Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Stanisław Marek Pietras Sędzia WSA – Adam Lipiński Sędzia WSA – Eugeniusz Wasilewski (sprawozdawca) Protokolant – specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2015 r. sprawy ze skargi I. Z. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] września 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] sierpnia 2014 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3. zasądza od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz skarżącego I. Z. kwotę 200 (słownie: dwieście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] września 2014 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 104 i 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.), w związku z art. 17 ust. 2 zd. 2 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r., poz. 782), po rozpoznaniu wniosku I. Z. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej wydaniem decyzji z dnia [...] sierpnia 2014 r. (nr [...]), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu podano, iż w dniu [..] lutego 2013 r. I. Z. wystąpił z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wszystkich:

– numerów telefonów komórkowych będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją, kto z imienia i nazwiska oraz wykonywaną funkcją dysponuje poszczególnymi numerami i komu numer został przydzielony;

– numerów telefonów stacjonarnych będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją, kto z imienia i nazwiska oraz wykonywaną funkcją dysponuje poszczególnymi numerami i komu numer został przydzielony;

– nazw lub numerów komunikatorów internetowych będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją, kto z imienia i nazwiska oraz wykonywaną funkcją dysponuje tym komunikatorem i komu aplikacja została przydzielona;

– adresów poczty elektronicznej będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją, kto z imienia i nazwiska oraz wykonywaną funkcją dysponuje tym adresem i kto bezpośrednio jest odpowiedzialny za obsługę aplikacji.

Ponadto I. Z. zażądał udzielenia informacji, czy organ prowadzi kontrolę połączeń oraz ich kosztów z powyższych urządzeń lub aplikacji, a jeśli tak, to w jaki sposób oraz jaki był ogólny koszt związany z wykorzystaniem środków łączności wykorzystywanych przez organ.

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2014 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmówił udostępnienia wnioskującemu informacji w postaci wykazu numerów służbowych telefonów komórkowych, stacjonarnych, komunikatorów oraz adresów

e-mail i danych osób nimi dysponujących. W pozostałym zakresie informacja została udzielona.

Decyzję o odmowie uzasadnił tym, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych.

Lista osób, o które wnioskował wnioskodawca, to zbiór danych osobowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) i jej udostępnienie stanowiłoby naruszenie przepisów powołanej ustawy (art. 27 ust. 1).

Tym samym Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stanął na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie prawo do informacji publicznej powinno podlegać ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej, gdyż udostępnienie numerów telefonów komórkowych pracowników dysponujących telefonem komórkowym po godzinach pracy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może doprowadzić do naruszenia sfery ich prywatności.

Prezes ZUS powołał się przy tym na wypowiedź Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO), który odnośnie udostępniania numerów telefonów służbowych stwierdził, że: "To pracodawca zawsze decyduje o tym, który urzędnik jest upoważniony do kontaktowania się w imieniu urzędu z podmiotami z zewnątrz". Zasada ta według GIODO odnosi się do wszystkich sytuacji związanych z udostępnieniem informacji o numerach służbowych telefonów komórkowych pracowników, niezależnie od tego, czy dana osoba jest zatrudniona w administracji publicznej, czy w sektorze prywatnym oraz czy przydzielony jej służbowy telefon to komórka, czy aparat stacjonarny. Wskazał również, że dane teleadresowe Centrali Zakładu i jej komórek organizacyjnych są udostępniane na stronie internetowej www.zus.pl ˂http://www.zus.pl˃. Na podanej stronie internetowej znajdują się również numery telefonów do kontaktów z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem Centrów Obsługi Telefonicznej Klientów (COT).

Z powyższych względów Prezes ZUS uznał, że informacje dotyczące komunikatorów internetowych i adresów poczty elektronicznej oraz osób nimi dysponujących nie zostaną udostępnione, ponieważ również w tym przypadku to pracodawca powinien decydować, który z pracowników jest upoważniony do komunikowania się w imieniu Zakładu z podmiotami z zewnątrz.

Mając powyższe na uwadze, Prezes ZUS rozpatrując wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej wydaniem decyzji z dnia [...] sierpnia 2014 r., nie dopatrzył się w wydanej decyzji naruszenia przepisów prawa. Organ wyjaśnił, że COT oraz jednolita numeracja telefonów kontaktowych są charakterystyczne dla wielu organizacji działających w skali całego kraju. Obejmują zarówno służby alarmowe (pogotowie, straż pożarna, policja), jak i organizacje biznesowe (banki, operatorzy telekomunikacyjni, itd.). Organizacja usług telefonicznych świadczonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie odbiega zatem od standardów wyznaczonych przez innych uczestników krajowego rynku usług publicznych, a jest także zgodna ze standardami przyjętymi przez inne, m. in. europejskie instytucje ubezpieczeń społecznych.

Reasumując, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że klient Zakładu nie jest pozbawiony kontaktu z terenową jednostką organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwą dla jego miejsca zamieszkania bądź siedziby i, jeśli jest to konieczne dla obsługi sprawy, to w ramach rozwiązań organizacyjnych przyjętych wraz z utworzeniem COT i jednolitych dla wszystkich terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu, ten kontakt jest zapewniony.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie I. Z. wniósł o uchylenie powyższej decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] września 2014 r. nakazanie organowi udzielenia informacji publicznej zgodnie z wnioskiem oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, iż w przedmiotowej sprawie Sąd już dwukrotnie uznał, że wnioskowane informacje mają charakter informacji publicznej.

W ocenie strony skarżącej, ograniczenie jej udostępnienia nie znajduje podstaw w art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej. Wskazał, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 2003 r., sygn. akt III RN 95/02 wyraził pogląd, według którego cechą prawa do prywatności jest to, że ochroną tą objęta jest dziedzina życia osobistego (prywatnego), rodzinnego i towarzyskiego człowieka. Ochrona ta nie obejmuje działalności publicznej osoby, ani też sfery działań i zachowań, które ogólnie są pojmowane jako osobiste lub prywatne, jeżeli działania te lub zachowania wiążą się ściśle z działalnością publiczną. Zatem argumentacja organu, że udostępnienie numerów służbowych telefonów komórkowych, po godzinach pracy, może doprowadzić do naruszenia sfery prywatności osób z nich korzystających, nie jest trafna.

W ocenie skarżącego, nie jest też trafna argumentacja organu, że udostępnienie numerów służbowych telefonów komórkowych po godzinach pracy może doprowadzić do naruszenia sfery prywatności osób z nich korzystających, bowiem telefon służbowy winien być używany w godzinach pracy – urzędowania funkcjonariusza publicznego i nie musi on odbierać połączeń telefonicznych w czasie wolnym od pracy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, jako niezasadnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Wyrokiem z dnia 9 lipca 2013 r., sygn. akt II SAB/Wa 186/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zobowiązał Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do rozpatrzenia wniosku skarżącego I. Z. z dnia [...] lutego 2013 r. do udostępnienia informacji publicznej w zakresie tiret pierwsze, tiret drugie, tiret trzecie i tiret czwarte – w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

W uzasadnieniu wyroku, Sąd wskazał, iż żądane przez skarżącego informacje odnoszące się do numerów telefonów komórkowych, telefonów stacjonarnych, komunikatorów internetowych i adresów poczty elektronicznej i osób nimi dysponujących posiadają przymiot informacji publicznej. Istotne bowiem jest to, że skarżący żąda udostępnienia informacji dotyczących telefonów, komunikatorów

i poczty elektronicznej pozostających w dyspozycji Zakładu, co oznacza, że wskazane urządzenia i środki komunikacji, mają charakter służbowy i są narzędziami wykorzystywanymi do realizacji powierzonych Zakładowi zadań, czyli mających charakter publiczny. Zadania te realizują natomiast konkretni pracownicy Zakładu, którym zostały przydzielone w tym celu do dyspozycji telefony, komunikatory internetowe i poczta elektroniczna. Można zatem uznać, że żądana przez skarżącego informacja mieści się w informacji o zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. (art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. b u.d.i.p.). Ocenę tę można także wywieść z postanowień art. 5 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., który to przepis wprowadził kategorię majątku publicznego. Niewątpliwe jest zaś w sprawie, że telefony zakupione ze środków publicznych, stanowią własność publiczną. Także korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej wiąże się z opłatami ponoszonymi ze środków publicznych. Informacja o majątku publicznym powinna obejmować dane o ruchomościach, nieruchomościach, a także kondycji środków publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) (por. I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, ustawa o dostępie do informacji publicznej Komentarz, Wyd. 2 LexisNexis, str. 124-125). Istotne przy tym jest także i to, że zgodnie z art. 33 ust. 1 ww. ustawy gospodarka środkami publicznymi jest jawna.

W konkluzji uzasadnienia Sąd podkreślił, że żądane przez skarżącego informacje podlegają ustawie o dostępie do informacji publicznej. Natomiast ich udzielenie może podlegać ewentualnemu ograniczeniu. Zgodnie bowiem z treścią art. 5 ust. 1 u.d.i.p., prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Natomiast stosownie do ust. 2 tego artykułu ograniczenie to występuje także ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy.

W piśmie z dnia [...] października 2013 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nawiązując do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lipca 2013 r. wskazał, że w przedmiotowej sprawie prawo do informacji publicznej powinno podlegać ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej. Udostępnienie numerów telefonów komórkowych pracowników dysponujących telefonem komórkowym po godzinach pracy Zakładu może doprowadzić do naruszenia ich prywatności.

Podał, iż odnośnie numerów telefonów służbowych, wypowiadał się Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, iż to pracodawca zawsze decyduje o tym, który urzędnik jest upoważniony do kontaktowania się w imieniu urzędu z podmiotami

z zewnątrz. Zasada ta według GIODO odnosi się do wszystkich sytuacji związanych z udostępnianiem informacji o numerach służbowych pracowników.

Dane teleadresowe Centrali Zakładu i jej komórek organizacyjnych są udostępnione na stronie internetowej www.zus.pl. Na stronie znajdują się też numery telefonów do kontaktów z ZUS za pośrednictwem COT.

Również informacje dotyczące komunikatorów internetowych i adresów poczty elektronicznej i osób nimi dysponującymi nie zostaną udostępnione, ponieważ również w tym przypadku pracodawca powinien decydować, który z pracowników jest upoważniony do kontaktowania się w imieniu zakładu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznając sprawę ze skargi I. Z. na niewykonanie przez Prezesa ZUS wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 lipca 2013 r., sygn. akt II SAB/Wa 186/13 wskazał, iż pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] października 2013 r. nie może być uznane za decyzję i wyrokiem z dnia 9 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Wa 289/14 stwierdził, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa i wymierzył Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych grzywnę w wysokości 1000 zł.

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją organ odmówił wnioskodawcy udostępnienia informacji publicznej w postaci wykazu numerów służbowych telefonów komórkowych, stacjonarnych, komunikatorów oraz adresów e-mail i danych osób nimi dysponujących i w uzasadnieniu decyzji stwierdził, że lista osób, o które wnioskuje wnioskodawca to zbiór danych osobowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych i jej udostępnienie, stanowiłoby naruszenie przepisów ustawy (art. 27 ust. 1).

Stanowiska organu nie sposób podzielić.

Przede wszystkim nie można zgodzić się z przedstawioną w uzasadnieniu decyzji argumentacją, że skarżący wnioskował o udostępnienie "listy osób", która w ocenie organu stanowi zbiór danych osobowych.

Powtórzyć zatem należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 lipca 2013 r., sygn.. akt II SAB/Wa 186/13 zobowiązał Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do rozpatrzenia wniosku skarżącego I. Z. z dnia [...] lutego 2013 r. o udostępnienie informacji publicznej w zakresie tiret pierwsze, tiret drugie, tiret trzecie i tiret czwarte, w których zawarte było żądanie udostępnienia numerów telefonów komórkowych i telefonów stacjonarnych będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją kto z imienia i nazwiska oraz wykonywania funkcji dysponuje poszczególnymi numerami oraz komu numer został przydzielony, a także udostępnienia nazw i numerów komunikatorów internetowych i adresów poczty elektronicznej będących w dyspozycji Zakładu wraz z informacją, kto z imienia i nazwiska oraz wykonywaną funkcją nimi dysponuje, komu aplikacja została przydzielona i kto bezpośrednio jest odpowiedzialny za obsługę aplikacji.

Tymczasem odmowę udostępnienia wnioskowanej informacji Prezes ZUS uzasadnia odwołaniem się do bliżej nieokreślonej listy osób, o którą "wnioskuje wnioskodawca".

Nie można podzielić stanowiska Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym organ powołuje się na ustawę o ochronie danych osobowych, a to z tego względu, że wniosek dotyczył udostępnienia danych w zakresie imienia i nazwiska osób, którym przydzielono telefony i urządzenia, a nie danych wrażliwych, o których mowa w art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych.

W ocenie Sądu, organ błędnie zinterpretował przepis art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej i na jego podstawie niezasadnie odmówił udostępnienia żądanej informacji.

Brak było podstaw do odmowy udostępnienia żądanej informacji na tej podstawie, że udostępnienie numerów służbowych telefonów komórkowych, po godzinach pracy, może doprowadzić do naruszenia sfery prywatności osób z nich korzystających. Telefon komórkowy winien być czynny w godzinach pracy pracownika i nie musi on odbierać połączeń telefonicznych w czasie wolnym od pracy, tak aby nie zakłócało to jego życia rodzinnego, czy osobistego. Jeśli zaś chodzi o dane dotyczące imienia i nazwiska osób, którym został on przydzielony, to organ powinien określić, czy osoba ta posiada status funkcjonariusza publicznego w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 4 Kodeksu karnego i jeśli wymóg ten spełnia, udostępnić jej dane personalne (imię i nazwisko), a w odniesieniu do osób, które kryterium funkcjonariusza publicznego nie spełniają, odmówić udostępnienia danych personalnych tych osób.

Reasumując, prawidłowa realizacja wniosku powinna zmierzać do udostępnienia informacji dotyczących numerów telefonów komórkowych i telefonów stacjonarnych będących w dyspozycji Zakładu oraz udostępnienia nazw i numerów komunikatorów internetowych i adresów poczty elektronicznej z przyporządkowaniem ich do konkretnych stanowisk służbowych, a także udostępnienia imion i nazwisk tych pracowników, którzy posiadają status funkcjonariusza publicznego w rozumieniu wskazanego art. 115 § 3 pkt 4 Kodeksu karnego.

Natomiast w odniesieniu do osób, które takiego statusu nie posiadają organ powinien poprzestać na udostępnieniu numerów telefonów komórkowych i stacjonarnych oraz nazw i numerów komunikatorów i adresów poczty elektronicznej z przyporządkowaniem ich do konkretnych stanowisk służbowych i wydać decyzję o odmowie udzielenia informacji w zakresie danych personalnych osób, które nie mają statusu funkcjonariusza publicznego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na postawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) orzekł, jak w wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z art. 200 i art. 205 § 1 powołanej wyżej ustawy.