Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Olga Żurawska-Matusiak Sędziowie WSA Ewa Pisula-Dąbrowska WSA Jacek Fronczyk (spr.) Protokolant Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lipca 2010 r. sprawy ze skargi Straży Miejskiej [...] na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie ochrony danych osobowych 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] października 2009 r. nr [...]; 2) zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3) zasądza od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych na rzecz Straży Miejskiej [...] kwotę [...], tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] października 2009 r. nr [...] Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, mając za podstawę art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t. j.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), art. 12 pkt 2, art. 18 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 23 ust. 1 pkt 2 i art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) oraz art. 10a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. z 1997 Nr 123, poz. 779 ze zm.) i w związku z art. 57 § 2 i 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t. j.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie z wniosku E. W., nakazał Straży Miejskiej [...] wyeliminowanie nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych E. W., poprzez usunięcie ze zbioru danych o nazwie "Baza danych osobowych w postępowaniu mandatowym, skargowym i interwencjach" danych osobowych E. W. w zakresie informacji o jej stanie zdrowia, w pozostałej zaś części odmówił uwzględnienia wniosku.

W motywach rozstrzygnięcia GIODO wyjaśnił, że w toku kontroli ustalono, iż w związku z odmową przyjęcia mandatu karnego, E. W. została przesłuchana przez strażnika Straży Miejskiej w charakterze osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia. Następnie, Straż Miejska [...] skierowała przeciw niej wniosek o ukaranie do sądu rejonowego. Z protokołu przesłuchania osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia wynika, iż pozyskano od zainteresowanej dotyczące jej dane w zakresie nazwiska rodowego matki, nazwy i adresu pracodawcy, informacji o posiadaniu mieszkania oraz braku osób pozostających na jej utrzymaniu. E. W. odmówiła podania wysokości miesięcznych dochodów brutto. Protokół nie zawiera informacji, czy zainteresowana "leczyła się [...] lub [...]". Zawiera natomiast informację "wg oświadczenia nie leczy się".

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych stwierdził, że art. 10a ustawy o strażach gminnych nie pozwala strażom miejskim przetwarzać danych osobowych w zakresie informacji o stanie zdrowia. Nie ma także żadnego przepisu prawa, który zezwalałby na ich przetwarzanie. W art. 57 § 3 pkt 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia wskazuje się wyłącznie, iż we wniosku o ukaranie powinny się znaleźć jedynie informacje dotyczące miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miarę możliwości, dane o jego warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych. Brak w tym przepisie wymogu umieszczania danych o stanie zdrowia. Dlatego też, w ocenie organu, koniecznym jest nakazanie Straży Miejskiej [...] wyeliminowanie nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych E. W., poprzez usunięcie danych dotyczących jej stanu zdrowia.

Uzasadniając odmowę uwzględnienia wniosku zainteresowanej w zakresie pozyskania przez Straż Miejską [...] jej danych w postaci nazwiska rodowego matki, adresu miejsca pracy, stanu majątkowego, liczby osób pozostających na utrzymaniu, GIODO zaznaczył, że przetwarzanie tych danych przez Straż Miejską odbywa się w sposób legalny, gdyż zezwalają na to przepisy prawa. Z kolei kwestionowane przez stronę dane dotyczące wysokości miesięcznych dochodów nie są przez Straż Miejską przetwarzane, gdyż odmówiła ona podania tego rodzaju danych.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Straż Miejska [...] podniosła, że zbieranie informacji o stanie zdrowia jest prawem, którego nie eliminują przepisy powoływane przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Straż Miejska, będąca oskarżycielem publicznym w sprawach o wykroczenia, działa na podstawie Kodeksu wykroczeń, który zawiera przepisy pozwalające na pozyskiwanie m.in. danych o stanie zdrowia. Oskarżyciel publiczny powinien mieć pełną wiedzę o tym, w jakim stanie znajdowała się osoba podejrzana o popełnienie wykroczenia, albowiem taka okoliczność może okazać się decydującą, gdy chodzi o wyłączenie bezprawności czynu. Z art. 10a ustawy o strażach gminnych nie wynika, że Straż Miejska nie może zbierać danych wrażliwych, jeżeli osoba zainteresowana nie ma nic przeciwko temu. Przepis art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych dopuszcza przetwarzanie danych wrażliwych, jeżeli osoba, której one dotyczą, wyrazi na to zgodę na piśmie. Tę zasadę stosuje Straż Miejska [...]. W specjalnej rubryce, która znajduje się w każdym protokole przesłuchań, przesłuchiwany potwierdza własnoręcznym podpisem, że wyraża albo nie wyraża zgody na podanie danych o stanie zdrowia. Taką zgodę wyraziła również E. W.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa oraz art. 12 pkt 2 i art. 18 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 10a ustawy o strażach gminnych w związku z art. 57 § 2 i 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia wniosku.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję Straż Miejska [...] podtrzymała krytyczną ocenę stanowiska GIODO w sprawie dopuszczalności przetwarzania przez nią danych dotyczących stanu zdrowia osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia, jaką prezentowała we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Strona skarżąca wniosła o uchylenie obu podjętych decyzji oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie, przytaczając w uzasadnieniu swego stanowiska procesowego argumentację, jakiej użył w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania. Innymi słowy, sąd administracyjny kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.

Skarga analizowana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie.

Skierowany do Straży Miejskiej [...] nakaz usunięcia uchybień w procesie przetwarzania danych osobowych E. W. został podjęty w wyniku wadliwie przeprowadzonego postępowania administracyjnego. Badając zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, Sąd stwierdził, iż decyzja narusza art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 1 i § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t. j.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co spowodowało konieczność uchylenia obu decyzji.

W świetle ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), jedną z przesłanek legalizujących przetwarzanie danych osobowych jest zgoda osoby, której dane dotyczą (art. 23 ust. 1 pkt 1), natomiast w przypadku przetwarzania danych osobowych wrażliwych – zgoda wyrażona pisemnie (art. 27 ust. 2 pkt 1).

Ze sprawy wynika, że E. W. została przesłuchana w charakterze osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia. Świadczy o tym protokół sporządzony w dniu [...] marca 2009 r. przez strażników Straży Miejskiej [...]. Z protokołu tego wynika, że przesłuchiwana wówczas wyraziła pisemnie zgodę na podanie danych o stanie zdrowia. Fakt ten został w sprawie całkowicie pominięty przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Zadaniem organu ochrony danych osobowych jest kontrola legalności przetwarzania danych osobowych na gruncie konkretnej sprawy administracyjnej. Dla Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wyłącznie istotna jest kwestia, czy w grę wchodzą dane osobowe (nie każde bowiem informacje o osobie stanowią dane osobowe), a jeśli tak, to jakie, oraz czy w zakresie ich przetwarzania istnieje choćby jedna z prawnych podstaw (przesłanek), zezwalająca na przetwarzanie danych. Ma to decydujące znaczenie dla rozstrzygnięć podejmowanych przez organ ochrony danych osobowych, albowiem jedynie w przypadku, gdy w sprawie chodzi o dane osobowe (zwykłe lub wrażliwe), jak również, gdy brak jest przesłanki legalizującej ich przetwarzanie, winno dojść do wydania przez GIODO właściwego nakazu bądź zakazu, przy czym – jak w niniejszej sprawie – ważny jest jej indywidualny aspekt.

Wydanie nakazu przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych bez odniesienia się do oświadczenia E. W. o wyrażeniu zgody na przetwarzanie jej danych osobowych, dotyczących stanu zdrowia, należy uznać za nieprawidłowe. Postępowanie w sprawie zostało zainicjowane wnioskiem (skargą) zainteresowanej, a zatem to stan faktyczny konkretnej, indywidualnej sprawy winien stanowić podstawę dla dokonywanej przez GIODO subsumpcji i wykładni stosowanych przepisów prawa. Tymczasem organ dokonał generalnej analizy przepisów prawa w zakresie dopuszczalności przetwarzania przez straż gminną wrażliwych danych osobowych, odnosząc przy tym te ogólne rozważania do rozstrzygnięcia podjętego w sprawie wszczętej wnioskiem E. W., zupełnie pomijając jednak jej indywidualny wymiar, gdzie zainteresowana wyraziła zgodę na przetwarzanie przez Straż Miejską [...] jej danych osobowych, dotyczących stanu zdrowia.

GIODO, podejmując decyzję administracyjną, związany jest regułami postępowania administracyjnego, określającymi jego obowiązki w zakresie prowadzenia postępowania i orzekania. W szczególności winien on przestrzegać zasady dochodzenia do prawdy materialnej (art. 7 kpa), a więc podejmować wszelkie niezbędne kroki zmierzające do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy. Jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać, rozpatrzyć i ocenić cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 i art. 80 kpa) oraz uzasadnić swoje rozstrzygnięcie zgodnie z wymogami określonymi w art. 107 § 3 kpa. Zgodnie z art. 107 § 1 kpa, uzasadnienie decyzji stanowi jej integralną część. Z uzasadnienia wynikać ma ocena faktów, prawa i subsumpcji oraz celów i skutków rozstrzygnięcia. Zatem ocenie Sądu nie może podlegać sama osnowa decyzji, ale decyzja jako całość, a więc łącznie z uzasadnieniem.

W niniejszej sprawie organ uchybił wskazanym przepisom postępowania administracyjnego, poprzez niewyczerpujące i mało wnikliwe rozpatrzenie materiału dowodowego. Dlatego też, zasadnym było uchylenie obu wydanych w sprawie decyzji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ winien uwzględnić poczynione przez Sąd uwagi.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku. W oparciu o art. 152 ww. ustawy, Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji w całości.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 i art. 209 ww. ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd zasądził na rzecz Straży Miejskiej [...] kwotę [...] zł, stanowiącą wartość uiszczonego wpisu.

Na moment wydania wyroku Sąd nie miał podstaw do orzekania o kosztach związanych z udziałem profesjonalnego pełnomocnika strony skarżącej w sprawie z uwagi na brak dokumentu pełnomocnictwa.