Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Korycińska (spr.) Sędziowie NSA Zofia Borowicz Joanna Kabat-Rembelska Protokolant Jerzy Stelmaszuk po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej R. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 13 maja 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 620/08 w sprawie ze skargi R. K. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym oddala skargę kasacyjną

I

Zaskarżonym skargą kasacyjną wyrokiem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę R. K. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] kwietnia 2007 r. w przedmiocie kary pieniężnej.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd podał, że w dniu 10 sierpnia 2006 r. w S. P. zatrzymano do kontroli drogowej pojazd marki F. T. o nr rej. [...] kierowany przez R. K. W toku kontroli ustalono, że pojazdem tym wykonywany był zarobkowy przewóz drogowy osób i w ramach przewozu okazjonalnego przewożone były 3 osoby z J. G. do S. P. Kierujący pojazdem okazał zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej i oświadczył, iż żadnej licencji na wykonywanie zarobkowego przewozu drogowego osób nie posiada. W związku z ustaleniami kontroli drogowej D. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego we W. decyzją z dnia [...] listopada 2006 r. nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości 13.000 zł, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 204, poz. 2088, ze zm.; dalej, jako: ustawa o transporcie drogowym). Na kwotę tę składała się kara za wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji w wysokości 8.000 zł oraz kara 5000 zł za naruszenie zakazu umieszczania lub używania w pojeździe taksometru. Decyzja organu I instancji została utrzymana w mocy decyzją Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] kwietnia 2007 r. Uzasadniając oddalenie skargi R. K. Sąd I instancji stwierdził, że w obu zaskarżonych decyzjach brak jest jakichkolwiek uchybień formalnych, które uniemożliwiłyby Sądowi dokonanie prawidłowej oceny zarzutów skargi i wypowiedzenia się, co do zasadności podjętego rozstrzygnięcia pod względem materialnym. Uznając nietrafność zarzutu skargi obejmującego naruszenie art.79 k.p.a. Sąd I instancji wskazał, że przepis ten nakazuje zawiadomić stronę o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem. W niniejszej zaś sprawie przesłuchanie świadka W.K. (korzystał on z przewozu świadczonego przez skarżącego) odbyło się ad hoc, tuż po kontroli drogowej. Jak wynika z protokołu kontroli odbyła się ona o godz. 11:20, skarżący został przesłuchany o godz. 11:35, zaś świadek o godz. 11:50 - wszystkie te czynności miały miejsce tego samego dnia (10 sierpnia 2006 r.). Nie można więc zdaniem Sądu wymagać od organu, aby zawiadomił on skarżącego o terminie przesłuchania świadka, które odbyło się w ramach czynności inspektorów w dniu kontroli.

II

W skardze kasacyjnej R. K. wyrokowi Sądu I instancji zarzucił naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U Nr 153 poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a poprzez nieuwzględnienie skargi, mimo, że w toku postępowania zakończonego zaskarżoną decyzją prawo skarżącego do czynnego udziału w postępowaniu zostało ograniczone. Podnosząc ten zarzut skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący wyjaśnił, że podstawowym zarzutem skargi na powołaną decyzję było naruszenie w toku postępowania administracyjnego art. 79 k.p.a. przez pozbawienie strony możliwości uczestnictwa w przesłuchaniu świadka, którego zeznania były jednym z dowodów w postępowaniu administracyjnym. Tymczasem Sąd "zajął" się jedynie kwestią braku zawiadomienia strony o zamiarze przesłuchania świadka, a pominął okoliczność, że skarżący nie uczestniczył w samym przesłuchaniu, przez co został pozbawiony możliwości udziału w tym stadium postępowania, a tym samym możności zadania świadkowi pytań i składania wyjaśnień, o czym stanowi art. 79 § 2 k.p.a. Autor skargi kasacyjnej stwierdził, że nie kwestionował niezastosowania art. 79 § 1 k.p.a., lecz wadliwość w postaci nieuczestniczenia skarżącego w przesłuchaniu świadka. Przytoczył nadto fragment uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 1986 r. dla wykazania, że "tego rodzaju wadliwość postępowania jest traktowana w orzecznictwie, jako poważna".

II

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionej podstawie. Kasator, aczkolwiek nie powołał tego przepisu, zdecydował się na zakwestionowanie wyroku Sądu I instancji w oparciu o podstawę, o której mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Przepis ten stanowi, że skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Powiązanie przez ustawodawcę w tej podstawie kasacyjnej naruszenia przepisów postępowania z potencjalnym wpływem na wynik sprawy, sprawia, iż nie każde naruszenie przepisów postępowania skutkować będzie uwzględnieniem skargi kasacyjnej. Użycie w komentowanym przepisie słowa "wpływ" oznacza, że pomiędzy uchybieniem procesowym a wydanym w sprawie orzeczeniem podlegającym zaskarżeniu powinien zachodzić związek przyczynowy. Związek ten nie musi być realny, wystarczy, że zaistniała hipotetyczna możliwość odmiennego wyniku sprawy ( por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi –Komentarz T. Woś, H. Knysiak – Molczyk, Marta Romańska – wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005, str. 545).

Warunek istotnego wpływu na wynik sprawy, jako przesłanka uwzględnienia skargi wniesionej do Sądu I instancji na decyzje lub postanowienie został zawarty także w art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a., który to przepis według skarżącego został w kwestionowanym wyroku naruszony. W myśl art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzje lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy. Możliwość wpływu na wynik sprawy, o której stanowi komentowany przepis, to podobnie jak w przypadku art. 174 pkt 2 p.p.s.a., prawdopodobieństwo oddziaływania naruszeń na treść rozstrzygnięcia.

Przenosząc te rozważania na rozpoznawaną skargę kasacyjną wskazać należy, że w jej petitum zarzucono Sądowi I instancji naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a., a w uzasadnieniu wyjaśniono, że do naruszenia tego przepisu doszło wskutek niedostrzeżenia przez Sąd uchybienia art. 79 § 2 k.p.a. Zważywszy, że przedmiotem kontroli sprawowanej w granicach skargi kasacyjnej jest wyrok oddalający skargę na decyzję administracyjną, naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. mogło polegać jedynie na niezastosowaniu tego przepisu w sytuacji, gdyby tak jak twierdzi kasator doszło do naruszenia w toku postępowania administracyjnego art. 79 § 2 k.p.a.. Tak postawiona teza wymagałaby jednak, stosownie do wcześniejszych uwag wykazania, iż uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, o którym mowa zarówno w art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. jak i w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Tymczasem strona skarżąca nie podała jakichkolwiek okoliczności, które mogłyby wskazywać na istnienie potencjalnego związku pomiędzy ewentualnym uchybieniem art. 79 § 2 k.p.a. a wynikiem sprawy. Opierając się na tezie zawartej w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, zapadłego w 1986 r, a zatem w nieaktualnym stanie prawnym uznała, że dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. wystarczające jest stwierdzenie naruszenia art. 79 k.p.a. Taki pogląd jest nieuprawniony w świetle zacytowanego uprzednio art. 174 pkt 2 p.p.s.a. jak i art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a.

Nie sposób przy tym nie dostrzec, że stan faktyczny sprawy został ustalony na podstawie zaprotokołowanych wyników kontroli drogowej, przesłuchania skarżącego w charakterze strony i przesłuchania świadka - pasażera pojazdu oraz w oparciu o rachunek za przejazd wystawiony przez skarżącego. Zeznania skarżącego i zeznania strony pokrywają się i nie ma między nimi żadnej sprzeczności, co do tego, że skarżący zaoferował świadkowi i jego rodzinie przewóz z J. G. do S. P. ustalając należność za ten przewóz w wysokości 40 zł i kwota ta została uiszczona, co udokumentowano rachunkiem wystawionym przez skarżącego a dołączonym do akt sprawy przez świadka. Okoliczność wykonywania zarobkowego przewozu osób wynikała więc nie tylko z zeznań świadka, ale nade wszystko z wyjaśnień skarżącego przesłuchanego w charakterze strony i nie była w toku całego postępowania kwestionowana przez stronę skarżącą. Kwestionowanie istnienia przesłanek do nałożenia kary pieniężnej w oparciu o przepisy ustawy o transporcie drogowym nie opierało się, zatem na zaprzeczaniu faktom podanym między innymi przez świadka (i przez skarżącego w protokole przesłuchania) lecz na przekonaniu skarżącego, że wpis do ewidencji działalności gospodarczej określający przedmiotem tej działalności - transport lądowy pasażerski - jest wystarczający dla legalnego wykonywania zarobkowego przewozu okazjonalnego osób. Wobec tego nie sposób uznać, że naruszenie art. 79 § 2 k.p.a. mogło mieć wpływu na wynik sprawy, w stopniu o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.

Przepis art. 79 § 2 k.p.a. ustanawiający zasadę czynnego udziału strony w przeprowadzeniu dowodu kreuje tę zasadę, jako prawo strony. Jeżeli strona zechce skorzystać z tego uprawnienia obowiązkiem organu administracji jest umożliwienie realizacji przysługującego jej prawa. Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, że z obowiązku tego nie są zwolnione organy inspekcji drogowej, mimo, że postępowanie kontrolne charakteryzuje się niepowtarzalnością przeprowadzanych dowodów i w niektórych przypadkach nie można w nim w pełni realizować zasady czynnego udziału strony w postępowaniu (art. 10 § 1 k.p.a.). Jednak w sytuacji, w której kierującym pojazdem jest właściciel pojazdu, i to na niego ma być nałożona kara pieniężna, nie istnieją żadne przeszkody, aby zapewnić mu czynny udział w postępowaniu.

Z akt sprawy wynika, na co zwrócił już uwagę Sąd I instancji, że skarżący i świadek byli przesłuchiwany na miejscu kontroli. Dodać należy, że przesłuchanie prowadził ten sam funkcjonariusz inspekcji drogowej. W protokole przesłuchania świadka nie odnotowano obecności w tej czynności skarżącego. Jednakże nie można z tego faktu jednoznacznie wywieść, czy skarżący chciał skorzystać z prawa określonego w art. 79 § 2 k.p.a. Jeżeli nawet przyjąć, że o przysługującym uprawnieniu nie wiedział i nie został o tym pouczony to nie istniały żadne przeszkody aby domagać się powtórzenia czynności dowodowej, czego nie uczyniono. Ponadto, jak już wcześniej zauważył Naczelny Sąd Administracyjny, przesłuchanie świadka w całości zbieżne jest z przesłuchaniem skarżącego w charakterze strony, co do okoliczności wykonania zarobkowego przewozu świadka i jego rodziny. Ta newralgiczna dla sprawy okoliczność wynika, zatem nie tylko z przesłuchania świadka, ale również z przesłuchania skarżącego jak i z dowodu w postaci rachunku wystawionego za przewóz. Zgodnie z art. 80 k.p.a. organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. W tej sytuacji potencjalne nawet pominięcie dowodu z przesłuchania świadka, z przyczyn określonych w art. 81 k.p.a., nie sprawiłoby, że okoliczność wykonania zarobkowego przewozu osób nie byłaby udowodniona (przesłuchania skarżącego w charakterze strony i rachunek za wykonany przewóz).

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.