Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Monika Nowicka Sędziowie Asesor WSA Iwona Kosińska Asesor WSA Przemysław Żmich (spr.) Protokolant Joanna Grzyb po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2007 r. sprawy ze skargi A. Ż na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] grudnia 2005 r. nr [...] w przedmiocie zaliczki alimentacyjnej oddala skargę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O., po rozpatrzeniu odwołania A. Ż, decyzją z dnia [...] grudnia 2005 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. z dnia [...] października 2005 r., nr [...] o przyznaniu E. Ż. zaliczki alimentacyjnej w kwocie [...] zł miesięcznie na okres od dnia 1 września 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. oraz o odmowie przyznania tego świadczenia A. Ż.

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.

Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. decyzją z dnia [...] października 2005 r. przyznał E. Ż. zaliczkę alimentacyjną w kwocie [...] zł miesięcznie na okres od dnia 1 września 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. oraz odmówił przyznania tego świadczenia jej matce A. Ż.

Od powyższej decyzji A. Ż. wniosła odwołanie. W uzasadnieniu podniosła, że rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji jest dla niej i jej dziecka krzywdzące. Powołując się na postanowienie Sądu Okręgowego w O. z dnia [...] kwietnia 2003 r., sygn. akt IC-[...]/03 wskazała, iż zaliczka alimentacyjna przysługująca jej córce winna wynosić nie mniej niż [...] zł, natomiast jej jako osobie uprawnionej przysługuje w wysokości nie mniejszej niż [...] zł.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z dnia [...] grudnia 2005 r. utrzymało w mocy decyzję Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. z dnia [...] października 2005 r. W uzasadnieniu organ wskazał, że A. Ż. nie jest osobą uprawnioną do zaliczki alimentacyjnej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 ze zm.) w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.). Organ ustalił bowiem, że A. Ż. nie jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Zdaniem Kolegium mimo, że postępowanie w sprawie rozwiązania związku małżeńskiego z L. Ż. jest w toku, nie można uznać A. Ż. za osobę rozwiedzioną. Sama zainteresowana, we wniosku o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej wskazuje na swój stan cywilny jako osoby zamężnej. Odnosząc się do uprawnień A. Ż. do zaliczki alimentacyjnej Kolegium uznało, iż nie jest ona osobą uprawnioną do zaliczki w rozumieniu art. 2 pkt 5 powoływanej ustawy. Zaliczka alimentacyjna przysługuje ponadto osobie uprawnionej do ukończenia przez tę osobę 24 roku życia. W ocenie organu zasadnie postąpił więc organ pierwszej instancji odmawiając A. Ż. przyznania wnioskowanego świadczenia, skoro przepisy ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej są jednoznaczne, a przyznanie zaliczki alimentacyjnej nie ma charakteru uznaniowego. Kolegium uznało, iż A. Ż. nie jest osobą uprawnioną do zaliczki w rozumieniu art. 2 pkt 5 powoływanej ustawy również z tego powodu, że zaliczka alimentacyjna przysługuje osobie uprawnionej do ukończenia przez tę osobę 24 roku życia. W ocenie organu zasadnie postąpił więc organ pierwszej instancji odmawiając A. Ż. przyznania wnioskowanego świadczenia, skoro przepisy ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej są jednoznaczne, a przyznanie zaliczki alimentacyjnej nie ma charakteru uznaniowego. Organ zauważył, że art. 29 ust. 1 powołanej wyżej ustawy stanowi podstawę prawną do przyznania przedmiotowego świadczenia jedynie małoletniej córce skarżącej E. Ż. Kolegium podkreśliło, że - zgodnie z art. 8 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy - w przypadku gdy – tak jak w niniejszej sprawie - dochód rodziny nie przekracza 50 % kwoty ustalonego w ustawie kryterium dochodowego, uprawniającego do przyznania zaliczki, tj. 583 zł, kwotę tej zaliczki zwiększa się do 300 zł dla osoby uprawnionej albo 380 zł, jeżeli osoba ta legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zdaniem organu, biorąc pod uwagę, że w przedmiotowej sprawie dochód rodziny wynosi [...] zł ([...] zł na osobę w rodzinie), organ pierwszej instancji prawidłowo wyliczył i przyznał zaliczkę E. Ż w wysokości [...] zł.

Od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] grudnia 2005 r. A. Ż. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W uzasadnieniu skarżąca podtrzymała zarzuty zawarte w odwołaniu. Powołując się na postanowienie Sądu Okręgowego w O. z dnia [...] kwietnia 2003 r., sygn. akt IC-[...]/03 domaga się przyznania zaliczek alimentacyjnych w kwotach [...] zł na małoletnią córkę i [...] zł na jej rzecz. Podkreśliła, że nie osiąga żadnego dochodu, a ojciec dziecka nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Ponadto wskazała na swój zły stan zdrowia, za który wini męża.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko prezentowane w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do podniesionej w skardze kwestii braku dochodu organ wskazał, że wyliczenie dochodu w przedmiotowej sprawie było błędne, ponieważ przepis art. 29 ust. 2 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej wprost wskazuje, że do składu rodziny nie wlicza się małżonka zobowiązanego przez sąd do alimentacji. Zdaniem organu uchybienie to nie świadczy jednak o wadliwości wydanego rozstrzygnięcia. Okoliczność powyższa nie ma wpływu ani na przyznanie świadczenia skarżącej, ani też na wysokość czy okres przyznanej E. Ż. zaliczki alimentacyjnej.

W piśmie z dnia 19 kwietnia 2006 r. A. Ż. nie zgodziła się z argumentacją organu zawartą w odpowiedzi na skargę, podtrzymując stanowisko i wnioski zawarte w skardze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie jest uzasadniona, ponieważ zaskarżona decyzja nie narusza prawa w stopniu uzasadniającym jej uchylenie.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że postępowanie o przyznanie zaliczki alimentacyjnej A. Ż. i E. Ż. zostało wszczęte pod dniu 1 września 2005 r., co dokumentuje prezentata Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. umieszczona na wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej, z której wynika, że ów wniosek złożono organowi pierwszej instancji w dniu 26 września 2005 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. prawidłowo przyjęło więc, że w sprawie znajdują zastosowanie przepisy art. 2 pkt 5 i 8 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 ze zm.), w brzmieniu nadanym przez przepisy art. 11 pkt 1 i 3 w związku z art. 22 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 164, poz. 1366).

W tej sytuacji A. Ż. nie mogła być uznana za osobę uprawnioną do przyznania zaliczki alimentacyjnej. Z przepisu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej wynika, że ilekroć w powyższej ustawie jest mowa o osobie uprawnionej, to oznacza to osobę uprawnioną do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli:

a) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

b) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim z osobą, która przebywa w zakładzie karnym powyżej 3 miesięcy albo jest całkowicie ubezwłasnowolniona,

c) jest osobą uczącą się, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Z kolei art. 7 ust. 1 tej ustawy dodatkowo przewiduje, że zaliczka alimentacyjna przysługuje osobie uprawnionej do ukończenia 18 roku życia albo, w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej, do ukończenia 24 roku życia.

Tymczasem materiał dowodowy sprawy potwierdza, że skarżąca nie spełnia żadnego z wyżej wymienionych wymogów, skoro zarówno w dniu wydania zaskarżonej decyzji jak i decyzji organu pierwszej instancji była osobą pełnoletnią, a więc nie pozostającą na wychowaniu innej osoby (lit. a i b pkt 5 art. 2 ustawy), w wieku powyżej 24 lat, nie pobierającą nauki w szkole (lit. c pkt 5 art. 2 i art. 7 ust. 1 ustawy).

Zasadnie więc organy obu instancji odmówiły przyznania zaliczki alimentacyjnej. A. Ż. Sąd zauważa, że - wedle powołanych wyżej przepisów - do otrzymania zaliczki alimentacyjnej nie wystarczy samo legitymowanie się przez skarżącą tytułem wykonawczym zasądzającym na jej rzecz alimenty (co zostało podniesione w skardze) i udokumentowany fakt bezskuteczności prowadzonej w stosunku do dłużnika alimentacyjnego egzekucji. Ustawa o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, w stosunku do osoby pełnoletniej, sformułowała dodatkowe warunki, dotyczące: górnej granicy wieku tej osoby i jednocześnie pobierania nauki w szkole bądź w szkole wyższej.

W ocenie Sądu, prawidłowe jest również stanowisko Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O., że E. Ż. jest osobą uprawnioną do przyznania zaliczki alimentacyjnej, na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, jak również dotyczące wysokości przyznanego jej świadczenia, w oparciu o art. 8 ust. 2 pkt 1 tej ustawy.

Z akt sprawy wynika bowiem, że E. Ż., jest uprawniona do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego (postanowienie Sądu Okręgowego w O. z dnia [...] kwietnia 2003 r., sygn. akt IC-[...]/03 zaopatrzone w klauzulę wykonalności), których egzekucja okazała się bezskuteczna (zaświadczenia Komornika Sądowego Rewiru [...] z dnia 25 sierpnia 2005 r. i 20 września 2005 r.), a A. Ż. jako osoba pozostająca w związku małżeńskim (oświadczenie skarżącej zawarte we wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej z dnia 30 sierpnia 2006 r.) złożyła do sądu pozew o rozwód (postanowienie Sądu Okręgowego w O. z dnia [...] kwietnia 2003 r., sygn. akt IC-[...]/03). Spełnione są również pozostałe przesłanki ustawowe w zakresie wieku uprawnionej (art. 7 ust. 1 ustawy) i kryterium dochodowego (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy), ponieważ E. Ż. jest osobą niepełnoletnią, a rodzina skarżącej, co słusznie zauważyło Kolegium w odpowiedzi na skargę, nie osiąga żadnego dochodu (wniosek o przyznanie świadczenia z dnia 30 sierpnia 2005 r., oświadczenie A. Ż. z dnia 26 sierpnia 2005 r. i zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. z dnia 19 sierpnia 2005 r.).

Wbrew jednak temu co podniesiono w skardze Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. nie miał prawnej możliwości przyznania córce skarżącej zaliczki alimentacyjnej w pełnej wysokości alimentów zasądzonych w postanowieniu Sądu Okręgowego w O. z dnia [...] kwietnia 2003 r. ([...]zł), ponieważ zgodnie z art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r., w przypadku, gdy dochód rodziny nie przekracza połowy kwoty 583,00 zł zaliczka przysługuje do wysokości świadczenia alimentacyjnego, nie więcej jednak niż, w przypadku gdy w rodzinie jest jedna osoba uprawniona do zaliczki - 300,00 zł dla osoby uprawnionej albo 380,00 zł, jeżeli osoba ta legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Skoro więc A. Ż. składając wniosek o przyznanie zaliczki alimentacyjnej, jako przedstawiciel ustawowy córki, nie wykazała, że E. Ż. legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, to przedmiotowe świadczenie przysługiwało córce skarżącej w wysokości [...] zł.

Jak słusznie zauważyło Kolegium, organ przyznający zaliczkę alimentacyjną jest związany przepisami prawa określającymi zasady naliczania wysokości zaliczki alimentacyjnej, określonymi w art. 8 powołanej wyżej ustawy bowiem decyzja o przyznaniu zaliczki nie jest oparta na tzw. "uznaniu administracyjnym". Organ przyznający świadczenie nie mógł więc przyznać E. Ż. zaliczki alimentacyjnej odpowiadającej wysokości zasądzonych sądownie alimentów, biorąc pod uwagę aspekty o charakterze pozaprawnym: trudną sytuację majątkową i zdrowotną rodziny skarżącej lub przyczyny takiego stanu rzeczy.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł, jak w sentencji.