Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder, sędzia WSA Marek Leszczyński,, sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk (spr.), Protokolant sekretarz sądowy Anna Makal, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 marca 2015 r. sprawy ze skargi A. O. na czynność P. Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie punktów karnych związanych z naruszeniem zasad ruchu drogowego oddala skargę

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.

1. Skarżący – A. O. w okresie od 17 listopada 2013 r. do 9 lutego 2014 r. kierując pojazdem naruszył przepisy ruchu drogowego, za które został ukarany mandatami karnymi oraz przypisano mu łącznie 25 punktów karnych.

2. W dniach 11 lutego 2014 r. oraz 12 sierpnia 2014 r. uczestniczył w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w B. w szkoleniach, których odbycie zmniejsza liczbę punków karnych.

3. W piśmie z dnia 30 października 2014 r. Starosta G. zawiadomił skarżącego o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie skierowania na sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami w formie egzaminu państwowego oraz na badania psychologiczne, co nastąpiło na wniosek Podlaskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. z dnia [...] października 2014 r. nr [...] w związku z ustaleniem, iż skarżący przekroczył liczbę 24 punktów karnych za naruszenie przepisów ruchu drogowego.

4. Z uwagi na powyższe skarżący w pismach z dnia [...] i [...] listopada 2014 r. wezwał Komendanta Komendy Wojewódzkiej Policji w B. do ustalenia prawidłowej liczby punktów karnych w rejestrze poprzez uwzględnienie faktu odbycia szkoleń i zmniejszenie liczby punktów.

5. W odpowiedzi na wezwana w pismach z dnia [...] listopada i [...] grudnia 2014 r. organ wskazał, że w jego ocenie brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku, gdyż odbycie szkoleń nastąpiło po przypisaniu skarżącemu liczby 24 punktów. Zdaniem organu fakt, że przed odbyciem szkoleń skarżący dopuścił się naruszeń, za które liczba punktów karnych przekroczyła 24 wyłącza możliwość zmniejszenia ich liczby.

6. W konsekwencji skarżący wywiódł skargę do sądu administracyjnego na "działanie Komendanta Komendy Wojewódzkiej Policji w B. w przedmiocie przypisania mu liczby punktów karnych związanych z naruszeniem zasad ruchu drogowego poprzez brak pomniejszenia liczby punktów pomimo odbycia dwóch szkoleń (...)". Zarzucił naruszenie:

- art. 130 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 oraz § 8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego, poprzez zaniechanie zmniejszenia liczby punktów karnych w rejestrze o 12 pomimo faktu odbycia przez skarżącego dwóch szkoleń zmniejszających liczbę punktów karnych;

- § 8 ust. 6 ww. rozporządzenia, poprzez jego stosowanie, pomimo wydania go z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 130 ust. 4 - Prawo o ruchu drogowym.

Wskazując na powyższe naruszenia skarżący wniósł o stwierdzenie obowiązku organu do uwzględnienia zmniejszenia przypisanej mu liczby punktów karnych związanych z naruszeniem zasad ruchu drogowego o sześć punktów w wyniku szkolenia odbytego w dniu 11 lutego 2014 r. oraz o sześć punktów w wyniku szkolenia odbytego w dniu 12 sierpnia 2014 r. oraz zasądzenie od organu na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podał, że nieprawidłowym jest zastosowanie przez organ w niniejszej sprawie § 8 ust. 6 rozporządzenia, gdyż został on wydany z przekroczeniem delegacji ustawowej. Przepis art. 130 ust 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym nie upoważniał do wprowadzenia w akcie wykonawczym dodatkowych warunków, po spełnieniu których liczba punktów ulegnie zmniejszeniu. Wobec powyższego organ zobowiązany był do odmowy zastosowania przedmiotowego przepisu rozporządzenia, jako niekonstytucyjnego.

7. Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej odrzucenie ewentualnie oddalenie. W uzasadnieniu podał, że skarżący nie ma racji, twierdząc, iż przypisano mu nieprawidłową liczbę punktów karnych, albowiem nie uwzględniono faktu odbycia przez niego dwóch szkoleń. Organ zaznaczył, że z wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji wystąpił w dniu 23 października 2014 r. zaś o fakcie odbycia szkoleń został powiadomiony przez skarżącego w piśmie z dnia 5 listopada 2014 r. Oznacza to, że skarżący podjął działania po wszczęciu postępowania administracyjnego i tak naprawdę zaskarżył wniosek o skierowanie go na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. Zdaniem organu zaskarżenie takiego wniosku nie jest objęte kognicją sądu administracyjnego.

8. Pełnomocnik skarżącego na rozprawie w dniu 17 marca 2015 r. sprecyzował, że przedmiotem skargi jest działanie P. Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. polegające na zaniechaniu zmniejszenia skarżącemu liczby punktów karnych o 12 w związku z odbytymi przez niego szkoleniami. Podniósł, że skarga została złożona w oparciu o art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Skarżona czynność nie została zamanifestowana przez organ w formie dokumentu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

8. Z uwagi na wniosek organu dotyczący odrzucenia skargi, Sąd w pierwszej kolejności odniesie się do kwestii jej dopuszczalności, w tym między innymi do zachowania trybu do wniesienia skargi, o którym mowa w art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – zwanej dalej "p.p.s.a." i art. 53 § 2 p.p.s.a. Sąd przyjął, że przedmiotem skargi w sprawie niniejszej są wnioski Podlaskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. skierowane do Starosty G. o sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami i o skierowanie na badanie psychologiczne. Wnioski te były konsekwencją odmowy zmniejszenia skarżącemu liczy punktów karnych. W ocenie Sądu wnioski te należy traktować jako akty z zakresu administracji publicznej o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a (vide: postanowienie NSA z 30 sierpnia 2011 r., I OSK 1413/11, pub. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Warunkiem skutecznego wniesienia skargi do sądu administracyjnego na taki akty jest, podobnie jak w przypadku innych zaskarżalnych aktów administracyjnych, uprzednie wyczerpanie środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym, przez co należy rozumieć wniesienie zażalenia, odwołania lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidzianych w ustawie. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, jak w niniejszym przypadku, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa. Powyższe wynika z treści art. 52 § 1, 2 i 3 p.p.s.a. W sprawie niniejszej tryb ten został wyczerpany. Skarżący dwukrotnie wzywał organ do usunięcia naruszenia prawa w piśmie z dnia [...] listopada 2014 r. i [...] listopada 2014 r. Skarga do sądu administracyjnego została wniesiona z zachowaniem terminu o którym mowa w art. 53 § 2 p.p.s.a. Zgodnie z tą regulacją w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. W sprawie niniejszej odpowiedź organu na wezwanie z dnia [...] listopada 2014 r. została udzielona w dniu [...] grudnia 2014 r., a skarga do sądu administracyjnego została złożona w dniu 15 grudnia 2014 roku.

9. Odnosząc się natomiast do merytorycznych aspektów skargi wskazać należy, że prawną podstawę kwestionowanego aktu stanowiły przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1137) oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz.U. z 2012 r., poz. 488). Przepis art. 130 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym stanowi, że Policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego oraz że określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10 i wpisuje się ją do tej ewidencji. Punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty lub w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 - 20 punktów (art. 130 ust. 2 prawa o ruchu drogowym). Zmniejszenie liczby punktów, a więc ich usunięcie z ewidencji, powoduje również odbycie przez kierowcę na własny koszt szkolenia (art. 130 ust. 3 prawa o ruchu drogowym). Szczegółowe regulacje dotyczące sposobu punktowania i liczby punktów odpowiadających naruszeniu przepisów ruchu drogowego, warunków i sposobu prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego oraz trybu występowania z wnioskami o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji; programu szkolenia i jednostek upoważnionych do prowadzenia szkolenia; liczby punktów odejmowanych z tytułu odbytego szkolenia; podmiotów uprawnionych do uzyskiwania informacji zawartych w ewidencji, zawarte zostały, na podstawie delegacji określonej w art. 130 ust. 4 prawa o ruchu drogowym, w rozporządzeniu MSW z dnia 25 kwietnia 2012 r. W akcie tym określa się w szczególności, że ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego prowadzi komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ewidencjonowanych (§ 3 ust. 1), że wpisu do ewidencji dokonuje policjant lub pracownik jednostki Policji (§ 4 ust. 8), z tym że wpisu ostatecznego dokonuje się jeżeli naruszenie przepisów ruchu drogowego stwierdzone zostanie prawomocnym wyrokiem sądu, postanowieniem sądu o warunkowym umorzeniu postępowania, mandatem karnym albo orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym, a wpisu tymczasowego niezwłocznie po ujawnieniu naruszenia, jednakowoż po stwierdzeniu naruszenia jednym ze ww. rozstrzygnięć wpis ten staje się wpisem ostatecznym (§ 4 ust. 1, 2 i 4), a ponadto, że organ prowadzący ewidencję usuwa z niej punkty przyznane na podstawie wpisu ostatecznego, jeżeli od dnia popełnienia naruszenia upłynął rok, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła 24 punkty, a w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 ustawy prawo o ruchu drogowym - 20 punktów (§ 6 ust. 1 pkt 3). Nadto organ prowadzący ewidencję usuwa punkty w razie odbycia szkolenia o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy z zastrzeżeniem § 8 ust. 4 – 6 (§ 6 ust. 1 pkt 4). Z § 8 rozporządzenia wynika, że szkolenie, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy, organizuje dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego (ust. 1). Potwierdza on odbycie szkolenia, wydając uczestniczącemu w nim kierowcy zaświadczenie. Kopię zaświadczenia o odbyciu szkolenia przez kierowcę dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego niezwłocznie przesyła komendantowi wojewódzkiemu Policji właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy (ust. 2). Kierowcy wpisanemu do ewidencji po przedstawieniu przez niego zaświadczenia o odbyciu szkolenia lub otrzymaniu tego zaświadczenia od dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, właściwy dla miejsca zamieszkania ewidencjonowanego komendant wojewódzki Policji zmniejsza o 6 liczbę posiadanych punktów, odejmując je według kolejności wpisów, począwszy od wpisu odpowiadającego naruszeniu popełnionemu z datą najwcześniejszą, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6 (ust. 4). Liczba punktów odjętych z tytułu odbytego szkolenia nie może być większa od liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego przed jego odbyciem (ust. 5). Odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła lub przekroczyłaby 24 (ust. 6). Kierowca może uczestniczyć w szkoleniu nie częściej niż raz na 6 miesięcy (ust. 7).

10. W ocenie Sądu, z przytoczonych przepisów wynika, że rację ma organ iż brak jest podstaw do zmniejszenia skarżącemu liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego. Z okoliczności faktycznych sprawy wynika bowiem, że skarżącemu przypisano 25 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego zanim ten przystąpił do szkolenia. Z analizy wpisów zawartych w ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego wynika, że skarżący w okresie od 17 listopada 2013 r. do 9 lutego 2014 r. dopuścił się 4 naruszeń przepisów prawa drogowego. W dniu 9 lutego 2014 r. w m. S. popełnił wykroczenie drogowe – przekroczenie prędkości od 41 do 50 km/h, za które został ukarany mandatem karnym w wysokości 300 zł i zostało mu przypisanych 8 pkt. Natomiast szkolenia w WORD w B. skarżący odbył w dniach 11 lutego 2014 r. oraz 12 sierpnia 2014 r. W tej sytuacji słusznie przyjęto, że skarżący przekroczył dopuszczalny limit punktów (24) i tym samym musiał zostać poddany obowiązkowi badań psychologicznych i sprawdzeniu kwalifikacji do kierowania pojazdami w formie egzaminu państwowego. Jednocześnie zasadnie organ wykluczył możliwość odjęcia 12 punktów z uwagi na odbyte szkolenia, gdyż w chwili jego rozpoczęcia skarżący miał przekroczone 24 punkty, tak więc nie mógł skorzystać z dobrodziejstwa art. 130 ust. 3 ustawy.

11. W nawiązaniu do argumentacji podniesionej w skardze, w ocenie Sądu bezzasadny jest zarzut o przekroczeniu upoważnienia ustawowego określonego w art. 130 ust. 4 prawa o ruchu drogowym przepisem § 8 ust. 6 rozporządzenia MSW z dnia 25 kwietnia 2012 r. Podać należy, że na tle przepisów art. 130 ust. 4 ustawy oraz § 8 ust. 6 rozporządzenia zapadały orzeczenia sądów administracyjnych, które dokonywały różnej ich interpretacji. W niektórych wyrokach wskazywano na możliwość przekroczenia delegacji ustawowej zawartej w art. 130 ust. 4 ustawy, a nawet na niezgodność § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2002 r. z ustawą. Tak w powołanym przez skarżącego wyroku z dnia 14 marca 2012 r. sygn. akt II SA/Gl 26/12 (Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, strona internetowa: orzeczenia.nsa.gov.pl) stwierdzono, że § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2002 r. został wydany z przekroczeniem upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 130 ust. 4 pkt 5 u.p.r.d. Powołany przepis ustawy zezwala bowiem jedynie na określenie w rozporządzeniu wykonawczym liczby punktów odejmowanych z tytułu odbytego szkolenia, a nie określania okoliczności, w jakich odbycie takiego szkolenia nie może skutkować zmniejszeniem liczby uzyskanych punktów. Takie stanowisko zostało także zawarte w wyroku NSA z dnia 15 lipca 2010 r., I OSK 885/09 (Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, strona internetowa: orzeczenia.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny - nie przesądzając tego jednoznacznie - nakazał sądowi niższej instancji rozważyć czy § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2002 r. mieści się w granicach upoważnienia ustawowego.

Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie nie popiera stanowiska wyrażonego w powołanych orzeczeniach. W odniesieniu do aspektu przekroczenia delegacji ustawowej do wydania § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2012 r., zauważyć należy, że zarówno rozporządzenie z 2002 r., jak też z 2012 r., wydane zostały w celu dyscyplinowania i wdrażania kierujących pojazdami do przestrzegania przepisów u.p.r.d. oraz zapobiegania wielokrotnemu naruszaniu przepisów ruchu drogowego. Ustawodawca zawarł zatem wyraźne wskazania treściowe, wyznaczające kierunek unormowań delegowanych do rozporządzenia. W ocenie Sądu kwestionowany przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2012 r. niewątpliwie realizuje wytyczne ustawodawcy, co do treści aktu oraz kierunku regulacji i mieści się w granicach upoważnienia ustawowego. Należy przyjąć bowiem, że regulacja określona w § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2012 r. mieści się w zakresie delegacji określonej w art. 130 ust. 4 pkt 2 u.p.r.d. (warunki i tryb prowadzenia ewidencji), niewątpliwie bowiem kwestia dokonywania wpisów i ich usuwania mieści się w pojęciu sposobu prowadzenia ewidencji (por. wyrok WSA w Kielcach z 15 marca 2012 r., II SA/Ke 62/12, LEX nr 1125562). Nie można też zaprzeczyć, że ograniczenie możliwości zmniejszenia ilości punktów karnych po przekroczeniu przez kierowcę wyznaczonego przez ustawodawcę limitu punktów ma na celu dyscyplinowanie i wdrażanie kierowców do przestrzegania przepisów ustawy a także zapobieganie naruszeniu przez nich przepisów ruchu drogowego. Pierwszy cel osiągany jest poprzez samo nałożenie obowiązku poddania kierowcy wielokrotnie naruszającego przepisy ruchu drogowego określonym procedurom weryfikacyjnym (tak w zakresie praktycznych umiejętności prowadzenia pojazdów, jak też posiadanych ku temu predyspozycji psychologicznych), drugi natomiast poprzez eliminację z grona uprawnionych do kierowania pojazdami tych kierowców, którzy przeszli ww. procedury weryfikacyjne ze skutkiem negatywnym. Stanowisko, jakoby regulacja zawarta w § 8 ust. 6 rozporządzenia z 2002 r. w pełni służyła realizacji celu unormowań ustawowych i nie została wydana z przekroczeniem upoważnienia ustawowego, przeważa w orzecznictwie sądowoadministracyjnym (zob. wyrok WSA w Gdańsku z 21 marca 2013 r., III SA/Gd 50/13, Lex nr 1301248; wyrok WSA w Kielcach z 13 października 2011 r., II SA/Ke 561/11, Lex nr 966380; wyrok WSA w Łodzi z 24 sierpnia 2011 r., III SA/Łd 175/11, Lex nr 1101829; wyrok NSA z 22 marca 2011 r., I OSK 723/10, Lex nr 990279; wyrok NSA z 16 grudnia 2010 r., I OSK 275/10, Lex nr 745196; wyrok WSA w Olsztynie z 3 lutego 2010 r., II SA/Ol 1083/09, Lex nr 634640). Należy zatem przyjąć, że zmniejszenie w trybie art. 130 ust. 3 u.p.r.d. liczby punktów w wyniku odbytego szkolenia może nastąpić tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy przed rozpoczęciem takiego szkolenia przypisana kierowcy liczba punktów nie przekroczyła sumy 24.

12. Mając powyższe na uwadze skargę oddalono na podstawie art. 151 p.p.s.a..