Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Korycińska po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia A na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt III SA/Po 786/16 w zakresie oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego w sprawie ze skargi A na decyzję Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie określenia przypadającej do zwrotu kwoty dofinansowania postanawia: oddalić zażalenie

I

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SA/Po 786/16 oddalił wniosek A o wyłączenie sędziego w sprawie skargi na decyzję Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia [...] maja 2016 r. w przedmiocie określenia przypadającej do zwrotu kwoty dofinansowania.

Wniosek o wyłączenie sędziego złożony na rozprawie oparto na art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016, poz. 718 ze zm., dalej: ppsa), uzasadniając go tym, że sędzia brał udział w orzekaniu w sprawie o sygn. akt III SA/Po 1426/13. Oddalając wniosek Sąd stwierdził, że okoliczność ta nie wypełnia żadnej z przesłanek wyłączenia sędziego z mocy prawa, wymienionych enumeratywnie w art. 18 § 1 ppsa. Nie stanowi też innej okoliczności, która mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do bezstronności sędziego w przedmiotowej sprawie.

Sąd stwierdził, że w złożonym wniosku skarżąca nie wyjaśniła bliżej, z jakich względów uznaje, że orzekanie przez ww. sędziego w sprawie o sygn. akt III SA/Po 1426/13 powinno skutkować wyłączaniem go ze składu orzekającego w sprawie o sygn. akt III SA/Po 786/16. Obiektywnie zaś, zdaniem Sądu, orzekanie przez sędziego w kolejnej sprawie między tymi samymi stronami, nie stanowi przesłanki, o której mowa w art. 18 § 1 pkt 6 ppsa. Sąd zauważył, że art. 18 § 1 pkt 6a ppsa uległ zmianie z dniem 15 sierpnia 2015 r. W wyniku nowelizacji sędzia podlegałby wyłączeniu w sprawach dotyczących skargi na decyzję lub postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty wydanych w postępowaniu administracyjnym nadzwyczajnym, jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczącym kontroli legalności decyzji albo postanowienia wydanych w postępowaniu administracyjnym zwyczajnym, brał udział w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Rozpoznawana sprawa nie dotyczy zaś decyzji wydanej w postępowaniu nadzwyczajnym.

Sąd stwierdził również, że z art. 19 ppsa wynika, iż okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi być uzasadniona, co wiąże się z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji. Skarżąca natomiast nie wykazała w uzasadnieniu swojego wniosku żadnych okoliczności, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego (art. 19 ppsa).

Tym samym Sąd na podstawie art. 22 § 1 i 2 ppsa orzekł jak w sentencji postanowienia.

II

Sędzia, którego wyłączenia domagała się skarżąca, złożył przewidziane w trybie art. 22 § 2 in fine ppsa wyjaśnienia na piśmie. Oświadczył, że nie zachodzą okoliczności przewidziane w art. 19 ppsa, które mogłyby wywoływać wątpliwości, co do jego bezstronności (oświadczenie sędziego z dnia 3 kwietnia 2017 r. – k. 109 akt sądowych).

III

Zażalenie złożyła skarżąca zarzucając naruszenie art. 18 § 1 pkt 6a oraz art. 19 ppsa. Wniosła o uchylenie postanowienia w całości oraz o wyłączenie sędziego WSA Ireneusza Fornalika od orzekania w sprawie o sygn. akt III SA/Po 786/16.

IV

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie przypomnieć należy, że wyłączenie sędziego od orzekania w sprawie sądowoadministracyjnej może nastąpić z mocy samej ustawy (art. 18 ppsa), bądź też na wniosek strony lub żądanie sędziego (art. 19 ppsa). W pierwszym ze wskazanych przypadków przyczyny wyłączenia sędziego zostały enumeratywnie wymienione, a zatem tworzą one katalog zamknięty, co wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Natomiast na wniosek strony (bądź na żądanie sędziego) sąd wyłącza sędziego, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie. Zasadność wniosku o wyłączenie sędziego zależy od okoliczności faktycznych, jakie w każdym konkretnym przypadku mogą mieć wpływ na sposób prowadzenia postępowania przez sędziego. Przy czym stosownie do treści art. 20 ppsa, to strona składająca wniosek obowiązana jest wskazać oraz uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia. Postanowienie w przedmiocie wyłączenia sędziego, zgodnie z treścią art. 22 § 2 ppsa, poprzedza złożenie wyjaśnień przez tego sędziego, którego wniosek dotyczy.

Mając na uwadze treść protokołu rozprawy, na której pełnomocnik skarżącej złożył wniosek o wyłączenie sędziego WSA Ireneusza Fornalika od orzekania w sprawie o sygn. akt III SA/Po 786/16 zauważyć należy, że podstawą jego złożenia jest art. 19 ppsa, a przyczyną, która w ocenie skarżącej wskazuje na istnienie okoliczności tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego, jest jego udział w składzie Sądu, który wydał wyrok w sprawie III SA/Po 1426/13 w dniu 13 marca 2014 r. W zażaleniu podniesiono, że "wniosek o wyłączenie sędziego złożony został podczas rozprawy i że wobec tego nie od skarżącej, ani nie od jej pełnomocnika zależało, co z tego, co zostało powiedziane podczas rozprawy na uzasadnienie wniosku o wyłączenie znalazło swe odzwierciedlenie w treści protokołu z rozprawy". Z tym stanowiskiem nie można się zgodzić, gdyż zgodnie z art. 103 ppsa protokół podlega kontroli stron postępowania, które mogą żądać jego sprostowania lub uzupełnienia.

Zgodnie z art. 19 ppsa niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

Okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi być realna, a nie potencjalna. Nie ma zatem znaczenia subiektywne przekonanie strony o braku bezstronności sędziego wyznaczonego do rozpoznawania jej sprawy; konieczne jest wskazanie poważnych obiektywnych powodów utraty zaufania co do bezstronności sędziego. Wobec powyższego wątpliwość co do bezstronności sędziego musi być uzasadniona, co wiąże się z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji (por. postanowienie NSA z dnia 22 lutego 2008 r., sygn. akt II FZ 60/ 08 z glosą aprobującą A. Gomułowicza, OSP 2008, z. 12, s. 916 i n.).

Podkreślenia także wymaga, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego konsekwentnie prezentowane jest stanowisko, że jeżeli sędzia, którego wniosek dotyczy, złożył oświadczenie, że nie zachodzą żadne okoliczności określone w art. 19 ppsa, dające podstawę do wyłączenia od rozpoznawania w danej sprawie i prawdziwość tego oświadczenia nie budzi żadnych wątpliwości, to wniosek o jego wyłączenie nie zasługuje na uwzględnienie (postanowienia NSA: z dnia 11 stycznia 2007 r., sygn. akt II OZ 1474/06, z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt I OZ 441/08, z dnia 12 maja 2010 r., sygn. akt I OZ 332/10, z dnia 8 sierpnia 2013 r., sygn. akt II GZ 471/13).

Naczelny Sąd Administracyjny zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że udział sędziego WSA Ireneusza Fornalika jako sprawozdawcy w składzie orzekającym w sprawie o sygn. akt III SA/Po 1426/13 nie jest okolicznością tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie o sygn. akt III SA/Po 786/16.

W sprawie o sygn. akt III SA/Po 1426/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 13 marca 2014 r. oddalił skargę A na decyzję Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia [...] sierpnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji dotyczącej określenia kwoty do zwrotu w ramach umowy o dofinansowanie projektu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Jak zauważył Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu, w uzasadnieniu tego wyroku Sąd wskazał, że właściwym organem I instancji do działania w sprawie jest Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a okoliczność ta determinowała brak odniesienia się w rozważaniach do merytorycznego rozstrzygnięcia. Ponadto w zażaleniu sama skarżąca wskazuje, że "zasadniczym powodem zaskarżenia decyzji nr [...] Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia [...] sierpnia 2013 r. uchylającej decyzję Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w P. i przekazującej sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji, było zakwestionowanie przez żalącą się właściwości organów w sprawie o określenie kwoty przypadającej do zwrotu w ramach umowy o dofinansowanie projektu". Zatem prawidłowość decyzji w zakresie określenia kwoty przypadającej do zwrotu nie została przez skład orzekający, w którym sędzia WSA Ireneusz Fornalik pełnił funkcję sędziego sprawozdawcy, skontrolowana. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, na którą powołuje się skarżąca w zażaleniu, że sędzia "przytoczył stanowisko organu dotyczące meritum".

Sąd I instancji prawidłowo również stwierdził, że w sprawie nie zachodziły okoliczności wymienione w art. 18 § 1 ppsa. Nie ulega wątpliwości, wbrew temu co twierdzi autor zażalenia, że sytuacja, na którą powołał się pełnomocnik skarżącej we wniosku o wyłączenie sędziego nie mieści się w zakresie ustawowego wyłączenia, o którym mowa w art. 18 § 1 pkt 6a ppsa.

Z przedstawionych powodów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 orzekł jak w sentencji.