Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 30 grudnia 2016 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Robert Sawuła Sędziowie sędzia NSA Andrzej Gliniecki /spr./ sędzia del. NSA Tomasz Zbrojewski Protokolant asystent sędziego Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni [...] w C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2014 r. sygn. akt II SA/Gd 598/14 w sprawie ze skargi Spółdzielni [...] w C. na decyzję Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie przedłożenia ekspertyzy technicznej oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 1877/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w C. na postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lipca 2014 r. znak [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu budowlanego.

Jak wynika z akt sprawy na balkonie (loggii) mieszkania nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. [...] w C. w grudniu 2008 r. wykonano roboty polegające na posmarowaniu balkonu środkiem izolacyjnym, ułożeniu warstwy papy i na położeniu szlichty betonowej o grubości ok. 5 cm. Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] w C. wykonała powyższe roboty na podstawie decyzji Starosty Człuchowskiego z dnia [...] marca 2007 r., zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na ocieplenie ścian budynku z kolorystyką elewacji. Według sprawozdania z badań nr [...], z dnia 19 marca 2009 r. (wraz z korektą nr [...]z dnia 1 kwietnia 2009 r.), które zostało sporządzone przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Gdańsku (WSSE), w próbkach powietrza pobranych w pokoju nr 1 w lokalu nr [...] stwierdzono obecność trimetylobenzenów, tj. substancji, które nie mogą znajdować się w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz przekroczenie dopuszczalnego stężenia o,m,p-ksylenu.

Z uwagi na powyższe Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim decyzją z dnia [...] kwietnia 2009 r. na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.), nakazał Spółdzielni skuć szlichtę betonową z posadzki loggii, usunąć warstwę papy i usunąć dokładnie warstwę masy asfaltowej gruntującej posadzkę loggii w dwudziestu lokalach mieszkalnych ww. budynku (w tym m.in. w lokalu nr [...]) w terminie do dnia 30 kwietnia 2009 r. Decyzją z dnia [...] maja 2009 r., organ ten stwierdził wykonanie nałożonych obowiązków.

Następnie Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku uznała za zasadne ponowne przeprowadzenie badań powietrza w lokalu mieszkalnym nr [...] w celu potwierdzenia bądź zaprzeczenia istnienia w nim substancji chemicznych w ilościach ponadnormatywnych.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim postanowieniem z dnia [...] grudnia 2010 r., na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane zobowiązał Spółdzielnię do dostarczenia do dnia 31 stycznia 2011 r. wyników badań powietrza wykonanych w pokoju graniczącym z loggią lokalu nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. [...] w C. Zażalenie na powyższe postanowienie z dnia [...] grudnia 2010 r. wniosła T. C. Pomorski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Gdańsku, po rozpatrzeniu zażalenia postanowieniem z dnia [...] lutego 2011 r., uchylił w całości powyższe postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Skargi na postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lutego 2011 r. wnieśli T. C. i Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] w C., a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 24 listopada 2011 r., sygn. akt II SA/Gd 331/11, oddalił skargi. Sąd stwierdził, że wyjaśnienie istoty zawisłej przed organami sprawy administracyjnej wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części. Sąd wskazał, że dyspozycja przepisu art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane nie ogranicza się wyłącznie do obciążenia inwestora obowiązkiem wykonania określonych badań materiałów budowlanych w sytuacji, gdy pojawiły się wątpliwości co do ich jakości. Wówczas przepis ten uprawnia właściwy organ do nałożenia na określony podmiot obowiązku dostarczenia odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Ocena lub ekspertyza techniczna są pojęciami znaczeniowo szerszymi od terminu "badanie". Przyjąć należy, że samo badanie, tak jak w niniejszej sprawie badanie powietrza, może stanowić wyłącznie materiał wyjściowy do sporządzenia oceny bądź ekspertyzy technicznej, określającej źródła występowania nieprawidłowości, ich wpływ na środowisko oraz metody ich usunięcia. Tylko tego typu zobowiązanie może być przedmiotem postanowienia z art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane, albowiem ma ono charakter dowodowy, co oznacza, że postępowanie w którym jest podejmowane stanowi część innego już toczącego się postępowania bądź jest elementem wyjaśnienia okoliczności, które stanowić będą podstawę do wszczęcia takiego postępowania. Zobowiązanie to ma służyć zgromadzeniu materiału dowodowego nadającego się do wykorzystania w postępowaniu zmierzającym do przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Spółdzielni, wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 777/12, oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, że wobec skarg skarżącej dotyczących zapachów, które przedostają się do jej mieszkania oraz tego, że uprzednio, WSSE po przeprowadzeniu stosownych badań, w próbkach powietrza pobranych w pokoju nr 1 w lokalu należącym do skarżącej, stwierdziła obecność substancji, które nie mogą znajdować się w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, a także wobec stanowiska WSSE, zgodnie z którym zasadne jest ponowne przeprowadzenie badań powietrza w przedmiotowym lokalu mieszkalnym w celu potwierdzenia bądź zaprzeczenia istnienia w nim substancji chemicznych w ilościach ponadnormatywnych, uznać należy że w sprawie zachodzą uzasadnione wątpliwości, co do jakości wyrobów budowlanych zastosowanych przy pracach budowlanych dokonywanych na balkonach bloku, w którym mieszkanie posiada skarżąca.

Przed uprawomocnieniem się wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 listopada 2011 r., Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim, po ponownym rozpatrzeniu sprawy, postanowieniem z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...] na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane nałożył na Spółdzielnię obowiązek dostarczenia do dnia [...] kwietnia 2013 r. ekspertyzy technicznej określającej przyczyny występowania i sposób usunięcia ewentualnie stwierdzonych nieprawidłowości w części budynku mieszkalnego wielorodzinnego w lokalach mieszkalnych nr [...] i [...] poprzedzonej wykonaniem stosownych badań powietrza. Organ wskazał, że podczas oględzin przeprowadzonych w dniach [...] i [...] października 2012 r. w lokalach mieszkalnych w przedmiotowym budynku na Osiedlu [...] w C. ustalił, że właściciele/użytkownicy lokali o nr: [...] nie zgłosili żadnych zastrzeżeń w kwestii chemicznych zapachów; H. M. – właścicielka lokalu nr [...] i B. R. – właścicielka lokalu nr [...] wniosły o wykonanie badań powietrza, pomimo że nie odczuwają żadnych chemicznych zapachów; natomiast M. D. – właścicielka lokalu nr [...] oraz T. C. – właścicielka lokalu nr [...] wniosły o wykonanie badań powietrza, wskazując, że odczuwają chemiczne zapachy w ich lokalach.

Zażalenie na powyższe postanowienie PINB w Powiecie Człuchowskim z dnia [...] stycznia 2013 r. wniosła Spółdzielnia.

Postanowieniem z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] Pomorski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Gdańsku na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w związku z art. 144 k.p.a. oraz art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane uchylił zaskarżone postanowienie z dnia [...] stycznia 2013 r. w części dotyczącej terminu wykonania nałożonego obowiązku i ustalił nowy termin do dnia 1 lipca 2013 r., natomiast w pozostałej części utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. Następnie po rozpoznaniu skargi Spółdzielni Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku prawomocnym wyrokiem z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt II SA/Gd 280/13, uchylił postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] marca 2013 r. W uzasadnieniu wyroku Sąd zważył, że przesłanką wydania postanowienia na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane są uzasadnione wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, lub stanu technicznego obiektu budowlanego. Organ przed wydaniem postanowienia powinien zatem ustalić, że w sprawie zachodzą uzasadnione wątpliwości w tym zakresie. Nałożenie obowiązku przedłożenia ekspertyzy powinno zatem poprzedzać dokonanie ustaleń opartych o zebrany w sprawie materiał dowodowy. Organ pierwszej instancji nie uczynił zadość temu obowiązkowi, a organ odwoławczy – mimo zarzutów podniesionych w zażaleniu – nie przeprowadził postępowania dowodowego w celu ustalenia, że we wszystkich czterech lokalach nr [...] istnieją zastrzeżenia odnośnie stanu technicznego bądź jakości użytych materiałów budowlanych, uzasadniające wykonanie ekspertyzy technicznej oraz badań powietrza. Sąd wyjaśnił, że z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że nałożenie obowiązku przedłożenia ekspertyzy technicznej dotyczącej lokali nr [...] i [...] wynikało z faktu, iż podczas dodatkowych oględzin przeprowadzonych w dniach [...] i [...] października 2012 r. H. M. oraz B. R. wniosły o wykonanie badań powietrza. Zdaniem Sądu samo złożenia wniosku przez właścicielki tych lokali o przeprowadzenie badań powietrza, w sytuacji, gdy osoby te złożyły oświadczenia, że zapachy chemiczne w ich lokalach nie są wyczuwalne, nie mogło stanowić podstawy ustalenia, iż w sprawie istnieją uzasadnione wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych. Treść oświadczeń właścicielek obu lokali, że zapachy chemiczne nie są w ich lokalach wyczuwalne, przeczyła występowaniu takich wątpliwości. Ponadto Sąd stwierdził, że organ w uzasadnieniu postanowienia powołał się na fakt, że nałożenie obowiązku przedłożenia ekspertyzy znajduje uzasadnienie w treści wyników badań powietrza przedstawionych przez WSSE. Wyniki te nie znajdują się w aktach organów obu instancji, w związku z czym organ nie mógł dopuścić dowodu z tego dokumentu. Jego treść prawdopodobnie potwierdza konieczność przeprowadzenia takiego badania odnośnie lokalu nr [...], co wynika z uzasadnienia wyroku z dnia 24 listopada 2011 r. Natomiast brak jest podstaw do stwierdzenia, że dotyczy ona również pozostałych lokali wymienionych w postanowieniu.

Pomorski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Gdańsku, ponownie rozpatrując zażalenie Spółdzielni na postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim z dnia [...] stycznia 2013 r., postanowieniem z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w związku z art. 144 k.p.a. oraz art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane, uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej terminu wykonania nałożonego obowiązku (tj. obowiązku przedłożenia ekspertyzy technicznej) i ustalił nowy termin do dnia 30 września 2014 r., natomiast w pozostałej części utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wyjaśnił, że w pismach z dnia 28 i 30 stycznia 2014 r. H. M. i B. R. zakwestionowały prawidłowość ustaleń dokonanych przez organ nadzoru budowlanego pierwszej instancji podczas oględzin lokali w budynku mieszkalnego wielorodzinnego w C. Osiedle [...] i zwróciły uwagę na poważne problemy zdrowotne związane z wykonaniem remontu w 2008 r. Z uwagi na powyższe organ odwoławczy pismem z dnia 20 marca 2014 r., na podstawie przepisu art. 136 k.p.a. zlecił organowi pierwszej instancji niezwłoczne przeprowadzenie dodatkowego postępowania wyjaśniającego w celu jednoznacznego ustalenia czy, w których i w jakim zakresie problemy związane z występowaniem chemicznych zapachów dotyczą lokali w przedmiotowym budynku. Z czytelnych zapisów w protokole oględzin powinno było jasno wynikać: w których lokalach (w których ich częściach) wyczuwalne są zapachy chemiczne, w jaki sposób fakt występowania zapachów chemicznych w lokalach uzasadniają ich mieszkańcy/użytkownicy, jaki ewentualnie wpływ mają wyczuwalne zapachy chemiczne na otoczenie, czy też jakie faktycznie wnioski dowodowe składają mieszkańcy/użytkownicy lokali. Dodatkowo Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim lub jego przedstawiciele, którzy mieli przeprowadzić oględziny, powinni byli wskazać w treści protokołu oględzin czy, w jakim zakresie i w jaki sposób potwierdzają we własnym imieniu fakt występowania (wyczuwania) bądź nie zapachów chemicznych w lokalach w przedmiotowym budynku. Podczas oględzin ustalono że H. M. (lokal nr [...]) oświadczyła, że "w pokoju przynależnym do loggii, w którym mieszka nie może określić czy są to zapachy chemiczne czy toksyczne ale odczuwa to na pogorszeniu (...) zdrowia" oraz zażądała "przeprowadzenia badań powietrza w pokoju z loggią". M. i Z. D. (lokal nr [...]) oświadczyli, że "wyczuwają zapachy toksyczne w pokoju przynależnym do loggii i że się źle czują. Odczuwają dolegliwości oddechowe, krążeniowe, wysuszenie śluzówki nosa i krtani". B. R. (lokal nr [...]) oświadczyła, że "w pokoju przynależnym do loggii wyczuwa zapachy aczkolwiek nie jest w stanie określić czy chemiczne czy toksyczne", oświadczyła "że ma mdłości, wymioty, ręce spuchnięte, rana pooperacyjna się nie goi". T. C. (lokal nr [...]) oświadczyła: "Powstały w wyniku remontów przeprowadzonych w grudniu 2008 i remontu poprawkowego w roku 2009 r. uzasadnione wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych, do robót budowanych (niezgodnie ze sztuką budowlaną) i do stanu technicznego obiektu mieszkalnego nr [...] w lokalu nr [...]. Żądam po raz kolejny wykonania ekspertyzy stanu technicznego budynku mieszkalnego wielorodzinnego nr [...] Osiedle [...] w C., tj. 20 lokali przez biegłego sądowego w specjalności toksykolog. Żądam też doprowadzenia do stanu pierwotnego mojego mieszkania do stanu zgodnego z prawem zgodnie z wyrokiem WSA w Gdańsku z 24 listopada 2011 r., sygn. akt II SA/Gd 331/11. Jestem astmatykiem z tego powodu nie mogę zamieszkiwać w swoim lokalu (zakaz pulmonologa) (...) Z tytułu wykonanych remontów również poprawkowych w 2009 r. doszedł octan butylu którego prędzej w marcu 2009 Wojewódzka Stacja Sanepidu w Gdańsku nie stwierdziła w swoich badaniach. Po remontach nastąpił poważny rozstrój mojego zdrowia, chorują moje pieski i uschły wszystkie kwiaty. (...) Od listopada 2013 zamieszkałam już w swoim lokalu i stan zdrowia się bardzo mocno pogorszył, ale też opuszczam je na 2–3 dni i wracam. Wnoszę o jak najszybsze wykonanie ekspertyzy. (...) tak wysokie stężenie środków toksycznych (...) na 20 loggiach to nie tylko skażenie 20 lokali i skażenie naszych lokali, także budynku będzie trwać długo (...) Żądam zaprzestania używania nazwy środka "Izoplast R" jaki rzekomo został użyty do remontów; to nie jest "Izoplast R" ponieważ to nie jest jego skład chemiczny. W "Izoplaście R" nie ma trimetylobenzenu. Nadzór budowlany powinien zainteresować sprawą zachorowań i zgonów mieszkańców bloku nr [...] Osiedle [...] w okresie od grudnia 2008 do chwili obecnej. Jeszcze raz podkreślam żeby doprowadzić do wykonania robót budowlanych, do stanu zgodnego z prawem, tj. ekspertyza i jej wyniki. Zgodnie z opinią prof. J. N. z Politechniki Gdańskiej – Wydział Chemiczny «jeżeli wartości dopuszczalne są przekroczone to przebywanie w takich pomieszczeniach wiąże się z zagrożeniem dla zdrowia»". Ponadto T. C. oświadczyła, że "wyczuwa zapachy chemiczne lub toksyczne (...) w całym lokalu mieszkalnym".

Organ odwoławczy wskazał, że właściciele lokali nr [...] oświadczyli, że nie wyczuwają żadnych zapachów chemicznych/toksycznych oraz że nie wnoszą zastrzeżeń do stanu technicznego lokali mieszkalnych po wykonanych robotach.

Zdaniem organu odwoławczego ustalenia dokonane w trybie nadzoru budowlanego, w świetle oświadczeń złożonych przez uczestników oględzin w lokalach mieszkalnych nr [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym Osiedle [...] w C., potwierdzają, że występują uzasadnione wątpliwości co do: – robót budowlanych wykonanych po wydaniu decyzji nr [...] z dnia [...] marca 2007 r. (pozwolenia na ocieplenie ścian ww. budynku z kolorystyką elewacji) i decyzji nr [...] z dnia [...] kwietnia 2009 r. (wydanej na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane), – co do stanu technicznego przedmiotowego budynku mieszkalnego w części obejmującej ww. cztery lokale i co do jakości wyrobów budowlanych użytych podczas wykonywania robót budowlanych. Oględziny przeprowadzone m.in. w ww. lokalach potwierdziły konieczność jednoznacznego ustalenia pochodzenia wyczuwalnych w tych lokalach zapachów i potencjalnego wpływu tych zapachów na stan zdrowia i bezpieczeństwo osób przebywających (mieszkających) w ww. czterech lokalach.

Zdaniem organu odwoławczego materiał dowodowy w postaci sprawozdań z badań WSSE oraz ww. opinii z zakresu toksykologii potwierdza bezpośrednio konieczność sporządzenia ekspertyzy technicznej określającej przyczyny występowania i sposób usunięcia ewentualnie stwierdzonych nieprawidłowości w części budynku mieszkalnego wielorodzinnego w C. Osiedle [...]w lokalu mieszkalnym nr [...] oraz pośrednio lokali nr [...] (czyli lokali, w których także były wykonywane roboty budowlane w związku z decyzjami nr [...] z dnia [...] marca 2007 r. i nr [...] z dnia [...] kwietnia 2009 r. oraz których właściciele wyraźnie wskazują na negatywny wpływ skutków tych robót na ich stan zdrowia). Jednoznaczne oświadczenia właścicieli/użytkowników pozostałych lokali wskazują, że nie ma podstaw do nałożenia na podstawie art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane obowiązku dostarczenia ekspertyzy technicznej obejmującej także te lokale.

Skargę na powyższe postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lipca 2014 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku złożyła Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] w C.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 598/14 na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – dalej p.p.s.a. oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że w przedmiocie nałożenia na Spółdzielnię obowiązku dostarczenia wyników badań powietrza w lokalu nr [...] w budynku Osiedle [...] w C. wydany został prawomocny wyrok WSA w Gdańsku z dnia 24 listopada 2011 r. Sąd tym wyrokiem oddalił skargę na postanowienie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lutego 2011 r. uchylające postanowienie organu nadzoru budowlanego pierwszej instancji o nałożeniu na Spółdzielnię obowiązku dostarczenia wyników badań powietrza wykonanych w pokoju graniczącym z loggią lokalu nr [...]. Sąd w powyższym wyroku zaprezentował pogląd, że ocena lub ekspertyza w rozumieniu art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane są pojęciami szerszymi niż badanie, które to może stanowić materiał wyjściowy do sporządzenia oceny lub ekspertyzy. Jednocześnie nakazał uwzględnić opinię przedstawiona przez T. C. w postępowaniu przed Sądem. Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 22 sierpnia 2013 r.) oddalając skargę od powyższego wyroku wyraził jednoznaczną ocenę, że wobec skarg T. C. dotyczących zapachów, które przedostają się do jej mieszkania oraz tego, że uprzednio, WSSE po przeprowadzeniu stosownych badań, w próbkach powietrza pobranych w pokoju nr 1 w lokalu należącym do skarżącej, stwierdziła obecność substancji, które nie mogą znajdować się w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, a także wobec stanowiska WSSE, zgodnie z którym zasadne jest ponowne przeprowadzenie badań powietrza w przedmiotowym lokalu mieszkalnym w celu potwierdzenia bądź zaprzeczenia istnienia w nim substancji chemicznych w ilościach ponadnormatywnych, uznać należy że w sprawie zachodzą uzasadnione wątpliwości, co do jakości wyrobów budowlanych zastosowanych przy pracach budowlanych dokonywanych na balkonach bloku, w którym mieszkanie posiada skarżąca.

Sąd podkreślił, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 sierpnia 2013 r. wiąże co do orzeczenia o oddaleniu skargi kasacyjnej, które zostało wydane z uwagi na przyjęcie przez ten Sąd, że zachodzą uzasadnione wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych użytych przy pracach budowlanych dokonywanych na balkonach bloku, w którym mieszkanie posiada T. C. W warunkach związania ww. orzeczeniami Sądów, przyjęcie na obecnym etapie postępowania oceny prawnej, że w stosunku do prac budowlanych dokonywanych na balkonach przedmiotowego budynku mieszkalnego nie zachodzą uzasadnione wątpliwości co do jakości użytych wyrobów budowlanych, stałoby w sprzeczności z treścią tych orzeczeń i naruszałoby dyspozycję art. 170 p.p.s.a. Uznać zatem należało, że zachodzą podstawy do zastosowania art. 81c ust. 2 ustawy – Prawo budowlane. Dodatkowo, z uwagi na treść ww. wyroków, przyjąć także należało, że prawidłowe było rozstrzygnięcie Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] lutego 2011 r., w którym m.in. organ ten przyjął, iż zasadnym jest objęcie badaniami powietrza całego obiektu budowlanego.

Sąd podkreślił również, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 października 2013 r. uchylającego ww. postanowienie organu odwoławczego z dnia [...] marca 2013 r. wiążą Sąd i organy rozstrzygające niniejszą sprawę na mocy art. 153 p.p.s.a. Zatem organ odwoławczy był obowiązany uwzględnić zebrany w sprawie materiał dowodowy – znajdującą się w aktach opinię z zakresu toksykologii złożoną przez skarżącą Spółdzielnię, opinię z zakresu toksykologii przedstawioną przez T. C. w toku postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie sygn. II SA/Gd 331/11 oraz stanowisko WSSE, ewentualnie dopuścić inne dowody, celem wykazania zaistnienia przesłanki uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych we wszystkich lokalach odnośnie których nałożono obowiązek przedstawienia ekspertyzy.

Postępowanie ponownie przeprowadzone przez Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku oraz wydane na jego podstawie postanowienie nie budzi wątpliwości co do jego zgodności z prawem. W wyniku tego postępowania organ odwoławczy prawidłowo ustalił, że w odniesieniu do lokali nr [...],[...] zachodzą uzasadnione wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego. W ocenie Sądu przeprowadzone oględziny w ww. lokalach stanowią podstawę do przeprowadzenia badań powietrza, a jeżeli te potwierdzą występowanie szkodliwych związków, do dostarczenia ekspertyzy technicznej opisanej w zaskarżonym postanowieniu.

Zdaniem Sądu, skoro zaś w lokalach nr [...] właściciele odczuwają zapachy o charakterze chemicznym lub toksycznym, to – w połączeniu z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w postępowaniu – prawidłowa była ocena organu odwoławczego, że zachodziły w sprawie przesłanki do nałożenia na Spółdzielnię obowiązku dostarczenia ekspertyzy technicznej poprzedzonej badaniami powietrza w ww. lokalach. Potwierdzeniem występowania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych, robót budowlanych, a także stanu technicznego ww. lokali były inne dowody zgromadzone w aktach sprawy, w szczególności: sprawozdania z badań WSSE z dnia 19 marca 2009 r. oraz z dnia 27 lipca 2009 r., w toku których stwierdzono emisję i występowanie szkodliwych związków w powietrzu w lokalu nr [...]. Ponadto w opinii z dnia 14 września 2011 r. z zakresu toksykologii autorstwa mgr P. P. stwierdzono występowanie w lokalu nr [...] szkodliwych substancji w powietrzu.

W ocenie Sądu powyższe ustalenia stanowiły wystarczającą podstawę do przeprowadzenia badań powietrza w ww. lokalach. Lokale te zostały wyodrębnione spośród wszystkich lokali budynku w drodze dowodu z oględzin i złożonych oświadczeń właścicieli tychże lokali. Niezbędnym bowiem było podjęcie przez organy szczegółowych ustaleń zmierzających w kierunku indywidualizacji lokali, w których pojawiły się zastrzeżenia do stanu technicznego bądź jakości użytych wyrobów budowlanych. Skoro właściciele lokali nr [...] wskazywali na wyczuwalne zapachy chemiczne lub toksyczne oraz wiązali je z odczuwalnym pogorszeniem zdrowia, a jednocześnie zachodziła możliwość, że szkodliwe związki w powietrzu w lokalu nr [...] mogą mieć swoje źródło nieprawidłowo wykonanych robotach remontowych z użyciem szkodliwych wyrobów budowlanych na balkonach (loggiach) budynku, to zasadnym było objęcie wszystkich ww. czterech lokali zaskarżonym postanowieniem. Brak było natomiast podstaw, aby postanowieniem obejmować pozostałe lokale budynku, skoro ich właściciele nie wykazywali zapachów chemicznych lub toksycznych w lokalach. Wykonanie badań powietrza w lokalach nr [...] jest niezbędne w celu ustalenia, czy konieczne będzie wykonanie ekspertyzy technicznej, która da odpowiedź na pytanie, czy zapachy wyczuwalne w lokalach są związane z występowaniem szkodliwych substancji w powietrzu, a jeżeli tak to skąd pochodzą wyczuwalne w tych lokalach zapachy oraz ewentualne szkodliwe substancji, potencjalnego wpływu tych substancji na życie i zdrowie osób przebywających w tych lokalach oraz sposobu usunięcia ewentualnie stwierdzonych nieprawidłowości.

Sąd uznał, że zachodzą tego rodzaju wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych, robót budowlanych oraz stanu technicznego przedmiotowych lokali mieszkalnych o charakterze kwalifikowanym. Dla przyjęcia uzasadnionych wątpliwości w powyższym zakresie nie mogło mieć znaczenia, że decyzją z dnia [...] maja 2009 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Człuchowskim stwierdził wykonanie nałożonych na Spółdzielnię obowiązku skucia szlichty betonowej z posadzki loggii, usunięcia warstwy papy i usunięcia dokładnego warstwy masy asfaltowej gruntującej posadzkę loggii w dwudziestu lokalach mieszkalnych ww. budynku (w tym m.in. w lokalu nr [...]), skoro w badaniach lokalu nr [...] wykonanych po tej dacie (badania WSSE z dnia 27 lipca 2009 r. oraz opinia z zakresu toksykologii z dnia 14 września 2011 r.) nadal wykazywano szkodliwe substancje w powietrzu. Nie można ponadto, bez przeprowadzenia odpowiednich badań powietrza, przesądzić czy szkodliwe substancje lotne ulotniły się przez kilka lat. Nie można też wykluczyć, bez przeprowadzenia badań powietrza oraz ekspertyzy technicznej, że wykonane prace poprawkowe wiosną 2009 r. spowodowały, że nie dochodzi obecnie do emisji szkodliwych substancji w lokalach objętych postępowaniem, a jeżeli tak, to co jest ich rzeczywistym źródłem. Odpowiedzi na te wątpliwości mają udzielić badania i ekspertyza techniczna opisana w zaskarżonym postanowieniu.

Skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego od powyższego wyroku WSA w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2014 r. wniosła Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] w C. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania – art. 141 § 4 p.p.s.a. która miała wpływ na wynik sprawy przez:

1) błędne przyjęcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż "w opinii z dnia 14 września 2011 r. z zakresu toksykologii autorstwa mgr P. P. stwierdzono występowanie w lokalu nr [...] szkodliwych substancji w powietrzu" oraz iż w miesiącu lipcu 2009 r. WSSE wykonała badania potwierdzające "emisję i występowanie szkodliwych związków w powietrzu w lokalu nr [...]";

2) pominięcie i nieustosunkowanie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do podniesionego w skardze z dnia 3 sierpnia 2014 r. zarzutu braku dokumentacji medycznej użytkowników lokali, z której wynikałaby przyczyna oraz potrzeba leczenia, pogarszającego się ich stanu zdrowia, na co osoby te wskazują oraz konieczności uwzględnienia ustaleń Prokuratury Rejonowej w Człuchowie, w świetle których dolegliwości, na które skarży się T. C. nie mają nic wspólnego z czynnikami zewnętrznymi (vide: opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej).

Skarżąca kasacyjnie Spółdzielnia wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy WSA w Gdańsku do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 w związku z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych w granicach ich zaskarżenia, a z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania.

W niniejszej sprawie nie dostrzeżono okoliczności mogących wskazywać na nieważność postępowania sądowoadministracyjnego.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, które by mogły wzruszyć zaskarżony wyrok.

W punkcie nr 1 petitum skargi kasacyjnej zarzuca się błąd w stwierdzeniach Sądu pierwszej instancji, zawartych w jednym z fragmentów uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Faktycznie, ten fragment uzasadnienia zaskarżonego wyroku odbiega od ustaleń stanu faktycznego, wynikającego z akt sprawy. Nie jest to jednak błąd, który by zmieniał ustalenia stanu faktycznego poczynione w sprawie, czy też miał istotny wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 174 pkt 2 p.p.s.a.

W punkcie 2 petitum skargi kasacyjnej zarzucono "brak dokumentacji medycznej użytkowników lokali", z której wynikałaby przyczyna oraz potrzeba leczenia, pogarszającego się ich stanu zdrowia". Zapewne wystarczającą podstawą prawną postawienia takiego zarzutu skargi kasacyjnej, nie może być art. 174 pkt 2 czy art. 141 § 4 p.p.s.a., tym bardziej że autorem skargi kasacyjnej jest adwokat, a więc osoba uprawniona do sporządzenia skargi kasacyjnej na mocy art. 175 § 1 p.p.s.a., która powinna wiedzieć z racji wykonywanego zawodu, jaki charakter mają dane dotyczące stanu zdrowia, kiedy, komu i na jakich zasadach mogą być udostępniane. Zarzut ten, mówiąc delikatnie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż w skardze kasacyjnej nie powołuje się właściwych przepisów wskazujących na podstawy prawne jego uwzględnienia.

Niestety na skutek nieobecności na rozprawie pełnomocnika strony skarżącej, Sąd nie miał możliwości wyjaśnić wątpliwości związanych z podstawą prawną powyższego zarzutu, która nie została dostatecznie sprecyzowana w skardze kasacyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.