Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Gabriela Nowak Sędziowie: sędzia WSA Maria Tarnowska (spr.) asesor WSA Przemysław Żmich Protokolant Marta Maciejkowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi H. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zaliczki alimentacyjnej oddala skargę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. decyzją z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania H. P. od decyzji Prezydenta W. z dnia [...] października 2007 r. nr [...] odmawiającej przyznania świadczenia w formie zaliczki alimentacyjnej wnioskowanej na I. P. i D. P. – utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. podało, że Prezydent W. decyzją z dnia [...] października 2006 r. nr [...] ustalił prawo do zaliczki alimentacyjnej na rzecz H. P. na uprawnione dzieci: I. P. i D. P.

W dniu 24 października 2007 r. do Ośrodka Pomocy Społecznej [...] W. wpłynął kolejny wniosek H. P. o przyznanie zaliczki alimentacyjnej na dzieci I. P. i D. P., a następnie po rozpatrzeniu wniosku, Prezydent W. decyzją z dnia [...] października 2007 r. nr [...] odmówił przyznania świadczenia w formie zaliczki alimentacyjnej wnioskowanej na I. P. i D. P.

Po rozpatrzeniu odwołania H. P., która przyznała, iż prawidłowe są ustalenia organu co do braku prawomocnego rozstrzygnięcia o rozwodzie, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. stwierdziło, że zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 ze zm.), osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim, nabywa prawo do zaliczki, przez okres jednego roku, jeżeli osoba pozostająca w związku małżeńskim złożyła do sądu pozew o rozwód albo separację i spełnione są pozostałe warunki określone w ustawie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wskazało, że zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r., ilekroć w ustawie jest mowa o osobie uprawnionej – oznacza to osobę uprawnioną do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli:

a) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

b) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim z osobą, która przebywa w zakładzie karnym powyżej 3 miesięcy albo jest całkowicie ubezwłasnowolniona,

c) jest osobą uczącą się, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2255 ze zm.), pojęcie "osoby samotnie wychowującej dziecko" oznacza pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. powołało się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 września 2005 r., sygn. akt I OSK 150/05 (publ. LEX nr 192108), w którym wyrażono pogląd, iż ustawodawca, określając pojęcie osoby samotnie wychowującej dziecko, uwzględnia status prawny, nie zaś stan faktyczny, i stwierdziło, że skoro brak jest prawomocnego orzeczenia o rozwodzie lub separacji, to nie zachodzą przesłanki do przyznania świadczenia, a wobec tego rozstrzygnięcie zawarte w decyzji z dnia [...] października 2007 r. jest zgodne z przepisami prawa stanowiącymi podstawę jego wydania.

Skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła H. P.; zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez uzależnianie świadczenia od rozwiązania związku małżeńskiego; art. 31 ust. 2 Konstytucji RP poprzez przyjęcie konieczności uzyskania rozwodu przez obywatela w terminie niemożliwym do osiągnięcia; art. 32 Konstytucji RP poprzez wprowadzenie rozróżnienia na obywateli pozostających w związku małżeńskim i stanu wolnego oraz nie uwzględnienia długości trwania procedury sądowej; art. 71 ust. 1 poprzez brak ochrony rodziny jako podmiotu prawa oraz brak ochrony dzieci, którym należna jest pomoc – wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wniosło o oddalenie skargi i podtrzymało stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji orzekając w sprawie nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.

Dokonując oceny zaskarżonej decyzji Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja oraz decyzja poprzedzająca nie naruszają prawa.

Przedmiotem postępowania sądowego jest odmowa przyznania świadczenia w formie zaliczki alimentacyjnej.

W niniejszej sprawie postępowanie administracyjne wszczęte zostało wskutek ponownego wniosku H. P. z dnia 8 października 2007 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. decyzją z dnia [...] grudnia 2007 r. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [...] października 2007 r. odmawiającą przyznania świadczenia w formie zaliczki alimentacyjnej wnioskowanej na I. P. i D. P.

Sąd podziela stanowisko organu wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji stanowią przepisy ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 5 powołanej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o osobie uprawnionej, oznacza to osobę uprawnioną do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli:

a) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

b) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim z osobą, która przebywa w zakładzie karnym powyżej 3 miesięcy albo jest całkowicie ubezwłasnowolniona,

c) jest osobą uczącą się, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Jednocześnie przepis art. 18 ust. 2 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej przewiduje, że w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy o świadczeniach rodzinnych, jeżeli nie są z tą ustawą sprzeczne, a także przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

Stosownie do treści art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), osoba samotnie wychowująca dziecko – to panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że dla uzyskania prawa do zaliczki alimentacyjnej muszą zostać kumulatywnie spełnione następujące przesłanki:

- osoba musi być uprawniona do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna;

- osoba ta musi być wychowywana przez osobę posiadającą przymiot osoby samotnie wychowującej dziecko w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych;

- musi zostać spełnione kryterium dochodowe określone w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r.

Wobec powyższego wskazać należy, że osoba uprawniona wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim może ubiegać się o zaliczkę alimentacyjną wyłącznie w sytuacjach określonych w art. 2 pkt 5 lit. b ustawy o zaliczce alimentacyjnej i tylko w razie spełnienia jednej ze wskazanych tam przesłanek. Podobny pogląd został wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 listopada 2007 r. sygn. akt I OSK126/07.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje fakt, iż H. P. w okresie rozpatrywania wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej przez organy administracji publicznej nie była osobą rozwiedzioną, nie uzyskała prawomocnego wyroku orzekającego rozwód i pozostawała w związku małżeńskim z A. P.

Skarżąca przyznała, jak wynika z materiału dowodowego zebranego w sprawie, iż ustalenia organu, co do braku prawomocnego rozstrzygnięcia o rozwodzie są prawidłowe – sprawa rozwodowa trwa od czterech lat i w najbliższym czasie nie zostanie zakończona.

Z prawidłowych ustaleń poczynionych przez organy obu instancji oraz ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wynika, że skarżąca nie uzyskała prawomocnego wyroku orzekającego rozwód, a zatem nadal pozostaje w związku małżeńskim, co uniemożliwia uznanie jej za osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

W ocenie Sądu, określenie przez ustawodawcę zasad przyznawania zaliczki alimentacyjnej osobie samotnie wychowującej dziecko, w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, nie stanowi naruszenia przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Zgodnie z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, powołanymi w skardze, małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej – art. 18; każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych; nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje - art. 31 ust. 2; wszyscy są wobec prawa równi; wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne; nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny – art. 32; państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny; rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych – art. 71 ust. 1.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie żaden z przytoczonych przez skarżącą w skardze przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie został przez decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. naruszony. Powołane normy konstytucyjne mają charakter ogólnych deklaracji, które ustawodawca skonkretyzował w poszczególnych ustawach, w przepisach szczególnych, których organ rozpatrując niniejszą sprawę nie naruszył.

W tej sytuacji należy stwierdzić, że przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej, jak i poprzedzającej ją decyzji przesłanki faktyczne i prawne, stanowiące podstawę ich wydania, nie budzą wątpliwości, stąd brak jest podstaw do wzruszenia zaskarżonej decyzji, a wobec tego skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.