Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
6300 Weryfikacja zgłoszeń celnych co do wartości celnej towaru, pochodzenia, klasyfikacji taryfowej; wymiar należności celny, Celne prawo, Dyrektor Izby Celnej, Uchylono zaskarżoną decyzję, III SA/Po 208/08 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2009-06-17, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
III SA/Po 208/08 - Wyrok WSA w Poznaniu
|
|
|||
|
2008-04-02 | |||
|
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu | |||
|
Beata Sokołowska /sprawozdawca/ Małgorzata Górecka /przewodniczący/ Maria Lorych-Olszanowska |
|||
|
6300 Weryfikacja zgłoszeń celnych co do wartości celnej towaru, pochodzenia, klasyfikacji taryfowej; wymiar należności celny | |||
|
Celne prawo | |||
|
I GZ 199/08 - Postanowienie NSA z 2008-12-02 | |||
|
Dyrektor Izby Celnej | |||
|
Uchylono zaskarżoną decyzję | |||
|
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 145, 153, 200 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Dz.U. 1997 nr 23 poz 117 art. 23, 25-29, 242 Ustawa z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny. Dz.U. 1997 nr 137 poz 926 art. 122, 187, 210 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. |
|||
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Górecka Sędziowie NSA Maria Lorych-Olszanowska WSA Beata Sokołowska (spr.) Protokolant : st. sekr. sąd. Barbara Dropek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu17 czerwca 2009r. przy udziale sprawy ze skargi W. K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia ... Nr ... w przedmiocie uchylenia decyzji o uznaniu zgłoszenia celnego za nieprawidłowe w części dotyczącej wartości celnej oraz określenia kwoty długu celnego. I. uchyla zaskarżoną decyzję II. zasądza od Dyrektora Izby Celnej na rzecz skarżącej kwotę ... złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana /-/B. Sokołowska /-/ M. Górecka /-/M. Lorych-Olszanowska WSA/wyr. 1- sentencja wyroku |
||||
Uzasadnienie
Dyrektor Urzędu Celnego decyzją, działając na podstawie art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa (Dz. U. Nr 137 poz. 926 z późn. zm.) w związku z art. 262, art. 23 § 1, art. 65 § 4 pkt 2 lit b i c, art. 83, art. 85 § 1 ustawy z dnia 9 stycznia 1997r. Kodeks celny ( Dz. U. Nr 23 poz. 117 ze zm.) uznał zgłoszenie celne SAD za nieprawidłowe w części dotyczącej określenia kwoty wynikającej z długu celnego oraz zapisów w polach 22,42,46 i 47 w wierszu pierwszym, w związku z niewłaściwie zadeklarowaną wartością celną towaru i ustalił wartość objętego zgłoszeniem celnym samochodu na kwotę ... zł oraz niedobór cła w kwocie ... zł. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że w dniu 9 października 1998r. wg dokumentu SAD objęto procedurą dopuszczenia do obrotu samochód osobowy, rok produkcji 1998, sprowadzony przez W. Do zgłoszenia celnego strona dołączyła między innymi umowę sprzedaży zawartą pomiędzy firmą A., a W., w której strony ustaliły cenę sprzedaży przedmiotowego samochodu na kwotę ... ATS. Dalej Dyrektor Urzędu Celnego podał, że Biuro Współpracy Międzynarodowej Głównego Urzędu Ceł na wniosek Urzędu Celnego w związku z informacjami o procederze sprowadzania luksusowych samochodów jako uszkodzonych, a tym samym o wielokrotnie niższej cenie niż rzeczywista ich wartość, zwróciło się do Austriackich Władz Celnych o zweryfikowanie powyższej umowy sprzedaży dotyczącej samochodu objętego postępowaniem. W wyniku przeprowadzonej weryfikacji faktury (dokumentu sprzedaży) został ujawniony wystawiony przez firmę B. na firmę A. rachunek Nr ... na kwotę ... ATS, zamówienie na samochód również na tę kwotę, a także dokument odprawy celnej wywozowej do Izraela, w którym wskazano wartość pojazdu ... ATS. Ustalono równocześnie, że pojazd nie był przywieziony do Gazy, tylko został skierowany bezpośrednio z Austrii przez Czechy do Polski. Na tej podstawie organ I instancji przyjął, iż strona, dokonując zgłoszenia celnego nie zadeklarowała rzeczywistej wartości towaru, przedstawiając umowę kupna – sprzedaży, która okazała się nieprawdziwa. Fakt ten potwierdził wynik weryfikacji przeprowadzonej przez austriackie służby celne, które ujawniły wspomniany rachunek wystawiony przez firmę B. opiewający na kwotę ... ATS oraz dokument odprawy celnej wywozowej. Dyrektor Urzędu Celnego przyjął, iż wartość sprowadzonego samochodu wynosi ... ATS, taka była bowiem jego wartość transakcyjna czyli cena faktycznie zapłacona lub należna za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny (art. 23 § 1 Kodeksu celnego). Wartość pojazdu z ujawnionej faktury z dnia 1 października 1998r. , porównano z wartością określoną na podstawie metody ostatniej szansy, z uwzględnieniem odliczeń z tytułu prowizji – 10 %, podatku VAT – 22 %, podatku akcyzowego – 15 %. Tak określona wartość pojazdu wynosiła ... ATS (...PLN), a więc była znacznie wyższa niż wartość zadeklarowana przez stronę w zgłoszeniu. Ostatecznie zatem uznano za zasadne ustalić na podstawie art. 23 § 1 Kodeksu celnego, wartość pojazdu w kwocie ... zł, przyjmując jako podstawę wartość transakcyjną wynikającą z faktury z dnia ... r. Nr ... (... ATS). Organ I instancji wskazał jako odpowiedzialną za dług w przywozie – W., która dokonała zgłoszenia celnego zakupionego pojazdu. Organ celny w decyzji z dnia [...] r. umorzył równocześnie postępowanie w stosunku do K., uznając, iż zebrany materiał dowodowy, nie potwierdza jego udziału w sprowadzeniu samochodu. W odwołaniu od powyższej decyzji jak i w piśmie z dnia 17 grudnia 2001 roku strona zarzuciła przede wszystkim, iż ustalenia austriackich służb celnych dotyczą rachunku wystawionego przez B., który nie może być brany pod uwagę, gdyż zgodnie z art. 23 § 1 Kodeksu celnego wartością celną jest wartość transakcyjna zapłacona za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny. Odwołująca wskazała, że powyższa faktura została wystawiona w celu wywozu do Izraela, a organ w sposób dowolny przyjął, iż zgłoszenie celne zostało sporządzone na podstawie nieprawdziwych danych, których jednak nigdy w formalny sposób tj. na podstawie art. 23 § 7 Kodeksu celnego nie zakwestionował. Dyrektor Izby Celnej decyzją utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Dyrektora Urzędu Celnego. Organ II instancji oparł się na ustaleniach faktycznych poczynionych przez Dyrektora Urzędu Celnego i dodatkowo zwrócił się do Prokuratury Apelacyjnej prowadzącej śledztwo w sprawie procedury przywozu do Polski luksusowych samochodów po zaniżonych cenach, z której otrzymał: zamówienie złożone we wrześniu 1998r. na zakup objętego postępowaniem pojazdu, rachunek z dnia 1 października 1998r. wystawiony przez w/w eksportera na firmę izraelską, zgłoszenie celne wywozowe z dnia 1 października 1998r., oraz protokół przesłuchania W. Na tej podstawie organ odwoławczy uznał, iż istnieją uzasadnione podstawy do zakwestionowania wartości transakcyjnej samochodu . Według Dyrektora Izby Celnej otrzymane od austriackich służb celnych dokumenty tj. zamówienie opiewające na kwotę ... ATS, rachunek sprzedaży samochodu o identycznym numerze identyfikacyjnym, co pojazd widniejący na dokumencie handlowym załączonym do zgłoszenia celnego, który został wystawiony przez eksportera na firmę A. i opiewał na ... ATS, a także fakt, iż przedmiotowy samochód nie został wywieziony do Izraela, lecz przez Czechy bezpośrednio do Polski, wskazują że umowa kupna – sprzedaży z dnia 8 października 1998r. zawarta pomiędzy firmą A., a W. z dnia 8 października 1998 r., jest fikcyjna, a wskazana w tej umowie cena zaniżona. Dyrektor Izby Celnej wskazał równocześnie, że prawidłowo organ celny I instancji nie zakwestionował w trybie art. 23 § 7 Kodeksu celnego wiarygodności tego dokumentu przedstawionego wraz z towarem, albowiem właściwy rachunek został ujawniony w trakcie weryfikacji zagranicznej. W związku z tym Dyrektor Urzędu Celnego nie mógł również ustalić wartości celnej metodą ostatniej szansy, ani żadną inną metodą o której mowa w art. 25 – 28 Kodeksu celnego. Odwołanie się natomiast do tej metody w decyzji I instancji, miało tylko na celu wykazanie nieprawdziwości danych zawartych w umowie kupna – sprzedaży z dnia 8 października 1998r., nie zaś określenia wartości celnej towaru. Odnosząc się do zarzutu strony dotyczącego nieprzeprowadzenia wywiadu bezpośrednio w firmie izraelskiej, organ II instancji stwierdził, iż działania takie zostały podjęte, lecz mimo podejmowanych w tym zakresie starań przez izraelskie władze celne nie udało się dotrzeć do przedstawiciela firmy ani do jej siedziby. Weryfikacja przeprowadzona przez izraelskie służby celne nie wykazała, aby firma była zarejestrowana na terenie Autonomii Palestyńskiej. Nie stwierdzono także, by ta firma miała jakieś przedstawicielstwo w Austrii. Reasumując Dyrektor Izby Celnej uznał, że słusznie organ I instancji określił wartość celną przedmiotowego samochodu w oparciu o ujawniony w trybie weryfikacji zagranicznej rachunek sprzedaży. Ustalona w myśl art. 23 § 1 Kodeksu celnego wartość celna okazała się bowiem prawie pięciokrotnie wyższa od wartości podanej w zgłoszeniu celnym z dnia 9 października 1998r. W. wniosła od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu domagając się jej uchylenia. Skarżącą zarzuciła w szczególności naruszenie art. 23 § 1 i 209 § 1 Kodeksu celnego poprzez uznanie za podstawę wartości celnej towaru faktury z dnia 1 października 1998r. oraz naruszenie art. 24 § 1 Kodeksu celnego poprzez ustalenie wartości celnej samochodu metodą "ostatniej szansy" zamiast zastosowania kolejnych metod określonych w art. 25 do 28 kodeksu celnego. Wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2006 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił decyzję organu odwoławczego (sygn. akt III SA/Po 187/05). W uzasadnieniu Sąd wskazał, że zasady ustalania wartości celnej towarów zostały określone w Dziale III ustawy z dnia 9 stycznia 1997r. Kodeks celny (Dz. U. Nr 23 poz. 117) w przepisach od 27 do 34, opartych bezpośrednio na Porozumieniu w sprawie stosowania artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlowych z dnia 1994r., zwanym "kodeksem wartości celnej" (zał. do Dz. U. 1995 Nr 98 poz. 483). W myśl tych przepisów zasadniczą podstawę dla ustalenia wartości celnej stanowi "wartość transakcyjna" czyli cena faktycznie zapłacona lub należność za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny. Chodzi przy tym jednak o cenę rzeczywistą, całkowitą i ostateczną wynikającą z dokumentów, których autentyczność i prawdziwość nie budzi zastrzeżeń pod względem formalnym i materialnym. Sąd podkreślił, że skoro ustawodawca posługuje się pojęciem "wartość transakcyjna" to rozumieć je można tylko w ten sposób, że między zidentyfikowanymi i istniejącymi podmiotami doszło do określonej transakcji, tj. zawarcia (zazwyczaj) umowy sprzedaży towaru w celu jego przywozu na teren Polski po określonej cenie, przy czym umowa ta nie może być pozorna. Zgodzić się można z organami celnymi, że uzyskane w drodze pomocy od austriackich władz celnych dokumenty dają podstawy do zakwestionowania autentyczności i prawdziwości umowy sprzedaży zawartej pomiędzy W. a firmą izraelską, ale równocześnie stwierdzić należy, iż podobne względy nie pozwalają uznać za wiarygodną fakturę wystawioną przez firmę B. na firmę A.. Z przytoczonych w zaskarżonej decyzji ustaleń dokonanych przez władze izraelskie, wynika bowiem, że firma A. jest firmą nieznaną i niezarejestrowaną na terenie Izraela, nie posiada ona również przedstawicielstwa w Austrii. W tych warunkach dokumentacja sporządzona na tę firmę (zarówno ta która znajdowała się w Austrii, jak i kwestionowana przez organy celne umowa sprzedaży samochodu z dnia 8 października 1998r.) budzi wątpliwości co do jej autentyczności i prawdziwości formalnej. Dalej Sąd wskazał, że skoro nie wiadomo, czy rzeczywiście firma A. istnieje i czy rzeczywiście transakcja z firmą B. dotycząca zakupu samochodu nastąpiła w celu jego przywozu na teren Polski, brak jest podstaw do uznania, jak uczyniły to organy celne w niniejszym przypadku, że istnieje wiarygodny dokument w postaci rachunku z dnia 1 października 1998r., który pozwala przyjąć, iż ceną należną lub zapłaconą za samochód objęty niniejszym postępowaniem (a więc ceną którą sprzedawca otrzymał od firmy A. lub na podstawie zawartej umowy może się od tego podmiotu domagać) jest cena wskazana w tym rachunku. Nie można bowiem wykluczyć wobec dokonanych ustaleń, że udział firmy A. w tych dwóch transakcjach był czysto pozorny. Przedstawione w zaskarżonej decyzji okoliczności, dawały organom celnym podstawy do zakwestionowania ceny towaru wskazanej w dokumentach odprawy celnej w trybie art. 23 ust. 7 Kodeksu celnego (wobec istnienia uzasadnionych wątpliwości co do wiarygodności dokumentów przedstawionych przez stronę), ale również nie pozwalały na ustalenie wartości celnej na podstawie art. 23 ust. 1 w oparciu o rachunek z dnia 1 października 1998r. wystawiony na niezidentyfikowaną firmę A., firmę która nie podjęła żadnych działań w celu przywozu samochodu na polski obszar celny, poza wystawieniem na skarżącą rachunku, który został przez organy celne zakwestionowany. Organy celne winny, w ocenie Sądu, przeprowadzić postępowanie zmierzające do ustalenia wartości celnej przedmiotowego samochodu na podstawie jednej z kolejnych metod wskazanych w art. 25 – 29 Kodeksu celnego, i rozważyć, czy w niniejszej sprawie nie znajduje ostatecznie zastosowania metoda określona w art. 29 Kodeksu celnego. Sąd zwrócił też uwagę, że zaskarżona decyzja nie wskazuje również, w jaki sposób ustalając wartość celną samochodu na podstawie rachunku wyrażonego w szylingach austriackich, przyjęto wartość wyrażoną w walucie polskiej w kwocie ... PLN. W szczególności nie wyjaśniono, czy wskazany w decyzji I instancji, przy obliczaniu wartości samochodu metodą "ostatniej szansy" przelicznik, tj. 0,3102, został również zastosowany dla ustalenia wartości celnej w kwocie ... PLN na podstawie rachunku ..., a nadto czyj to był kurs i z jakiej daty. Zdaniem Sądu stanowiło to naruszenie art. 210 Ordynacji podatkowej w związku z art. 262 Kodeksu celnego o tyle istotne, iż ostateczny sposób obliczenia wartości celnej samochodu nie poddawał się kontroli sądowej. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Dyrektor Izby Celnej decyzją uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej wartości celnej, kwoty długu celnego i wezwania do uiszczenia tej kwoty, orzekając w tym zakresie (i przyjmując wartość celną w kwocie ... PLN), a w pozostałej części utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że dokonując przedmiotowego zgłoszenia celnego strona skarżąca nie zadeklarowała rzeczywistej wartości towaru. Ponieważ Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 10 sierpnia 2006r. zakwestionował wiarygodność obydwu umów kupna przedmiotowego pojazdu organ rozważał możliwość ustalenia wartości celnej towaru na podstawie art. 25 – 28 Kodeksu celnego. Skorzystanie z metody ustalenia wartości w oparciu o wartość transakcyjną identycznych towarów sprzedanych i wprowadzonych na polski obszar celny w tym samym lub zbliżonym czasie (art. 25 ustawy) było niemożliwe ze względu na brak odpowiedniego materiału dowodowego dotyczącego cen towarów identycznych. Również metoda z art. 26 Kodeksu celnego odnosząca się do wartości transakcyjnej podobnych towarów nie znalazła zastosowania wobec importu używanych samochodów osobowych. Metoda określona w art. 27 ustawy dotyczy natomiast wyłącznie określania wartości celnej towarów importowanych masowo dla celów handlowych. Organ odrzucił też możliwość skorzystania z metody wskazanej w art. 28 Kodeksu celnego (wartości kalkulowanej) jako nie dotyczącej co do zasady używanych pojazdów. Z tego względu organ II instancji zastosował metodę ostatniej szansy, określoną w art. 29 Kodeksu celnego, opartą na korzystaniu z danych dostępnych na polskim obszarze celnym z zastosowaniem odpowiednich środków zgodnych z zasadami i ogólnymi przepisami artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994r., Porozumienia w sprawie stosowania artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994r. oraz przepisów działu III Kodeksu celnego. Dyrektor Izby Celnej skorzystał z danych zawartych w wyspecjalizowanym katalogu ze średnimi cenami rynkowymi pojazdów na polskim obszarze celnym, biorąc też pod uwagę stan pojazdu, jego stopień zużycia itd. Zgodnie z [...] średnia wartość rynkowa T. z 1998 r. wynosiła ... zł. Od tej sumy odjęto 10 % wartości ze względu na braki i uszkodzenia stwierdzone w opinii technicznej, 10 % prowizji, 35 % cła, 22 % podatku VAT oraz 15 % podatku akcyzowego. Organ ustalił więc, że ostateczna wartość spornego pojazdu wynosi ... ATS ( ... PLN : 0,3102 ). Dla ustalenia kwoty długu celnego organ przyjął stawkę celną autonomiczną 35%, zobowiązując stronę do uiszczenia długu celnego wraz z odsetkami. wyrównawczymi. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W. reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji obu instancji, ewentualnie o ich uchylenie zarzucając organom naruszenie art. 120, 121 §1, 123 § 1 w zw. z art. 210 §4 Ordynacji podatkowej poprzez nienależyte uzasadnienie decyzji, art. 123 § 1 Ordynacji poprzez uniemożliwienie stronie wypowiedzenia się odnośnie zebranego materiału dowodowego, art. 23 § 7 Kodeksu celnego poprzez nieuzasadnione stwierdzenie braku możliwości przyjęcia wartości transakcyjnej podanej przez zgłaszającego, art. 242 § 7 Kodeksu celnego poprzez nieuwzględnienie faktu przedawnienia uprawnienia do dochodzenia przedmiotowej należności celnej oraz art. 85 § 1 Kodeksu celnego poprzez określenie wartości celnej na podstawie [...]. Według strony skarżącej organ celny winien ustalić wartość celną samochodu dokładnie na dzień jego wprowadzenia na polski obszar celny tj. na dzień 9 października 1998r. W piśmie procesowym z dnia 6 czerwca 2009 roku pełnomocnik skarżącej wskazał ponadto, iż W. nie mogła brać czynnego udziału w postępowaniu, a w jego trakcie organy nie dokonały wystarczających ustaleń faktycznych poprzez pominięcie wniosków dowodowych w zakresie przesłuchania świadków. Zdaniem strony skarżącej naruszono art. 191 Ordynacji podatkowej poprzez przyjęcie 1998 roku jako roku produkcji samochodu w sytuacji, gdy z dokumentu "..." z 6 października 1998r. wynika, iż pojazd został wyprodukowany w 1997r. Zarzucono ponadto naruszenie art. 25 w zw. z art. 26 Kodeksu celnego poprzez jego niezastosowanie w sprawie oraz art. 180, 191 i 210 § 4 Ordynacji podatkowej poprzez nienależyte uzasadnienie decyzji w zakresie odmowy uznania dokumentów dotyczących wartości transakcyjnej pojazdu. Podkreślono również, że organ niezasadnie zastosował art. 29 Kodeksu celnego z pominięciem wcześniejszych metod z art. 25 – 28 Kodeksu celnego. Dyrektor Izby Celnej w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko i argumenty przedstawione w swojej decyzji. Na rozprawie w dniu 17 czerwca 2009r. pełnomocnik organu II oświadczyła, iż strona była wielokrotnie informowana o przebiegu postępowania celnego oraz, że ona sama deklarowała 1998 rok jako rok produkcji przedmiotowego samochodu. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje : Skarga okazała się uzasadniona, jednakże nie wszystkie zarzuty skargi zasługiwały na uwzględnienie. Wskazać należy na wstępie, iż zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu administracyjnego wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność była przedmiotem zaskarżenia. Przez ocenę prawną należy przy tym rozumieć wyjaśnienie istotnej treści przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym wypadku w związku z rozpoznawaną sprawą. W zakresie tak rozumianej oceny prawnej mieści się zarówno krytyka zaskarżonego aktu w aspekcie stosowania prawa, jak i wyjaśnienie, dlaczego stosowanie to zostało w konkretnym przypadku uznane za błędne, oraz jakie – zdaniem danego sądu – zastosowanie lub interpretacja przepisów prawnych powinny mieć miejsce, aby rozstrzygnięcie organu administracji publicznej mogło zostać uznane za zgodne z prawem (zob. m. in. T. Woś i in., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005, s. 472-473). Organ administracji zobowiązany jest wobec tego do bezwzględnego zastosowania się przy ponownym rozpoznaniu sprawy do oceny prawnej zawartej w uzasadnieniu wyroku. Uchybienie temu obowiązkowi narusza zasadę związania organu oceną prawną i oznacza wadliwość podjętego aktu lub czynności, uzasadniającą konieczność ich wyeliminowania z obrotu prawnego (zob. np. wyrok NSA z 21 października 1999r.,sygn. akt IV SA 1681/97, LEX nr 47848 ). Zgodnie z treścią art. 85 § 1 Kodeksu celnego należności celne przywozowe są wymagalne według stanu towaru i jego wartości celnej w dniu przyjęcia zgłoszenia celnego i według stawek w tym dniu obowiązujących. Wartością celną towaru jest zasadniczo wartość transakcyjna – cena faktycznie zapłacona lub należna za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny (art. 23 § 1 Kodeksu celnego), ustalana, o ile jest to konieczne, z uwzględnieniem art. 30 i 31 ustawy. Organ celny nie może jednak przyjąć wartości transakcyjnej towaru za jego wartość celną, jeżeli z uzasadnionych przyczyn zakwestionował on wiarygodność i dokładność informacji lub dokumentów służących do określenia wartości celnej, które należy dołączyć od zgłoszenia celnego, albo gdy nie zostaną one przedstawione przez zgłaszającego. Dokumenty takie stają się niewiarygodne w sytuacji, gdy podana w nich cena transakcyjna w oczywisty sposób budzi wątpliwości, albowiem nie odzwierciedla rzeczywistej wartości towaru (ze względu na duże prawdopodobieństwo zaniżenia lub zawyżenia kwoty transakcji ). Tylko bowiem rzeczywista wartość towaru może stanowić o jego wartości celnej. Należy przy tym zaznaczyć, iż wartość ta jest niezależna od tego, czy importer otrzymał dany towar za darmo, czy też kupił go po okazyjnie niskiej cenie, albowiem opłacalność zakupu towaru za granicą, bądź też jej brak jest indywidualną sprawą importera, która nie może wpływać na ustalenie wartości celnej towaru ( patrz m. in. wyrok NSA z dnia 17 stycznia 1995r., sygn. akt SA/ Ka 1615/94). W rozpoznawanej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 10 sierpnia 2006 roku uznał, iż organy celne winny zakwestionować cenę samochodu osobowego marki wskazaną w dokumentach odprawy celnej (wobec uzasadnionej wątpliwości odnośnie wiarygodności dokumentów przedstawionych przez stronę), jednakże wartość celna towaru nie mogła zostać ustalona na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy w oparciu o rachunek z dnia 1 października 1998 r. wystawiony na firmę A.. Z tego względu organ celny został zobowiązany do przeprowadzenia postępowania zmierzającego do ustalenia wartości celnej pojazdu na podstawie jednej z kolejnych metod wskazanych w art. 25 – 29 Kodeksu celnego. Organ odwoławczy zrealizował te wyraźne wytyczne tutejszego Sądu w ramach postępowania prowadzonego w toku II instancji. Ustalenie wartości celnej towarów w sytuacji, gdy wartość transakcyjna zostaje odrzucona przez organy celne, następuje stosownie do okoliczności przy wykorzystaniu metod, które zostały określone kolejno w art. 25 Kodeksu celnego (czyli według wartości transakcyjnej identycznych towarów), art. 26 (według wartości transakcyjnej podobnych towarów), art. 27 (przyjmując cenę jednostkową towarów przywożonych, bądź identycznych lub podobnych sprzedawanych na polskim obszarze celnym w największych zbiorczych ilościach) lub art. 28 (według wartości kalkulowanej), a dopiero gdy wartość celna nie może być ustalona na podstawie tych metod jest ona ustalana na podstawie danych dostępnych na polskim obszarze celnym z zastosowaniem środków zgodnych z zasadami i ogólnymi przepisami art. VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994r., Porozumienia w sprawie stosowania tego artykułu oraz przepisami tytułu II, działu III Kodeksu celnego ("Wartość celna towarów" ). Wyjaśnić należy, że postanowienia Kodeksu celnego opierały się bezpośrednio na Porozumieniu w sprawie stosowania artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994r. zwanym "Kodeksem wartości celnej" (publikowane w zał. do Dz. U. z 1995 r. Nr 98, poz. 483). Wydając decyzje w niniejszej sprawie, dotyczącej wartości celnej używanego samochodu, organy celne obowiązane były również uwzględnić tzw. Wyjaśnienia Technicznego Komitetu Ustalania Wartości Celnej Światowej Organizacji Celnej (WCO) do Porozumienia w sprawie stosowania artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994r. (publikowane w zał. do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 września 1999r. Wyjaśnienia dotyczące wartości celnej – Dz. U. Nr 80, poz. 908 ze zm., wydanego na podstawie art. 33 Kodeksu celnego.), a zwłaszcza "Studium 1.1. – Postępowanie wobec używanych pojazdów samochodowych". W świetle powołanych przepisów organ celny miał obowiązek ustalenia wartości zgłoszonego do odprawy celnej używanego samochodu przy zastosowaniu tzw. metody ostatniej szansy (art. 29 § 1 Kodeksu celnego), co też prawidłowo uczynił w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu nie było bowiem podstaw do zastosowania metod wskazanych w art. 25 – 28 Kodeksu celnego ze względu na specyfikę importowanego towaru – używanego samochodu. Dyrektor Izby Celnej wyjaśnił w uzasadnieniu swojej decyzji przyczyny odstąpienia od ustalania wartości celnej pojazdu na podstawie metod wcześniejszych, chociaż należałoby wskazać za stroną skarżąca, iż wywód w tym zakresie mógł być bardziej obszerny. Uchybienie w tym zakresie nie wpływa jednak, zdaniem Sądu, na zasadność zastosowanej przez organ metody z art. 29 Kodeksu celnego. Zgodnie z postanowieniami powyższego Porozumienia w sprawie stosowania art. VII Układu Ogólnego, w przypadku korzystania z metody "ostatniej szansy" przy ustalaniu wartości celnej używanych samochodów należy oprzeć się na danych uzyskanych z wyspecjalizowanych katalogów lub czasopism, zawierających ceny rynkowe pojazdów na polskim obszarze celnym. Organ celny II instancji przyjął do dokonywanych przez siebie obliczeń informację wynikającą ze specjalistycznego wydawnictwa podającego ceny użytkowanych pojazdów samochodowych na całym rynku polskim – [...] . Podawane w nim ceny są uśrednione i stanowią wynik analizy prowadzonej na reprezentatywnej grupie samochodów używanych z całego kraju, a informacje dotyczące danego modelu uwzględniają spadek ceny spowodowany przez wiek, przebieg i stan techniczny pojazdu. Katalogi tego rodzaju są wykorzystywane dla szacowania wartości samochodów również przez towarzystwa ubezpieczeniowe oraz urzędy skarbowe. Należy przy tym zauważyć, iż praktyka wykorzystania średnich cen pojazdów na rynku krajowym, publikowanych systematycznie przez specjalistyczne wydawnictwa, znalazła potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (patrz m. in. wyrok z dnia 18 kwietnia 2001r. – sygn. akt I SA/Po 2260/99 oraz z dnia 27 kwietnia 2001r. – sygn. akt I SA/Po 2135/99 ). Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd stwierdził, że skorzystanie z danych zawartych w przedmiotowym katalogu (stanowiących wypadkową porównania tysięcy notowań danego typu pojazdu) odpowiadało w pełni wymogom art. 29 Kodeksu celnego, stanowił on bowiem uprawniony środek dowodowy umożliwiający ustalenie rzeczywistej wartości przedmiotowego samochodu. Korzystanie przez administrację celną ze specjalistycznego katalogu jest uzasadnione zasadą równego traktowania prawnego podmiotów importujących ten sam rodzaj towarów. Ponieważ ceny katalogowe obejmują opłaty i podatki importowe – słusznie organ odwoławczy pomniejszył wartość samochodu o cło (35%) i podatki (VAT 22% i akcyzowy 15%) . Wątpliwości Sądu wzbudził jednak sposób obliczenia wartości celnej pojazdu dotyczący odliczenia od ceny wskazanej w katalogu ( ... zł ) 10 % kwoty z tytułu braków i uszkodzeń importowanego pojazdu. Organ powołał się w tym zakresie na opinię techniczną z 8 października 1998 roku, dołączoną przez stronę do zgłoszenia celnego. Z dokumentu tego nie wynika jednak w żaden sposób, iż stwierdzone braki i uszkodzenia przedmiotowego samochodu obniżały jego wartość akurat o 10%. Nie stwierdził tego sam rzeczoznawca mgr inż. J., który wprawdzie wskazał uszkodzenia mechaniczne i braki po dokonanej kradzieży, jednakże nie ocenił istniejących strat procentowo (k. 106 – 107 akt administracyjnych). W uzasadnieniu ekspertyzy jest natomiast mowa, że pojazd jest w znacznym stopniu uszkodzony i że należy go poddać naprawie blacharsko lakierniczej oraz uzupełnić elementy brakujące. Ocena procentowa nie została również dokonana w żaden inny sposób w postępowaniu dowodowym toczącym się przed organem I i II instancji. Z tego względu należało uznać, iż ostateczna wartość celna pojazdu została ustalona przez organ za pomocą metody ostatniej szansy w sposób zbyt arbitralny, przez co naruszono nakaz z art. 122 Ordynacji podatkowej (w zw. z art. 262 Kodeksu celnego), zobowiązujący organy celne do dokładnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności dotyczących stanu faktycznego danej sprawy, w tym m. in. poprzez zebranie i wyczerpujące wyjaśnienie materiału dowodowego (art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej). Powyższa opinia nie pozwalała, według Sądu, na jednoznaczne i kategoryczne określenie procentowego stopnia uszkodzenia pojazdu, wobec czego kwestia ta winna stanowić przedmiot bardziej szczegółowego postępowania dowodowego, prowadzonego m. in. przy pomocy odpowiedniej opinii biegłego – specjalisty w dziedzinie motoryzacji. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ celny winien wobec tego rozpatrzyć wnikliwie kwestię rzeczywistego stopnia uszkodzeń pojazdu i braków w wyniku kradzieży, wpływających na jego ostateczną wartość celną. Chodzi w szczególności o wyjaśnienie, czy nie obniżały one wartości importowanego samochodu w procencie wyższym od przyjętego przez organ. Wątpliwości Sądu budziło też posłużenie się przy przeliczaniu wartości pojazdu na walutę faktury (szylingi austriackie) przelicznika 0,3102 bez podania, czyj był to kurs i z jakiej daty. Na brak ten zwracał już uwagę Sąd w wyroku z dnia 10 sierpnia 2006r. i powinien również on zostać uzupełniony przy ponownym ustalaniu wartości celnej samochodu. Organ II instancji w swojej decyzji, nie wyjaśnił też dlaczego przyjął za rok produkcji pojazdu rok 1998r., biorąc pod uwagę, iż w dokumencie z dnia 6 października 1998r. (k. 3 akt) wskazano dzień 16 grudnia 1997 roku jako datę zezwolenia na jego eksploatację (k. 214 – 215 akt). Co prawda sama strona zgłaszała przedmiotowy samochód jako pojazd z 1998r., jednakże w ocenie Sądu kwestia ta winna zostać wyjaśniona w toku ponownego rozpoznania sprawy i obowiązkiem organu będzie odniesienie się do niej w uzasadnieniu decyzji. Zdaniem Sądu inne zarzuty strony skarżącej nie zasługiwały na uwzględnienie. W szczególności dotyczy to zarzutu przedawnienia terminu do dochodzenia roszczeń publicznoprawnych. Zgodnie bowiem z art. 242 § 4 Kodeksu celnego kwot należności celnych można dochodzić w ciągu 5 lat, licząc od dnia, w którym zostały zarejestrowane (czyli m in. od wydania decyzji w I instancji ). Bieg przedawnienia tego terminu przerywa m. in. wszczęcie egzekucji oraz wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego (art. 242 § 5). W niniejszej sprawie stronie doręczono w dniu 21 lutego 2005 r. tytuł wykonawczy wystawiony przez Dyrektora Izby Celnej wszczynając postępowanie egzekucyjne, a ponadto skarżąca wniosła skargę z dnia 10 grudnia 2004r. do tutejszego Sądu. Ze względu na powyższe okoliczności nie było podstaw do stwierdzenia przedawnienia terminu do dochodzenia nałożonych kwot celnych. Odnośnie zarzutu związanego z uczestnictwem strony Sąd stwierdził, iż pouczenie o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym w sprawie z dnia 30 października 2007 r. zostało doręczone na adres jej pełnomocnika w dniu 5 listopada 2007r. (k.283-284 akt). Dopiero po wydaniu decyzji II instancji w piśmie z dnia 4 stycznia 2008r. ( k. 291 ) adwokat A. poinformował organ, że od dnia 30 czerwca 2007r. zawiesił działalność zawodową i nie prowadzi żadnych spraw. W dacie doręczenia wezwania było ono skuteczne na podstawie art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, organ celny nie miał bowiem w tym momencie informacji zobowiązujących go do doręczenia wezwania samej stronie. W tym stanie rzeczy przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ II instancji winien przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe we wskazanym wyżej zakresie, pouczając skutecznie stronę w prawidłowym trybie (art. 200 §1 Ordynacji podatkowej) przed wydaniem decyzji o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Poczynione ustalenia oraz przeprowadzona ocena materiału dowodowego winna znaleźć pełne odzwierciedlenie w treści decyzji. Jej uzasadnienie powinno zaś spełniać wymogi określone w § 4 art. 210 Ordynacji podatkowej, a w szczególności wskazywać fakty, które organ uznał za udowodnione, dowody, którym dał wiarę i przyczyny, dla których innym dowodom wiarygodności odmówił. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd stwierdził wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem przepisów postępowania (art. 122, art. 187 § 1 i art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej), które mogło mieć istotny wpływ na wynik niniejszej sprawy, wobec czego Sąd orzekł o jej uchyleniu na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). O kosztach postępowania i wykonalności zaskarżonej decyzji orzeczono natomiast w oparciu o art. 200 i art. 152 powyżej cytowanej ustawy /-/B. Sokołowska /-/ M. Górecka /-/M. Lorych – Olszanowska JMd |