Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Krawczyk, Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek,, Sędzia WSA Artur Żurawik (spr.), Protokolant Barbara Urban, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2015 r. sprawy ze skargi Z. P. (P.) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uprawnień do kierowania pojazdami oddala skargę.

Decyzją Prezydenta Miasta B. nr [...] z dnia [...] r., wydaną na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit b) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm. – dalej: p.r.d.) w związku z art. 99 ust. 1 pkt 1 i art. 139 pkt 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (obecnie j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 155) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.), po otrzymaniu wniosku [...] Komendanta Wojewódzkiego Policji w K [...] z dnia [...] r., skierowano Z.P. na egzamin kontrolny sprawdzający kwalifikacje kierowcy w zakresie kat. [...] prawa jazdy w formie egzaminu państwowego, co uczyniono ponownie po kasacyjnej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. (dalej SKO), znak [...] z dnia [...].

Odwołanie od decyzji Prezydenta Miasta B. z dnia [...] r. o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego złożył Z. P., wnosząc o uchylenie w całości przedmiotowej decyzji. W uzasadnieniu podał, że decyzja nie różni się w swej treści od uchylonej przez SKO decyzji z dnia [...] r. Organ I instancji powielił błędy podnoszone w postępowaniu odwoławczym, które spowodowały wycofanie poprzedniej decyzji z obrotu prawnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. po rozpatrzeniu odwołania Z. P., decyzją z dnia [...] r., znak [...] orzekło utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu podano m. in., że z postępowania wcześniejszego wie Kolegium o tym, iż Z. P. odbył dodatkowe szkolenie w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w B. w dniu [...]. - zatem już po wydaniu pierwszej z decyzji organu I instancji w dniu [...] r. O tym szkoleniu organ I instancji nie mógł wiedzieć, dlatego wskazało Kolegium we wcześniejszej decyzji z dnia [...] roku, iż organ I instancji przy ponownym rozpatrzeniu sprawy miał uwzględnić skutki odbytego szkolenia, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Wskazano, że wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji należy rozpatrzyć po odjęciu 6 punktów za odbycie przedmiotowego szkolenia, zastrzegając jednak konieczność starannej analizy orzecznictwa i obecnej ilości punktów, z możliwymi zmianami z racji upływu czasu. W orzecznictwie tak Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak wojewódzkich sądów administracyjnych dominuje zdecydowanie linia orzecznicza odrzucająca wykroczenie przez przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 25 kwietnia 2012 roku w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 488) poza delegację ustawową. Odbycie przez kierującego szkolenia, zmniejszającego liczbę punktów już po przekroczeniu dopuszczalnego limitu 24 punktów, nie powoduje zmniejszenia liczby punktów.

Skargę na powyższą decyzję złożył Z. P.. Zaskarżył ją w całości zarzucając:

1. obrazę prawa materialnego, przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b i art. 130 ust. 3 - ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym w zw. z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez błędne uznanie, iż ustawa - Prawo o ruchu drogowym wyklucza możliwość zmniejszenia liczy punktów po odbyciu szkolenia, jeżeli ich liczba wynosi lub przekracza 24 punkty;

2. obrazę prawa materialnego, poprzez zastosowanie za podstawę wydania zaskarżonych decyzji § 8 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego, jako przepisu sprzecznego z zasadą wyrażoną w art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wskazując na powyższe zarzuty Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonych decyzji obu organów administracji oraz zwrot uiszczonej opłaty sądowej. W uzasadnieniu podał m. in., że zarówno decyzja Prezydenta Miasta B. z dnia [...] r., jak również utrzymująca ją w mocy decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] r., wydane zostały z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Naruszają one podstawowe zasady i wolności obywatelskie wyrażone w przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. SKO opiera się nie na przepisach obowiązującego prawa lecz na daleko posuniętej interpretacji i wykładni art. 130 ust. 2 p.r.d. Ustawodawca dopuszcza możliwość skorzystania przez kierujących pojazdami z dobrodziejstwa zmniejszenia ilości posiadanych punktów karnych, poprzez wzięcie udziału w organizowanych przez wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego szkoleniach w przedmiocie zasad i przepisów ruchu drogowego. Potwierdzeniem odbycia szkolenia jest wydane przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego zaświadczenia, które jest z kolei podstawą do usunięcia z ewidencji kierowców punktów w liczbie 6 przez Komendanta Wojewódzkiego Policji. Usunięcie to, zgodnie z ustawą i wydanym na jej podstawie rozporządzeniem, winno dokonać się z urzędu, po przesłaniu przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego właściwemu wojewódzkiemu komendantowi Policji stosownego zaświadczenia. Tym samym ustawa nie zezwala tutaj na uznaniowe dokonanie usunięcia punktów, uzależnione od subiektywnej decyzji Komendanta. W przedmiotowej sprawie skarżący uzyskał w dniu 18 lutego 2014 r. stosowne zaświadczenie Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w B. które to zaświadczenie zgodnie z art. 130 ust. 3 p.r.d. i na podstawie § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia MSW z dnia 25 września 2012 r. stanowi podstawę bezwzględnego usunięcia z ewidencji określonej liczy punktów karnych. Mimo obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa i ustalonych okoliczności faktycznych organ administracji wydał decyzję o skierowaniu skarżącego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego. Podstawą prawną wydania takiej decyzji, zdaniem Prezydenta Miasta B., jest § 8 ust. 6 przywołanego wyżej rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r., który to przepis – zdaniem skarżącego – został wydany z naruszeniem ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, a przede wszystkim z naruszeniem art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis § 8 ust. 6 Rozporządzenia jest wydany z naruszeniem delegacji ustawowej wyrażonej w art. 130 ust. 4 p.r.d., a tym samym jest sprzeczny z Konstytucją. Art. 130 ust. 4 p.r.d. wskazywał szczegółowo zakres spraw przekazanych do uregulowania, jednakże w tym zakresie nie mieści się norma wyrażona w § 8 ust. 6 rozporządzenia.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie. Podał, że działał na podstawie i w granicach prawa, a rozstrzygnięcie znajduje umocowanie w zgromadzonym materiale dowodowym. W uzasadnieniu powtórzył swą poprzednią argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m. in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zgodnie z § 2 tegoż artykułu kontrola, o której mowa, jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd rozpoznaje sprawę rozstrzygniętą zaskarżonym aktem z punktu widzenia kryterium legalności, to jest zgodności z prawem całego toku postępowania administracyjnego i prawidłowości zastosowania prawa materialnego. Nadto zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2012 roku, poz. 270 z późn. zm., dalej p.p.s.a.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną.

W wyniku analizy akt sprawy Sąd stwierdził, że skarga nie jest uzasadniona. Zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza bowiem ani prawa materialnego, ani też organ odwoławczy nie naruszył reguł procedury administracyjnej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bądź skutkującym wznowieniem tego postępowania. Tymczasem, zgodnie z art. 145 § 1 p.p.s.a., dopiero stwierdzenie tego rodzaju naruszenia prawa uzasadnia uwzględnienie skargi.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) p.r.d. kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega osoba posiadająca uprawnienie do kierowania pojazdem, skierowana decyzją starosty na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, w razie przekroczenia 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 p.r.d. Ten ostatni przepis stwierdza z kolei, że policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10 i wpisuje się do tej ewidencji.

Należy zauważyć, że skutek w postaci obligatoryjnego skierowania kierowcy na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji następuje z mocy samej ustawy po przekroczeniu 24 punktów, tj. na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) p.r.d., stąd późniejsze ewentualne odbycie szkolenia, po przekroczeniu wskazanego pułapu punktów, nie może powodować zmniejszenia ich liczby i cofnięcia negatywnych konsekwencji wprowadzonych samą ustawą.

W tym kontekście §8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 25 kwietnia 2012 roku w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego, zawiera uregulowanie spójne z ustawą. Stwierdza on, że odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła lub przekroczyłaby 24.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 września 2014 r., II SA/Gl 615/14, stwierdzono, że treść art. 130 ust. 2 p.r.d. wyklucza usunięcie punktów wpisanych do ewidencji po upływie roku, w sytuacji gdy kierowca dopuścił się naruszeń, za które przypisana liczba punktów przekracza 24 punkty. Oznacza to, że odbycie przez kierującego szkolenia, zmniejszającego liczbę punktów już po przekroczeniu dopuszczalnego limitu 24 punktów, nie powoduje zmniejszenia liczby punktów. Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2013 r., III SA/Gd 50/13, stwierdzono, że zmniejszenie w trybie art. 130 ust. 3 p.r.d. liczby punktów w wyniku odbytego szkolenia może nastąpić tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy przed rozpoczęciem takiego szkolenia przypisana kierowcy liczba punktów nie przekroczyła sumy 24. Stwierdzono tam również, że przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego niewątpliwie realizuje wytyczne ustawodawcy, co do treści aktu oraz kierunku regulacji i mieści się w granicach upoważnienia ustawowego. Dodać również można, powtarzając powyższe ustalenia i je akcepując, że jest to uregulowanie spójne z ustawą, a przez to nie ma podstaw do kwestionowania jego konstytucyjności.

Przy tym, jak zauważa Naczelny Sąd Administracyjny w swym wyroku z dnia 12 lutego 2014 r., I OSK 1690/12, ewidencja, o której mowa w art. 130 ust. 1 p.r.d. jest swego rodzaju rejestrem (wykazem), w którym wpisów dokonuje wyłącznie uprawniony do tego organ Policji. On tylko również ma kompetencję do usuwania punktów karnych, przyznanych na podstawie wpisu ostatecznego w razie odbycia szkolenia, o którym mowa w art. 130 ust. 3 p.r.d. W sytuacji bowiem, w której danemu podmiotowi zostało przyznane prawo do prowadzenia określonej ewidencji, rejestru czy innego wykazu (w braku odmiennych postanowień) tylko ten podmiot jest odpowiedzialny za prawidłowe jego prowadzenie i zgodność z prawem dokonanych wpisów. Ani starosta, ani samorządowe kolegium odwoławcze, prowadząc postępowanie w przedmiocie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, nie mają kompetencji do samodzielnego ustalania ilości punktów przypisanych kierowcy ze względu na naruszenie przez niego przepisów ruchu drogowego. Z kolei R.A. Stefański w Komentarzu do art. 130 ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Lex-el.) stwierdza na podstawie przywoływanego przez siebie orzecznictwa, że "czynności materialno-techniczne z art. 130 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, określane jako czynności ewidencyjne, podlegają kontroli sądowej". Z tym stwierdzeniem należy się w pełni zgodzić. Skarżący miał zatem możliwość uruchomienia określonej procedury przed właściwym organem policyjnym, mającej na celu ewentualne zmniejszenie liczby punktów (co w świetle powyższych uwag i tak byłoby zapewne nieskuteczne), jednak – jak podał na rozprawie – z tej możliwości nie skorzystał. Starosta z kolei nie może ingerować samodzielnie w rejestr policyjny i nie może arbitralnie decydować o tym, czy punkty są kierowcy przypisane prawidłowo, czy nie.

Odbycie przez Skarżącego szkolenia już po przekroczeniu liczby 24 punktów nie mogło zatem spowodować anulowania negatywnych dla niego skutków prawnych, które powstały z mocy ustawy z chwilą przekroczenia wskazanego pułapu punktów.

Z powyższych względów skarga nie mogła odnieść skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Powołane wyżej orzecznictwo sądowo-administracyjne dostępne jest w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, pod adresem internetowym http://orzeczenia.nsa.gov.pl.