Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marek Leszczyński, Sędziowie asesor sądowy WSA Elżbieta Lemańska, sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Anna Makal, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 lipca 2019 r. sprawy ze skargi B. P. T. w S. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w B. z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] Naczelnik L. Urzędu Celno-Skarbowego w G., działający na podstawie art. 24 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 2 pkt 3, art. 7 ust. 2 pkt 1 lit. j., art. 26 ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (Dz.U. 2017 r., poz. 708, zwanej dalej: "ustawą SENT") nałożył na B. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą B. P. T. Usługi Transportowe z siedzibą w S., karę pieniężną w wysokości 10.000 zł za nieuzupełnienie przez przewoźnika danych w zgłoszeniu przewozu towaru z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium drugiego państwa członkowskiego, w zakresie danych dotyczących numeru zezwolenia drogowego, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w wyniku kontroli pojazdu o nr rejestracyjnym [...] wraz z naczepą ciężarową nr [...], kierowanego przez M. K., przeprowadzonej na byłym Drogowym Przejściu Granicznym w Ś. w dniu [...] lipca 2018 r. ustalono, że kontrolowanym zestawem pojazdów przewożony był, z Niemiec na Litwę, towar: FCV tabacco (tabaka) w ilości 21285 kg, klasyfikowany do kodu CN 2403. Ustalono, że przewoźnikiem był B. P. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą T. Usługi Transportowe z siedzibą w S. W toku kontroli kierujący ww. zestawem pojazdów przedstawił nr referencyjny [...], zaś po sprawdzeniu danych w systemie SENT i porównaniu ich z danymi zawartymi w dokumentach przewozowych, stwierdzono nieprawidłowości polegające na braku uzupełnienia przez przewoźnika danych dotyczących numeru zezwolenia drogowego, o którym mowa w art. 7 ust.2 pkt 1 lit. j. ustawy SENT. Powyższe ustalenia zawarto w protokole kontroli nr [...], podpisanym m.in. przez kierującego pojazdem, zaś następnie stały się one podstawą do wszczęcia przez organ postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej za nieuzupełnienie przez przewoźnika danych w zgłoszeniu przewozu towaru. W toku postępowania B. P. wniósł o odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej w ramach pomocy de minimis.

Powołując się na regulacje zawarte w ustawie SENT, w tym na art. 7 ust. 1 i 2 tej ustawy, nakładający na przewoźnika towaru obowiązek przesłania do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju, zgłoszenia, zawierającego m.in. numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane. Tymczasem, z dokonanych ustaleń, wynika, że przewoźnik nie uzupełnił w zgłoszeniu SENT numeru licencji, którą okazał kontrolującym w trakcie kontroli w dniu [...] lipca 2018 r., co stanowi naruszenie ww. przepisu i uzasadnia nałożenie na niego kary pieniężnej na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy SENT. Organ wskazał, że wedle wyjaśnień przewoźnika, miał on problemy techniczne związane z prawidłowym uzupełnieniem zgłoszenia SENT, jednakże nie zostały one potwierdzone przez komórkę zajmującą się eksploatacją systemu.

Ponadto organ przeprowadził analizę sytuacji majątkowej przewoźnika, w kontekście przesłanek odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, o których mowa w art. 24 ust. 3 ustawy SENT, uznając, że nałożona kara pieniężna nie stanowi istotnego obciążenia finansowego, ani też nie ograniczy rozwoju przedsiębiorstwa.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w B. utrzymał w mocy ww. decyzję.

Z uzasadnienia tej decyzji wynika, że organ odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne dokonane przez organ I instancji, poczynione na podstawie protokołu kontroli z dnia [...] lipca 2018 r., z których wynika, że przewoźnik nie uzupełnił zgłoszenia o wymagane dane przed rozpoczęciem przewozu towarów. Odnosząc się do twierdzeń kontrolowanego, dotyczących problemów technicznych związanych z uzupełnieniem zgłoszenia, organ odwoławczy wskazał, że administrator systemu – Referat Usług Komunikacji Elektronicznej oraz Usług Elektronicznego Monitorowania Przewozu Towarów Izby Administracji Skarbowej w Z. nie stwierdził okoliczności mogących powodować utrudnienia w korzystaniu z systemu SENT w dniach [...] lipca 2018 r., ani też nie potwierdził zgłoszeń B. P. w systemie HelpDesk w ww. terminie. Co więcej, organ wskazał, że skarżący nie poparł swoich wyjaśnień jakimikolwiek dowodowymi, np. wydrukiem zgłoszenia problemów technicznych, a także że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 19 września 2018 r. w sprawie zgłoszeń przewozu towarów (Dz.U. z 2018 r., poz. 1849), w przypadku niedostępności rejestru zgłoszeń z powodu awarii lub przerwy technicznej rejestru zgłoszeń przewoźnik dokonuje zgłoszenia przesyłając dokument zastępujący zgłoszenia na wskazany tam adres e-mail.

Organ odwoławczy podkreślił, że przepisy ustawy SENT mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie przewidują wartościowania przyczyn naruszenia zasad monitorowania drogowego przewozu towarów wrażliwych. Są zatem niezależne od winy odpowiedzialnego podmiotu. Przewidują przy tym bardzo wąskie możliwości odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, które, w ocenie organu, w niniejszej sprawie nie zaistniały.

Skargę na ww. decyzję wniósł do tut. Sądu B. P. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą B. P. T. Usługi Transportowe z siedzibą w S., zarzucając jej naruszenie:

1. prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, przez niewłaściwe zastosowanie i niewłaściwą wykładnię art. 24 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy SENT polegające na błędnym przyjęciu, że w sytuacji przewozu towaru z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium drugiego państwa członkowskiego albo państwa trzeciego (art. 7 ustawy SENT) uprawnione jest nakładanie kary pieniężnej za brak przesłania do rejestru informacji wskazanej w art. 7 ust. 2 pkt 1 ppkt j) ustawy SENT;

2. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, przez niewłaściwe zastosowanie i niewłaściwą wykładnię art. 24 ust. 3 i art. 26 ust. 3 ustawy SENT - przez nieuzasadniony brak odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, podczas gdy skarżący spełniał przesłanki do tego odstąpienia, w tym w szczególności mając na uwadze znikomy rozmiar uchybienia, który nie miał wpływu na leżący po jego stronie obowiązek podatkowy oraz na fakt, że dysponentem systemu elektronicznego służącego do zgłaszania przewozów nie jest skarżący ale podmiot publiczny i mając na uwadze możliwości techniczne podmiot publiczny powinien zadbać o uniknięcie omyłkowego pominięcia zgłoszenia określonych danych,

3. naruszenie przepisów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 122 i 187 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018, poz. 800, dalej: "O.p.") przez brak wyczerpującego, rzetelnego i wszechstronnego rozpatrzenia materiału sprawy, w szczególności pominięcie przedłożonych przez skarżącego w toku postępowania dokumentów i pisemnego wyjaśnienia przyczyn braku wpisania w rejestrze zgłoszenia numeru licencji na wykonywanie transportu drogowego,

4. naruszenie przepisów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 191 i 121 § 1 O.p. przez dokonanie oceny dowodów w sposób wybiórczy i niebudzący zaufania do organów podatkowych,

5. naruszenie przepisów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik spraw, tj. art. 210 § 4 O.p. przez brak w uzasadnieniu decyzji wskazania wszystkich istotnych przesłanek, którymi kierował się organ podatkowy wydający decyzję

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał na brak podstawy prawnej do nałożenia kary pieniężnej, w niniejszej sprawie, podkreślając, że art. 8 ust. 1 ustawy SENT, którego dotyczy art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy SENT, odnosi się wyłącznie do braku dokonania aktualizacji danych zawartych w zgłoszeniu. W ocenie skarżącego, dane nie zawarte w zgłoszeniu nie mogą podlegać aktualizacji, zaś ustawa nie sankcjonuje braku uzupełnienia danych w przypadku przewozu, o którym mowa w art. 7 ustawy SENT. Skarżący podkreślił przy tym brak istotności przedmiotowej oczywistej omyłki.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie oraz podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wskazując, że zgłoszenie danych niezgodnych ze stanem faktycznym polega na podaniu w zgłoszeniu błędnych danych lub na braku ich wpisania tj. opuszczenia któregoś z pól - jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Sporna kara pieniężna została wymierzona na podstawie przepisów wspomnianej wyżej ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (ustawa SENT), która nakłada na uczestników przewozu tzw. towarów wrażliwych, szczególne obowiązki rejestracyjne i zgłoszeniowe. Zgodnie z art. 4 ust. 1 i ust. 4 pkt 1 ustawy SENT środkiem technicznym służącym monitorowaniu przewozu towarów jest rejestr zgłoszeń, zwany dalej: "rejestrem", w którym gromadzone są m.in. dane zawarte w zgłoszeniach, uzupełnieniach zgłoszeń i ich aktualizacjach. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy SENT w przypadku przewozu towaru z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium drugiego państwa członkowskiego albo państwa trzeciego, przewoźnik jest obowiązany przesłać do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju, zgłoszenie i uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia. W przypadku przewozu po drodze publicznej, zgłoszenie to zawiera dane szczegółowo wymienione w ust. 2 pkt 1 ww. przepisu, w tym m.in. numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane (pkt j).

W celu zapewnienia przestrzegania ustawowych obowiązków w zakresie m.in. dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia oraz zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym, sprawowana jest kontrola przewozu towarów (vide: art. 13 ust. 1 ustawy SENT). Jak stanowi art. 13 ust. 2 ustawy SENT, Kontrola obejmuje weryfikację danych zawartych w dokumentach okazanych przez kierującego, dokonanie oględzin towaru, w tym pobranie próbki towaru, oraz weryfikację wskazań lokalizatora albo zewnętrznego systemu lokalizacji. Kontrolę przewozu towarów przeprowadzają funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, a także Policji, Straży Granicznej, inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego (vide: art. 1 ust. 3 i 4 ustawy SENT). Zgodnie z art. 7 pkt 1 ustawy SENT w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w toku kontroli lub na żądanie kontrolowanego, kontrolujący sporządza protokół.

W okolicznościach niniejszej sprawy, nie ulega wątpliwości, ani też nie jest kwestionowane przez skarżącego, że w wyniku kontroli przeprowadzonej przez funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej w dniu [...] lipca 2018 r. stwierdzono nieprawidłowość w systemie SENT polegającą na braku uzupełnienia w zgłoszeniu przewozu towaru, danych o których mowa w art. 7 ust. 2 pkt 1 pkt 1 lit. j ustawy SENT, a więc braku ujawnienia numeru zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane. Nie ulega przy tym wątpliwości, że przewoźnik (tj. skarżący) legitymuje się licencją wymaganą przepisami prawa, która została okazana funkcjonariuszom w trakcie kontroli. W tej sytuacji organy obu instancji uznały, że zaistniały podstawy do wymierzenia przewoźnikowi kary pieniężnej na podstawie art. 24 ust.1 ustawy SENT. Przepis ten stanowi, że w przypadku gdy podmiot wysyłający, podmiot odbierający albo przewoźnik: (1) nie wykona obowiązku, o którym mowa w art. 8 ust. 1, (2) zgłosi dane niezgodne ze stanem faktycznym, inne niż dotyczące towaru - odpowiednio na podmiot wysyłający, podmiot odbierający albo przewoźnika nakłada się karę pieniężną w wysokości 10 000 zł.

Wyjaśnić przy tym należy, że ww. podstawę nałożenia kary pieniężnej, stosuje się względem wszystkich podmiotów uczestniczących w przewozie towarów, tj. do: podmiotów wysyłających, podmiotów odbierających oraz przewoźników. Przepis ten wskazuje na dwa rodzaje naruszeń obowiązków odnoszących się do każdego z ww. podmiotów: pierwszy – polegający na niewykonaniu obowiązku aktualizacji zgłoszenia, (w tym aktualizacji treści dokonanego uzupełnienia) oraz drugi – polegający na zgłoszeniu danych niezgodnych ze stanem faktycznym, innych niż dotyczących towaru. Jak wskazuje się w doktrynie oraz orzecznictwie, w obu przypadkach wysokość kary pieniężnej ustalono na jednakowym poziomie – 10.000 zł, ze względu na fakt, że w praktyce różnica między oboma ww. stanami faktycznymi jest nikła. Obydwie sytuacje oznaczają bowiem że w zgłoszeniu znajdującym się w systemie SENT, dane dotyczące innych elementów niż towar, są niezgodne ze stanem faktycznym, z tym, że inny jest powód zaistnienia takiego stanu rzeczy.

Rację ma przy tym skarżący, kiedy twierdzi, że o aktualizacji można mówić jedynie w sytuacji, gdy po dokonaniu danego wpisu w zgłoszeniu dochodzi do faktycznej zmiany takich danych. Wówczas powstaje obowiązek dokonania stosownej aktualizacji zgłoszenia w trybie art. 8 ust. 1 ustawy SENT, zaś zaniechanie tego obowiązku skutkuje nałożeniem kary pieniężnej na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy SENT. Z kolei zgłoszenie danych niezgodnych ze stanem faktycznym zachodzi wówczas, gdy od razu podano w zgłoszeniu błędne dane lub nie dokonano w ogóle ich wpisania do zgłoszenia. Wówczas podstawę nałożenia kary pieniężnej stanowi art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy SENT. Brak zatem wpisania w zgłoszeniu numeru licencji na wykonywanie transportu drogowego, stanowi w świetle ww. przepisu niezgodność zgłoszonych danych ze stanem faktycznym, zaś za wnioskiem przeciwnym nie może przemawiać fakt, że przewoźnik taką licencję posiada, a kierowca okazał ją w trakcie kontroli. Na mocy art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy SENT sankcjonowana jest bowiem niewypełnienie formalnych obowiązków przewoźnika, zaś jednym z nich jest ujawnienie w zgłoszeniu SENT numeru licencji na przewóz towarów.

To właśnie druga z ww. podstaw stanowi materialnoprawną podstawę wydanych w niniejszej sprawie decyzji. Faktem jest, że żaden z orzekających w sprawie organów nie powołał jej stricte w wydanych decyzjach. Jakkolwiek bowiem organ I instancji wskazał, że podstawą nałożonej kary jest art. 24 ust. 1 ustawy SENT, to nie sprecyzował jednak wprost, o który rodzaj naruszenia chodzi. W ocenie tut. Sądu nie jest to jednak uchybienie przemawiające za uchyleniem obu wydanych w sprawie decyzji, bowiem z treści ich uzasadnień wyraźnie wynika, że stwierdzona nieprawidłowość polegała na braku podania w zgłoszeniu SENT, przed rozpoczęciem przewozu towarów, danych wymaganych art. 7 ust. 2 pkt 1 lit. j ustawy SENT. Co więcej, uchybienie to nie ma istotnego znaczenia, ze względu na fakt, że pomimo istnienia dwóch, zawartych w art. 24 ust. 1 ustawy SENT kategorii obowiązków, tj. dokonania aktualizacji zgłoszenia SENT oraz zgłoszenia danych zgodnych ze stanem faktycznym, ich niedopełnienie objęte zostało identyczną sankcją pieniężną. Z kolei same przyczyny zgłoszenia błędnych danych, czy też niedokonania aktualizacji, z uwagi na różnorodność zdarzeń i sytuacji, nie zostały objęte szczegółowym uregulowaniem ustawowym (por. m.in. wyrok WSA w Gdańsku z 25 maja 2018 r., III SA/Gd 52/18, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl, powoływanej dalej jako "CBOSA").

W realiach rozpoznawanej sprawy, mimo zaistnienia ww. uchybienia, organy obu instancji, prawidłowo uwzględniły okoliczności faktyczne ustalone podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 5 lipca 2018 r. słusznie uznając, że wyczerpują one dyspozycję art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy SENT, co uzasadniało wymierzenie skarżącemu kary pieniężnej, w opisanej tam wysokości. Dodać przy tym należy, że obowiązek nałożenia na zobowiązanego kary pieniężnej nie podlega uznaniu administracyjnemu, co oznacza, że w sytuacji ziszczenia się opisanej w ww. przepisie przesłanki, organ nie ma możliwości, ani dokonywania analizy przyczyn zaistnienia naruszenia obowiązków przewoźnika, ani też miarkowania wysokości kary pieniężnej. W tych okolicznościach, nie ma zatem znaczenia, podnoszona przez skarżącego okoliczność, że przedmiotowa pomyłka nosi znamiona oczywistej i niezawinionej oraz cechował ją znikomy rozmiar. Przepisy ustawy SENT mają bowiem charakter bezwzględnie obowiązujący i nie przewidują wartościowania przyczyn naruszenia przez odpowiedzialne podmioty, zasad systemu monitorowania drogowego przewozu tzw. towarów wrażliwych. Zostały przy tym ukształtowane tak, że przewidują sankcje pieniężne za obiektywnie stwierdzony fakt naruszenia przepisów. Kary pieniężne nakładane w trybie administracyjnym, są zatem obligatoryjne i niezależne od winy odpowiedzialnego podmiotu. Organy decyzyjne nie mogą uznaniowo oceniać okoliczności każdego przypadku naruszenia przepisów, wśród których zdarzać się mogą przypadki naruszeń ustawy niezamierzone, będące skutkiem błędu, omyłki, czy działania przyczyn zewnętrznych. Stanowisko takie jest prezentowane zarówno w orzecznictwie tutejszego sądu jak i w orzecznictwie innych sądów administracyjnych. W powołanym wyżej wyroku WSA w Gdańsku (III SA/Gd 52/18) wskazał przy tym, że: "W uzasadnieniu projektu ustawy o monitorowaniu drogowego przewozu towarów, zapisano, że nieuchronność, katalog i wysokość kar mają przede wszystkim oddziaływać prewencyjne na podmioty, dokonujące przewozu towarów. Sankcjami zostali objęci wszyscy uczestnicy dokonywanego przewozu, tzw. uczestnicy "łańcucha dostaw" podlegającego systemowi monitorowania, a wysokość kar została uzależniona od ich roli i obowiązków na nich nałożonych. System kar z uwagi na sposób ich wymierzania, jest czytelny, łatwy do stosowania i przejrzysty (nieprawidłowość = kara administracyjna albo grzywna w określonej wysokości). Kara jest wysoka, tak by niedopełnienie obowiązku rejestracji, uzupełniania i aktualizacji wpisów było dla podmiotów "nieopłacalne". Nakładanie wysokich kar pieniężnych albo grzywien będzie miało również działanie odstraszające i prewencyjne. Ustawa weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2017 r., za wyjątkiem przepisów dotyczących nakładania na podmioty kar pieniężnych i mandatów, które zaczęły obowiązywać z dniem 1 maja 2017 r. Ustawodawca przewidział więc okres przejściowy, w którym nie karano uczestników przewozu towarów za naruszenia przepisów. Konstrukcja oraz sposób zredagowania przepisów regulujących obowiązek przestrzegania norm związanych z systemem monitorowania drogowego przewozu towarów jest na tyle precyzyjny i jednoznaczny, że wyklucza możliwość swobodnej interpretacji tych uregulowań zarówno przez osoby dokonujące kontroli drogowej, jak też przez organy prowadzące postępowania".

Podkreślić przy tym należy, że na mocy art. 1 pkt 2 ustawy SENT, odpowiedzialność za naruszenie obowiązków związanych z drogowym przewozem towarów ciąży na wysyłającym, odbierającym, przewoźniku i kierującym środkiem transportu. Każdy z tych podmiotów ponosi odpowiedzialność w zakresie wynikającym z przepisów tej ustawy, zaś ze względu na fakt, że za niedochowanie nałożonych na ww. podmioty obowiązków ustawowych, grożą kary pieniężne, każdy profesjonalny uczestnik przewozu towarów powinien zapoznać się z aktualnymi przepisami w tym zakresie oraz wykonywać je w sposób niewadliwy.

Przepisy ustawy SENT uregulowały w sposób bardzo wąski możliwość odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej na poszczególne podmioty odpowiedzialne, uczestniczące w procedurze monitorowania przewozu towarów. Sytuacji skarżącego dotyczy art. 24 ust. 3 ustawy SENT, który stanowi, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego albo przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek odpowiednio podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego albo przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, z uwzględnieniem art. 26 ust. 3 ustawy SENT. Przepis ten z kolei zawiera enumeratywnie dodatkowe kryteria i warunki odstąpienia od nałożenia kary. Organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, jeżeli to odstąpienie: (1) nie stanowi pomocy publicznej albo (2) stanowi pomoc de minimis albo pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, udzieloną z uwzględnieniem warunków dopuszczalności tej pomocy, określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej, albo (3) stanowi pomoc publiczną spełniającą warunki określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 4

Istotne przy tym jest, że odstąpienie od kary pieniężnej na podstawie art. 24 ust. 3 ustawy SENT, ma charakter uznaniowy, co wynika z powołania się przez ustawodawcę na pojęcia "interesu publicznego" oraz "ważnego interesu przewoźnika", które nie zostały zdefiniowane w ustawie, a zatem wypełnienie ich treścią należy do organów orzekających. Sąd przyznaje, że zawarte w ustawie kary pieniężne są sankcjami surowymi. Zauważyć jednak należy, że zadaniem ustawy o SENT jest ochrona legalnego handlu towarami uznanymi za "wrażliwe", jak też ułatwienie walki z tzw. szarą strefą, zwłaszcza w przypadku tego rodzaju towarów, w obrocie którymi dochodzić może do znacznych uszczupleń dla budżetu państwa w podatku od towarów i usługi i podatku akcyzowym. Istnieje więc uzasadniona konieczność powiązania przepływu dokumentów oraz faktycznego przepływu towarów. Mając na uwadze szczególny charakter tego obrotu i cele przewidziane przez ustawodawcę, wysokość kary powinna być adekwatna do roli, jaką ma ona pełnić, w szczególności zaś roli prewencyjnej. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 26 marca 2002 r. w sprawie SK 2/10, wysokość kary administracyjnej, aby mogła pełnić rolę prewencyjną nie może być zbyt niska, a zasada proporcjonalności nie może służyć za podstawę ochrony interesu wynikającego z naruszenia prawa (OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 15).

Tut. Sąd stoi przy tym na stanowisku, że odstępstwo od nałożenia kary pieniężnej jest instytucją o charakterze wyjątkowym, gdyż zasadą jest płacenie kar, a nie zwalnianie z tego obowiązku. Zwolnienie z kary jest uzasadnione jedynie w sytuacjach bardzo szczególnych i wyjątkowych, na które strona nie miała wpływu i które były niezależne od jej postępowania. O istnieniu ważnego interesu przewoźnika, uprawiającego do odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, nie decyduje zatem jego subiektywne przekonanie, lecz kryteria zobiektywizowane, w każdym przypadku inne, uwzględniające różnorodne aspekty sprawy. Przy czym użycie słowa "ważny", podkreśla wyjątkowość zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej z uwagi na ów interes. Z kolei dobrem, które mieści się w pojęciu interesu publicznego, jest zaufanie obywatela do organów państwa. Pojęcie to powinno być oceniane z uwzględnieniem wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów państwa, a także wyeliminowanie sytuacji, gdy rezultatem zapłaty należności będzie obciążenie Skarbu Państwa kosztami pomocy. Rację ma zatem organ odwoławczy kiedy twierdzi, że ważny interes przewoźnika występuje wtedy, kiedy obniżą się znacznie zdolności płatnicze, spowodowane zdarzeniami losowymi oraz, że pojęcia tego nie można ograniczać wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych, czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie dochodzonej należności pieniężnej. Pojęcie to funkcjonuje bowiem w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym również sytuację ekonomiczną dłużnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów i wydatków. Nie każde trudności finansowe mogą jednak uzasadniać zastosowanie przedmiotowej ulgi, lecz tylko takie, które w konkretnych okolicznościach wiązałyby się z zagrożeniem dla istotnego interesu zobowiązanych, w szczególności dla realizacji podstawowych potrzeb bytowych osób zobowiązanych i ich rodzin, czy też - w konsekwencji z koniecznością sięgania po pomoc społeczną.

Tymczasem zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje, aby względem skarżącego istniała groźba utraty płynności finansowej, brak możliwości regulowania zobowiązań, czy znaczne zadłużenie. W aktach sprawy brak jest również informacji, z których wynikałoby, że uiszczenie kary pieniężnej przez skarżącego, byłoby sprzeczne z interesem publicznym, w którego pojęciu mieści się zaufanie obywatela do organów państwa. W ocenie Sądu, pojęcie to powinno być oceniane z uwzględnieniem wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów państwa, a także wyeliminowanie sytuacji, gdy rezultatem zapłaty należności będzie obciążenie Skarbu Państwa kosztami pomocy. Innymi słowy, interes publiczny powinien być rozumiany w tym wypadku jako sytuacja, gdy dokonanie zapłaty kary pieniężnej spowodowałoby takie pogorszenie sytuacji ekonomicznej ukaranego, że na skutek zapłaty kary, stałby się beneficjentem pomocy publicznej. Efekt przysporzenia do budżetu państwa na skutek uiszczenia kary byłby wówczas pozorny. Tymczasem w interesie publicznym jest, aby dłużnicy publicznoprawni przestrzegali przepisów prawa i ponosili ich konsekwencje ale nie w taki sposób, że konsekwencje te prowadziłyby do sięgania po pomoc publiczną.

W konsekwencji nie narusza prawa stanowisko organów obu instancji, że względem skarżącego nie zaistniały okoliczności uzasadniające odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Rozważania organów poczynione w tym zakresie mają charakter kompleksowy i wyczerpujący, zaś z tego względu, sformułowany w tym względzie zarzut naruszenia przepisu prawa o charakterze uznaniowym, nie mógł zostać uwzględniony.

Niezasadne okazały się również zarzuty naruszenia przepisów postepowania, podniesione przez skarżącą. Organy bowiem, oparły swoje rozstrzygnięcia na kompletnym materiale dowodowym, który należycie oceniły zgodnie z zasadą prawy materialnej, prawidłowo ustalając okoliczności faktyczne zaistniałe w sprawie. Postępowanie było zaś prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, a uzasadnienia wydanych w sprawie decyzji, odnoszą się do istotnych w sprawie okoliczności i klarownie przedstawiają sposób rozumowania organów dokonujących oceny zaistniałych okoliczności oraz subsumcji. Jakkolwiek stwierdzone w niniejszej sprawie uchybienia co do braku wyczerpującego wskazania podstawy prawnej nałożonej kary pieniężnej, stanowią uchybienia procesowe, to jednak, ze względu na przejrzystość i czytelność uzasadnień obu decyzji, Sąd uznał, że nie są to uchybienia na tyle istotne, aby uzasadniały uchylenie obu wydanych w niniejszej sprawie, co do zasady słusznych rozstrzygnięć.

Mając powyższe na uwadze sąd skargę oddalił na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.).