozostaje w bezczynności.

W odpowiedzi na skargę organ Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł o oddalenie skargi. Podkreślił, że do skarżącego dwukrotnie wystosowano wezwanie do uiszczenia opłaty z tytułu udostępnienia zanominizowanej kopii wnioskowanego dokumentu. W sprawie wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] lutego 2016 r. o udzielenie informacji publicznej nie toczyło się postępowanie sądowe, a jedynie postępowanie administracyjne w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, wobec tego, w ocenie organu, przepisy art. 24 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie będą miały zastosowania.

Wyjaśnił, że udostępnienie osobie trzeciej pisma procesowego strony, znajdującego się w aktach sądowych, wiąże się z koniecznością pobrania stosownej opłaty na podstawie § 1 ust 3 pkt 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. Pobieranie takiej opłaty nie stoi w sprzeczności z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej. Przyjęcie odmiennej wykładni naruszałoby bowiem zasadę równości obywateli, a także innych uczestników obrotu prawnego wobec prawa (art. 32 ust 1 Konstytucji RP), bowiem osoba lub Stowarzyszenie niebiorące udziału

w postępowaniu w danej sprawie uzyskiwałyby bezpłatny dostęp do kopii dokumentów z akt sądowych, podczas gdy strona postępowania byłaby zobowiązana do poniesienia opłaty za ich otrzymanie. Organ podkreślił, że nie jest to opłata za usługę wykonania skanu skargi kasacyjnej, tylko za postać dokumentu, z którą przepisy prawa łączą obowiązek jej pobrania.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2016 r. skarżący ustosunkował się do argumentów podniesionych w odpowiedzi na skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), sądy administracyjne orzekają w sprawach skarg na bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Z bezczynnością organu administracji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie albo, gdy wprawdzie prowadził postępowanie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia bądź innego aktu lub nie podjął stosownej czynności.

Skarga Stowarzyszenia [...] oceniana według tych kryteriów zasługuje na uwzględnienie.

Bezspornym w sprawie jest, że dokument, o którego udostępnienie skarżący zwrócił się we wniosku z dnia [...] lutego 2016 r. do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, ma walor informacji publicznej, w rozumieniu ustawy z dnia

6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U z 2015 r., poz. 2058 ze zm.). Skarżący domagał się udostępnienia kserokopii skargi kasacyjnej złożonej

w sprawie od wyroku WSA w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SAB/Kr 184/14.

Zgodnie z art. 7 ust 2 udip, dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny

z zastrzeżeniem art. 15. Oznacza to, że art. 15 ustawy nie jest wyjątkiem od ogólnie przyjętej zasady. Samo udzielenie informacji publicznej jest nadal bezpłatne, a art. 15 ust 1 ustawy dotyczy tylko zwrotu niezbędnych kosztów do zrealizowania żądania zawartego we wniosku.

Zawiadomienie o konieczności poniesienia opłaty nie pozbawia zainteresowanego prawa do uzyskania informacji publicznej. Daje tylko wnioskodawcy możliwość wyboru samodzielnego zaznajomienia się z informacją znajdującą się

w posiadaniu zobowiązanego albo poniesienia kosztów jej dostarczenia lub przetworzenia. Po dokonaniu takiego wezwania i bezskutecznym upływie terminu przewidzianego do zajęcia stanowiska, oprócz określenia wysokości kosztów jakie wnioskodawca zobligowany jest ponieść w związku ze złożonym przez siebie wnioskiem, wezwanie to uzewnętrznia także uprawnienia organu do pobrania od wnioskodawcy opłaty .Kreuje zatem również zobowiązanie o charakterze finansowym

Należy podkreślić jednak że brak złożenia we wskazanym terminie stosownego oświadczenia o którym mowa a wyżej skutkuje udostępnieniem żądanej informacji publicznej zgodnie ze złożonym wnioskiem .Konsekwencją braku zaś opłaty o której mowa, jest przymusowe ściągnięcie w trybie egzekucji administracyjnej wszczętej z urzędu

W świetle powyższego należy uznać, że Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego pozostaje w bezczynności co do wniosku skarżącego z [...] lutego 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej. Kierując do skarżącego pismo organ poinformował go o obowiązku uiszczenia opłaty za wydanie zanonimizowanej kopii dokumentu z akt sprawy sądowej, realizując w ten sposób obowiązek wynikający z art. 15 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Czynności tej Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego dokonał z zachowaniem formy i terminu przewidzianego

w powyższym przepisie.

Jednak Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego dokonał błędnej wykładni art. 15 udip, bowiem brak opłaty i złożenia oświadczenia, nie wstrzymuje udzielenia informacji przez organ .Po stronie organu mimo braku opłaty istnieje obowiązek udzielenia informacji i jednocześnie powstaje uprawnienie do przymusowego ściągnięcia należnej kwoty w trybie egzekucji administracyjnej wszczętej z urzędu. Bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa , gdyż wynikała z odmiennej interpretacji przepisów prawa.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 149 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji.