Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka Protokolant: starszy asystent sędziego A. S. po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2019 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 listopada 2016 r. sygn. akt II SA/Gl 709/16 w sprawie ze skargi A. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] w przedmiocie uprawnienia do kierowania pojazdami oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 14 listopada 2016 r., sygn. akt II SA/Gl 709/16 oddalił skargę A. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] w przedmiocie uprawnienia do kierowania pojazdami.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne:

Decyzją z dnia [...] lutego 2016 r. Marszałek Województwa [...] unieważnił egzamin praktyczny na kategorię "B" prawa jazdy prowadzony w dniu 29 grudnia 2014 r. wobec ubiegającej się o prawo jazdy P. D.. Egzamin odbywał się w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w C. a egzaminatorem był A. C. Uzasadniając swe rozstrzygnięcie organ wyjaśnił, że przyczyną negatywnego wyniku egzaminu było dwukrotne nieprawidłowe wykonanie zadania wskazanego w pozycji 8 tabeli nr 7 załącznika nr 2 do rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz.U. z 2012 r., poz. 995 ze zm.), dalej: rozporządzenie): przejazd przez skrzyżowania, na których ruch odbywa się wokół wyspy. Błędne wykonanie zadania, zdaniem egzaminatora, polegało na tym, że osoba egzaminowana dojeżdżając do ronda nie włączyła lewego kierunkowskazu.

W ocenie Marszałka Województwa [...] (dalej: Marszałek), stanowisko egzaminatora co do prawidłowości wykonanego zadania było błędne. Skrzyżowanie z ruchem okrężnym traktowane jest tak jak zwykłe skrzyżowanie. Ustawodawca nie reguluje zasad sygnalizowania związanych z ruchem na skrzyżowaniach. Przepis art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym stanowi, że kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności, w szczególności obowiązany jest zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru. Jak zauważa organ, w kontekście braku wyraźnego przepisu w tym względzie, sygnalizowanie wjazdu na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym lewym kierunkowskazem manewru skrętu w lewo ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Brak było zatem podstaw do przyjęcia przez egzaminatora, że egzaminowana nieprawidłowo wykonała zadanie, a tym samym do uznania jej egzaminu za zakończony wynikiem negatywnym.

W konsekwencji, zdaniem Marszałka, egzamin państwowy był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na jego wynik, co w świetle art. 72 ust. 1 pkt. 2 u.k.p., stanowiło podstawę jego unieważnienia.

Odwołanie od tej decyzji złożył egzaminator.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r. utrzymało skarżoną decyzję w mocy uznając, iż ocena zaistniałej sytuacji dokonana przez organ I instancji jest prawidłowa. Kolegium podkreśliło, że zgodnie z § 36 rozporządzenia Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393) znak C-12 "ruch okrężny" oznacza, że na skrzyżowaniu ruch odbywa się ruchem okrężnym dookoła wyspy lub placu w kierunku wskazanym na znaku. Współwystępowanie tego znaku ze znakiem A-7 "ustąp pierwszeństwa przejazdu" skutkuje tym, że wjeżdżający jest zobowiązany do ustąpienia pierwszeństwa przejazdu pojazdom znajdującym się już na skrzyżowaniu. Nie zmienia to tego, że ruch odbywa się dalej w kierunku wskazanym znakiem C-12. Czyli przy wjeździe na skrzyżowanie o ruchu okrężnym nie następuje zmiana kierunku jazdy i brak podstaw by taki manewr sygnalizować.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem A. C. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Odpowiadając na skargę organ administracji podtrzymał swe stanowisko wnosząc o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał skargę za nieuzasadnioną i oddalił ją na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (P.p.s.a.). Sąd I instancji wskazał, że w rozpatrywanej sprawie jako podstawę unieważnienia egzaminu potraktowano normę zawartą w art. 72 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2016 r., poz. 267 ze zm., dalej: u.k.p.), a więc przeprowadzenie egzaminu w sposób niezgodny z przepisami ustawy, z takim skutkiem, że ta "niezgodność z przepisami" miała wpływ na jego wynik. Unieważnienie egzaminu państwowego na tej podstawie prawnej wymaga spełnienia dwu podstawowych przesłanek: po pierwsze – wykazania, że egzamin był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, przy czym pojęciem "przepisy ustawy" należy także objąć inne przepisy prawa zawarte w aktach wykonawczych do ustawy (w szczególności w rozporządzeniach), zaś niezgodność z przepisami traktować trzeba jako uchybienie tak materialne jak i procesowe; po wtóre - uchybienie takie powinno mieć charakter istotny, a więc wpływać na wynik egzaminu (przesądzać o takim, a nie innym wyniku).

Zasady przeprowadzania egzaminu regulowały przepisy rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz.U. z 2012 r., poz. 995 ze zm., dalej jako: rozporządzenie). W myśl § 28 ust. 2 pkt. a) rozporządzenia, osoba egzaminowana uzyskuje negatywny wynik części praktycznej egzaminu państwowego, jeżeli dwukrotnie nieprawidłowo wykonała to samo zadanie egzaminacyjne. Zgodnie z § 23 ust. 1 pkt. 2 lit. a) rozporządzenia, część praktyczna egzaminu państwowego polega m.in. na wykonaniu, zgodnie z przepisami ruchu drogowego i techniką kierowania pojazdem, w ruchu drogowym zadań egzaminacyjnych: obejmujących, z zastrzeżeniem § 24 i § 25, co najmniej zadania określone w tabeli nr 7 załącznika nr 2 do rozporządzenia - w zakresie poszczególnych kategorii prawa jazdy.

Osoba egzaminowana miała do wykonania zadanie określone w pozycji 8 tabeli nr 7, określone jako: Przejazd przez skrzyżowania, na których ruch odbywa się wokół wyspy. Jak wynika z akt sprawy, egzaminowana dwukrotnie źle wykonała to zadanie ze względu na wjazd na skrzyżowanie z ruchem okrężnym bez wcześniejszej sygnalizacji zmiany kierunku jazdy lewym kierunkowskazem. W trakcie egzaminu praktycznego egzaminator wydał polecenie: "W lewo na skrzyżowaniu z ruchem okrężnym tj. drugi wyjazd.". W "Arkuszu przebiegu części praktycznej egzaminu państwowego" odnotowano: "2 x niesygnalizowana zmiana kierunku jazdy." W tej sytuacji egzaminator uznał, iż zachodzą podstawy do negatywnej oceny egzaminu w rozumieniu § 28 ust. 2 pkt. a) rozporządzenia.

W ocenie Sądu I instancji, o nieprawidłowym wykonaniu zadania egzaminacyjnego w rozumieniu art. § 28 ust. 2 pkt. a) rozporządzenia można mówić jedynie wtedy, kiedy tak samo zadanie, sformułowane przez egzaminatora, jak i jego ocena co do prawidłowości wykonania przez osobę egzaminowaną są zgodne z prawem, w szczególności z przepisami prawa o ruchu drogowym. Egzaminator nie ma w tym względzie uprawnień dyskrecjonalnych. Nawet jeśli uzna, że wykonanie określonego zadania jest nieprawidłowe z punku widzenia zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego, natomiast wykonanie to nie pozostaje sprzeczne z wzorcem ustanowionym przepisami prawa, to fakt taki nie może stanowić podstawy do negatywnej oceny egzaminu. Zatem nieprawidłowe wykonanie zadania to wykonanie niezgodne z normą prawną. Poszukując ustawowego (prawnego) wzorca prawidłowego wykonania zadania sformułowanego przez egzaminatora podczas przeprowadzania praktycznej części egzaminu na kategorię "B" w dniu 29 grudnia 2014 r. trzeba sięgnąć do art. 22 ust. 5 i art. 25 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym ( t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm., dalej: p.r.d.). Przepis art. 22 zamieszczony jest w Rozdziale 3 p.r.d. noszącym tytuł : "Ruch pojazdów", Oddział 4 "Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu". Stosownie do jego treści, kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności (ust. 1). Wykonując taki manewr jest obowiązany zbliżyć się: 1) do prawej krawędzi jezdni - jeżeli zamierza skręcić w prawo; 2) do środka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawędzi - jeżeli zamierza skręcić w lewo. Zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony (ust. 4). Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru. (ust. 5 p.r.d.).

Wobec powyższego Sąd I instancji uznał, że obowiązek sygnalizacji, o którym mowa w art. 22 ust. 5 p.r.d., powstaje w sytuacji, w której kierujący pojazdem wykonuje manewr zmiany kierunku jazdy lub zmienia pas ruchu. Należy zatem ustalić, czy wjazd na skrzyżowanie z ruchem okrężnym jest jednocześnie manewrem polegającym na zmianie kierunku ruchu. W myśl art. 25 p.r.d. kierujący pojazdem zbliżając się do skrzyżowania jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo. Sąd I instancji zauważył, że ustawa - Prawo o ruchu drogowym, nie wprowadza szczególnych wymogów dotyczących wjazdu na skrzyżowaniu z ruchem okrężnym. Jest ono skrzyżowaniem w rozumieniu art. 2 pkt 10 p.r.d. traktowane jako "przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną". Jednocześnie, jak wynika z § 55 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 124) tego rodzaju skrzyżowanie (rondo) zaliczane jest do skrzyżowań skanalizowanych, a więc takich, które zawierają co najmniej na jednym wlocie wyspę dzielącą lub środkowy pas dzielący.

Zdaniem Sądu I instancji, bliższa analiza przepisów p.r.d., przywołanych wyżej rozporządzeń oraz ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1440, dalej: u.d.p) wskazuje na to, że skrzyżowanie z ruchem okrężnym, podobnie jak skrzyżowanie zwykłe, stanowi część drogi publicznej. Przy takim ustaleniu, wjazd na rondo niczym nie różni się od wjazdu na część drogi prowadzącej po łuku, nawet jeśli ten łuk będzie przechodził w pętlę. Nie następuje w takim przypadku zmiana kierunku jazdy. Wobec tego należy uznać, że kierujący wjeżdżający na rondo z ruchem okrężnym z obowiązkiem ustąpienia pierwszeństwa porusza się po tej samej drodze publicznej i nie zmienia kierunku jazdy (w momencie wjazdu na rondo). Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i w ramach tej "szczególnej ostrożności" być może powinien sygnalizować wjazd na rondo w taki sposób, jak to przedstawia egzaminator (skarżący). Obowiązek taki nie wynika jednak wyraźnie z przepisów prawa, jest on wynikiem interpretacji norm regulujących ruch drogowy przez doktrynę oraz prowadzących szkolenia przygotowujące do egzaminu na prawo jazdy. Sąd I instancji nie zakwestionował tej interpretacji, stwierdził jedynie, że nie może być ona podstawą oceny prawidłowości zadania wykonywanego przez osobę egzaminowaną.

Biorąc powyższe pod uwagę WSA w Gliwicach uznał, iż ustalenia organów w zakresie braku zaistnienia przesłanek, o których mowa w § 28 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. znajdują pełne uzasadnienie. Skoro w rozpoznawanej sprawie podstawą uznania zadania za niewykonane, a w ślad za tym podstawą negatywnego wyniku egzaminu państwowego było niespełnienie przez osobę egzaminowana standardu niewynikającego z przepisów prawa, a jedynie z interpretacji, to tym samym zachodziła przesłanka unieważnienia egzaminu w oparciu o art. 72 ust. 1 pkt. 2 u.k.p. Egzamin był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na jego wynik.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł A. C. wnosząc o jego uchylenie w całości oraz uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, względnie - uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a w każdym przypadku - o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

I. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 141 § 4, art. 151 w zw. z art. 145 §1 pkt 1 lit. a) P.p.s.a. w zw. z powołanymi w ramach pkt II przepisami prawa materialnego, tj. art. 2 pkt 10, art. 3 ust. 1, art. 22 ust. 5, art. 25 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, art. 51 ust. 1 pkt 2, art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p. oraz przepisami rozporządzenia z dnia 13 lipca 2012 r. - § 28 ust. 2 pkt a), § 23 ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z załącznikiem nr 2 tabelką 7, pozycjami nr 8 i 20, poprzez niedostrzeżenie przez Sąd, iż zaskarżona decyzja naruszała powyższe przepisy prawa materialnego z powodów szczegółowo opisanych w pkt II zarzutów skargi kasacyjnej w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, co miało istotny wpływ na wynik sprawy sądowoadministracyjnej, ponieważ doprowadziło WSA do przekonania, iż kontrolowana decyzja nie narusza prawa, co skutkowało nieuchyleniem tej decyzji i oddaleniem skargi;

2. Art. 1 w zw. z art. 3 §1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 w zw. z art. 133 § 1, art. 134 § 1 w zw. z art. 141 § 1 P.p.s.a. poprzez dokonanie wadliwej kontroli zaskarżonej decyzji i wadliwe rozpoznanie skargi poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i wadliwe zidentyfikowanie istoty problemu;

wbrew twierdzeniu Sądu przedmiotem wątpliwości:

a. nie jest to "czy wjazd na skrzyżowanie z ruchem okrężnym jest jednocześnie manewrem polegającym na zmianie kierunku ruchu",

b. tylko to, czy pojechanie na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym w lewo (jednym ze zjazdów na lewo w stosunku do jezdni, którą wjeżdżamy na rondo) jest manewrem polegającym na zmianie kierunku jazdy, którego to zamiar kierujący pojazdem ma obowiązek sygnalizować zbliżając się do skrzyżowania (czyli przed wjazdem na rondo),

co miało istotny wpływ na wynik sprawy sądowoadministracyjnej, ponieważ skarżący nie kwestionuje tego, iż sam wjazd na skrzyżowanie z ruchem okrężnym nie jest manewrem polegającym na zmianie kierunku ruchu, problem rozbija się nie o sygnalizowanie kierunkowskazem samego wjazdu na rondo tylko o sygnalizowanie przed wjazdem na rondo zamiaru tego jak kierowca na tym rondzie się zachowa (skręci w prawo, w lewo czy pojedzie prosto), zatem wadliwe zidentyfikowanie istoty problemu musiało doprowadzić do oddalenia skargi;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 22 ust. 5 w zw. z art. 25 ust. 1 P.r.d. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że egzaminowana dojeżdżając do ronda nie miała obowiązku zasygnalizować lewym kierunkowskazem zamiaru pojechania na tym rondzie (skrzyżowaniu) w lewo;

2. § 28 ust 2 pkt a) rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w zw. z § 23 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. rozporządzenia w zw. z załącznikiem nr 2 tabelą 7, pozycje nr 8 i nr 20, art. 2 pkt 10, art. 3 ust. 1 P.r.d., art. 51 ust. 1 pkt 2 u.k.p. przez błędną, zawężającą wykładnię zawartego w nim pojęcia "nieprawidłowe wykonania zadania egzaminującego" (uzasadniającego negatywny wynik egzaminu), jako nieobejmującego, zdaniem Sądu, sytuacji gdy "wykonanie określonego zadania jest nieprawidłowe z punktu widzenia zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego, natomiast wykonanie to nie pozostaje w sprzeczności z wzorcem ustanowionym przepisami prawa", mimo iż taka zawężająca wykładnia stoi w sprzeczności z ogólną zasadą bezpieczeństwa w ruchu drogowym (art. 3 ust. 1 P.r.d.) oraz zakresem egzaminu praktycznego (art. 51 ust. 1 pkt 2 u.k.p.), który to polega także na sprawdzeniu umiejętności kierowcy w zakresie zgodnego z przepisami, a także bezpiecznego, sprawnego i nieutrudniającego innym uczestnikom ruchu poruszania się;

3. art. 72 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 4 u.k.p., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż egzamin był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidłości miały wpływ na jego wynik, a zatem zachodzą podstawy do jego unieważnienia;

co miało istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ doprowadziło do uznania, iż egzaminowana dojeżdżając do ronda nie miała obowiązku zasygnalizować lewym kierunkowskazem zamiaru pojechania na tym rondzie (skrzyżowaniu) w lewo, a zatem jej zachowanie było prawidłowe, a egzaminator niesłusznie zakończył egzamin wynikiem negatywnym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z treścią art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p. marszałek województwa, w drodze decyzji administracyjnej, unieważnia egzamin państwowy, jeżeli był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na jego wynik. W rozpoznawanej sprawie organy za niezgodną z przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym uznały ocenę egzaminatora o dwukrotnym nieprawidłowym wykonaniu przez osobę egzaminowaną polecenia skrętu w lewo na skrzyżowaniu z ruchem okrężnym, co zgodnie z § 28 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz.U. z 2012 r., poz. 995 ze zm), spowodowało uzyskanie negatywnego wyniku części praktycznej egzaminu. Obowiązek wykonania takich manewrów podczas egzaminu praktycznego wynika z § 23 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia (manewry wymienione w tabeli 7 załącznika nr 2 do rozporządzenia pod poz. 7 i 20). W analizowanym przypadku egzaminator uznał, że wjeżdżając na rondo egzaminowana miała obowiązek zasygnalizowania tego manewru lewym kierunkowskazem. Tej oceny nie podzieliły organy administracji, a za nimi Sąd I instancji, prawidłowo stwierdzając, że obowiązek sygnalizowania wjazdu na rondo w taki sposób nie wynika wyraźnie z przepisów prawa, stąd taka interpretacja nie może być podstawą oceny prawidłowości spornego zadania egzaminacyjnego.

Oceniając tę kwestię Sąd I instancji trafnie zauważył, że w ustawie Prawo o ruchu drogowym nie wprowadzono szczególnych wymogów dotyczących poruszania się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym. Jest ono skrzyżowaniem w rozumieniu art. 2 pkt 10 p.r.d. rozumianym jako "przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną". W świetle treści art. 25 ust. 1 p.r.d. kierujący pojazdem zbliżając się do skrzyżowania jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo. Jeśli zmienia kierunek jazdy jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru (art. 22 ust. 5 p.r.d.).

Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, że kierowcy którzy wjeżdżają na skrzyżowanie o ruchu okrężnym (zorganizowane zgodnie z dyspozycją znaku C-12) nie zmieniają kierunku jazdy, gdyż poruszają się w jedynym możliwym kierunku, zgodnie z przebiegiem drogi. Dlatego też przed wjazdem na rondo kierujący pojazdem nie ma obowiązku używania sygnalizatora. Dotyczy to także sytuacji, gdy kierujący pojazdem ma zamiar jego objechania (skrętu w lewo). Kierunkowskaz należy włączyć zawsze wtedy, gdy zmieniamy kierunek jazdy i istnieją inne, alternatywne możliwości jazdy w odmiennym kierunku. W momencie wjazdu na skrzyżowanie z ruchem okrężnym, takiej możliwości nie ma. Jedynie w sytuacji, gdy wjazd na takie skrzyżowanie jest połączony ze zmianą pasa ruchu (np. w przypadku konieczności ominięcia przeszkody, czy też zmiany pasa na samym skrzyżowaniu wielopasmowym) istnieje obowiązek sygnalizowania takiego manewru. Co do zasady, dopiero opuszczenie ronda jest zmianą kierunku ruchu, gdyż sam zjazd może odbyć się w jedną, ze zwykle wielu dostępnych dróg zjazdowych. Tak też przepisy te zinterpretował Sąd I instancji, dochodząc do trafnej konkluzji o braku podstaw prawnych do nakazu korzystania przez zdającą przy wjeżdżaniu na rondo z lewego kierunkowskazu, przy wykonywaniu polecenia "w lewo na skrzyżowaniu z ruchem okrężnym, tj. drugi wyjazd.". Z akt sprawy nie wynika również aby w tym konkretnym przypadku brak zasygnalizowania wskazanego manewru w sposób sugerowany przez egzaminatora, naruszał zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego. Załączony do akt materiał dowodowy, w tym również wyjaśnienia egzaminatora świadczą, że ocenił on zachowanie zdającej, przyjmując bezwzględną zasadę sygnalizowania przy wjeździe na rondo lewym kierunkowskazem, zamiaru jego opuszczenia lewym zjazdem. Jak już wyżej wskazano obowiązek taki nie wynika wprost z przepisów prawa, stąd brak takiej sygnalizacji sam w sobie nie mógł świadczyć o niepoprawnym wykonaniu zadania egzaminacyjnego. W realiach sprawy konieczność użycia lewego kierunkowskazu nie miała uzasadnienia także w przepisie art. 3 ust. 1 p.r.d. Nic bowiem nie wskazuje na to, że sytuacja na drodze była na tyle szczególna, że względy bezpieczeństwa wymagały od zdającej sygnalizowania tego manewru przed wjazdem na rondo. Posiadane przez egzaminatora uprawnienia dyskrecjonalne, pozwalające na sprawdzenie umiejętności osób poddających się egzaminowi na prawo jazdy w zakresie zgodnego z przepisami, bezpiecznego, energooszczędnego, sprawnego i nieutrudniającego innym uczestnikom ruchu poruszania się (oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 u.k.p.), nie uprawniają go do wystawienia oceny negatywnej wyłącznie z powodu niespełnienia standardu, który nie ma bezpośredniego oparcia w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, a nadto budzi wiele kontrowersji i nie jest jednoznacznie interpretowany. Tego rodzaju kryterium ocenne nie mogło więc przesądzić o zaistnieniu przesłanki określonej w § 28 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia, tj. dwukrotnego nieprawidłowego wykonania spornego zadania egzaminacyjnego. Stwierdzona w tym względzie nieprawidłowość miała ewidentny wpływ na wynik egzaminu, stąd istniały podstawy do jego unieważnienia w oparciu o art. 72 ust. 1 pkt 1 u.k.p. Z tego też powodu chybione są zarzuty zarówno dotyczące błędnej wykładni art. 22 ust. 5 w zw. z art. 25 ust. 1 P.r.d, § 28 ust 2 pkt a) rozporządzenia z dnia 13 lipca 2012 r. w zw. z § 23 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. rozporządzenia w zw. z załącznikiem nr 2 tabelą 7, pozycje nr 8 i nr 20, art. 2 pkt 10, art. 3 ust. 1 p.r.d., art. 51 ust. 1 pkt 2 u.k.p., jak i niewłaściwego zastosowania art. 72 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 4 u.k.p., a także naruszenia przepisów procesowych - art. 141 § 4, art. 151 w zw. z art. 145 §1 pkt 1 lit. a) P.p.s.a., który to zarzut został powiązany z ww. przepisami prawa materialnego.

Naczelny Sąd Administracyjny nie mógł także uwzględnić zarzutu naruszenia art. 1 w zw. z art. 3 § 1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 w zw. z art. 133 § 1, art. 134 § 1 w zw. z art. 141 § 1 P.p.s.a. poprzez dokonanie wadliwej kontroli zaskarżonej decyzji i wadliwe rozpoznanie skargi poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i wadliwe zidentyfikowanie istoty problemu. Wbrew bowiem twierdzeniom skarżącego kasacyjnie, Sąd I instancji trafnie zidentyfikował istotę rozpoznawanej sprawy, a następnie uzasadnił przyjęte w sprawie rozstrzygnięcie, poprzez szczegółową analizę przepisów prawnych pod kątem ustawowego wzorca prawidłowego wykonania spornego zadania egzaminacyjnego. Zatem nie można zasadnie twierdzić, że nie rozpoznano istoty sprawy. Natomiast zagadnienie prawidłowości interpretacji norm prawnych, może być jedynie przedmiotem zarzutu wywiedzionego w oparciu o podstawę kasacyjną wskazaną w art. 174 pkt 1 P.p.s.a., jednak wywiedzione w tym względzie zarzuty, okazały się niezasadne.

Z tych wszystkich przyczyn, wobec braku naruszeń prawa branych pod uwagę z urzędu, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną zgodnie z art. 184 P.p.s.a.