Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż (spr.) Sędzia NSA Andrzej Skoczylas Sędzia NSA Mirosław Trzecki po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A. Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 14 listopada 2018 r., sygn. akt II SA/Ke 630/18 w sprawie ze skargi A. Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia [...] lipca 2018 r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnosty do wykonywania badań technicznych pojazdów oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, wyrokiem z dnia 14 listopada 2018 r. oddalił skargę A. Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia 24 lipca 2018 r., w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnosty.

Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy:

wskutek przeprowadzonej w dniu 2 marca 2018 r. kontroli w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów A. s.c. S. ustalono, że w dniu 22 listopada 2013 r. i w dniu 21 listopada 2014 r. skarżący przeprowadził badanie techniczne pojazdu marki Volkswagen Golf nr rej. [...] z wynikiem pozytywnym, nie dostrzegając rozbieżności pomiędzy numerem VIN wpisanym w dowodzie rejestracyjnym, a tym umieszczonym w pojeździe.

Powyższe stało się podstawą decyzji Starosty Jędrzejowskiego z dnia 7 maja 2018 r., którą cofnięto skarżącemu uprawnienie diagnosty nr [...] wydane w dniu 9 kwietnia 2008 r.

Objętą skargą decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Organ wskazując na § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 776 ze zm.) oraz załącznik nr 1 do tego rozporządzenia, stwierdził, że skoro w rozpoznawanej sprawie pojazd marki Volkswagen Golf nr rej. [...] posiadał nr VIN: [...], a w dowodzie rejestracyjnym widniał zapis o nr VIN; [...], to brak zgodności zapisów numeru identyfikacyjnego ze stanem faktycznym - z zapisem w dowodzie rejestracyjnym - stanowił usterkę istotną, a tym samym okresowe badanie techniczne pojazdu powinno zakończyć się wynikiem negatywnym. Skarżący powinien zamieścić wpis o stwierdzonych usterkach w zaświadczeniu o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu. Jednocześnie, wystawiając zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu z wynikiem negatywnym po stwierdzeniu, że cechy identyfikacyjne pojazdu są niezgodne z danymi zawartymi w dowodzie rejestracyjnym, skarżący zobowiązany był zwrócić dowod rejestracyjny posiadaczowi pojazdu (§ 6 ust. 4 rozporządzenia). Stwierdzone zaniedbanie oznaczało spełnienie przesłanek wynikających z art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm., dalej: p.r.d.), obligujących organ do cofnięcia diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych.

Sąd I instancji oddalając skargę na tą decyzję za niesporny uznał stan faktyczny sprawy, z którego wynikało, że skarżący przeprowadzając w dniach 31 października 2006 r., 13 listopada 2009 r., 22 listopada 2013 r. i 21 listopada 2014 r. badania techniczne pojazdu oznakowanego numerem VIN: [...], a w którego dowodzie rejestracyjnym widniał nr VIN: [...], nie dostrzegł tej rozbieżności i wydał pozytywny wynik badań okresowych.

Sąd stwierdził, że rozbieżność między numerem VIN widniejącym na pojeździe a numerem wskazanym w dowodzie rejestracyjnym powinna skutkować negatywnym wynikiem badania. Wobec tego, skarżący swoim zachowaniem wypełnił przesłanki art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d.

Sąd I instancji nie podzielił przy tym zarzutu dotyczącego niewielkiej wagi naruszenia w stosunku do zastosowanej sankcji. Stwierdził, że w sprawie chodziło o usterkę istotną, z czego skarżący powinien zdawać sobie sprawę, a co powinno znaleźć wyraz w rzetelnym podejściu do wykonywanych obowiązków, w tym także w zakresie identyfikacji pojazdu.

W podstawie prawnej wyroku podano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.).

A. Ł., skargą kasacyjną zaskarżył w całości wyrok Sądu I instancji wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów postępowania kasacyjnego oraz kosztów poniesionych przed sądem pierwszej instancji.

Kasator zarzucił wyrokowi:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 w zw. z ust. 4 p.r.d., poprzez nieprawidłowe zakwalifikowanie czynu diagnosty jako wypełniającego tą normę, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że diagnosta swoim postępowaniem wypełnił znamię ww. przepisu prawa poprzez umyślne przeprowadzenie badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania oraz wydanie zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami, zastosowanie ww. przepisu prawa w sytuacji gdy w postępowaniu nie doszło do rozważenia czy ciężar ewentualnie popełnionego przez diagnostę uchybienia jest na tyle istotny, że daje podstawę do wydania orzeczenia o cofnięcie uprawnień na okres 5 lat (albowiem zgodnie z art. 84 ust.4 przywołanej już wyżej ustawy "w przypadku cofnięcia diagnoście uprawnienia do wykonywania badań technicznych, ponowne uprawnienie nie może być wydane wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o cofnięciu stała się ostateczna"), co skutkowało utrzymaniem w mocy poprzednio zapadłej decyzji;

2. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 w zw. z ust. 4 ustawy w przypadku niezgodności tego uregulowania z wyrażoną w art. 2 i 31 ust. 3 Konstytucji RP zasadą proporcjonalności, albowiem przepis ten jako unormowanie o charakterze sankcyjnym, nie określa gradacji kar ze względu na stopień winy co prowadzi do karania diagnosty cofnięciem uprawnień, w każdym przypadku naruszenia przez niego procedury badania albo wydania zaświadczenia z niego, bez względu na charakter, stopień zawinienia i skutki jego czynu co w konsekwencji prowadzi do powstania sytuacji uniemożliwiającej ubieganie się o ponowne uprawnienia diagnosty wcześniej niż po upływie pięciu lat od dnia, w którym decyzja o cofnięciu uprawnienia stała się ostateczna (art. 84 ust.4 ustawy);

3. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, o którym mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a., tj. naruszenie art. 133 § 1 p.p.s.a. oraz art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez wydanie zaskarżonego wyroku nie na podstawie całokształtu akt sprawy lecz w wyniku niedokładnego jej zbadania i braku oceny zachowania diagnosty w kontekście zakresu i pełnego zbadania sposobu przeprowadzenia badania technicznego, skutków i przyczyn naruszenia przepisów prawa przez diagnostę, a tym samym braku rozważenia czy ciężar popełnionego przez diagnostę uchybienia jest na tyle istotny, że daje podstawę do wydania orzeczenia o cofnięciu uprawnień na okres 5 lat, a także wydanie wyroku oddalającego skargę z pominięciem konieczności tłumaczenia istniejących wątpliwości na korzyść skarżącego.

Naczelny Sąd Administracyjny zaważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie znajduje usprawiedliwionych podstaw albowiem podniesione w niej zarzuty wraz z ich argumentacją pomieszczoną w uzasadnieniu nie podważają prawidłowości oceny decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia 24 lipca 2018 r., jakiej dokonał Sąd I instancji.

Mając na uwadze treść pomieszczonych w petitum skargi kasacyjnej zarzutów wraz z ich motywami, tak naruszenia prawa materialnego jak i przepisów postępowania, stwierdzić należy, że w swojej istocie zmierzają one do podważenia zapadłego w sprawie wyroku poprzez wskazywane przez kasatora nie wzięcie pod uwagę ciężaru popełnionego przez niego uchybienia i jego istotności w aspekcie konsekwencji związanych z cofnięciem mu uprawnień diagnosty i okresu czasu przez jaki nie będzie on mógł ubiegać się o ponowne nadanie rzeczonych uprawnień.

Strona skarżąca kasacyjnie podnosi bowiem, nie kwestionując stanu faktycznego sprawy, w którym stwierdzono naruszenie wymogów kontroli (sprawdzenia) numeru VIN podczas czerech badań technicznych tego samego pojazdu, że waga stwierdzonego naruszenia nie powinna być oceniania, jako tak istotna, aby pozbawiła stronę posiadanych uprawnień diagnosty, których ponowne uzyskanie możliwe jest po upływie pięciu lat. Skarżący stoi na stanowisku, że przyczyną wadliwości przeprowadzonych przez niego badań technicznych był w istocie błąd danych zawartych w dokumentach rejestrowych pojazdu, wobec czego nie powinien ponosić tak surowych konsekwencji ujawnionych naruszeń.

Wobec powyższego, mając na uwadze komplementarny charakter zarzutów skargi kasacyjnej oraz wynikającego z nich stanowisko kasatora, rozpoznane one zostaną łącznie.

Jak już wskazano, skarżący kasacyjnie nie kwestionował, a wręcz potwierdził, że podczas przeprowadzonych badań technicznych pojazdu Volkswagen Golf nr rej. [...] nie dostrzegł rozbieżności pomiędzy oznakowanie tego pojazdu numerem VIN: [...], a wpisanym w jego dowodzie rejestracyjnym numerem VIN: [...], wydając pozytywne wynik badań okresowych.

Z § 2 ust. 1 pkt 1 lit. a), tiert pierwszy rozporządzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów wynika, że: "(...) zakres okresowego badania pojazdu obejmuje identyfikację pojazdu, w tym sprawdzenie cech identyfikacyjnych oraz ustalenie i porównanie zgodności faktycznych danych pojazdu z danymi w dowodzie rejestracyjnym."

W ustępie 4 § 2 rozporządzenia określono natomiast, że stwierdzone w trakcie badania technicznego usterki dzieli się na trzy grupy: 1) usterki drobne - usterki techniczne niemające istotnego wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego i ochrony środowiska; 2) usterki istotne - usterki techniczne mogące naruszać bezpieczeństwo ruchu drogowego i ochrony środowiska; 3) usterki stwarzające zagrożenie - usterki stanowiące bezpośrednie i natychmiastowe zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego i ochrony środowiska w stopniu uniemożliwiającym używanie pojazdu w ruchu drogowym, niezależnie od okoliczności.

W załączniku nr 1 do rozporządzenia, jego Dziale I - Tabela: przedmiot i zakres badania, czynności kontrolne, metody oceny stanu technicznego pojazdu oraz usterki skutkujące uznaniem stanu technicznego za niezadowalający, w zakresie kolumny 1 dotyczącej identyfikacji pojazdu określono, że badaniu podlega numer identyfikacyjny pojazdu (VIN)/numer nadwozia/podwozia/ramy, identyfikacja pojazdu (pkt 0.2 kolumny).

W kolumnie 3 załącznika dotyczącej usterki skutkujące uznaniem stanu technicznego za niezadowalający, w jej punkcie 0.2 lit. b) sklasyfikowano wady dotyczące numeru VIN, którymi są: numer niekompletny, nieczytelny, wyraźnie sfałszowany lub nie zgadza się z dokumentami pojazdu. Rozporządzenie usterce z powołanego punktu nadało status "UI", czyli usterki istotnej.

Wobec tego prawidłowo przeprowadzone okresowe badanie techniczne pojazdu obejmujące jego identyfikację, w przypadku jak w niniejszej sprawie gdzie numer VIN umieszczony na pojeździe nie zgadzał się z tymże numerem uwidocznionym w jego dowodzie rejestracyjny, stosownie do § 6 ust. 4 rozporządzenia skutkować powinno wynikiem negatywnym badania i umieszczeniem wpisu w zaświadczeniu o przeprowadzeniu badania wskazującym na stwierdzoną usterkę – niezgodność cech identyfikacyjnych pojazdu z danymi zawartymi w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.

Skarżący kasacyjnie, jak ustalono, czterokrotnie przeprowadził wadliwie okresowe badanie stanu technicznego wymienionego pojazdu w zakresie jego identyfikacji klasyfikowanej do kategorii istotnych usterek pojazdu skutkujących koniecznością ustalenia negatywnego wyniku rzeczonego badania.

Taki stan sprawy skutkowała prawidłowym cofnięciem skarżącemu uprawnień diagnosty, albowiem art. 84 ust. 3 p.r.d., nakłada na starostę taki obowiązek, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 1 ustawy, stwierdzono: przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania (pkt 1); wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami (pkt 2).

Wobec powyższego stwierdzić należy, że organy zasadnie cofnęły skarżącemu uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów, zaś Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził kontrolę rozstrzygnięć wydanych w mniejszej sprawie.

Oceny tej nie może podważyć stanowisko strony odnośnie braku oceny stopnia jego zawinienia, czy istotności stwierdzonych naruszeń w związku z przeprowadzonymi badaniami technicznymi pojazdu.

Jak już wskazano stwierdzona usterka ma charakter usterki istotnej, skutkiem czego powinno być obligatoryjne wydanie negatywnego wyniku badania technicznego. Skarżący kilkukrotnie dopuścił się istotnego, w świetle rozporządzenia, naruszenia zasad i procedur przeprowadzania badania technicznego, co świadczy o swoistej nierzetelności prowadzonych badań technicznych w zakresie identyfikacji pojazdu. Bez znaczenia jest przy tym okoliczność, że wadliwość badania dotyczyła tego samego pojazdu. Skarżący jako diagnosta powinien bowiem każdorazowo przeprowadzać badanie pojazdu zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu. Niezastosowanie przewidzianych w nim reguł w stosunku do tego samego pojazdu wskazywało zaś na zastosowanie przez stronę mechanizmów sprzecznych z wymogami stawianymi prawem i skutkujących naruszeniem wymogów, jakie przepisy nakładają na diagnostę i specyfikę wykonywanego przez niego badania pojazdu.

Końcowo, odnosząc się do motywów skargi kasacyjnej, w których wskazuje się na linię orzeczniczą o konieczności oceny istotności i wagi naruszeń w aspekcie zastosowania powołanego art. 84 ust. 3 p.r.d., wskazać należy na ugruntowane orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, które skład rozpoznając tą sprawę podziela, zgodnie z którym art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy, stanowiący podstawę prawną cofnięcia skarżącemu uprawnień diagnosty, ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że stwierdzenie określonych uchybień skutkuje zastosowaniem przewidzianej w nim sankcji. W przepisie tym nie ma mowy o winie, wystarczy stwierdzenie obiektywnie dokonanych uchybień. Aby zaistniała odpowiedzialność administracyjna diagnosty musi on wydać zaświadczenie albo dokonać wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. Oznacza to, że stwierdzenie określonych uchybień skutkuje zastosowaniem przewidzianej w nim sankcji. Ustawa nie dopuszcza żadnego wyjątku, który wyłączałby wydanie takiej decyzji, w szczególności decyzja ta nie jest uzależniona od motywów, którymi kierował się diagnosta, naruszając art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy (por. wyroki NSA z dnia: 5 kwietnia 2022 r., sygn. akt II GSK 1821/18; 11 stycznia 2022 r., sygn. akt II GSK 2568/21; 8 lipca 2021 r., sygn. akt II GSK 1333/18).

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, uznając skargę kasacyjną za pozbawioną usprawiedliwionych podstaw, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.