Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Kołtun-Kulik Sędziowie: WSA Agnieszka Jędrzejewska- Jaroszewicz WSA Iwona Maciejuk (spr.) Protokolant referent Monika Bodzan po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi Gminy [...] na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość oddala skargę.

Starosta [...] decyzją nr [...] z dnia [...] września 2012 r.,

na podstawie art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651 z późn. zm.), zwanej dalej u.g.n. orzekł o ustaleniu odszkodowania z tytułu nabycia z mocy prawa przez Gminę [...] prawa własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka ew. Nr [...] o pow. [...] m2 w obrębie [...] gm. [...], dla której Sąd Rejonowy w [...] prowadzi księgę wieczystą Nr [...], wydzielonej pod drogę: na rzecz I. S. w udziale [...] - w wysokości [...] zł; na rzecz M. W. w udziale [...] - w wysokości [...] zł. Do zapłaty odszkodowania zobowiązał Burmistrza Gminy [...], działającego w imieniu i na rzecz Gminy [...],

w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja niniejsza stanie się ostateczna.

Organ wskazał m.in., że przejście prawa własności działki ew. Nr [...] na rzecz Gminy [...] potwierdził Sąd Rejonowy w [...] dokonując stosownego wpisu w księdze wieczystej KW [...] (obecny Nr [...]). Jak wynika z treści zawiadomienia z dnia [...] maja 1997 r., przesłanego przez Sąd Rejonowy w [...] do Gminy [...] i do M. S., w dziale [...] ww. księgi wieczystej wpisano: "Gmina B. - z mocy prawa na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 30 poz. 127 z 1991 r. z późn. zmian.). Powyższe jest dla organu dowodem potwierdzającym nabycie prawa własności nieruchomości na rzecz Gminy B.

Organ powołał się przy tym na pogląd wyrażony w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, zgodnie z którym "kwestia przejścia czy też nie działek pod drogi publiczne z mocy prawa na podstawie art. 98 u.g.n. jest rozstrzygana przez sąd powszechny w sprawie o wpis prawa własności w księdze wieczystej względnie uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Dopiero ujawnienie w księdze wieczystej własności podmiotu publicznoprawnego daje podstawy do powoływania się w obrocie prawnym na zdarzenie przejścia działek

z mocy prawa na rzecz gmin (wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 1676/09). Organ przywołał również wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPC) z dnia 6 listopada 2007 r. w sprawie Bugajny

i inni przeciwko Polsce (skarga nr 22531/05).

Organ wskazał, że przed nastąpieniem skutku prawnego nabycia nieruchomości z mocy prawa, pomiędzy Gminą [...] a M.S. nie przeprowadzono rokowań, które skutkowałyby zawarciem umowy kupna - sprzedaży gruntu stanowiącego obecna działkę ew. nr [...]. Oświadczenie stanowiące załącznik do decyzji zatwierdzającej podział z dnia [...] lutego 1997 r. o zrzeczeniu się przez M. S. odszkodowania, w świetle obowiązujących przepisów i ugruntowanego poglądu sądów administracyjnych, nie ma mocy prawnej. Starosta [...] ustalił, że nie doszło do porozumienia w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania. Podział został zatwierdzony na wniosek właściciela nieruchomości, nieruchomość nie była w dniu zatwierdzenia podziału przeznaczona pod drogę w obowiązującym planie miejscowym, lecz została z takim przeznaczeniem wydzielona w ostatecznej decyzji o podziale, nie doszło do uzgodnienia wysokości odszkodowania pomiędzy poprzednimi właścicielami nieruchomości a Gminą [...] oraz następcy prawni poprzedniego właściciela złożyli wniosek do Starosty o ustalenie odszkodowania w drodze decyzji administracyjnej.

Rzeczoznawca majątkowy sporządził operat szacunkowy w dniu [...] czerwca

2012 r. i operat ten uznany przez organ za prawidłowo sporządzony stanowił dowód okreslający wartość nieruchomości. W dniu [...] czerwca 2012 r., po przyjęciu jako dowód w sprawie operatu z dnia [...] czerwca 2012 r., przeprowadzono rozprawę administracyjną, na której był obecny A. W. - pełnomocnik M. W. oraz H. P. - [...]. Mimo prawidłowego zawiadomienia nie stawiła się I. S. Rozprawa odbyła się przy udziale rzeczoznawcy majątkowego W. K. [...] wniosła o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez sąd sprawy ważności oświadczenia woli M. S. stanowiącego załącznik do decyzji o podziale nieruchomości z dnia [...] lutego 1997 r. Strony nie zgłosiły podczas rozprawy żadnych zastrzeżeń do operatu szacunkowego z dnia [...] czerwca 2012 r.

W związku z wnioskiem o zawieszenie postępowania, dnia [...] lipca 2012 r. wezwano H. P. - [...] do przedłożenia: pełnomocnictwa do reprezentowania Burmistrza Gminy [....] oraz stosownych dokumentów potwierdzających trwające postępowanie sądowe dotyczące oświadczenia woli M. S. o zrzeczeniu się odszkodowania z dnia [...] lutego 1997 r.

Pismem z dnia [...] lipca 2012 r. Zastępca Burmistrza Gminy B., działając z upoważnienia Burmistrza, przekazał pisemne upoważnienie udzielone przez Burmistrza Gminy H. P. do reprezentowania Gminy B. oraz wycofał wniosek o zawieszenie postępowania. Poinformował także, że Gmina B. nie występowała w wyżej opisanej kwestii z pozwem do Sądu Cywilnego.

Odwołanie od decyzji złożyła Gmina B., wnosząc o uchylenie decyzji

i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

W uzasadnieniu podniosła, iż właściciel nieruchomości wnioskujący o jej podział zrzekł się odszkodowania za grunty wydzielone pod ulice i drogi oraz wskazał na nieprawidłowości w ustaleniu odszkodowania. Wskazano, że cena 1m2 powinna być niższa, niż określono w operacie szcunkowym.

Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] utrzymał

w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] września 2012 r. W uzasadnieniu podał,

że decyzją z dnia [...] lutego 1997 r. nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy B. zatwierdził projekt podziału nieruchomości uregulowanej w KW [...] położonej w K. oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka ew. nr [...] w obrębie K. W wyniku niniejszego podziału powstała działka ew. nr [...] o pow. [...] ha przewidziana pod drogę. Wobec nie wniesienia odwołania niniejsza decyzja stała się prawomocna.

W dniu wydania decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości obowiązywała ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127). Zgodnie z art. 10 ust. 5 tej ustawy, obowiązującym na dzień wydania decyzji z dnia [...] lutego 1997 r. (znak: [...]) przez Burmistrza Miasta i Gminy B. grunty wydzielone pod budowę ulic

z nieruchomości objętej na wniosek właściciela podziałem przechodzą na własność gminy z dniem, w którym decyzja lub orzeczenie o podziale stały się ostateczne lub prawomocne, za odszkodowaniem ustalonym według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

W przedmiotowej sprawie do dnia 1 stycznia 1998 r., kiedy weszła w życie ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami nie wydano decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Przepis art. 241 tej ustawy uchylił obowiązującą dotychczas ustawę z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy kolejno ją zmieniające, natomiast uregulowaniem zawartym w treści art. 233 wprowadzono zasadę działania nowej ustawy do spraw będących w toku, a wszczętych pod rządami starej ustawy. Sprawy zatem, które nie zostały zakończone decyzjami ostatecznymi do dnia 31 grudnia 1998 r. muszą być rozpoznane w oparciu o przepisy nowej ustawy, tj. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i prowadzi je organ właściwy do rozpoznania sprawy w myśl nowej ustawy. Organ wskazał, że na gruncie obecnie obowiązujących przepisów podstawą dochodzenia odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne jest art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Podział nieruchomości, w wyniku którego została wydzielona działka pod drogę, nastąpił na wniosek jej właściciela – M. S.

W dniu [...] grudnia 2005 r. M. W. oraz I. S., jako spadkobierczynie M.S., złożyły do Urzędu Gminy w B. wniosek o odszkodowanie za grunty przeznaczone pod drogę publiczną.

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2006 r. Urząd Gminy B. przekazał według właściwości ww. wniosek do Starosty [..], załączając jednocześnie do niego stanowisko Gminy B., w którym zaznaczono, że oświadczenie M. S. o zrzeczeniu się odszkodowania za grunty wydzielone pod ulicę jest jednocześnie protokołem z przeprowadzonych negocjacji.

Decyzją nr [...] z dnia [...] listopada 2006 r. Starosta Powiatu [...] umorzył postępowanie w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania za działkę ew. [...] o pow. [...] m2. W uzasadnieniu stwierdził, iż przedmiotowa działka stanowi drogę wewnętrzną. W wyniku rozpatrzenia odwołania M. W. i I. S., Wojewoda [...], decyzją nr [...] z dnia [...] lipca 2007 r. uchylił w całości zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W uzasadnieniu stwierdził, iż organ nie odniósł się do wniosku strony w zakresie zwrotu części nieruchomości zajętej pod drogę.

Decyzją nr [...] z dnia [...] lutego 2010 r. Starosta [...] ponownie odmówił ustalenia odszkodowania za przedmiotową nieruchomość. Po rozpatrzeniu odwołania M. W. i I.S., Wojewoda [...], decyzją nr [...] z dnia [...] listopada 2010 r. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W uzasadnieniu stwierdził, że jednoznaczne ustalenie, czy wnioskodawca utracił własność gruntu jest podstawową przesłanką rozpatrywania wniosku o odszkodowanie oraz do jego ustalenia

i przyznania na rzecz uprawnionych osób.

Decyzją nr [...] z dnia [...] września 2012 r. Starosta [...] ustalił odszkodowanie na rzecz I. S. oraz M. W. z tytułu nabycia z mocy prawa przez Gminę B. prawa własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka ew. nr [...] o pow. [...] m2 w obrębie K. gm. B., dla której Sąd Rejonowy w [...] prowadzi księgę wieczystą Nr [...], wydzielonej pod drogę.

W ocenie organu odwoławczego dokonana przez organ pierwszej instancji ocena stanu prawnego i faktycznego nie budzi zastrzeżeń. Wojewoda [...] wskazał, że ze znajdującej się w aktach sprawy księgi wieczystej

KW Nr [...] wynika, iż działka nr [...], będąca przedmiotem postępowania, stanowi obecnie własność Gminy B. Jak wynika z ww. księgi wieczystej powyższa nieruchomość przeszła na własność Gminy B. na mocy ostatecznej decyzji podziałowej z dnia [...] lutego 1997 r.

Organ podkreślił, że z odjęciem poprzedniemu właścicielowi prawa własności, które przechodzi na własność gminy z mocy prawa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału stała się ostateczna a orzeczenie o podziale prawomocne w sposób nierozerwalny związany jest obowiązek odszkodowawczy, ciążący na właściwej jednostce samorządu terytorialnego. Roszczenie

o odszkodowanie powstaje dopiero po nabyciu cech ostateczności przez decyzję podziałową. Nie jest zatem możliwe ustalenie bądź też zrzeczenie się odszkodowania przed powstaniem roszczenia o to odszkodowanie (v. wyrok NSA z dnia 4 października 2006 r. (sygn. akt I OSK 417/06)).

Wojewoda wskazał, że w aktach sprawy znajduje się wprawdzie oświadczenie M. S. o zrzeczeniu się odszkodowania za grunt wydzielony pod ulice, jednakże treść decyzji Burmistrza Miasta i Gminy B. z dnia [..] lutego 1997 r. zatwierdzającej podział nieruchomości wskazuje, iż oświadczenie to zostało załączone do niniejszej decyzji. Potwierdza to również pismo Burmistrza Gminy B. z dnia

[...] lipca 2006 r., w którym stwierdził, iż oświadczenie właściciela dzielonej nieruchomości o zrzeczeniu się odszkodowania stanowiło załącznik do decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości. Oznacza to, iż zrzeczenie się odszkodowania nastąpiło zanim decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna.

W tej sytuacji nie ma znaczenia, czy oświadczenie właściciela nieruchomości o zrzeczeniu się odszkodowania nastąpiło pod wpływem błędu. Zostało ono bowiem złożone zanim decyzja o podziale stała się ostateczna, a więc zanim powstało prawo do odszkodowania.

Organ wskazal, iż w tym stanie faktycznym, Starosta [....] ze względu na brak urzędowych dokumentów potwierdzających zakończenie negocjacji wystąpił do stron postępowania o wyrażenie stanowiska odnośnie chęci zawarcia ugody w kwestii odszkodowania za działkę wydzieloną pod drogę. W piśmie z dnia [..] lipca 2011 r. Burmistrz Gminy B. oświadczył, iż nie wyraża chęci zawarcia ugody dotyczącej wysokości odszkodowania.

Zgodnie z art. 130 u.g.n. wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 98 ust. 3 u.g.n. ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu wydania decyzji o podziale oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Określenie wartości nieruchomości stanowiące podstawę ustalenia odszkodowania, następuje zgodnie z wymogami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r.

w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109 ze zm.) zmienionego rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., Nr 165, poz. 985), wydanego w oparciu o delegację ustawową z art. 159 ugn oraz standardami zawodowymi - art. 175 ust. 1 u.g.n.

Zgodnie z § 36 ust. 1 zmienionego rozporządzenia z dnia 21 września 2004 r.

w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego wartość rynkową nieruchomości dla potrzeb ustalenia odszkodowania za nieruchomości wywłaszczone lub przejęte z mocy prawa na podstawie przepisów ustawy z dnia

10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji

w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 i NR 199, poz. 1227 oraz z 2009 r. Nr 72, poz. 620) określa się, przyjmując stan nieruchomości z dnia wydania decyzji, ceny nieruchomości z dnia ustalenia odszkodowania, a przeznaczenie nieruchomości zgodnie z art. 154 u.g.n. bez uwzględnienia ustaleń decyzji.

Nie uwzględnia się nakładów poniesionych na nieruchomości po dniu wydania decyzji. Stosownie natomiast do § 36 ust. 6 pkt 2 tego rozporządzenia przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy określaniu wartości nieruchomości przeznaczonych, wydzielonych, nabywanych, zajętych lub przejętych pod drogi, a w szczególności przy określaniu wartości działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne, o których mowa w art. 98 ust. 1 i art. 105 ust. 4 u.g.n., z tym że stan nieruchomości, z których wydzielono te dziatki gruntu, przyjmuje się odpowiednio na dzień wydania decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości albo na dzień wejścia w życie uchwały rady gminy

o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości.

W operacie szacunkowym z dnia [...] czerwca 2012 r. określono wartość działki gruntu przeznaczonej pod drogę nr [...] o pow. [..] m2 przy zastosowaniu podejścia porównawczego, metodę porównywania parami. Rzeczoznawca majątkowy przeprowadziła analizę rynku w oparciu o ceny uzyskane (w okresie od stycznia 2010 r. do maja 2012 r.) na rozpatrywanym rynku obejmującym teren powiatu [...], obejmujące nieruchomości niezabudowane stanowiące przedmiot prawa własności, przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Autorka operatu do wyceny wybrała próbkę 3 transakcji najbardziej podobnych do nieruchomości z której wydzielono działkę pod drogę wg stanu na dzień wydania decyzji o podziale nieruchomości o cenach jednostkowych od [...] zł/ m2 do [...] zł/ m2. Po określeniu cech wpływających na wartość wycenianej nieruchomości oraz określeniu wag poszczególnych cech ostatecznie wartość 1m2 wycenianej nieruchomości stanowiącej działkę nr [...] o pow. [....] m2 ustalono w wysokości [...] zł, co po uwzględnieniu jej powierzchni dało sumę [...] zł. Znajdujące się na wycenianej nieruchomości naniesienia budowlane określono w podejściu kosztowym stosując metodę kosztów odtworzenia technikę wskaźnikową. Wartość naniesień budowlanych została oszacowana na kwotę [....] zł. Wartość wycenianej nieruchomości według stanu na dzień wydania decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości oraz cen z dnia ustalenia odszkodowania została określona na [..] zł. Organ I instancji przeprowadził w dniu [...] czerwca 2012 r. rozprawę administracyjną z udziałem rzeczoznawcy majątkowego W. K.

W ocenie organu odwoławczego operat szacunkowy jest zgodny z przepisami prawa obowiązującymi w dacie jego wykonania, wskazuje i uzasadnia metodę zastosowaną do wyceny, czynniki wpływające na kształtowanie się cen transakcyjnych, jak również uwzględnia ceny nieruchomości występujące na określonym rynku lokalnym. Ponadto operat szacunkowy został wykonany zgodnie z wymogami art. 175 ust. 1 u.g.n.

Decyzja Wojewody [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. stała

się przedmiotem skargi Gminy B. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Warszawie. Skarżący wnosząc o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] i poprzedzającej ją decyzji Starosty Powiatu [...], w całości ewentualnie o uchylenie decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji Starosty Powiatu [...] i zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania według norm przepisanych, zarzucił:

- naruszenie właściwości rzeczowej organu administracji publicznej rozumieniu art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., tj. art. 1 pkt. 1 k.p.a. przez, uznanie się przez organy za właściwe do rozstrzygania zagadnienia dotyczącego skuteczności cywilnoprawnego oświadczenia woli tj. kwestii nie należącej do sfery zagadnień administracyjnych a tym samym nie mieszczącej się w kompetencji organów administracji publicznej lecz sądownictwa powszechnego (art. 65 Kodeksu cywilnego w związku z art. 1 k.p.c.), co powoduje nieważności postępowania,

- naruszenie prawa materialnego przez błędne zastosowanie art. 10 ust. 5 ustawy

z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości

(w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji zatwierdzającej podział, tj. [...] lutego 1997 r.), polegające na bezpodstawnym uznaniu że przepis ten miał zastosowanie przy wydaniu decyzji Burmistrza Gminy B. z dnia [...] lutego 1997 r. zatwierdzającej podział działki ew. nr [...] we wsi K. i w związku z tym decyzja ta wywołała skutek przejścia z prawa na Gminę B. własności nieruchomości - działki [...],

- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy,

w tym:

a) błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i przyjęcie że grunty wskazane na projekcie podziału nieruchomości nr [...] jako drogi przeznaczone do obsługi działek powstałych w wyniku podziału, muszą należeć do kategorii publicznych,

b) nauszenie art. 7 k.p.a. rozstrzygniecie sprawy w oparciu o niepełny materiał dowodowy, nie wyjaśnienie czy sporna działka nr [...] ma charakter drogi publiczno-gminnej; co dopiero może prowadzić do uznania iż dokonano prawidłowej wykładni art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i stwierdzenia, że w wyniku podziału nieruchomości [...] doszło do przejścia z prawa na rzecz Gminy B. wydzielonej z niej działki nr [...] wydzielonej pod publiczną.

W uzasadnieniu Gmina podniosła, że spadkobierczynie twierdzą, iż M. S. działał pod wpływem błędu, sądząc, że jeżeli nie przekaże drogi na rzecz Gminy, nie zostanie zatwierdzony podział nieruchomości. Skarżąca wskazała, że do rozpoznawania zarzutów natury cywilno-prawnej, a takim jest zarzut działania pod wpływem błędu lub wywołanego inną przyczyną uzasadniającą uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia w systemie obowiązującego prawa wyznaczony jest sąd powszechny a nie organ administracji. Odnosząc się do oświadczenia o zrzeczeniu się odszkodowania Gmina wskazała, że wprawdzie oświadczenie to nie zawiera daty, jednakże jest w nim odniesienie zarówno do oznaczonej decyzji ([...]) oraz oznaczonej powierzchni działki (działka ewidencyjna nr [...] o pow. [...] ha). Nie zasługuje na uznanie twierdzenie, iż nie dokonano uzgodnień co do odszkodowania (nie został sporządzony protokół z uzgodnień pomiędzy Gminą B. a spadkobiercami M.S.);

w przypadku posiadania niekwestionowanego przez ówczesnego właściciela nieruchomości oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do odszkodowania prowadzenie takich negocjacji byłoby niezrozumiałe i bezprzedmiotowe.

W drugiej części uzasadnienia skargi Gmina podniosła, że wyłącznie niewłaściwa interpretacja treści uzasadnienia decyzji podziałowej legła u podstaw błędów popełnionych zarówno w postępowaniach administracyjnych jak i wcześniej,

w postępowaniu wieczystoksiegowym, w którym dokonano wpisania prawa własności Gminy (w tym przypadku Sąd wieczystoksiegowy również samodzielnie

i bezpodstawnie oznaczył w podstawie zmiany właściciela art. 10 ust. 5 wskazanej wyżej ustawy). Gmina B. podejmowała już próby prostowania błędów, które doprowadziły do uznawania jej praw właścicielskich do działki [...], jednakże działania te okazały się niewłaściwe i nieskuteczne. Obowiązujący w dacie wydania decyzji podziałowej miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy B., nie przewidywał w ogóle jakiejkolwiek drogi w obrębie dzielonej nieruchomości a tym bardziej drogi publicznej. Nie została również nigdy podjęta uchwała o zaliczeniu działki ew. nr [...] do dróg kategorii gminnych. Z sentencji decyzji podziałowej wynika jedynie, że powyższa działka przeznaczona jest pod drogę, co w zestawieniu z mapą z projektowanym podziałem pozwala stwierdzić, że jest to droga zapewniająca dojazd wyłącznie do projektowanych działek i tylko temu ma służyć. Gmina zarzuciła, że w postępowaniu administracyjnym nie wyjaśniono, czy wydzielona tak droga stanowi jedynie drogę konieczną, służącą wyłącznie właścicielom poszczególnych działek, czy ma charakter ogólnodostępny.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie powołując się na dotychczasowe ustalenia.

Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie pełnomocnik skarżącego w uzupełnieniu skargi zarzucił naruszenie art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. w zw. Z art. 46 ust. 3 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie jest zasadna.

W ocenie Sądu, zarówno zaskarżona decyzja, jak też decyzja organu I instancji odpowiadają prawu.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r.

o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w brzmieniu obowiązującym

w dniu wydania decyzji podziałowej z dnia [...] lutego 1997 r., podział nieruchomości może nastąpić, jeżeli jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Stosownie zaś do art. 10 ust. 5 tej ustawy, grunty wydzielone pod budowę ulic z nieruchomości objętej na wniosek właściciela podziałem przechodzą na własność gminy z dniem, w którym decyzja lub orzeczenie o podziale stały

się ostateczne lub prawomocne, za odszkodowaniem ustalonym według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

W sprawie jest bezsporne, że decyzją z dnia [...] lutego 1997 r. Burmistrz Miasta

i Gminy B. zatwierdził projekt podziału nieruchomości uregulowanej w KW [...] położonej w K. oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] w obrębie K. W wyniku niniejszego podziału powstała działka nr [...] o pow. [...] ha, przewidziana w decyzji podziałowej pod drogę.

W sprawie nie jest kwestionowane, że prawo własności działki ew. nr [...] na rzecz Gminy B. ujawnione zostało, na podstawie decyzji podziałowej z dnia

[...] lutego 1997 r., w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w [...] (KW [...], obecny Nr [...]).

W ocenie Sądu, w tym stanie faktycznym, organy prawidłowo przyjęły, iż grunt wymienionej działki przeszedł z mocy prawa, na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy

o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości na własność Gminy B.,

w dniu, w którym decyzja podziałowa stała się ostateczna. Sąd podziela w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 15 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 1676/09, orzeczenia.nsa.gov.pl). Wskazania wymaga przy tym, że przejście własności działki wydzielonej pod drogę

z mocy prawa z dniem, w którym decyzja podziałowa stała się ostateczna, stanowi ustawowy skutek tej decyzji, którego nie niweczy niewskazanie w decyzji podziałowej przepisu art. 10 ust. 5 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, co zarzucała Gmina B.

Na gruncie stanu faktycznego tej sprawy, kwestionowanie przejścia prawa własności wymienionej działki gruntu na rzecz Gminy B. mogłoby mieć miejsce przed sądem powszechnym w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej

z rzeczywistym stanem prawnym, co w trakcie postępowania prowadzonego

w niniejszej sprawie, nie miało miejsca. Kwestionowanie ujawnionego w księdze wieczystej prawa własności nie może odbywać się natomiast w niniejszym postępowaniu odszkodowawczym. Organ administracji nie ma bowiem podstaw prawnych, aby rozstrzygać w tym zakresie i to odmiennie niż sąd powszechny, jak chciałaby skarżąca Gmina B.

Z tych względów za niezasadne sąd uznał zarzuty dotyczące naruszenia art. 10 ust. 5 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, jak również naruszenia art. 7 k.p.a. W sprawie tej organy zebrały pełny materiał dowodowy

i prawidłowo ustaliły stan faktyczny.

Za niezasadny Sąd uznał zarzut naruszenia art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. w zw. z art. 46 ust. 3 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, albowiem

w odniesieniu do działki gruntu, której dotyczy niniejsze postępowanie, nie została wydana decyzja o wywłaszczeniu.

Organ administracji, biorąc pod uwagę, że do dnia 1 stycznia 1998 r., kiedy weszła w życie ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami,

nie wypłacono odszkodowania za nieruchomość, której własność właściciel utracił na skutek ostatecznej decyzji podziałowej i nie wydano decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, prawidłowo zastosował w niniejszej sprawie przepis art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.) i ustalił odszkodowanie za nieruchomość, która z mocy prawa przeszła na własność Gminy B.

Podkreślenia wymaga, że odjęcie własności, czy to na podstawie art. 98 ust. 1 u.g.n. w aktualnym stanie prawnym, czy na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy

o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, jak miało to miejsce

w niniejszej sprawie, może nastąpić jedynie za odszkodowaniem, co jest zgodne

z wyrażoną w art. 21 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą dokonywania wywłaszczenia tylko za słusznym odszkodowaniem. Podnoszona w skardze kwestia dokonania ustaleń, czy droga, pod którą mocą decyzji podziałowej, wydzielono część nieruchomości, stanowi drogę publiczną, pozostaje w stanie faktycznym niniejszej sprawy, bez znaczenia (v. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Bugajny i inni przeciwko Polsce z dnia 6 listopada 2007 r. (skarga nr 22531/05)). Prawo do odszkodowania jest w niniejszej sprawie ściśle związane z utratą prawa własności.

Odnosząc się do podnoszonej przez Gminę B. kwestii zrzeczenia

się przez M. S. odszkodowania za nieruchomość, która wydzielona została decyzją podziałową pod drogę i przeszła na własność Gminy, Sąd wskazuje,

że zrzeczenie się odszkodowania mogło nastąpić dopiero wowczas, gdy decyzja podziałowa stała się ostateczna. Sąd podziela w tym zakresie pogląd prezentowany dotychczas w orzeczenictwe sądowoadministracyjnym, zgodnie z którym zrzeczenie

się odszkodowania przez byłego właściciela mogłoby nastąpić po powstaniu roszczenia, tj. po przejściu na własność gminy działek wydzielonych pod budowę ulic dla obsługi nowo powstałych działek (v. wyrok NSA z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. akt I OSK 1384/11, orzeczenia.nsa.gov.pl). Zatem zarówno wszelkie rokowania

i uzgodnienia co do wysokości odszkodowania mogły być skutecznie prowadzone po uzyskaniu przez decyzję podziałową przymiotu ostateczności, jak i ewentualne zrzeczenie się odszkodowania mogło nastąpić po przejściu na własność gminy działek wydzielonych pod drogę.

W sprawie niniejszej, już z samej treści decyzji podziałowej z dnia [....] lutego

1997 r., w której Burmistrz wskazał, że właściciel zrzeka się odszkodowania za grunt wydzielony pod drogę i przekazuje go nieodpłatnie na własność Gminy B, jednoznacznie wynika, że organ dysponował przedmiotowym oświadczeniem w dniu wydania decyzji podziałowej. W tym czasie nie istniało jeszcze roszczenie

o odszkodowanie, a tym samym właściciel nie mógł się tego odszkodowania skutecznie zrzec. Ewentualne rokowania, czy ustalenia podjęte przez organ z dawnym właścicielem przed uzskaniem przez decyzję podziałową cech ostateczności pozostają tym samym bez znaczenia w sprawie. Prawidłowo zatem, w świetle treści decyzji podziałowej, organy przyjęły, iż nie doszło do skutecznego zrzeczenia się przez M. S. prawa do odszkodowania za nieruchomość, która z mocy prawa przeszła na własność Gminy B.

Za nieuzasadnione tym samym Sąd uznał zarzut skargi w tym zakresie, w tym zarzut naruszenia art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., albowiem dokonanie ustalenia,

że oświadczenie dawnego właściciela złożone było przedwcześnie, mieściło

się w kompetencjach organu administracji publicznej. Niezrozumiały jest natomiast zarzut skargi dotyczący naruszenia przepisów o właściwości w odniesieniu do podnoszonej przez spadkobierczynie kwestii pozostawania dawnego własciela przy składaniu oświadczenia w błędzie, albowiem organy administracji w tym zakresie nie rozstrzygały. Prawidłowo przyjęły bowiem, że oświadczenie to nie wywołało żadnych skutkow prawnych, a to wobec złożenia go przed uzyskaniem przez decyzję podziałową cech ostateczności.

Organ prawidłowo zastosował przepis art. 98 ust. 3, art. 129 ust. 5, art. 130 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 132 ust. la i ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustalił odszkodowanie w drodze decyzji administracyjnej. Roszczenie o odszkodowanie za działki wydzielone pod ulice, na gruncie przepisu art. 10 ust. 5 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, nie ulega przedawnieniu, a zatem spadkobierczynie dawnego właściciela były uprawnione do złożenia wniosku

o odszkodowanie. Wobec braku uzgodnień między stronami, co do wysokości odszkodowania za nieruchomość, jak stanowi przepis art. 98 ust. 3 u.g.n., organ przeprowadził postępowanie administracyjne w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość, która z mocy prawa przeszła na własność Gminy. Postępowanie

to przeprowadzone zostalo prawidłowo, z poszanowaniem wszelkich reguł określonych w k.p.a. Organ zebrał pełny materiał dowodowy, dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, a wydając rozstrzygnięcie trafnie ocenił całkoształt okoliczności sprawy

i prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. W toku postępowania przeprowadzono rozprawę administracyjną, w której uczestniczył, poza stronami, rzeczoznawca majątkowy. Ocena dokonana przez organy w zakresie operatu szacunkowego z dnia [..] czerwca 2012 r., który stanowił podstawę ustalenia przez organ wysokości odszkodowania za nieruchomość, była pełna, wyczerpująca i prawidłowa. Zasadnie organy przyjęły zdaniem Sądu, iż operat szacunkowy z dnia [...] czerwca 2012 r. może stanowić dowód na określenie wartości nieruchomości. Uzasadnienia decyzji administracyjnych w pełni odpowiadają wymogom przepisu art. 107 § 3 k.p.a.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie,

na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w wyroku.