Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 17 lipca 2015 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Teresa Rutkowska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Monika Krzyżaniak, Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski, , Protokolant Referent-stażysta Daniel Sałuda, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lipca 2015 roku sprawy ze skargi A.F. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] roku nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie skierowania na badania psychologiczne 1) oddala skargę, 2) przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, adwokatowi A.B., prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Ł., przy ul. A. 19 lok. 38, kwotę 295,20 (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, obejmującą podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu.

Postanowieniem z dnia [...], nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., po rozpoznaniu zażalenia A. F. na postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...], znak: [...] o zawieszeniu postępowania w sprawie skierowania na badania psychologiczne, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 k.p.a. (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), utrzymało w mocy powyższe postanowienie.

Jak wynika z akt, postępowanie w sprawie skierowania A. F. na badania psychologiczne wszczęto na wniosek Komendanta Miejskiego Policji w P. z dnia [...], z którego wynikało, że w dniu [...] jako kierujący samochodem marki [...] nr rej. [...] A. F. spowodował wypadek drogowy, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 kodeksu karnego.

Postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta P. na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. zawiesił postępowanie w sprawie skierowania skarżącego na badania psychologiczne . W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2014 r. poz. 600 ze zm.) starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie do kierowania tramwajem na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli kierując pojazdem spowodowała wypadek drogowy, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 kodeks karnego. Powodem wszczęcia postępowania w sprawie skierowania skarżącego na badania psychologiczne był wniosek Komendanta Miejskiego Policji w P. W toku postępowania skarżący poinformował organ, że sprawa wypadku drogowego, do którego doszło w dniu [...] jest rozpatrywana przez Sąd Rejonowy w P. Wobec takiej sytuacji organ wystąpił do Komendy Miejskiej Policji w P. o wyjaśnienie, czy wniosek jest aktualny. W dniu 18 listopada 2014 r. organ otrzymał informację z Komendy, że zasadnym jest zawieszenie postępowania o skierowanie kierowcy na badania psychologiczne do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego w powyższej sprawie. Organ uznał więc za zasadne zawieszenie prowadzonego postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego w sprawie wypadku drogowego, do którego doszło w dniu [...].

W zażaleniu skarżący wniósł o uchylenie postanowienia oraz o umorzenie postępowania administracyjnego. Skarżący wskazał, że wszczęcie postępowania w sprawie skierowania go na badania psychologiczne nie zostało poparte prawomocnym wyrokiem sądu, który potwierdziłby, że faktycznie to on spowodował wypadek drogowy. W ocenie skarżącego niedopuszczalny jest bałagan kompetencyjny polegający na wszczynaniu postępowań administracyjnych obok wszczętych już postępowań sądowych dot. tego samego przedmiotu sprawy i prowadzeniu ich przez inne organy Wskazuje też, że jego żądanie o umorzenie postępowania administracyjnego nie zostało spełnione.

Zaskarżonym postanowieniem Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy powyższe rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Istotą tego przepisu jest przerwanie postępowania administracyjnego do czasu rozpoznania przez inny organ lub sąd zagadnienia wstępnego. Organ powołał się na treść art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o kierujących pojazdami, zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie do kierowania tramwajem na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli kierując pojazdem spowodowała wypadek drogowy, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 kodeks karnego. Organ wyjaśnił, że niewątpliwie warunkiem skierowania danego kierowcy na badania psychologiczne jest okoliczność, że to on jest sprawcą wypadku drogowego, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń.

Kolegium podkreśliło, że postępowanie karne co do wypadku drogowego, do którego doszło w dniu 1 sierpnia 2014 r. jest w toku. Tę okoliczność miał też na uwadze organ I instancji skoro zawiesił wszczęte postępowanie administracyjne w przedmiocie skierowania skarżącego na badania psychologiczne do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego w sprawie tegoż wypadku drogowego. W ocenie Kolegium, dla rozstrzygnięcia sprawy skierowania skarżącego na badania psychologiczne na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o kierujących pojazdami, zagadnieniem kluczowym jest właśnie prawomocne rozpatrzenie sprawy dotyczącej wypadku drogowego, do którego doszło w dniu 1 sierpnia 2014 r., tj. rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa tego wypadku. Wtedy bowiem jasne będzie, czy to skarżący spowodował wypadek drogowy, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 kodeksu karnego. W konsekwencji jasne będzie też, czy realizuje się podstawa do skierowania skarżącego na badania psychologiczne.

Zdaniem Kolegium w przedstawionej sytuacji prawomocne rozstrzygnięcie sprawy ww. wypadku drogowego przez sąd stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w sprawie o skierowanie skarżącego na badania psychologiczne na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o kierujących pojazdami.

Odnosząc się do zarzutów skarżącego organ odwoławczy wskazał, że w przedmiotowym postępowaniu mogły być ocenione wyłącznie przesłanki zawieszenia postępowania w przedmiocie skierowania skarżącego na badania psychologiczne. Poza oceną Kolegium muszą wobec tego pozostać wszelkie zarzuty skarżącego dotyczące prowadzenia przez organ pierwszej instancji postępowania właściwego, jako wykraczające poza zakres niniejszego postępowania.

W skardze A. F. zarzucił naruszenie art. 7, art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 10 § 1 k.p.a. poprzez niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz uniemożliwienie zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia co do zebranych materiałów. Skarżący wniósł o zobowiązanie Kolegium do uzupełnienia akt postępowania odwoławczego przez włączenie do nich dwustronnej korespondencji, która była ze skarżącym prowadzona po 14 stycznia 2015 r. i nie została włączona do akt sprawy, mimo, że posiada wartość dowodową. W ocenie skarżącego przy wszczęciu postępowania popełniono formalne błędy polegające na sporządzeniu, wniesieniu i przyjęciu bezpodstawnych wniosków o skierowania go na badania psychologiczne. We wnioskach tych wskazano, że skarżący spowodował wypadek drogowy, pomimo braku dowodu na tę okoliczność.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2015 r. referendarz sądowy przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata i oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Na rozprawie w dniu 17 lipca 2015 r. pełnomocnik skarżącego z urzędu poparła skargę oraz złożyła kserokopie pism Komendanta Miejskiego Policji w Ł. 10 i 27 kwietnia 2015 r. oraz kserokopię pisma skarżącego kierowanego do ww. organu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga A. F. jest niezasadna.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 powołanej ustawy).

W myśl natomiast przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd wydaje rozstrzygnięcie w granicach danej sprawy, nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że Sąd bierze z urzędu pod uwagę wszelkie naruszenia prawa proceduralnego i materialnego niezależnie od podnoszonych w skardze zarzutów, jednakże tylko w granicach sprawy, w której skarga została wniesiona.

Oceniając wydane w sprawie rozstrzygnięcie przy zastosowaniu powyższych kryteriów Sąd uznał, że zaskarżone postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] utrzymujące w mocy postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...] o zawieszeniu postępowania administracyjnego w sprawie skierowania A. F. na badania psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jest zgodne z prawem.

Jak wynika ze stanu faktycznego, organ I instancji wszczął postępowanie administracyjne w sprawie skierowania skarżącego na badania psychologiczne w zakresie psychologii transportu w związku z wnioskiem Komendanta Miejskiego Policji w P. z dnia [...]. Podstawę wniosku stanowił przepis art. 99 ust. 1 pkt 3d w zw. z art. 82 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. nr 30, poz. 151 ze zm.). W toku postępowania organ I instancji ustalił, że wniosek Komendanta Miejskiego Policji o skierowanie na badania psychologiczne jest nadal aktualny, lecz w związku ze zmianą treści art. 99 ust. 1 pkt 3d ustawy o kierujących pojazdami zasadne jest zawieszenie postępowania administracyjnego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego toczącego się wobec skarżącego (sygn. DM III 2010/14). Stanowiło to podstawę do wydania, na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. zaskarżonego postanowienia.

W ocenie Sądu, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. zasadnie uznało, że w sprawie zaistniała podstawa do zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., bowiem jej rozstrzygnięcie jest uzależnione od wyniku postępowania karnego prowadzonego w sprawie skarżącego. Stosownie do treści powołanego przepisu art. 97 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej zawiesza postępowania:

1. w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe(art.105);

2. w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony;

3. w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;

4. gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Jeżeli chodzi o przyczynę zawieszenia postępowania określoną w pkt 4 wymienionego przepisu to przez pojęcie zagadnienia wstępnego należy rozumieć takie postępowanie, którego wynik bezpośrednio wpływa na treść rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej. Musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej a wynikiem innego postępowania przy czym związek ten musi polegać na tym, iż rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej zależy od wyniku innego postępowania. Innymi słowy oznacza to sytuację gdy sprawa administracyjna może zostać rozstrzygnięta na różne sposoby w zależności od tego, jakie będzie rozstrzygnięcie w innym postępowaniu. Pogląd taki wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 8 lipca 2008r. w spr. II SA/Kr 49/08 (Lex nr 499886) i Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 30 października 2008r. w spr. II SA/Wr 347/08 (Lex nr 509895).

Natomiast przepis art. 99 ust. 1 pkt 3d ustawy o kierujących pojazdami w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 sierpnia 2014 r. stanowił, że starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli kierowała pojazdem, który uczestniczył w wypadku drogowym, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 Kodeksu karnego. Po zmianie tego przepisu wprowadzonego ustawą z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2014 r. poz. 970) przepis otrzymał nowe brzmienie: starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli: kierując pojazdem spowodowała wypadek drogowy, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, o których mowa art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 Kodeksu karnego. Nowelizacja weszła w życie w dniu 24 sierpnia 2014 r. W tym miejscu wskazać należy przepisy przejściowe zawarte w ustawie zmieniającej z dnia 26 czerwca 2014 r. Stosownie do treści art. 13 tej ustawy postępowania wszczęte i niezakończone w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzone na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym w odniesieniu do osób, które nie były sprawcami wypadków drogowych, podlegają umorzeniu. Treść powyższego przepisu jednoznacznie wskazuje, że od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej organy mają obowiązane stosować przepis art. 99 ust. 1 pkt 3d w nowym brzmieniu.

Odnosząc powyższe do rozpoznawanej sprawy należy uznać za prawidłowe stanowisko organów, które uznały, że zaistniała podstawa do zawieszenia wszczętego postępowania administracyjnego prowadzonego wobec skarżącego. Niewątpliwie z zebranego materiału dowodnego wynika, że skarżący uczestniczył w wypadku drogowym w dniu [...]. Postępowanie karne prowadzone z udziałem skarżącego mające na celu ustalenie osób winnych jest w toku ([...]). W tej sytuacji zasadnie organy uznały, że skoro przedmiotowe postępowanie w sprawie skierowania na badania psychologiczne zostało już wszczęte, to na obecnym etapie postępowania nie ma podstaw do jego umorzenia. Zaistniała natomiast podstawa z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. do jego zawieszenia. Ustalenie w postępowaniu karnym, czy skarżący był sprawcą zdarzenia w dniu [...], czy też w nim jedynie uczestniczył (w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń , o których mowa w art. 156 § 1 lub art. 157 § 1 k.k), niewątpliwie stanowi zagadnienie wstępne dla rozpoznawanej sprawy. Wyjaśnić należy, że zawieszenie postępowania administracyjnego nie wiąże się dla skarżącego z żadnymi negatywnymi konsekwencjami ani nie narusza jego praw. W sytuacji bowiem, gdyby okazało się, że skarżący jedynie uczestniczył w tym wypadku drogowym, to na podstawie art. 13 ustawy zmieniającej z dnia 26 czerwca 2014 r. postępowanie zostanie przez organ umorzone.

Należy podkreślić, że aby zawiesić postępowanie na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., organ administracji jest obowiązany ustalić, że postępowanie jest w toku i nie zostało jeszcze rozstrzygnięte, a nadto ustalić związek przyczynowy pomiędzy rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej a zagadnieniem wstępnym. Chodzi tu o bezwzględne uzależnienie rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji w sprawie głównej od uprzedniego rozpatrzenia zagadnienia wstępnego. Dyspozycja art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. wymaga zależności bezpośredniej, ponieważ przemawia za tym istota instytucji zawieszenia postępowania, która tamuje bieg i wstrzymuje ciągłość postępowania. Przepisy k.p.a. nie określają wyraźnie podstaw prawnych tej zależności. Przesądza o niej treść przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę prawną decyzji administracyjnej i stan faktyczny. W przedmiotowej sprawie takim przepisem prawa materialnego jest art. 99 ust. 1 pkt 3d ustawy o kierujących pojazdami. Natomiast postanowienie o zawieszeniu postępowania jest aktem administracyjnym procesowym wydanym w toku postępowania, który ma wpływ na jego przebieg, ale który nie rozstrzyga o istocie sprawy. Wydanie przez organ postanowienia o zawieszeniu postępowania stwarza taki stan postępowania administracyjnego, w którym trwa nadal stan zawisłości sprawy (lis pendens), w którym nadal istnieją powstałe w nim stosunki prawnoprocesowe, ale tok postępowania ulega wstrzymaniu, sprawa spoczywa bez biegu i w zasadzie żadne czynności procesowe nie są podejmowane ( "K.p.a. Komentarz" B. Adamiak , J. Borkowski, W-wa 2011, str. 375. ).

Reasumując organ trafnie orzekł, że została spełniona przesłanka zawieszenia postępowania administracyjnego określona w punkcie 4 art. 97 § 1 k.p.a.

Odnosząc się do zarzutów skargi w przedmiocie naruszenia przepisów art. 7, art. 77 § 1 i art. 10 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.). Sąd uznał je za niezasadne. Organy uczyniły zadość obowiązkom wskazanym w powyższych przepisach, w szczególności w sposób wyczerpujący rozpatrzyły materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie – prowadząc dodatkowe postępowanie wyjaśniające dotyczące aktualności wniosku o skierowanie na badania psychologiczne, co znajduje pełne odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

W zakresie natomiast pisma z dnia 10 kwietnia 2015 r. złożonego na rozprawie (k. 69-70) Sąd uznał, że nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia. W piśmie tym Komendant Miejski Policji w P. wyjaśnił skarżącemu, że faktycznie wniosek o skierowanie na badanie psychologiczne był przedwczesny. Organ uznał natomiast, że skoro postępowanie administracyjne zostało zawieszone do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawstwa wypadku drogowego, nie widzi podstaw do wystąpienia o umorzenie postępowania administracyjnego. Jak już powyższej wskazano, zawieszenie postępowania w sprawie skierowania na badania psychologiczne nie powoduje powstania dla skarżącego negatywnych skutków prawnych, a prowadzone postępowanie karne mające na celu ustalenie sprawstwa wypadku drogowego stanowi zagadnienie wstępne.

Wobec powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie stwierdził naruszenia przez organ administracji przepisów procedury administracyjnej mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia i na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł o oddaleniu skargi. Podstawę przyznania wynagrodzenia pełnomocnikowi z urzędu stanowił przepis art. 250 p.p.s.a. i § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461).

a.ł.