Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jerzy Siegień (spr.) Sędziowie NSA Ewa Dzbeńska WSA Daniela Kozłowska Protokolant Małgorzata Kulińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 sierpnia 2007 r. sprawy ze skarg J. S. i J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności orzeczenia 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] maja 2006 r. nr [...], 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku D. S. i J. S. utrzymało w mocy decyzję Kolegium z dnia [...] maja 2006 r. nr [...] stwierdzającą, że:

- w odniesieniu do sprzedanych lokali nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], znajdujących się w budynku położonym w W. przy ul. [...], orzeczenie administracyjne Prezydium Rady Narodowej W. z dnia [...] marca 1951 r. wydane zostało z naruszeniem prawa, jednakże wobec zaistnienia nieodwracalnych skutków prawnych nie można stwierdzić jego nieważności w tym zakresie,

- natomiast w pozostałej części stwierdzającą nieważność powyższego orzeczenia jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa.

W uzasadnieniu decyzji z dnia [...] listopada 2006 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wskazało, że nieruchomość [...] położona przy ul. [...] nr hip.[...], stanowiąca własność J. W. została objęta przepisami dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279). M. W., spadkobierczyni J. W., aktem notarialnym z dnia [...] [...] listopada 1949 r. Rep. Nr [...] sprzedała przedmiotową nieruchomość E. L.

Orzeczeniem administracyjnym Prezydium Rady Narodowej W. z dnia [...] marca 1951 r. odmówiono E. L. prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości [...] położonej przy ul. [...] (dawna [...]), nr hip. [...]. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że zgodnie z opracowywanym planem zagospodarowania przestrzennego teren nieruchomości [...] przy ul. [...] jest przeznaczony pod społeczne budownictwo mieszkaniowe i został przydzielony do zagospodarowania inwestorowi publicznemu, jako wykonawcy narodowego planu gospodarczego. Organ orzekający uznał, że korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela nie dało się pogodzić z przeznaczeniem terenu według opracowywanego planu zagospodarowania przestrzennego i wydał decyzję odmowną.

Kolegium ustaliło, że przedmiotowa nieruchomość znajduje się obecnie w obrąbie [...] i w jej skład wchodzą: cześć działki nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...], stanowiące własność W., co wynika z decyzji komunalizacyjnej dotyczącej przedmiotowego gruntu oraz wypisów z ewidencji gruntów znajdujących się w aktach sprawy. Dawna nieruchomość hipoteczna nr [...] obejmuje obecnie grunt i budynek przy ul. [...], w którym zostały wykupione lokale, a ich właściciele są stronami przedmiotowego postępowania.

Przedmiotem rozważań Kolegium w postępowaniu o stwierdzenie nieważności orzeczenia z dnia [...] marca 1951 r. było ustalenie czy decyzja ta dotknięta jest wadą określoną w art. 156 § 1 k.p.a. Jeżeli nieruchomość [...] objęta działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy, znajdowała się w posiadaniu wnioskodawcy, wniosek o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu złożony został w odpowiednim terminie, a korzystanie z nieruchomości dało się pogodzić z obowiązującym planem zabudowania, to organ gminy miał obligatoryjny obowiązek uwzględnić wniosek.

Plan zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony przez Ministerstwo Robót Publicznych w dniu [...] sierpnia 1931 r. przewidywał, że przedmiotowy teren znajduje się w strefie [...], dla którego ustalono sposób zabudowy - luźny lub grupowy, ilość kondygnacji – [...] i powierzchnię zabudowy – [...]%. Z akt sprawy wynika zatem, że wszelkie przesłanki przewidziane w dekrecie z 1945 r. uzasadniające przyznanie prawa własności czasowej do gruntu zostały spełnione. Brak zatem było podstaw do odmowy przyznania prawa własności czasowej. Tym samym, w ocenie Kolegium, bezsporne jest, że wydając zakwestionowane orzeczenie organ rażąco naruszył art. 7 ust. 2 powołanego dekretu. Okoliczność ta stanowi przesłankę uzasadniającą stwierdzenie nieważności przedmiotowego orzeczenia.

Jednakże w odniesieniu do lokali nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], znajdujących się w budynku położonym w W. przy ul. [...] Kolegium stwierdziło, że orzeczenie administracyjne zostało wydane z naruszeniem prawa, z uwagi bowiem na zaistnienie nieodwracalnych skutków prawnych nie można stwierdzić jego nieważności w części odnoszącej się do tych lokali. Sprzedaż powyższych lokali nastąpiła w drodze aktów notarialnych, nie poprzedzonych decyzjami administracyjnymi. Pozostałe natomiast lokale nie spełniają tego warunku, dlatego też nie wyłączono ich z decyzji stwierdzającej nieważność orzeczenia.

Skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] listopada 2006 r. złożyli J. W. oraz J. S. i. J. W. zarzucił Kolegium:

1) rażące naruszenie art. 7 w związku z art. 77 i art. 80 k.p.a., polegające na nienależytym uwzględnieniu okoliczności, iż aktem notarialnym z dnia [...] listopada 1986 r., nr Rep. [...], nabył on lokal nr [...] położony w budynku przy ul. [...] w W. z jednoczesnym oddaniem w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu,

2) rażące naruszenie art. 156 § 2 k.p.a. polegające na jego błędnej wykładni przejawiającej się w stwierdzeniu nieważności orzeczenia z dnia [...] marca 1951 r., w części dotyczącej lokalu nr [...], podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisu prowadzi do uznania, iż orzeczenie to wywołało w stosunku do lokalu nr [...] nieodwracalne skutki prawne,

3) naruszenie art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, polegające na niezastosowaniu rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, co doprowadziło do błędnej oceny skutków prawnych, zawartej w dobrej wierze wyżej wymienionej notarialnej umowy kupna,

4) naruszenie art. 6 w związku z art. 128 § 1 i 3 k.p.a., polegające na

nierozpoznaniu pisma z dnia 22 czerwca 2006 r., doręczonego w dniu

4 lipca 2006 r., - "wniosku o sprostowanie" sentencji i uzasadnienia decyzji

Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] maja 2006 r., które ze względu na treść, zgodnie z art. 128 § 1 k.p.a., stanowiło w istocie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, skutkiem czego skarżący został pozbawiony należnego mu prawa w postępowaniu przed organem administracyjnym.

J. S. zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 156 § 2 k.p.a., mające wpływ na jej treść, a polegające na błędnym przyjęciu, iż sprzedaż lokalu nr [...] w budynku przy ul. [...] w W. nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych podczas, gdy w rzeczywistości skutki takie wywołała, bowiem nabycie przez skarżącego tego lokalu nastąpiło w zaufaniu do treści księgi wieczystej, w której ujawnione było prawo własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa i pozostaje ono pod ochroną wynikającą z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).

W odpowiedzi na skargę Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] podtrzymało dotychczasowe stanowisko i wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, z późn. zm.), Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wniesioną w rozpoznawanej sprawie należy uwzględnić, bowiem Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] naruszyło przepisy postępowania ze skutkiem mogącym mieć wpływ ma wynik przedmiotowej sprawy.

Pismem z dnia [...] czerwca 2005 r. Kolegium zawiadomiło o wszczęciu na wniosek K. S. postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej W. z dnia [...] marca 1951 r., odmawiającego E. L. prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości [...] położonej przy ul. [...] nr hip. [...], z jednoczesnym przejęciem na własność Państwa wszystkich budynków znajdujących się na tym gruncie. Jedenastu właścicielom wykupionych mieszkań zawiadomienie powyższe nie zostało doręczone, wróciły one bowiem z informacją doręczyciela, że ich adresaci nie żyją. Informacja ta dotyczyła A. i M. C., J. C., S. i W. W., M. i D. G., J. i E. W., J. G. oraz M. B.

Tymczasem Kolegium, pomimo że posiadało w aktach informację o śmierci wymienionych wyżej osób, nie ustaliło ich następców prawnych i wydając decyzję z dnia [...] maja 2006 r. oraz decyzję z dnia [...] listopada 2006 r., skierowało je, tak jak zawiadomienie o wszczęciu postępowania, do osób nie żyjących. Przy doręczaniu powyższych decyzji Kolegium uzyskało ponadto informację od doręczyciela, że nie żyją także inni właściciele wykupionych lokali, a mianowicie S. i W. J., B. S., B. i L. R., A. K. oraz S. i Z. B.. Również żaden z następców prawnych tych osób nie uczestniczył w rozpatrywanej przez Kolegium sprawie.

Ponadto udziału w prowadzonym postępowaniu Kolegium pozbawiło A. S. i J. K., wysyłając im zawiadomienie o wszczęciu postępowania oraz decyzje na błędny adres, w wyniku czego korespondencja wróciła nie doręczona.

Artykuł 10 § 1 k.p.a. ustanawia ogólną zasadę udziału strony w postępowaniu. Obowiązkiem organu jest zagwarantowanie stronie czynnego udziału w każdym stadium postępowania oraz zapewnienie jej przed wydaniem decyzji możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Naruszenie tej zasady jest kwalifikowaną wadą procesową, która stanowi podstawę wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania na wniosek strony (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.).

Sąd obowiązany był zatem zaskarżoną decyzję uchylić. Obowiązkiem organu będzie ponowne rozpatrzenie wniosku o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej W. z dnia [...] marca

1951 r., po uprzednim zawiadomieniu o prowadzonym postępowaniu wszystkich stron tego postępowania. Kolegium powinno w szczególności ustalić, ile lokali w budynku przy ul. [...] w W. zostało sprzedanych oraz kto jest ich aktualnym właścicielem. W aktach administracyjnych sprawy znajduje się bowiem wykaz właścicieli wykupionych lokali sporządzony w dniu [...] czerwca 2005 r., który to wykaz nie został zaktualizowany przed wydaniem zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na względzie, Sąd działając na podstawie przepisów art. 145 § 1 pkt 1 lit. b i c oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.), orzekł jak w sentencji wyroku.