Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędziowie Jan Bała (spr.) NSA Małgorzata Korycińska Protokolant Anna Tomaka-Magdoń po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S. [...] P. N. S.A. w V., S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 3 grudnia 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1036/07 w sprawie ze skargi S. [...] P. N. S.A. w V., S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] października 2006 r. nr Sp. [...] w przedmiocie oddalenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od S. [...] P. N. S.A. w V., S. na rzecz M. Sp. z o .o. Ż. kwotę 300 (słownie: trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 3 grudnia 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 1036/07 oddalił skargę S. [...] P. N. S.A. z siedzibą w V. w S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] października 2006 r., nr Sp. [...] w przedmiocie oddalenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy:

W dniu [...] czerwca 2005 r. do Urzędu Patentowego wpłynął wniosek, złożony przez S. [...] P. N. S.A. w V., S. (dalej: skarżący), o stwierdzenie wygaśnięcia prawa z rejestracji znaku towarowego słowno-graficznego [...] ([...]) z powodu jego nieużywania. Skarżący powołał się na art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) w zw. z art. 315 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej.(t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) oraz na podstawę z art. 169 ust. 1 pkt 1 Prawa własności przemysłowej.

W piśmie z dnia [...] września 2005 r. "M." Spółka z o.o. z siedzibą w Ż. (dalej także: uczestnik lub uprawniony), wniosła o odrzucenie wniosku jako niespełniającego przesłanek formalnych, ewentualnie o oddalenie wniosku jako nieuzasadnionego. Uczestnik podkreślił, że skarżący nie wykazał istnienia interesu prawnego, co jest równoznaczne z brakiem legitymacji do wystąpienia z niniejszym wnioskiem.

W toku postępowania przed Urzędem Patentowym skarżący podtrzymał swój wniosek, domagając się stwierdzenia wygaśnięcia prawa wyłącznego w całości. Istnienie swojego interesu prawnego wywiódł z okoliczności wystosowania przez uczestnika listów, w których zarzucono skarżącemu naruszenie praw wyłącznych do spornego znaku towarowego oraz z treści art. 20 Konstytucji RP, gwarantującego podmiotom wolność działalności gospodarczej. Jednocześnie podkreślił, że zgodnie z przepisami wspólnotowymi nie miał obowiązku wykazania konkretnej normy materialnoprawnej świadczącej o istnieniu interesu prawnego we wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa wyłącznego.

Decyzją z dnia [...] października 2006 r., nr Sp. [...] na podstawie art. 169 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 w zw. z art. 315 ust. 1 i ust. 2 Prawa własności przemysłowej Urząd Patentowy oddalił wniosek skarżącego. W uzasadnieniu organ podał m.in., że przesłanką wystąpienia z omawianym wnioskiem, jest obowiązek wykazania istnienia interesu prawnego w żądaniu wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy (art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej). Zdaniem organu, chodzi o wskazanie normy prawa materialnego, która z uwagi na prawa, obowiązki lub sytuację, w której znalazł się wnioskodawca uzasadnia wystąpienie z konkretnym wnioskiem rozstrzyganym w trybie postępowania spornego. W rozpoznawanej sprawie, w ocenie organu, skarżący nie wykazał istnienia tak rozumianego interesu prawnego. Skarżący wywiódł, że jego sytuacja prawna doznała ograniczeń wobec obecności na rynku opakowań, w których użyto jako elementu spornego znaku towarowego, a całość opakowania nawiązywała do oznaczeń jego produktów. Zdaniem organu, prawa skarżącego doznały ograniczeń z powodu podobieństwa, a nie nieużywania spornego znaku. Nadto w postępowaniu przed Urzędem Patentowym skarżący nie wyjaśnił, na czym polega związek pomiędzy niemożnością korzystania z wolności działalności gospodarczej a istnieniem ważnego prawa z rejestracji, które ze swej istoty zakłada monopol wyłączności uprawnionego, co w konsekwencji uzasadniałoby wszczęcie postępowania o stwierdzenie wygaśnięcia spornego prawa z powodu nieużywania znaku towarowego. W ocenie Urzędu Patentowego, skarżący nie powołał się skutecznie ani na blokujący charakter spornej rejestracji, ani też na podobieństwo znaków.

Organ podkreślił też, że w jego ocenie zapisana w Prawie własności przemysłowej przesłanka wykazania interesu prawnego wnioskodawcy w postępowaniu o unieważnienie lub stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy nie jest sprzeczna z pierwszą dyrektywą Rady Wspólnot Europejskich Nr 89/104 z dnia 21 grudnia 1988 r., mającą na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. Urz. WE Nr L 40, z 11.02.1989, s. 1; polska wersja językowa - Dz. Urz. UE Wydanie specjalne - Rozdział 17, Tom 1, s. 92), dalej: Dyrektywa Nr 89/104.

Organ podkreślił, że ujednolicenie dotyczy unormowań, które mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii i nie obejmuje przepisów proceduralnych. Natomiast możliwość indywidualnego uregulowania tej kwestii została pozostawiona każdemu z Państw Członkowskich Unii przy jednoczesnym zapewnieniu podstawowego celu Dyrektywy Nr 89/104, jakim jest prawidłowe funkcjonowanie europejskiego rynku.

Na powyższą decyzję z dnia [...] października 2006 r. S. [...] P. N. S.A., V., S. złożyła skargę, wnosząc o jej uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, zarzucając naruszenie: 1) Dyrektywy Nr 89/104, 2) art. 169 ust. 1 i 2 Prawa własności przemysłowej, 3) art. 6, 7, 8, 9, 77 § 1 i 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 256 ust. 1 Prawa własności przemysłowej.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący podał, że Dyrektywa Nr 89/104 nie przewiduje indywidualnego uregulowania kwestii interesu prawnego, a dała Państwom Członkowskim swobodę jedynie w zakresie regulacji przepisów proceduralnych. Interes prawny należy do kategorii prawa materialnego, a zatem nie jest objęty swobodą regulacji.

Skarżący przedstawił również argumentację, wskazującą na istnienie po jego stronie interesu prawnego, mimo bezprawności - w ocenie skarżącego - stawiania takiego wymogu. Podniósł, że kwestia podobieństwa oznaczeń nie stanowiła argumentacji skarżącego, a ważniejszym elementem był fakt pozostawania stron w sporze, w trakcie którego uczestnik powoływał się na przedmiotowe prawo, sugerując podjęcie na jego podstawie kroków prawnych przeciwko skarżącemu. W ocenie skarżącego, istnienie spornego prawa mogło mieć wpływ na sytuację skarżącego w zakresie prawa materialnego poprzez ograniczenie swobody działalności gospodarczej skarżącego, stawiając go w sytuacji niepewności prawnej co do zakresu ochrony wynikającej ze spornego prawa z rejestracji.

Oddalając skargę S. [...] P. N. S. A., Wojewódzki Sąd Administracyjny podał, że zgodnie z art. 169 ust. 1 pkt 1 Prawa własności przemysłowej prawo ochronne na znak towarowy wygasa na skutek nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania. Decyzję stwierdzającą wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy Urząd Patentowy wydaje na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny (art. 169 ust. 2).

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za istotną kwestię, czy wymóg określony w art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej, odnoszący się do posiadania interesu prawnego przez podmiot pragnący wystąpić z wnioskiem o wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy, jest zgodny z prawem wspólnotowym, tj. Dyrektywą Nr 89/104. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego taka niezgodność nie występuje, zaś interesem prawnym w rozumieniu Prawa własności przemysłowej jest interes prawny, o którym mowa w art. 28 k.p.a., co wynika z faktu niezdefiniowania pojęcia interesu prawnego na gruncie Prawa własności przemysłowej.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że podstawę legitymacji procesowej strony stanowi przepis prawa materialnego wskazujący na własne prawo lub obowiązek podmiotu, które podlegają skonkretyzowaniu w postępowaniu administracyjnym. Interes prawny nie może być jednak wyprowadzany z samego tylko faktu istnienia jakiegoś aktu prawnego, czy instytucji prawnej. Wskazując różnicę pomiędzy interesem prawnym a interesem faktycznym Sąd wskazał, że podmiot posiadający interes faktyczny jest bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, ale nie może swego interesu poprzeć żadnym przepisem prawa powszechnie obowiązującego, mogącym stanowić podstawę żądania w zakresie podjęcia stosownych czynności przez organ administracji. Sąd pierwszej instancji podał także, że istnienie interesu prawnego przesądza o tym, że dany podmiot może wystąpić w charakterze strony. Interes prawny, mający oparcie w normie prawa materialnego, określa, kto może być stroną postępowania, a więc ma odniesienie do kwestii proceduralnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że w motywach powołanej wcześniej Dyrektywy Nr 89/104 podkreśla się, iż nie wydaje się konieczne podejmowanie procesu zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie znaków towarowych w pełnym zakresie (motyw 3 preambuły Dyrektywy). Państwom Członkowskim pozostawia się swobodę ustalania przepisów proceduralnych dotyczących rejestracji, wygaśnięcia i nieważności znaków towarowych nabytych przez rejestrację (motyw 5 preambuły). Dokonując implementacji Dyrektywy Nr 89/104 do polskiego porządku prawnego ustawodawca był uprawniony do samodzielnej regulacji na gruncie ustawy - Prawo własności przemysłowej kwestii proceduralnych, w tym także kwestii interesu prawnego.

Reasumują,c Sąd podzielił ocenę Urzędu Patentowego, zgodnie z którą wykazywanie interesu prawnego jest zgodne z Dyrektywą Nr 89/104, zaś Urząd był zobowiązany do zbadania czy skarżący legitymuje się interesem prawnym uprawniającym go do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego do znaku towarowego słowno-graficznego [...].

Zastrzegając, że normy prawne, gwarantujące swobodne prowadzenie działalności gospodarczej /art. 20, 22 Konstytucji RP, art. 6 i 17 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, ze zm.)/, mogą być źródłem interesu prawnego tylko wówczas, gdy cudzy znak towarowy przeszkadza wnioskodawcy w prowadzeniu działalności gospodarczej, Sąd pierwszej instancji przyjął, że z faktu konkurowania na rynku nie wynika interes prawny do pozbawienia konkurenta należnego mu prawa z rejestracji znaku towarowego, ani też do żądania wygaszenia konkurentom należnego mu prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarżący nie wykazał dostatecznie, aby sporny znak towarowy był aktualnie i rzeczywiście przeszkodą w używaniu przez niego podobnego znaku do oznaczania jego towarów lub wpływał negatywnie na jego sytuację prawną. Sąd uznał, że z korespondencji, jaka toczyła się między uprawnionym ze spornego znaku a skarżącym, stanowiącej odpowiedź na żądania skarżącego kierowane do uprawnionego ze znaku towarowego, uprawniony powołuje się jedynie na przysługujące mu prawa z rejestracji znaku towarowego [...], odwołując się jednocześnie do obowiązujących w tym zakresie zasad prawnych. Nie formułuje jednak pod adresem skarżącego żadnych roszczeń, ani też nie żąda zaprzestania korzystania ze znaku podobnego. Pisma te zatem w żaden sposób nie oddziałują na sytuację prawną i gospodarczą skarżącego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podał też, że dla wykazania interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy nie wystarczy powoływanie się na fakt wprowadzenia do obrotu produktów tego samego rodzaju, co produkty oznaczone spornym znakiem, ponieważ prawo do prowadzenia działalności gospodarczej nie koliduje z prawem ochronnym na znak towarowy, przysługującym innemu podmiotowi.

W nawiązaniu do stanowiska skarżącego, że organ wobec uznania braku po jego stronie interesu prawnego nie powinien oddalać wniosku, Sąd pokreślił, że niezależnie od treści rozstrzygnięcia organu w niniejszej sprawie (decyzja oddalająca wniosek, czy też decyzja o umorzeniu postępowania), wywoływałoby ono tożsame skutki prawne dla strony skarżącej.

Od powyższego wyroku S. [...] P. N. S. A. złożyła skargę kasacyjną, którą zaskarżyła wyrok w całości oraz wniosła o jego uchylenie w całości i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W., a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokowi zarzucono naruszenie:

1) przepisów prawa materialnego /art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a./, poprzez błędne zastosowanie art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej w sytuacji niezgodności polskich przepisów z prawem wspólnotowym, a w efekcie niezastosowanie art. 12 ust. 1 w zw. z treścią akapitu 5, 7 i 8 preambuły do Dyrektywy Nr 89/104;

2) przepisów prawa materialnego (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.) poprzez błędną wykładnię art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej w zw. z art. 28 k.p.a.;

3) przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), tj. naruszenie art. 151 p.p.s.a., poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a., poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, że Sąd błędnie ustalił, iż organ słusznie potraktował przesłankę interesu prawnego jako przesłankę o charakterze materialnoprawnym, która nie jest sprzeczna z art. 12 ust. 1 w zw. z treścią akapitu 5, 7 i 8 preambuły do Dyrektywy Nr 89/104;

4) przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), tj. naruszenie art. 151 p.p.s.a., poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a., poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, że Sąd błędnie przyjął, iż organ słusznie ustalił, że skarżąca nie wykazała interesu prawnego w rozumieniu art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej;

5) przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), tj. naruszenie art. 151 p.p.s.a., poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a., poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, że Sąd błędnie stwierdził, iż zastosowana przez organ forma rozstrzygnięcia w postaci oddalenia wniosków wywołuje tożsame skutki prawne, co odrzucenie wniosków i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego.

W uzasadnieniu spółka wnosząca skargę kasacyjną, wskazując, że w sprawie kwestią o istotnym znaczeniu jest analiza charakteru przesłanki interesu prawnego, przyznała, że akcentując cel, któremu służy ta przesłanka, uznaje się jej materialnoprawny charakter, natomiast biorąc pod uwagę, iż spełnienie przesłanki przesądza o legitymacji procesowej, jej charakter określa się jako procesowy.

Nadto wyjaśniono, że Dyrektywa o znakach towarowych, w zakresie, w jakim wyznacza przesłanki stwierdzenia wygaśnięcia prawa do nieużywanego znaku towarowego, ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że Państwa Członkowskie mają bezwzględny obowiązek wprowadzić zasadę, iż prawo do znaku zarejestrowanego, lecz nieużywanego - wygasa w okolicznościach wskazanych w Dyrektywie. Dyrektywa nie dopuściła w tym zakresie wprowadzania żadnych dodatkowych przesłanek o charakterze materialnoprawnym. Wnoszący skargę kasacyjną podkreślił, że Państwom Członkowskim powierzone zostało ustalenie "zasad proceduralnych". Z powyższego wywiedziono, że wprowadzając bezpośrednio do Prawa własności przemysłowej dodatkową, nieprzewidzianą w dyrektywie przesłankę o charakterze materialnoprawnym (rygorystycznie interpretowany interes prawny wnioskodawcy), ustawodawca polski dokonałby implementacji tego aktu wspólnotowego sprzecznie z jego treścią.

Wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła Urzędowi Patentowemu i Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu, że w prosty sposób przełożyły rozumienie pojęcia interesu prawnego wypracowanego na gruncie art. 28 k.p.a., nie biorąc pod uwagę specyfiki praw własności intelektualnej, a zwłaszcza celów, jakim mają służyć instytucje unieważnienia bądź stwierdzenia wygaśnięcia praw do znaku.

Sądowi pierwszej instancji zarzucono także, że nie wyjaśnił, dlaczego przesłanka istniejącego stosunku konkurencji między stronami, zasada swobody działalności gospodarczej, zasada swobody wyboru oznaczeń oraz stan niepewności prawnej co do zakresu ochrony znaków konkurencyjnych nie mogą być podstawą wykazania interesu prawnego wnoszącego skargę kasacyjną.

Zdaniem skarżącej spółki błędne jest twierdzenie Sądu pierwszej instancji, iż niezależnie od treści rozstrzygnięcia organu (decyzja o umorzeniu postępowania, czy decyzja oddalająca wniosek), wywołałoby ono tożsame skutki prawne dla skarżącej. Strona wskazała, że wskutek oddalenia wniosków sprawa zyskała status sprawy merytorycznie rozstrzygniętej decyzją ostateczną, natomiast w przypadku gdyby Urząd Patentowy odrzucił wniosek i umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe, skarżący nie miałby zamkniętej drogi do ponownego rozpatrywania sprawy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną M. Spółka z o.o. wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej. Argumenty na poparcie swojego stanowiska zawarła w uzasadnieniu pisma procesowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej: p.p.s.a., skargę kasacyjną można oprzeć na podstawach naruszenia przepisów prawa

materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenia przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Z treści art. 183 § 1 p.p.s.a. wynika, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania, która zachodzi w przypadku ziszczenia się co najmniej jednej z przesłanek wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a. Wobec takiej regulacji nie może budzić wątpliwości, że wywołane skargą kasacyjną postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym nie polega na ponownym rozpoznaniu sprawy w jej całokształcie i że uzasadnione jest odnoszenie się do poszczególnych zarzutów składających się na podstawy kasacyjne i wyznaczających zakres badania sprawy przez sąd drugiej instancji. Ponieważ składające się na podstawy kasacyjne zarzuty wyznaczają granice badania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny, istotne znaczenie ma należyte ich sformułowanie.

W niniejszej sprawie przedstawienie ogólnych uwag dotyczących podstaw kasacyjnych i granic ponownego rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny jest konieczne, jeżeli zważyć konstrukcję skargi kasacyjnej.

W odniesieniu do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, w skardze kasacyjnej ograniczono się do powołania podstawy skargi kasacyjnej (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.) oraz art. 151 i 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a., które dotyczą sposobu rozstrzygania przez Sąd I instancji, lecz nie regulują wcześniejszego postępowania przed tym Sądem (por. art. 1 p.p.s.a.). Naruszenia tych przepisów nie "powiązano" też z ewentualnymi naruszeniami przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego dokonanymi przez Urząd Patentowy, co ewentualnie pozwoliłoby na ocenę czy konkretne rozstrzygnięcie Sądu wynikło z wadliwie ustalonego przez organ stanu faktycznego sprawy. W kontekście naruszenia przepisów postępowania w skardze kasacyjnej powołano się natomiast na art. 12 ust. 1 w związku z treścią akapitu 5, 7 i 8 preambuły do pierwszej dyrektywy Rady Nr 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U.UEL z dnia 11 lutego 1989 r.). Ten przepis dyrektywy jest przepisem prawa materialnego, gdyż dotyczy wygaśnięcia uprawnienia do znaku towarowego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzut naruszenia przepisów postępowania nie może być skutecznie zwalczony poprzez przepisy prawa materialnego, gdyż zarzut ten mógłby ewentualnie odnieść zamierzony skutek wyłącznie w ramach pierwszej podstawy kasacyjnej (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.). Z kolei jeżeli chodzi o zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 151 p.p.s.a. poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie "(...) co polegało na tym, że Sąd błędnie przyjął, iż organ słusznie ustalił, że skarżąca nie wykazała interesu prawnego w rozumieniu art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej", to stwierdzić należy, iż dokonanie oceny, czy interes prawny, o jakim mowa w tym przepisie, rzeczywiście istnieje wymaga odniesienia określonej normy prawa materialnego do określonego stanu faktycznego, jako że istnienie interesu prawnego w konkretnej spawie jest zarówno kwestią prawa, jak i faktów. To prowadzi z kolei do wniosku, że podniesionemu w ramach pierwszej podstawy skargi kasacyjnej zarzutowi naruszenia prawa materialnego musi towarzyszyć zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych, czyli zarzut naruszenia konkretnych przepisów postępowania mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Tymczasem w skardze kasacyjnej nie wskazano naruszenia obowiązujących w tym zakresie przepisów o postępowaniu sądowoadministracyjnym pozwalających na ocenę, iż Sąd I instancji błędnie zaakceptował ustalenia faktyczne dokonane przez Urząd Patentowy. Jeżeli nie ma naruszenia przepisów o postępowaniu, to nie można skutecznie twierdzić, że nastąpiło naruszenie prawa materialnego, w tym wypadku art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej tylko dlatego, że zdaniem skarżącego stan faktyczny jest inny. Skarżący twierdzi bowiem, że istniejący między stronami stosunek konkurencji, prowadzona działalność gospodarcza oraz swoboda wyboru oznaczeń powinny stanowić wystarczające przesłanki do wykazania interesu prawnego. Te ostatnie przesłanki dotyczą jednak stanu faktycznego, który nie został skutecznie zakwestionowany poprzez wskazanie naruszeń konkretnych przepisów postępowania oraz ich uzasadnienia.

Z kolei jeżeli chodzi o zarzut skargi kasacyjnej, iż "Sąd błędnie stwierdził, iż zastosowana przez organ forma rozstrzygnięcia w postaci oddalenia wniosków wywołuje tożsame skutki prawne, co odrzucenie wniosków i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego", gdy tymczasem wskutek oddalenia wniosków sprawa zyskała status sprawy merytorycznie rozstrzygniętej decyzją ostateczną, natomiast gdyby Urząd Patentowy odrzucił wniosek i umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe, skarżący nie miałby zamkniętej drogi do ponownego rozpoznania sprawy na podstawie art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a., to stwierdzić należy, iż ten ostatni przepis dotyczy stwierdzenia nieważności decyzji, która dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną.

Zarówno oddalenie wniosku, jak i umorzenie postępowania z powodu bezprzedmiotowości postępowania następuje w formie decyzji (por. art. 104 § 1 i art. 105 § 1 k.p.a.). Decyzje zaś rozstrzygają sprawę co do istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji (art. 104 § 2 k.p.a.). Skoro więc przesłanka nieważności, o jakiej mowa w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. dotyczy decyzji, to do zastosowania tego przepisu nie ma istotnego znaczenia, czy taka decyzja dotyczy oddalenia wniosku, czy też umorzenia postępowania. Do zastosowania przepisu art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. musi natomiast zachodzić tożsamość sprawy, rozstrzygniętej kolejno po sobie dwoma decyzjami, z których pierwsza jest ostateczna. Tożsamość sprawy będzie istniała, gdy występują te same podmioty (strony) w sprawie, dotyczy ona tego samego przedmiotu i stanu prawnego w niezmienionym stanie faktycznym.

Stąd też w okolicznościach niniejszej sprawy należy podzielić pogląd Sądu I instancji, iż niezależnie od treści rozstrzygnięcia (decyzja o oddaleniu wniosku, czy też o umorzeniu postępowania) wywoływałoby ono tożsame skutki prawne dla strony skarżącej.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, Sąd I instancji nie dokonał też błędnej wykładni art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej w związku z art. 28 k.p.a. Wobec podobnych unormowań zawartych w art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej i art. 28 k.p.a. oraz braku w obu ustawach definicji interesu prawnego, Sąd I instancji trafnie powołał się na dorobek orzecznictwa i literaturę przedmiotu na tle stosowania art. 28 k.p.a., według którego stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Sąd I instancji nie dokonał przy tym wadliwej wykładni art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej, przyjmując, że o interesie prawnym decyduje przepis prawa materialnego wskazujący na własne prawo lub obowiązek podmiotu, które podlegają skonkretyzowaniu w postępowaniu administracyjnym. Pogląd ten jest zgodny z prezentowanym w literaturze przedmiotu stanowiskiem, że interes prawny jest kategorią normatywną z zakresu prawa materialnego, a jego źródłem - norma prawa materialnego, na podstawie której podmiot postępowania administracyjnego może dochodzić konkretyzacji jego uprawnień i obowiązków bądź żądać przeprowadzenia kontroli określonego aktu lub czynności przez sąd administracyjny w celu ochrony przed naruszeniem dokonanym tym aktem i jego doprowadzeniem do stanu zgodnego z prawem (T. Woś - Postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 1996, s. 105 i n.). Zawsze jego stwierdzenie następuje w wyniku ustalenia prawdopodobnego związku między normą prawa materialnego a sytuacją prawną podmiotu, polegającą na tym, że akt stosowania tej normy (np. decyzja administracyjna) może wpłynąć na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego (M. Bogusz, Zaskarżenie decyzji administracyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 1997, s. 22).

Wbrew zarzutom zawartym w skardze kasacyjnej Sąd I instancji trafnie uznał, że nie ma kolizji między art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej a art. 12 ust. 1 pierwszej dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, co do zakresu przesłanek materialnoprawnych powodujących wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy lub z powodu których prawo to może być uznane za wygasłe.

W sprawie było bezsporne, że wspomniana dyrektywa Rady pozostawiła Państwom Członkowskim swobodę w ustanowieniu stosownych zasad proceduralnych. Zawarty zaś w art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej wymóg posiadania interesu prawnego uprawnia jedynie do wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy, lecz nie gwarantuje występującemu z takim wnioskiem korzystnego dla niego wyniku takiego postępowania, gdyż organ wydaje decyzję stwierdzającą wygaśnięcie tego prawa, gdy stwierdzi spełnienie przesłanek materialnych do jego wygaśnięcia, a nie naruszenie interesu prawnego. Skoro więc przepis art. 169 ust. 2 Prawa własności przemysłowej dotyczy tylko uprawnienia do wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy z przyczyn, o których mowa w ust. 1 tego artykułu, będących przesłankami materialnoprawnymi wygaśnięcia tego prawa, to wymogu wykazania interesu prawnego nie można rozumieć, jako dodatkowej przesłanki materialnoprawnej stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy. Tej oceny nie zmienia okoliczność, iż - jak to już wyżej podano - interes prawny jest kategorią normatywną z zakresu prawa materialnego.

W polskim prawie administracyjnym przesłanka interesu prawnego kreuje pojęcie strony postępowania administracyjnego - art. 28 k.p.a. Podobnie ta kwestia została uregulowana w Prawie własności przemysłowej, m.in. jako przesłanka do złożenia wniosku o wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy (art. 169 ust. 2).

Przesłanka interesu prawnego ma więc dwie płaszczyzny - procesową, bo uzasadnia wszczęcie postępowania administracyjnego w określonej sprawie oraz materialną, bo wynika z przepisów prawa materialnego, które dotyczą określonych praw i obowiązków danego podmiotu. Mimo że źródłem interesu prawnego jest prawo materialne, to interes prawny jako przesłanka uprawniająca do żądania wszczęcia postępowania (art. 169 ust. 2) jest przede wszystkim kategorią z zakresu postępowania administracyjnego - jedną z zasad tego postępowania co do jego prawidłowego wszczęcia.

Mając na względzie powyższe okoliczności, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w wyroku na mocy art. 184 p.p.s.a.