Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Sędziowie sędzia WSA Marek Leszczyński, sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 28 listopada 2017 r. sprawy ze skargi B. W. na decyzję Wojewody P. z dnia [...] lutego 2017 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za szkody powstałe wskutek założenia i przeprowadzenia linii elektroenergetycznej oddala skargę

Wojewoda P. zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2017 r., nr [...]utrzymał w mocy pkt 1 i 2 decyzji Starosty S. z dnia [...] czerwca 2016 r., nr [...]w przedmiocie ustalenia wysokości

i wypłaty dla H. i B. W. (powoływani dalej jako "Skarżący") odszkodowania za szkody powstałe wskutek założenia i przeprowadzenia przez nieruchomość położoną w obrębie B., gmina B., powiat s., województwo p., oznaczoną w ewidencji gruntów nr geod. [...]o pow. [...] ha i [...] o pow.[...] ha i [...] o pow. [...] ha dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk - Granica RP, w tym: z tytułu szkód tymczasowych w produkcji rolniczej, posadowienia 1/5 słupa elektroenergetycznego na działce 286 oraz zmniejszenia wartości nieruchomości na skutek realizacji urządzeń infrastruktury technicznej oraz uchylił pkt 3 tej decyzji

i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji.

Powyższa decyzja została wydana w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego i prawnego sprawy.

Starosta S. wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej decyzją z dnia [...] listopada 2014 r., nr[...], ograniczył sposób korzystania z nieruchomości położonej w obrębie B., gmina B., powiat s., województwo p., oznaczonej w ewidencji gruntów nr geod. [...] o pow. [...] ha, nr geod. [...]o pow. [...]ha i nr geod. [...] o pow. [...]ha, stanowiących własność Skarżących poprzez zezwolenie spółce P. S.E. S.A. w K. – J. (dalej: "Spółka") na założenie

i przeprowadzenie przez ww. nieruchomość dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk - Granica RP. Powyższa decyzja została utrzymana w mocy decyzją Wojewody P. z dnia [...] lutego 2015 r., nr [...]małż. W. poprzez zezwolenie spółce P.S. E. S.A. na założenie i przeprowadzenie przez wymienione działki dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk - Granica RP.

Wnioskiem z dnia [...] października 2015 r. (uzupełnionym pismem z dnia [...] listopada 2015 r.), w oparciu o art. 128 ust. 4 w zw. z art. 124 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1774 ze zm.; dalej: "u.g.n."), Spółka wystąpiła do Starosty S.wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, o ustalenie wysokości odszkodowania należnego Skarżącym, z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości w związku

z założeniem i przeprowadzeniem przedmiotowej linii.

Starosta S. decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r. ustalił na rzecz Skarżących odszkodowanie za szkody powstałe wskutek założenia

i przeprowadzenia przez nieruchomość położoną w obrębie B., gmina B., powiat s., województwo p., oznaczoną w ewidencji gruntów nr geod. [...] o pow. [...]ha i [...]o pow. [...] ha i [...] o pow. [....] ha dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk - Granica RP,

w tym: z tytułu szkód tymczasowych w produkcji rolniczej, posadowienia 1/5 słupa elektroenergetycznego na działce 286 oraz zmniejszenia wartości nieruchomości na skutek realizacji urządzeń infrastruktury technicznej. Wysokość odszkodowania ustalono według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu ograniczenia praw do nieruchomości, tj. [...] listopada 2014 r. oraz według jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu na kwotę 83.212,00 zł. Jednocześnie Starosta S.zobowiązał Spółkę do jednorazowej zapłaty odszkodowania na rzecz Skarżących.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli Skarżący zarzucając jej naruszenie:

1) art. 6, 7, 8, 10, 77 § 1, 80 k.p.a., poprzez brak wszechstronnego i należytego wyjaśnienia sprawy, dokonanie wybiórczej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, naruszenie obowiązującej zasady działania w granicach i na podstawie prawa, błędne ustalenie stanu faktycznego oraz zaniechanie podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, naruszenie zasady postępowania w odpowiedni sposób prowadzący do pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa i konieczności wydania decyzji bez naruszenia prawa;

2) art. 11 k.p.a. i 107 § 3 k.p.a. w następstwie niedokonania przez organ I instancji pełnej oceny materiału dowodowego i braku odniesienia się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji do podniesionych przez stronę zarzutów i wniosków,

w szczególności zaś do braku oceny sporządzonego w toku postępowania operatu szacunkowego. Organ administracji wydający decyzję w przedmiotowej sprawie był zobligowany na podstawie przepisów prawa do merytorycznej i wnikliwej oceny wszystkich dowodów zebranych w sprawie;

3) art. 108 § 1 k.p.a., poprzez nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, w sytuacji, gdy w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do jego zastosowania;

4) art. 10 k.p.a., poprzez uniemożliwienie stronie zapoznanie się z całością zebranego materiału dowodowego. Starosta S. w decyzji wskazuje, że w dniu [...] czerwca 2016 r. do organu wpłynął wniosek o nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności złożony przez pełnomocnika Spółki, natomiast ani pełnomocnikowi właścicieli nieruchomości ani stronie postępowania nie została przekazana ta istotna dla rozstrzygnięcia i sytuacji prawnej strony informacja.

Pismem z dnia [...] lipca 2016 r. pełnomocnik Spółki wniósł o utrzymanie

w mocy zaskarżonej decyzji.

Pismem z dnia [...] sierpnia 2016 r. Skarżący uzupełnili swoje odwołanie, zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie:

1) art. 130 ust. 1 i 2 u.g.n., poprzez wydanie decyzji ustalającej odszkodowanie błędnie ustalającej jego wartość i wydanej na podstawie błędnego operatu szacunkowego;

2) art. 134 ust. 1 i 2 u.g.n., poprzez nieuwzględnienie w decyzji właściwej wartości

rynkowej nieruchomości, jej stanu, położenia i sposobu użytkowania;

3) art. 128 ust. 4 u.g.n. poprzez ustalenie niepełnego odszkodowania za zdarzenia

o których mowa w art.120 u.g.n. i 124 -126 u.g.n. dotyczące działek ewidencyjnych [...], [...] i [...] obręb B. i m.in. nie ustalenie odszkodowania za zawarte w decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości polegającego na ustaleniu uprawnienia Spółki do wstępu na naszą nieruchomość w celu: wykonania w obszarze pasa technologicznego prac budowlano montażowych oraz innych czynności związanych z budową napowietrznej linii elektroenergetycznej oraz czynności związanych z konserwacją, usuwaniem awarii i eksploatacją przedmiotowej linii elektroenergetycznej;

4) § 43 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie

wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 r. Nr

207, poz. 2109 ze zm.) - dalej "rozporządzenie", poprzez nieuwzględnienie przez

organ przy określaniu odszkodowania za spadek wartości nieruchomości zajęte

pod inwestycję zmiany warunków korzystania z nieruchomości, zmiany przydatności użytkowej nieruchomości oraz skutków spowodowanych obowiązkiem udostępniania nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń;

5) art. 7, 77 § 1, 89, 107 § 3 k.p.a., polegająca na braku ustalenia stanu faktycznego

dotyczącego wysokości poniesionych szkód i zmniejszenia wartość nieruchomości.

W treści odwołania wskazano także, że rzeczoznawca majątkowy błędnie przyjął za podstawę wyceny grunty zajęte pod budowę inwestycji infrastrukturalnej a nie grunty rolne, ponieważ każdy inny sposób wyliczenia odszkodowania jest równoznaczny z pokrzywdzeniem właścicieli nieruchomości. Powyższe spowodowało znaczne zaniżenie odszkodowania.

Wojewoda P. decyzją z dnia [...] lutego 2017 r., nr[...], utrzymał w mocy pkt 1 i 2 zaskarżonej decyzji Starosty S. oraz uchylił pkt 3 tej decyzji i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji.

W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ odwoławczy w pierwszej kolejności omówił zasady ustalania odszkodowania z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i przytoczył w tym zakresie treść przepisów art. 128 ust. 4, art. 130 ust. 2, art. 134 ust. 1, art. 154 i art. 156 ust. 1 u.g.n. Dalej Wojewoda wskazał, że wysokość odszkodowania za szkody wynikłe z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości powinna obejmować dwa elementy: wartość poniesionych szkód oraz zmniejszenie wartości nieruchomości wskutek trwałego usytuowania na niej urządzeń przesyłowych. Przy czym ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

W toku prowadzonego postępowania odwoławczego organ II instancji zwrócił się do rzeczoznawcy majątkowej, która sporządziła operat szacunkowy w niniejszej sprawie o zajęcie stanowiska wobec zarzutów podniesionych przez Skarżącego w odwołaniu oraz w uzupełnieniu odwołania.

Biegła odnosząc się do zarzutów Skarżących stwierdziła, że powierzchnia pasa technologicznego i przebieg dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej na poszczególnych działkach objętych wyceną określono w decyzji Starosty S. z dnia [...] listopada 2014 r. Zgodnie z ww. decyzją wskazany przebieg linii, posadowienie 1/5 części słupa na działce nr [...] jak i szerokość pasa technologicznego stanowi minimalne niezbędne obciążenie nieruchomości. W Dziale III Ksiąg Wieczystych Nr [...]i Nr [...]dokonano wpisów w zakresie ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości wskazując numer działki, długość odcinka pasa technologicznego oraz powierzchnię pasa technologicznego.

Ponadto biegła przy obliczaniu wartości o jaką zmniejszyła się nieruchomość posłużyła się wzorami (s. 39 operatu), w których ujęta jest m.in. powierzchnia pasa ograniczonego sposobu korzystania jak i powierzchnia nieruchomości.

Jako niezasadny organ uznał również zarzut dotyczący naruszenia § 43 ust. 3 rozporządzenia, a w szczególności pkt 4 tego przepisu. Wyjaśnił, że przy określaniu zmniejszenia wartości nieruchomości skutki spowodowane obowiązkiem udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n., uwzględnia się dopiero po wystąpieniu szkody (w tym zakresie organ powołał się na wyrok WSA w Szczecinie z dnia 19 maja 2016 r., sygn. akt II SA/Sz 45/16). Organ zwrócił uwagę, że zdaniem biegłej skutki udostępnienia są niemożliwe do ustalenia na podstawie cen transakcyjnych nieruchomości obciążonych urządzeniami przesyłowymi.

Ponadto, wbrew twierdzeniom Skarżących, Wojewoda P. podniósł, że nie jest mu znany żaden przepis, zgodnie z którym w przypadku gruntów rolnych pomijany jest pkt 1 -2 ust. 3 § 43 rozporządzenia, jak również trudno jest wywieść taką interpretację z aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Zmiana warunków korzystania z nieruchomości oraz zmiana przydatności użytkowej nieruchomości może także nastąpić na nieruchomości rolnej jednak każdy przypadek trzeba rozważyć indywidualnie. W ocenie organu drugiej instancji w tym konkretnym przypadku nie nastąpiła zmiana warunków korzystania z nieruchomości oraz zmiana przydatności użytkowej nieruchomości. Przedmiotowa nieruchomość jest nadal nieruchomością rolną a usytuowanie na jednej z działek 1/5 słupa nie wpływa

w żaden sposób na warunki korzystania oraz przydatność użytkową nieruchomości.

Organ podkreślił również, że zmniejszenia wartości w wyniku zrealizowanej inwestycji nie można utożsamiać z ograniczeniami wynikającymi z planu zagospodarowania przestrzennego, który niezależnie od tego, kiedy zostanie zrealizowany, może ograniczać możliwość korzystania z danej nieruchomości, a co za tym idzie zmniejsza jej wartość. Roszczenia o odszkodowanie z tytułu szkody lokalizacyjnej można dochodzić od gminy na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Wojewoda P. stwierdził jednocześnie, że w przypadku, gdy Skarżący mieli zastrzeżenia co do rzetelności i prawidłowości wykonania przez rzeczoznawcę majątkowego operatu szacunkowego, mogli skorzystać z możliwości oceny operatu przez organizację zawodową rzeczoznawców majątkowych w celu skontrolowania prawidłowości sporządzenia tego operatu - do czego uprawniony był na mocy art. 157 u.g.n.

W konkluzji zaskarżonej decyzji organ uznał, iż operat szacunkowy sporządzony w sprawie nie zawiera błędów ani niejasności, które nie pozwoliłyby na uznanie go za dowód w sprawie. Wszelkie czynniki wpływające na wartość nieruchomości zostały szczegółowo przeanalizowane i uzasadniają stanowisko, że ustalona kwota odszkodowania za szkody powstałe wskutek założenia

i przeprowadzenia przez nieruchomość oznaczona jako działki o nr geod. [...],[...]

i [...] jest prawidłowa.

Końcowo Wojewoda P.wyjaśnił, że z uwagi na cofnięcie przez Spółkę wniosku o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności postępowanie w tym zakresie stało się bezprzedmiotowe, dlatego też decyzję organu I instancji w części dotyczącej nadania ww. rygoru należało uchylić i umorzyć w tym zakresie postępowanie przed organem pierwszej instancji.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Białymstoku złożyli Skarżący zarzucając jej:

I) naruszenie przepisów prawa materialnego:

1) art. 124 ust. 4-7 i art. 128 ust. 4 u.g.n., poprzez błędne uznanie, że naliczone

w tym trybie odszkodowanie za szkody, dotyczy tylko odszkodowania za szkody tymczasowe i utratę wartości nieruchomości w części pokrywającej się z pasem technicznym, podczas gdy odszkodowanie to powinno obejmować wszystkie szkody wynikające z założenia i przeprowadzenia linii elektroenergetycznej, w tym obniżenie wartości całej nieruchomości, a nie tylko pasa technicznego oraz wartość odszkodowania za obciążenie nieruchomości de facto służebnością przesyłu,

2) art. 130 ust. 1 i 2 w zw. art. 134 ust. 1 i 2 w zw. z art. 128 u.g.n., poprzez

oparcie się przy ustalaniu odszkodowania na operacie, który obarczony jest

licznymi błędami i nie określa wartości rynkowej nieruchomości oraz poniesionej szkody związanej z posadowieniem na działce linii energetycznej, a w konsekwencji ustalenie odszkodowania na poziomie nieodzwierciedlającym wartości poniesionej szkody i wywłaszczonych praw,

3) art. 4 pkt 1 u.g.n., poprzez uznanie, że w skład nieruchomości gruntowej jaką jest

działka o nr geod. [...] nie wchodzą usytuowane na niej budynki. Działka [...]

to nie tylko niezabudowany pas technologiczny;

II. naruszenie przepisów prawa procesowego:

1) art. 6, 7, 8, 10, 77 § 1 k.p.a., poprzez brak wszechstronnego i należytego wyjaśnienia sprawy, dokonanie wybiórczej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, naruszenie obowiązującej zasady działania w granicach i na podstawie prawa, błędne ustalenie stanu faktycznego oraz zaniechanie podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, naruszenie zasady postępowania w odpowiedni sposób prowadzący do

pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa i konieczności wydania

decyzji bez naruszenia prawa,

2) art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i 107 § 3 k.p.a., poprzez niedokonanie przez organy

I i II instancji pełnej oceny materiału dowodowego i braku odniesienia się

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji do podniesionych przez stronę zarzutów

i wniosków, w szczególności zaś do braku krytycznej oceny sporządzonego

w toku postępowania operatu szacunkowego,

3) § 43 ust. 3 cyt. rozporządzenia, poprzez wydanie przez organ decyzji na podstawie operatu szacunkowego, który nie odnosi się do wszystkich czynników

wymienionych w powołanym przepisie, a znacząco wpływających na wysokość odszkodowania,

4) art. 75 § 1 k.p.a. i art. 89 § 2 k.p.a. poprzez zaniechanie przez organ l instancji

przeprowadzenia rozprawy administracyjnej z udziałem biegłej, która opracowała operat szacunkowy w celu wyjaśnienia w toku tej rozprawy zarzutów podnoszonych w pismach kierowanych do organu w trakcie toczącego się postępowania, albowiem żadne wyjaśnienia biegłej nie stanowi; wyczerpującej i uzasadnionej merytorycznie odpowiedzi na podnoszonym zarzuty;

5) art. 10 k.p.a. w zw. z art. 8 k.p.a. poprzez nierozważenie zarzutów podniesionych w postępowaniu administracyjnym, a dotyczących operatu szacunkowego, opracowanego przez biegłą powołaną w niniejszej sprawie i stanowiącego główny dowód w ustaleniu naszego prawa do odszkodowania i jego wypłaty, co skutkowało naruszeniem prawa do czynnego udziału w sprawie oraz zasady pogłębiania zaufania obywateli do państwa,

6) art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. i 138 § 2 k.p.a. poprzez brak zmiany przez Wojewodę P. decyzji organu I instancji lub też brak uchylenia jej i przekazami Staroście S. do ponownego rozpoznania, mimo że decyzja organu l instancji narusza zarówno przepisy prawa materialnego jak i procesowego,

7) art. 13 k.p.a., poprzez uznanie przez Wojewodę P., że wydanie decyzji o odszkodowaniu jest obligatoryjne. Organ nie rozważył możliwość przeprowadzenia mediacji w zakresie odszkodowań. W ramach postępowania odszkodowawczego organy powinny realizować wyrażoną zasadę nakłaniani; stron do zawarcia ugody administracyjnej. Rozstrzygniecie odszkodowana decyzją administracyjną powinno być ostatecznością. Ugodowe załatwianie sprawy realizuje postulały rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy R(2001)9 z 5 września 2001 r. o alternatywnych środkach rozstrzygania sporów miedzy organami administracji a stronami prywatnymi. Obecnie obowiązująca konstrukcja ugody administracyjnej została wprowadzona do k.p.a. w 1980 r. Szczegółowy tryb postępowania jest uregulowany w art.114-122 k.p.a. Zdaniem Skarżących za zawarciem ugody przemawiał charakter prowadzonej sprawy, ponieważ ugoda uprościłaby i przyspieszyłaby postępowanie odszkodowawcze, a najistotniejsze, nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

W przypadku zawarcia ugody w toku postępowania odwoławczego z dniem,

w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w postanowieniu. Skarżący podnoszą, że pomimo iż wnieśli do Wojewody P. o podjęcie mediacji, ze względu na to że są, dysponentem przysługującego roszczenia, organ w swej decyzji odmówił prawa do ugodowego rozstrzygnięcia sprawy stwierdzając, że wydanie decyzji jest obligatoryjne.

Ponadto Skarżący zarzucili naruszenie art. 1 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonego w dniu 20 marca 1952 r., a ratyfikowanego przez Polskę w dniu 10 października 1994 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 26, poz. 175) oraz art. 21 i art. 64 Konstytucji RP dotyczących ochrony prawa własności, poprzez ustalenie zaskarżoną decyzją odszkodowania nieodpowiadającego wartości poniesionych szkód na skutek założenia i prowadzenia linii elektroenergetycznej przez nieruchomość, a w konsekwencji dokonanie wywłaszczenia bez zapewnienia słusznego odszkodowania.

W uzasadnieniu skargi Skarżący podnieśli, że operat szacunkowy jest wadliwy. Wskazali, że biegła nie zastosowała przy wycenie całej nieruchomości, tylko jej część oraz, że nie oszacowała szkody wynikłej z art. 36 u.p.z.p. Zaznaczyli, że rzeczoznawca nie dokonała porównania wartości nieruchomości nieobciążonej linią 2x 400 kV z wartością nieruchomości obciążonej. Podnieśli, że zgodnie z art. 130 ust. 1 u.g.n. w operacie szacunkowym winno być ustalone przeznaczenie nieruchomości na dzień wydania decyzji o ograniczeniu a nie sposób jej użytkowania. Zarządzenie zastępcze Wojewody P. w sprawie miejskiego planu zagospodarowania przestrzennego dla linii 2x 400 kV niewątpliwie przeznaczyło 70 metrowy pas-czyli ponad 3 ha ich ziemi pod budowę linii, a nie jak wyceniono w operacie szacunkowym na cele rolnicze. Zarzucili, że rzeczoznawca nie wzięła pod uwagę w operacie szacunkowym i nie wyceniła szkód, wymienionych przez nią w dziale 3.2 szkody trwałe. Ponadto podnieśli, że rzeczoznawca w operacie ograniczyła analizę transakcji sprzedaży nieruchomości rolnych do gruntów przeznaczonych na cele rolne, wyłączając ze zbioru analizowanych nieruchomości, nieruchomości zabudowane. Ponadto rzeczoznawca w żaden sposób nie uzasadnił dlaczego do porównań wzięła zbiór 3 transakcji, w sytuacji gdy przepis prawa wymaga co najmniej 11 transakcji. Wskazali, że na str. 39 operatu błędnie wpisano normę PN-EN-50341-1:2005, winno być PN-EN-50341-1:2013-03.

W oparciu o powyższe zarzuty Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji organu II instancji i organu I instancji w całości, wstrzymanie wykonania ww. decyzji, przeprowadzenie postępowania mediacyjnego, ustalenie wpisu stałego oraz o zasądzenie na rzecz Skarżących kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2017 r. tutejszy Sąd umorzył postępowanie sądowe wywołane skargą H. W.

Pismem procesowym z dnia 10 października 2017 r. pełnomocnik uczestnika postępowania P. S. E. S.A. w K.– J. wniósł o jej oddalenie oraz o oddalenie wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego.

Podczas rozprawy w dniu 28 listopada 2017 r. Sąd postanowił oddalić wniosek o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego z uwagi na brak przesłanek dla takiego postepowania. Ponadto pełnomocnik Skarżących podniósł, że stwierdzenie zawarte na stronie 38 operatu szacunkowego "pierwszy i drugi czynnik w przypadku gruntów rolnych jest omijany" nie zostało w żaden sposób wyjaśnione dlaczego dwa inne czynniki nie są brane pod uwagę. Wskazuje, że podane na stronie 39 operatu norma PM jest normą nieobowiązującą, tzn. że nie jest to przepis prawa powszechnie obowiązującego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Skarga jest niezasadna i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm., dalej: "p.p.s.a.") sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, stosując środki przewidziane w ustawie. Natomiast stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem postępowania było ustalenie odszkodowania za szkody wynikłe z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Przysługuje ono uprawnionemu podmiotowi na mocy z art. 128 ust. 4 w zw. z art. 124 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r., poz. 2147, dalej: "u.g.n."). Zgodnie z art. 128 ust. 4 u.g.n., odszkodowanie to powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Stosownie zaś do art. 130 ust. 2 u.g.n., ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi, z zastrzeżeniem art. 135, wartość rynkowa nieruchomości (zob. art. 134 ust. 1 u.g.n.). Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się

w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami

(art. 134 ust. 2 u.g.n.). Stosownie natomiast do art. 154 ust. 1 u.g.n., wyboru właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stan nieruchomości oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych.

Szczegółowe zasady wyceny nieruchomości przeznaczonych dla różnych celów, jako przedmiotu różnych praw oraz w zależności od rodzaju nieruchomości i jej przeznaczenia, reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września

2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109), a w szczególności istotny dla rozstrzygnięcia tej sprawy § 43 ust. 1 tego aktu stanowiący, że przy określaniu wartości poniesionych szkód na nieruchomości, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy, uwzględnia się w szczególności: (1) stan zagospodarowania nieruchomości na dzień wydania decyzji odpowiednio o wywłaszczeniu, ograniczeniu sposobu korzystania albo zezwoleniu na czasowe zajęcie nieruchomości oraz stan zagospodarowania nieruchomości na dzień zakończenia działań uzasadniających wydanie tej decyzji; (2) utratę pożytków w okresie od dnia wydania decyzji do dnia zakończenia działań uzasadniających jej wydanie. Z kolei z § 43 ust. 3 rozporządzenia wynika, że przy określaniu zmniejszenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 ustawy, uwzględnia się: (1) zmianę warunków korzystania z nieruchomości; (2) zmianę przydatności użytkowej nieruchomości; (3) trwałe ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości; (4) skutki spowodowane obowiązkiem udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n.

W tym miejscu podkreślenia wymaga, że operat szacunkowy jest istotnym dowodem w sprawie dotyczącej ustalenia odszkodowania za szkody wynikłe

z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Jest to dowód z opinii biegłego, który podlega ocenie jak każdy inny dowód w sprawie, z tym jednak zastrzeżeniem, że ani organ, ani sąd administracyjny nie mogą ingerować w merytoryczną część operatu, gdyż nie dysponują wiadomościami specjalnymi, które posiada biegły. Rzeczą organów jest zbadanie, czy operat szacunkowy został sporządzony zgodnie z przepisami, czy opiera się na prawidłowych danych dotyczących szacowanej nieruchomości oraz czy jest logiczny i zupełny. Jest to ważny element zebrania, rozpatrzenia i oceny dowodu w postaci takiego operatu (art. 77 § 1 k.p.a. i art. 80 k.p.a.).

Zdaniem Sądu, przedmiotowy operat szacunkowy pod względem jego formy, jak też metody i techniki szacowania, sporządzony został zgodnie z przepisami prawa. Jest on zupełny i logicznie wskazuje poszczególne etapy wyceny. Zastosowanie przyjętego podejścia wyceny i jej metody zostało opisane i uzasadnione. Dostrzeżone przez stronę skarżącą i organ uchybienia i niedopatrzenia nie miały wpływu na końcową pozytywną ocenę tego operatu. Organy zasadnie więc uznały, że wycena przedmiotowej nieruchomości została wykonana prawidłowo.

Sąd nie podziela zarzutu skargi dotyczącego naruszenia art. 6 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 8 k.p.a., art. 10 k.p.a., art. 11 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a., art. 80 k.p.a. i art. 107 § 3 k.p.a. Wskazane przepisy nakazują organom wyjaśnienie istotnych kwestii po wyczerpującym zebraniu, rozpatrzeniu i ocenie całego materiału dowodowego oraz kierowanie się przy tym zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, a ponadto elementy powyższe mają znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji. Obowiązkiem każdego organu administracji jest bowiem wyczerpujące wskazanie okoliczności faktycznych i prawnych, którymi kierował się przy podejmowaniu rozstrzygnięcia, w szczególności uzasadnienie winno zawierać ocenę zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, dokonaną przez organ wykładnię stosowanych przepisów oraz ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa. Nieustalenie przez organy w ramach toczącego się postępowania lub pominięcie w uzasadnieniu decyzji okoliczności faktycznych, mogących mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, może stanowić przesłankę do uznania naruszenia przez organ przepisów o postępowaniu administracyjnym w stopniu wywierającym istotny wpływ na wynik sprawy.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, organy nie dopuściły się takiego naruszenia. Podstawowym dowodem w niniejszym postępowaniu był bowiem operat szacunkowy rzeczoznawcy majątkowego, w którym zawarto wszystkie kwestie potrzebne do wyliczenia szkody poniesionej przez stronę skarżącą w związku

z wybudowaniem przedmiotowej linii energetycznej. Stawianie w skardze zarzutów niewyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, wybiórczą ocenę materiału dowodowego, czy też naruszenie zasady działania w granicach prawa i na podstawie prawa, przy braku określenia, na czym naruszenia te miałyby polegać, uznać należy za gołosłowne.

Kwestią inną natomiast jest to, czy organy oceniając przedmiotowy operat szacunkowy zrobiły to z należytą starannością i czy odniosły się w pełni do stawianych przez stronę skarżącą temu operatowi, zarzutów. Sąd podziela częściowo zarzuty skarżących i dotyczące naruszenia art. 11 i art. 107 § 3 k.p.a. w zakresie takim, że organy nie odniosły się w pełni do zarzutów i ich wniosków. W szczególności uzasadnienie decyzji organu II instancji sprowadza się do przywołania zastosowanych przepisów i omówienia zasad odnoszących się do wyliczania odszkodowania oraz podtrzymania ustaleń organu I instancji. Brak jest w nim rozpoznania sprawy od początku, zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Pamiętać jednak trzeba, że zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. sąd może uwzględnić skargę tylko wtedy, gdy stwierdzi inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W sprawie niniejszej natomiast stwierdzone naruszenie takiego wpływu nie miało. Szczegółowa analiza w tym względzie nastąpi przy omawianiu zarzutów dotyczących prawa materialnego.

Jako niezasadny należy uznać zarzut dotyczący naruszenia art. 130 ust. 1 i 2 u.g.n. i art. 134 ust. 1 i 2 u.g.n., poprzez wydanie decyzji w oparciu

o błędny operat szacunkowy, który nie uwzględnił właściwej wartości rynkowej nieruchomości, jej stanu, położenia i sposobu użytkowania. Przeznaczenie nieruchomości w pasie technologicznym przedmiotowej linii zostało określone w obowiązującym Zarządzeniu Zastępczym Wojewody P. z dnia [...] lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na obszarze umożliwiającym realizację odcinka trasy dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk- granica Państwa na terenie Gminy B. (Dz. Urz. Woj. Podl. z 21 lipca 2014 r., poz. 2689). W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przebieg linii 400 kV w granicach działki nr geod. [...], [...] i [...]oznaczony jest symbolem R (teren rolniczy) i mieści się w granicach pasa technologicznego. W wyniku zrealizowania inwestycji, nie zmieniło się przeznaczenie nieruchomości. Powyższe wiązało organy i rzeczoznawcę majątkowego przy sporządzaniu operatu. Zresztą z zebranego materiału dowodowego wynika także, że przedmiotowy obszar jest użytkowany jako grunt orny. Organy precyzyjnie ustaliły także miejsce położenia nieruchomości strony skarżącej oraz przeznaczenie gruntów sąsiednich. Rzeczoznawca majątkowa wartość przedmiotowej nieruchomości określiła stosując metodę korygowania ceny średniej do ustalenia ceny 1 ha gruntów użytkowanych rolniczo oraz metodę porównywania nieruchomości parami do wyceny części gruntów związanych z zabudową i dojazdem do siedliska- przyjęła powierzchnię 1/5 działki nr [...]. Autor operatu dla oszacowania wartości rynkowej nieruchomości dokonała analizy transakcji nieruchomości (w okresie od 2014 r. do 2016 r., które zostały zamieszczone w tabeli na str. 29-30 oraz 32-34 operatu), położonych na terenie gminy Bakałarzewo i Raczki. Dokonując oceny rzeczoznawca zgodnie z obowiązującymi przepisami uwzględniła w szczególności rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie niezabudowanymi nieruchomościami gruntowymi o przeznaczeniu rolnym. Stąd też niezasadny jest zarzut, że rzeczoznawca wyliczając odszkodowanie powinien wziąć grunty zajęte pod budowę inwestycji, a nie grunty rolne.

Wprawdzie rzeczoznawca nie uzasadniła dlaczego do porównań wzięła zbiór 3 transakcji, w sytuacji gdy przepis prawa wymaga co najmniej 11 transakcji. W tym miejscu należy wskazać, że tylko przy metodzie korygowania ceny średniej do porównań przyjmuje się co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, które były przedmiotem obrotu rynkowego i dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości. W przedmiotowej sprawie rzeczoznawca w operacie przedstawiła wykaz kilkunastu transakcji na lokalnym rynku nieruchomości, podobnych (o zbliżonych cechach) do nieruchomości wycenianej.

Prawidłowo też rzeczoznawca, różnicując zakres ograniczeń w sposobie korzystania z gruntów w zależności od odległości linii powołała się na normę branżową. W tym miejscu Sąd pragnie wyjaśnić, że niewątpliwie wśród źródeł prawa powszechnie obowiązującego nie wymienia się norm branżowych. Jednakże tam gdzie jest wymagana wiedza specjalistyczna, a normy branżowe są w istocie normami wiedzy, to można się nimi posiłkować por. wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2012 r., opubl. II OSK 1467/11, opubl. CBOSA).

Ponadto Sąd nie podziela zarzutu dotyczącego naruszenia art. 21 i art. 64 Konstytucji RP, art. 1 Protokołu Nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 128 ust. 4 w zw. z art. 124 ust. 4 u.g.n. poprzez ustalenie odszkodowania nieodpowiadającego wartości poniesionych szkód na skutek założenia i przeprowadzenia linii elektroenergetycznej przez nieruchomość strony skarżącej. Odszkodowanie to zostało bowiem ustalone w sposób zgodny z prawem i w prawidłowej wysokości.

Sąd przychyla się do stanowiska organów, że w niniejszym postępowaniu należało szacować tylko szkody i utratę wartości nieruchomości ze względu na realizację inwestycji, a nie ze względu na objęcie nieruchomości strony skarżącej planem miejscowym, w którym zaznaczono przebieg przedmiotowej linii energetycznej. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2016 r., poz. 778), jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy: (1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo (2) wykupienia nieruchomości lub jej części. Jak trafnie podniesiono w wyroku NSA z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt II OSK 344/15, renta planistyczna ma wykazywać różnicę w wartości nieruchomości pomiędzy jej stanem przed zmianą bądź uchwaleniem nowego planu zagospodarowania przestrzennego i pomiędzy jej stanem po dokonaniu tej zmiany. Zmniejszenie zatem wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 u.g.n., nie powinno być utożsamiane z ograniczeniem możliwości inwestycyjnych wynikających ze wskazań miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co znajduje potwierdzenie w wyroku NSA z dnia 8 lutego 2000 r., sygn. akt I SA 356/99 oraz wyroku WSA w Białymstoku z dnia 27 stycznia 2017 r., sygn. akt II SA/Bk 807/16).

Sąd nie podziela także zarzutu odnośnie naruszenia przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami w zakresie przyjęcia do obliczeń tylko części nieruchomości w granicach pasa technologicznego zamiast całej nieruchomości. Podkreślenia wymaga, że powierzchnia pasa technologicznego i przebieg dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej na poszczególnych działkach objętych wyceną określono w decyzji Starosty S. z dnia [...] listopada

2014 r., nr[...]. Starosta ograniczył sposób korzystania

z przedmiotowej nieruchomości (działki o nr geod.: [...] o pow. [...] ha, [...]

o pow. [...] ha i [...] o pow. [...] ha), polegające na podwieszeniu napowietrznych przewodów linii elektroenergetycznej nad działką nr [...] na odcinku około [...] m, nad działką nr [...]na odcinku około 15 m, nad działką nr [...] na odcinku około [...] m i wysokości nie mniejszej niż [...]m od ziemi, wybudowanie 1/5 słupa na działce [...], a także na funkcjonowanie linii elektroenergetycznej 400 kV po jej wybudowaniu części ww. nieruchomości w obszarze pasa technologicznego o szerokości 70 m (po 35 m od osi linii w obie strony) o powierzchni: około [...]m2 - na działce nr [...], około [...]m2 - na działce nr [...], około [...] m2 - na działce

nr [...]. Zgodnie z ww. decyzją wskazany przebieg linii, posadowienie 1/5 części słupa na działce nr [....] jak i szerokość pasa technologicznego stanowi minimalne niezbędne obciążenie nieruchomości. W Dziale III Ksiąg Wieczystych Nr [...]i Nr [...]dokonano wpisów w zakresie ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości wskazując numer działki, długość odcinka pasa technologicznego oraz powierzchnię pasa technologicznego. Ponadto rzeczoznawca przy obliczaniu wartości o jaką zmniejszyła się nieruchomość posłużyła się wzorami (s. 39 operatu), w których ujęta jest m.in. powierzchnia pasa ograniczonego sposobu korzystania jak i powierzchnia nieruchomości. Słusznie zatem organy przyjęły w ślad za operatem rzeczoznawcy majątkowego, że w grę mogło wchodzić odszkodowanie liczone dla części nieruchomości, na której nastąpiło ograniczenie. Jak trafnie bowiem podniesiono w wyroku NSA z dnia 4 października 2016 r., sygn. akt I OSK 897/16, ustalanie odszkodowania z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości jest sytuacją szczególną, w której nie zawsze można brać pod uwagę całą nieruchomość, tak jak w przypadku wywłaszczenia nieruchomości polegającego na odjęciu tytułu własności. Istotna jest ta część nieruchomości, która została objęta ograniczeniem wynikającym z inwestycji liniowej.

Sąd nie podziela zarzutów skargi dotyczących składników wyliczonej szkody.

Jak trafnie wskazano w wyroku WSA w Szczecinie z dnia z dnia 19 maja 2016 r., sygn. akt II SA/Sz 45/16, odszkodowanie przewidziane w art. 128 ust. 4 w zw. z art. 124 u.g.n. nie ma charakteru cywilnoprawnego. Wszelkie kwestie związane ze sposobem ustalania wysokości przedmiotowego odszkodowania zostały wyczerpująco unormowane w rozdziale V dział III u.g.n. Regulacja tam zawarta nie przewiduje żadnego odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu cywilnego i nie daje podstaw do stosowania w drodze analogii rozwiązań cywilnoprawnych do instytucji prawa administracyjnego. Uszczerbek majątkowy (szkoda), jakiego doznaje właściciel na skutek ograniczenia jego prawa własności w trybie art. 124 u.g.n., jest wynikiem legalnego działania administracji, co w sposób oczywisty różni omawiane odszkodowanie od odszkodowania funkcjonującego w prawie cywilnym dotyczącego np. bezumownego korzystania z nieruchomości. Zauważenia też wymaga, że jak wskazano w postanowieniu SN z dnia 5 października 2016 r., sygn. akt III CSK 328/15, w razie otrzymania przez przedsiębiorcę przesyłowego na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami decyzji administracyjnej, przyznającej prawo wstępu i korzystania z cudzej nieruchomości, na której są posadowione urządzenia przesyłowe, nie jest potrzebne występowanie o ustanowienie służebności przesyłu, a nawet nie ma tytułu do ustanawiania wówczas takiej służebności, gdyż przedsiębiorca ma w postaci decyzji uprawnienie do ingerencji w cudze prawo własności w takim samym zakresie,

w jakim nastąpiłoby to na podstawie służebności. Decyzja administracyjna nie jest z kolei potrzebna, jeżeli właściciel nieruchomości wyrazi zgodę na odpłatne lub nieodpłatne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego

i zostaje zawarta między nim a właścicielem swoista umowa, podobna do użyczenia lub umowy najmu. W razie więc ustanowienia służebności przesyłu drogą umowy lub przez wydanie orzeczenia sądowego należy określić wynagrodzenie (art. 3852 k.c.),

a w wypadku decyzji administracyjnej, poprzedzonej zgodą właścicieli nieruchomości lub bez tej zgody, powinno zostać wypłacone odszkodowanie, określone również na drodze administracyjnej. Te ostanie odszkodowanie (w postępowaniu administracyjnym), z mocy art. 128 ust. 4 u.g.n., powinno odpowiadać tylko wartości poniesionych szkód, a ponadto, jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Z racji przedstawionych powyżej, w postępowaniu administracyjnym szkoda nie może być wyliczana w ten sam sposób jak wyliczane jest wynagrodzenie w postępowaniu cywilnym w sytuacji ustanowienia służebności przesyłu. Odszkodowanie administracyjne nie obejmuje więc m.in. rekompensaty za zgodę właściciela na funkcjonowanie linii energetycznej, z tytułu wpisania obciążenia do księgi wieczystej, czy też z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy rzeczoznawca majątkowa wyliczyła zarówno odszkodowanie związane z poniesionymi przez stronę skarżącą szkodami, posadowieniem 1/5 słupa kratowego odporowo-narożnego na działce nr [...], jak

i odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości. W zakresie pierwszej szkody biegła precyzyjnie określiła składniki odszkodowania (s. 38 - 42 operatu), które objęły odszkodowanie za utracone pożytki (zniszczoną kukurydzę oraz trawę kośną), odszkodowanie za rekultywację gruntu rolnego we własnym zakresie przez właściciela i odszkodowanie za szkody z powodu zmniejszenia zdolności poprodukcyjnej w okresie po rekultywacji. W zakresie czynnika trwałego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości biegła uznała, że on istnieje, a następnie dokonała jego analizy. Jeśli zaś chodzi o czynnik czwarty, tj. skutki spowodowane obowiązkiem udostępniania w przyszłości nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii linii elektroenergetycznej, to biegła wyjaśniła, że obciąża on nieruchomość, jednakże skutki udostępniania są niemożliwe do ustalenia na podstawie cen transakcyjnych nieruchomości obciążonych urządzeniami przesyłowymi.

Dalej biegła wyjaśniła, że wyliczenie zmniejszenia wartości nieruchomości jest możliwe poprzez zsumowanie cząstkowych wartości szkód, wg. § 43 ust. 3 rozporządzenia albo sposobem parametrycznym przy zachowaniu określonych wzorów, które wskazała i szczegółowo opisała. Analizując operat zauważyć można, że biegła odstąpiła od wyliczenia zmniejszenia wartości nieruchomości na podstawie czynników opisanych w § 43 ust. 3 pkt 1-4 rozporządzenia i przeszła na jej wyliczenie w oparciu o sposób parametryczny. Wskazała przy tym, że w przypadku działki nr [...] lokalizacja linii elektroenergetycznej wpływa na sposób korzystania z gruntu rolnego tylko w strefie oddziaływania linii, a zatem zastosowano wzór wskazany w operacie pod pkt b). Dalej biegła przeprowadziła analizę czynników wpływających na zmniejszenie wartości nieruchomości i dokonała wyliczenia tego zmniejszenia. Pośród przedstawionych czynników i współczynników wziętych do obliczeń, znalazł się i współczynnik Sz, którego wartość zwiększono o 20%, a który dotyczy skutków spowodowanych obowiązkiem udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów przewodów i urządzeń, stosownie do art. 124 ust. 6 u.g.h. Prawidłowo też biegła wyliczyła szkodę z tytułu posadowienia na działce nr [...] 1/5 słupa kratowego odporowo-narożnego na kwotę 1000 zł, przyjmując zasadę, że wysokość ta winna odpowiadać wysokości odszkodowań określanych ustalanych w umowach notarialnych, zawieranych z właścicielami gruntów rolnych na linii elektroenergetycznej 400 kV Ełk – granica Państwa w okresie 2 lat od daty wyceny (s. 40-41).

Za niezasadny Sąd uznał zarzut naruszenia art. 4 pkt 1 u.g.n., że w skład nieruchomości gruntowej jaką jest działka nr geod. [...] nie wchodzą usytuowane na niej budynki. Na str. 14 operatu rzeczoznawca wyjaśniła bowiem, że działka nr [...] o pow. [...]ha, użytkowana jest rolniczo, ma dostęp do drogi żwirowej oraz, że na działce jest siedlisko rolnicze zlokalizowane w środkowej części działki. Odległość prostopadła skrajnych ścian budynków siedliska (budynki gospodarcze) od osi linii elektroenergetycznej 400 kV ustalona na podstawie wymiaru mapy wynosi około 196 m. Biegła wskazała również na składniki zabudowy siedliska.

Odnośnie zmniejszenia wartości nieruchomości na skutek ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości strona skarżąca podniosła, że rzeczoznawca bezpodstawnie pominęła przy określaniu zmniejszenia wartości nieruchomości pkt 1 i 2 ust. 3 § 43 rozporządzenia, twierdząc, iż pierwszy i drugi czynnik w przypadku gruntów rolnych jest pomijany. Niewątpliwie twierdzenia biegłej w tej mierze nie są spójne. Jak słusznie stwierdził organ odwoławczy, nie jest znany żaden przepis prawa, zgodnie z którym w przypadku gruntów rolnych pomijany jest punkt 1 i 2 § 43 ust. 3 rozporządzenia, jak również trudno jest wywieść taką interpretację z aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Dodał, że zmiana warunków korzystania z nieruchomości oraz zmiana przydatności użytkowej nieruchomości może nastąpić również w odniesieniu do gruntów rolnych, jednak każdy przypadek trzeba rozważyć indywidualnie. Wprawdzie biegła najpierw na str. 38 operatu wskazuje, że w przypadku zmniejszenia wartości nieruchomości na skutek budowy nowych urządzeń należy dokonać analizy wpływu wszystkich 4 czynników wymienionych w § 43 ust. 3 pkt 1-4, a następnie pisze, że czynnik pierwszy i drugi w przypadku gruntów rolnych jest pomijany, to jednak w konsekwencji bierze pod uwagę wszystkie czynniki z § 43 ust. 3 rozporządzenia. Na str. 39 operatu biegła przy obliczaniu wartości o jaką zmniejszyła się nieruchomość posłużyła się wzorami, w których ujęta jest m.in. powierzchnia pasa ograniczonego sposobu korzystania jak i powierzchnia nieruchomości. W ocenie Sądu prawidłowe jest zatem stanowisko Wojewody, że w tym konkretnym przypadku nie nastąpiła zmiana warunków korzystania z nieruchomości oraz zmiana przydatności użytkowej gruntów. Przedmiotowa nieruchomość nadal jest bowiem nieruchomością rolną.

Zdaniem Sądu strona skarżąca nieprawidłowo interpretuje przyjętą przez biegłą metodę szacowania i dokonane wyliczenia. Twierdzą oni, że odszkodowanie powinno obejmować wszystkie szkody wynikające z założenia i przeprowadzenia linii elektroenergetycznej, a nie tylko szkody tymczasowe i utratę wartości nieruchomości. Podkreślenia wymaga, że wprawdzie z art. 124 ust. 4 u.g.n. wynika, że wartość poniesionych szkód spowodowanych działaniami, o których mowa w art. 124 ust. 6 u.g.n., określa się po wystąpieniu szkody, ale przepis ten dotyczy innej kwestii niż określanie na mocy § 43 ust. 3 pkt 4 rozporządzenia, zmniejszenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 u.g.n., w którym uwzględnia się m.in. skutki spowodowane obowiązkiem udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów

i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 ustawy. Skutki te, o ile zaistnieją, muszą zostać wyliczone przy określeniu obniżenia wartości nieruchomości. Natomiast rzeczywiste każdorazowe wyrządzenie szkód spowodowanych działaniami, o których mowa w art. 124 ust. 6 u.g.n., określone będzie po wystąpieniu szkody i rodzić będzie odpowiedzialność odszkodowawczą względem osoby uprawnionej – w tym przypadku strony skarżącej - będących właścicielami nieruchomości.

Ponadto z Zarządzenia Zastępczego Wojewody obejmującego przedmiotowe działki, wynika jednoznacznie, że w pasie technologicznym mają one przeznaczenie gruntów rolnych. Ani sam przebieg nad tymi działkami przedmiotowej linii (ze względu na wysokość linii nad ziemią), ani oddziaływanie linii polem elektromagnetycznym, nijak nie wpłynie na możliwość wykorzystywania tych działek w pasie technologicznym i tym bardziej poza tym pasem, zgodnie z dotychczasowym ich przeznaczeniem, czyli jako działek rolnych. Zauważenia przy tym wymaga, że zanim powstała przedmiotowa inwestycja, inwestor musiał uzyskać pozytywną decyzję o warunkach środowiskowych, w której były rozważane kwestie oddziaływania tej linii energetycznej (por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 27 stycznia 2017 r., sygn. akt II SA/Bk 807/16, opubl. CBOSA). Ponadto, jak stwierdził sąd w powyższej sprawie, a skład niniejszy Sądu podziela to stanowisko, zakres oddziaływania inwestycji energetycznych na środowisko nie może być elementem odszkodowania ustalonego w tej sprawie. Z kolei pozostałe ograniczenia wynikające z istnienia linii i utrudnienia z tym związane zostały przewidziane w planie miejscowym i nie mogą być przedmiotem analizy w sprawie niniejszej.

Sąd podziela natomiast stanowisko organu odwoławczego, że operat szacunkowy stanowi sformalizowaną prawnie opinię rzeczoznawcy majątkowego wydawaną w zakresie posiadanych przez niego wiadomości specjalnych odnośnie szacowania nieruchomości, a zatem ocena operatu szacunkowego przez organ administracji nie jest możliwa w takim zakresie, w jakim miałaby dotyczyć wiadomości specjalnych. Również ustawowy zakres kontroli legalności rozstrzygnięć administracyjnych przypisany sądowi administracyjnemu nie obejmuje weryfikacji wiadomości specjalnych rzeczoznawcy majątkowego jakie składają się na sporządzony w danej sprawie operat szacunkowy (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 stycznia 2013 r., sygn. akt I SA/Wa 2068/12). A zatem zakwestionowanie operatu szacunkowego i opartych na nim decyzji administracyjnych nie może być wynikiem zakwestionowania wyboru dokonanego przez rzeczoznawcę,

a zdeterminowanego jego wiedzą fachową i uargumentowanego, gdyż taki wybór rzeczoznawcy mieści się w granicach prawa (por. wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2016 r., sygn. akt I OSK 229/15). Powyższe w ocenie niniejszego składu orzekającego oznacza, że ani organy administracji publicznej orzekające w sprawie, ani obecnie Sąd, nie są uprawnione do podważenia metody i sposobu wyliczenia odszkodowania dokonanego przez rzeczoznawcę majątkowego.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy oba organy uznały, że operat został sporządzony prawidłowo i nie było potrzeby występowania przez nie do organizacji zawodowej rzeczoznawców o jego ocenę. W ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania, że działaniem tym naruszyły one przepisy postępowania i że mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Tym bardziej, że strona skarżąca także nie wystąpiła do wskazanej organizacji o taką ocenę, ani nie przedłożyła też żadnej innej opinii, która dawałaby podstawę do przyjęcia, że sporządzony operat dotknięty jest jakimiś wadami merytorycznymi.

Jako niezasadny należy także uznać zarzut dotyczący naruszenia art. 138 § 1 pkt 2 i art. 138 § 2 k.p.a. Niniejsza sprawa została wyjaśniona wystarczająco do rozstrzygnięcia i nie było potrzeby prowadzenia dalszych wyjaśnień, nie było też

i potrzeby uchylania decyzji organu I instancji. Wbrew zarzutom skargi nie doszło również do naruszenia art. 13, art. 75 § 1 i art. 89 § 2 k.p.a.

Reasumując, zdaniem Sądu, podniesione w skardze zarzuty okazały się niezasadne, gdyż postępowanie przed organami, mimo wykazanych przez Sąd naruszeń, zostało przeprowadzone w sposób na tyle wyczerpujący, że wystarczyło to do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Właściwie zgromadzono i oceniono także materiał dowodowy. Prawidłowo również zinterpretowano, mające zastosowanie w sprawie, przepisy. Sąd nie doszukał się też innych naruszeń przepisów prawa materialnego, czy procesowego, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonych decyzji.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 151 p.p.s.a., należało orzec jak w sentencji.