Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Borowicz Sędzia NSA Hanna Kamińska (spr.) Sędzia del. WSA Wojciech Kręcisz Protokolant Beata Kołosowska po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 28 października 2010 r. sygn. akt III SA/Łd 441/10 w sprawie ze skargi J. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. T. z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów oddala skargę kasacyjną

Objętym skargą kasacyjną wyrokiem z dnia 28 października 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 441/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. oddalił skargę J. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. T. z dnia [...] maja 2010 r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów.

Sąd pierwszej instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:

Decyzją z dnia [...] marca 2010 r. Starosta O. cofnął J. C. uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów, wskazując w uzasadnieniu, że w dniu [...] września 2009 r. do organu wpłynęło pismo Kierownika Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w P. T., w załączeniu którego przesłano dowód rejestracyjny ciągnika rolniczego marki U. [...] o nr rej. [...], będący dowodem rzeczowym zabezpieczonym w sprawie karnej wraz z odpisem prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w P. T. z dnia [...] sierpnia 2009 r., sygn. akt II K 227/09. Z treści orzeczenia oraz z przeprowadzonej w dniu [...] stycznia 2010 r. kontroli stacji ZPUH "T." wynika, że w dniu [...] października 2007 r. w dowodzie rejestracyjnym ciągnika rolniczego marki U. [...], uprawniony diagnosta – J. C. poświadczył nieprawdę, stwierdzając dokonanie badania technicznego pojazdu, podczas gdy badania takiego nie przeprowadził. Z analizy zebranego materiału dowodowego bezspornie wynika, że diagnosta J. C. dokonał wpisu do dowodu rejestracyjnego wyżej wymienionego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym i obowiązującymi przepisami, w związku z tym cofnięcie stosownego uprawnienia było uzasadnione.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący podniósł, że Starosta O. cofnął uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów w następstwie wyroku skazującego, a nie przeprowadzonych w latach 2007 - 2009 kontroli, w toku których nie stwierdzono żadnych uchybień. Podkreślił, że art. 84 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108,, poz. 908 ze zm.) upoważnia starostę do cofnięcia uprawnień diagnosty jedynie na podstawie stwierdzonych w wyniku kontroli uchybień, a nie wyroku sądowego. Przeprowadzenie kontroli po wydaniu wyroku skazującego, obejmującej ten sam zakres kontroli co poprzednie kontrole, jest ewidentnym naruszeniem i obejściem przepisów prawa. Ponadto, dokonując prawno-karnej oceny czynu, Sąd Rejonowy w P. T. nie orzekł o zastosowaniu wobec niego środka karnego w postaci zakazu wykonywania zawodu.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] maja 2010 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. T. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji podkreślając, że jeżeli art. 84 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, upoważnia organ do cofnięcia uprawnień na podstawie nie tylko własnych ustaleń kontrolnych, to tym bardziej logiczne jest, iż skutek taki musi wywoływać stwierdzający dopuszczenie się czynu zabronionego prawomocny wyrok sądu. Nie ma bowiem znaczenia w sprawie fakt, iż przeprowadzone w latach 2007-2009 kontrole nie wykazały żadnych uchybień. W dniu [...] stycznia 2010 r. przeprowadzono kontrolę rejestru badań technicznych pojazdów, stwierdzając, iż odnotowano badanie techniczne wskazanego ciągnika rolniczego marki U. [...], które w rzeczywistości nie zostało przeprowadzone. Stan faktyczny ustalono zatem nie tylko na podstawie treści prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w P. T. z dnia [...] sierpnia 2009 r., lecz także w oparciu o wyniki przeprowadzonej w dniu [...] stycznia 2010 r. kontroli. Prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w P. T. potwierdził zaś tylko fakt, że badania technicznego pojazdu nie przeprowadzono.

J. C. nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem i zaskarżył je do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł., który zaskarżonym wyrokiem skargę oddalił.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. T., że przeprowadzona kontrola stacji kontroli pojazdów w trybie nadzoru (w dniu [...] stycznia 2010 r.) obejmująca prawidłowość prowadzenia wymaganej dokumentacji z art. 83 b ust. 2 pkt 1 lit. c ustawy, tj. prowadzenia rejestru badań technicznych wykazała, że w rejestrze stacji wprowadzone są dane o przeprowadzonym przez J. C. w dniu [...] października 2007 r. badaniu technicznym ciągnika rolniczego marki U. [...], które de facto nie było przeprowadzone. Poczynione przez organy administracji ustalenia mieszczą się w hipotezie art. 84 ust. 3 ustawy, bowiem w sposób bezsporny wykazują nierzetelność skarżącego polegającą na dopuszczeniu do ruchu pojazdów o niesprawdzonym stanie technicznym. Skarżący pełniąc funkcję publiczną uprawnionego diagnosty naruszył przepisy prawa wpisując do dokumentacji stacji diagnostycznej oraz w dowodzie rejestracyjnym pozytywny wynik badania technicznego, pomimo odstąpienia od przeprowadzenia tego badania, czego zresztą nie kwestionował podczas kontroli, a co zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w P. T. Bezsporne jest więc, że skarżący poświadczył nieprawdę w dowodzie rejestracyjnym. W tej sytuacji starosta obowiązany był do cofnięcia nadanych diagnoście uprawnień.

Odnosząc się do zarzutu, co do tego, że Sąd Rejonowy w P. T. nie orzekł o zakazie wykonywania przez skarżącego zawodu, Sąd pierwszej instancji wskazał, że art. 84 ust. 3 ustawy - Prawo o mchu drogowym stanowi samodzielną podstawę wydania decyzji w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnoście. Brak orzeczenia przez sąd karny o zakazie wykonywania zawodu diagnosty, nie zamyka właściwemu organowi administracji drogi do przeprowadzenia kontroli, o której mowa w art. 83b ust. 2 Prawa o ruchu drogowym, a następnie wydania stosownej decyzji. Przepis prawa, który stanowi podstawę cofnięcia uprawnień diagnoście ma charakter bezwzględnie obowiązujący, ponieważ stwierdzenie uchybień określonych w tym przepisie zawsze skutkuje zastosowaniem określonych w nim sankcji. Organ nie ma możliwości miarkowania konsekwencji i jeśli stwierdzi chociażby jedno uchybienie określone w art. 84 ust. 3 Prawa o ruchu drogowym, ma obowiązek cofnąć diagnoście uprawnienia. Tak kategoryczny zapis wiąże się z odpowiedzialnością, jaka spoczywa na diagnoście w kwestii bezpieczeństwa pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł J. C., który zaskarżył je w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz z art. 14 ust. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, poprzez utrzymanie w mocy decyzji Starosty O. z dnia [...] marca 2010 r., co stanowi pogwałcenie zasady Ne bis in idem.

W związku z powyższym wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu sadowi Administracyjnemu w Ł. do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący podkreślił, że z uzasadnień orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (wyroki TK o sygn. K 17/97 i sygn. P 43/06) wynika, że zasada ne bis in idem zawiera zakaz podwójnego karania tej samej osoby za ten sam czyn nie tylko w odniesieniu do wymierzania kar za przestępstwo, lecz także przy stosowaniu innych środków represyjnych, w tym sankcji karno-administracyjnych. W rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia wyznaczonych przez art. 2 Konstytucji RP standardów demokratycznego państwa prawnego, gdyż skarżący został obciążony podwójnymi sankcjami: administracyjną i karną, przez co nastąpiła kumulacja kar wymierzanych za ten sam czyn. Sankcja administracyjna w postaci odebrania uprawnień w analizowanym stanie faktycznym narusza ponadto Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w zakresie zakazu ponownego sądzenia lub karania.

Organ nie skorzystał z prawa do wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Jedną z podstawowych zasad działania administracji publicznej jest sformułowana w art. 2 Konstytucji RP oraz w art. 6 k.p.a. zasada praworządności. Zobowiązuje ona organy administracji do działania na podstawie i w granicach prawa, co oznacza nie tylko obowiązek powołania się na właściwe przepisy obowiązującego prawa, ale także prawidłowe ustalenie ich znaczenia. W rozpoznawanej sprawie zasada ta nie została złamana.

Podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 84 ust. 3 Prawa o ruchu drogowym, z którego treści wynika, iż cofniecie diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych następuje na skutek stwierdzenia jednej ze wskazanych w tym artykule przesłanek, w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której z kolei stanowi art. 83b ust. 2 pkt 1. W rozpatrywanej sprawie wydanie przez starostę decyzji administracyjnej w przedmiocie cofnięcia diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych poprzedziło postępowanie administracyjne, oparte na wynikach przeprowadzonej w dniu [...] stycznia 2010 r. kontroli Stacji Kontroli Pojazdów, w której był zatrudniony skarżący oraz na wyroku Sądu Rejonowego w P. T. z dnia [...] sierpnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt II K 227/09.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 12 marca 2012 r. sygn. akt II GPS 2/11 zajął stanowisko, iż " sposób ujawnienia dopuszczenia się przez diagnostę naruszenia określonego w art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, nie ma znaczenia dla oceny możliwości zastosowania sankcji przewidzianej w tym przepisie". W uzasadnieniu tej uchwały NSA wskazał, że brak jest racjonalnych przesłanek do wykluczenia możliwości wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie cofniecie uprawnień, w sytuacji gdy informacje o wydaniu przez diagnostę zaświadczenia albo dokonaniu wpisu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami zostały uzyskane podczas analizy akt w innej sprawie, czy też pochodzą od innych organów. Przyjęcie poglądu przeciwnego spowodowałoby, iż przepis art. 84 ust. 3 pkt 2 Prawa o ruchu drogowym nie mógłby spełniać swojej funkcji. Nie może budzić wątpliwości, że celem tego przepisu jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów. Dalej NSA stwierdził, iż zakładając racjonalność ustawodawcy brak jest argumentów dla wykazania, że tylko w sytuacji, gdy postępowanie w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnoście z powodów określonych w art. 84 ust. 3 pkt 2 Prawa o ruchu drogowym zostało wszczęte w "wyniku przeprowadzonej kontroli" wobec diagnosty można zastosować sankcje administracyjnoprawne i karnoprawne. Natomiast nieujawnienie fałszu intelektualnego "w wyniku kontroli" znosi sankcję administracyjną. "Wynik kontroli", o którym mowa w tym przepisie, nie stanowi bowiem przesłanki zastosowania sankcji, lecz określa źródło informacji uzasadniające wszczęcie z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie cofnięcia diagnoście uprawnień.

Zatem, jeżeli do ujawnienia naruszenia przepisów przez diagnostę dojdzie w wyniku kontroli przeprowadzonej przez starostę na podstawie art. 83b ust 2 pkt 1 ustawy – to niezależnie od odpowiedzialności karnoprawnej, diagnosta ponosi odpowiedzialność administracyjną w postaci cofnięcia uprawnień. Przepis prawa stanowiący podstawę cofnięcia uprawnień diagnoście ma charakter bezwzględnie obowiązujący, stwierdzenie określonych uchybień skutkuje zastosowaniem przewidzianej sankcji. Natomiast sąd karny nie zastępuje organu administracji w realizacji obowiązku wynikającego z normy administracyjnego prawa materialnego. Nadto orzeczenie środka karnego z art. 41 § 1 k.k. jest uprawnieniem, co wynika ze sformułowania " sąd może".

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a orzekł jak w sentencji.