Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janina Guść (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Wanda Antończyk, Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Diana Wojtowicz, po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2014 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi S. M. na decyzję Rektora Uniwersytetu z dnia 17 kwietnia 2014 r., nr L.dz. [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Rektora Uniwersytetu z dnia 20 marca 2014 r., nr L.dz. [...], 2. zasądza od Rektora Uniwersytetu na rzecz skarżącego S. M. kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wnioskiem z dnia 6 marca 2014 r. S. M. zwrócił się do Rektora Uniwersytetu o udzielenie w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tj.: Dz. U. z 2014 r., poz. 782) informacji czy po dniu 1 września 2013 r. Uniwersytet zawarł umowy (bez względu na ich nazwę i formę) z przedsiębiorcami, przewidujące dokonanie zapłaty przez Uniwersytet na rzecz tych przedsiębiorców za prace lub dostawy wykonane przez nich w związku z inwestycją polegającą na realizacji budynków nowego Wydziału Chemii U przez Konsorcjum firm "A", "B" Sp. z o. o. oraz "C" GmbH na podstawie umowy nr [...] z dnia 14 05.2010 r. oraz wskazanie nazw, pod jakimi prowadzą działalność przedsiębiorcy, z którymi Uniwersytet zawarł takie umowy, umowy, dat zawarcia tych umów oraz kwot jakie zostały wypłacone lub będą wypłacone przedsiębiorcom na ich podstawie.

Decyzją z dnia 20 marca 2014 r. działający z upoważnienia Rektora Uniwersytetu Kanclerz, na podstawie art. 1 ust. 1, art. 5 ust. 2, art. 17 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, odmówił udostępnienia informacji publicznej wskazanej we wniosku z dnia 6 marca 2014 r. W uzasadnieniu wyjaśniono, że żądane informacje nie mogą być udostępnione ze względu na fakt, że stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa Uniwersytetu, która podlega ochronie na podstawie art. 5 ust. 2 powołanej ustawy. Wskazano, że Uniwersytet podjął wszelkie działania, ażeby informacje, jakich domaga się wnioskodawca, w tym treść oraz strony ewentualnych umów, utrzymać w tajemnicy i traktować jako tajemnicę przedsiębiorstwa.

Działając w trybie art. 17 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej wnioskodawca zwrócił się do Rektora Uniwersytetu o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wnioskujący zwrócił uwagę na uchybienia procesowe przemawiające za nieważnością decyzji z dnia 20 marca 2014 r., albowiem decyzję tą podpisał Kanclerz, który nie jest organem ustawowo uprawnionym do reprezentowania Uniwersytetu. Wnioskodawca nie zgodził się również ze wskazaną podstawą odmowy udzielenia informacji w postaci art. 5 ust. 2 ustawy, tj. tajemnicą przedsiębiorstwa. Według niego żądane informacje dotyczą sprawy wykonania umowy o wybudowanie Wydziału Chemii Uniwersytetu, finansowanej ze środków Unii Europejskiej, czyli dotyczą dysponowania środkami publicznymi. Uniwersytet nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.). a tym samym nie dotyczy go klauzula tajemnicy przedsiębiorcy. Wnioskodawca podkreślił, że w decyzji nie wskazano jakie kroki przedsiębiorca podjął w celu zachowania informacji o charakterze tajemnicy przedsiębiorstwa w tajemnicy i zarzucił, że Uniwersytet nie mógł podjąć takich działań w odniesieniu do informacji o kwotach pieniężnych związanych z wykonaniem umowy o realizację inwestycji, albowiem są to środki publiczne i gospodarowanie nimi jest jawne.

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 r. działający z upoważnienia Rektora Uniwersytetu Kanclerz, na podstawie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, odmówił udostępnienia informacji publicznej. W uzasadnieniu decyzji ponownie wskazano, że żądane informacje nie mogą być udostępnione ze względu na fakt, że stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa - Uniwersytetu, która podlega ochronie w świetle art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wyjaśniono, że Uniwersytet podjął wszelkie działania, ażeby informacje, jakich domaga się wnioskodawca, w tym treść oraz strony umów utrzymać w tajemnicy i traktować jako tajemnicę przedsiębiorstwa.

W skardze na powyższą decyzję S. M. zarzucił naruszenie art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez jego błędne zastosowanie i odmówienie udzielenia informacji ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa – Uniwersytetu, naruszenie art. 60 ust. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 572 ze zm.) poprzez podpisanie decyzji przez organ nieuprawniony, tj. Kanclerza Uniwersytetu, a nadto art. 107 § 1 k.p.a. poprzez brak wskazania czy Kanclerz działał z upoważnienia Rektora oraz brak pouczenia o prawie do złożenia odwołania. Wskazując na powyższe uchybienia skarżący wniósł o uchylenie obu wydanych w sprawie decyzji.

Uzasadniając zarzuty skargi wyjaśniono, że w dniu 14 maja 2010 r. Uniwersytet zawarł umowę o roboty budowlane z konsorcjum firm "A" (Niemcy), "B" Sp. z o.o. oraz "C" GmbH (Austria), której przedmiotem była realizacja budynków nowego Wydziału Chemii Uniwersytetu finansowana ze środków publicznych, w tym współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach programu operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko" – działanie 10.1. Zadanie inwestycyjne zostało przez generalnego wykonawcę zgłoszone do odbioru w dniu 19 grudnia 2012 r., zaś czynności odbioru dokonano w dniu 22 maja 2013 r. W związku z powyższym generalny wykonawca wystawił i doręczył Uniwersytetowi fakturę VAT na kwotę 12.076.158,25 zł, której Uniwersytet nie zapłacił. Skutkiem tego w 2013 r. wobec niemieckiej i austriackiej spółki wchodzących w skład konsorcjum otwarto postępowania upadłościowe, a wobec polskiej wniosek o ogłoszenie upadłości oddalono z powodu braku środków wystarczających na prowadzenie postępowania. Według skarżącego w obliczu niewypłacalności konsorcjum Uniwersytet zapłacił należności wobec podwykonawców i dostawców konsorcjum.

Skarżący wskazał, że w zaskarżonych decyzjach nie wykazano, ażeby informacje, o które wystąpił skarżący objęte były jakimkolwiek działaniem w celu zachowania poufności i to w chwili zawierania jakichkolwiek umów, czy porozumień z innymi – niż wyłoniony w trybie przetargu generalny wykonawca – przedsiębiorcami. Żądane informacje dotyczą sprawy realizacji zamówienia na wykonanie budynków nowego Wydziału Chemii Uniwersytetu w tym rozdysponowania środków publicznych przeznaczonych na ten cel inaczej niż w umowie z konsorcjum firm. Jeśli zatem doszło do zawarcia jakichkolwiek umów czy porozumień z kimkolwiek w tym zakresie, to mogło to nastąpić wyłącznie na warunkach ustawy o zamówieniach publicznych. Z ich istoty wynika, że umowy takie powinny być jawne. Wyklucza to zatem możliwość podjęcia jakichkolwiek działań w celu zachowania ich w poufności w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj.: Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Podkreślono nadto, że żądane informacje nie dotyczą działalności gospodarczej Uniwersytetu, albowiem finansowana ze środków publicznych budowa nie jest sposobem zarobkowania w sposób przewidziany przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Tym samym szkoły wyższej nie dotyczy klauzula poufności.

W odpowiedzi na skargę Rektor Uniwersytetu wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonych decyzjach. Ustosunkowując się do zarzutów skargi Rektor stanął na stanowisku, że Uniwersytet w zakresie w jakim zawiera umowy cywilnoprawne z innymi podmiotami ma prawo do odmowy udzielenia informacji publicznej posiadającej wartość gospodarczą wskutek powołania się na tajemnicę przedsiębiorstwa. Rektor Uniwersytetu wskazał, że Uniwersytet spełnia przesłanki art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji do tego, ażeby skorzystać z możliwości odmowy udostępnienia informacji objętej tajemnicą przedsiębiorstwa. Uniwersytet bowiem podpisując umowy z podwykonawcami zawarł w nich klauzule poufności. Zgodnie z § 4 ust. 3 tych umów, każda ze stron zobowiązała się nie ujawniać jakichkolwiek informacji związanych z realizacją przedmiotu umowy. Każda ze stron ma obowiązek ochrony informacji dotyczących drugiej strony niezależnie od sposobu i formy ich powierzenia. Strony postanowiły również, że ujawnienie przekazanych przez jedną ze stron informacji drugiej stronie może nastąpić wyłącznie wówczas, gdy wymagają tego obowiązujące przepisy prawa lub za uprzednią pisemną zgodą strony, której informacje dotyczą. Każda z umów została objęta tajemnicą przedsiębiorstwa i została zabezpieczona przez Uniwersytet przed dostępem osób trzecich poprzez umieszczenie ich w zamkniętej kopercie, która została opisana "tajemnica przedsiębiorstwa". Przedmiotowe koperty były przechowywane w gabinecie Zastępcy Kanclerza w zamkniętej na klucz szafie, do której dostęp mieli wyłącznie upoważnieni pracownicy Uniwersytetu. Rektor zajął stanowisko, że zaskarżone decyzje nie są obarczone błędami procesowymi. Wydane zostały przez podmiot prawidłowo upoważniony przez organ Uniwersytetu, a uchybienie polegające na braku uwidocznienia tego upoważnienia w decyzjach nie ma wpływu na wynik sprawy. Rektor wyjaśnił nadto, że pouczenie o prawie do odwołania zostało skarżącemu wysłane w osobnej kopercie wraz z decyzjami.

W piśmie z dnia 8 lipca 2014 r. skarżący ustosunkował się do stanowiska Rektora wyrażonego w odpowiedzi na skargę. Powołując się na treść art. 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) skarżący wskazał, że czynności podjęte przez Uniwersytet celem stworzenia procedury utajniania informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, w tym wydanie instrukcji ochrony informacji posiadających wartość gospodarczą są bezskuteczne, albowiem nie służą ochronie interesu publicznego, ani interesu państwowego. Z akt sprawy wynika nadto, że powyższe działania zostały podjęte przez władze Uniwersytetu dopiero po złożeniu przez skarżącego wniosku o udostępnienie przedmiotowych informacji. Skarżący ponowił twierdzenia, że brak wskazania pełnomocnictwa wraz z jego zakresem jest uchybienie procesowym, które rzutuje na zgodność z prawem zaskarżonych decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, polegającą na kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Kontroli legalności w przedmiotowej sprawie poddano decyzję Rektora Uniwersytetu, w imieniu którego na podstawie pełnomocnictwa działał Kanclerz, o odmowie udostępnienia informacji publicznej obejmującej informacje o umowach zawartych po dniu 1 września 2013 r. przez Uniwersytet dotyczących zapłaty za prace związane z realizacją inwestycji polegającej na budowie nowego budynku Wydziału Chemii Uniwersytetu, stronach tych umów oraz wysokości zobowiązań finansowych Uniwersytetu z nich wynikających. Odmawiając dostępu do informacji organ Uniwersytetu powołał się na tajemnicę przedsiębiorcy.

Skarga jest uzasadniona.

W myśl art. 61 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności podmiotów reprezentujących państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego.

Konstytucyjne prawo do informacji publicznej rozwija ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tj.: Dz.U. z 2014 r., poz. 782) zwana dalej ustawą. Powołana ustawa reguluje zakres podmiotowy i przedmiotowy jej stosowania, a także tryb i procedurę udostępniania informacji publicznej.

Katalog podmiotów zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej zawiera art. 4 ust. 1 ustawy. Art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi, że obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, które na podstawie przepisów Konstytucji i właściwych ustaw wykonują zadania administracji publicznej korzystając ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej.

Uniwersytet zgodnie z art. 12 w związku z art. 252 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tj.: Dz. U. z 2012 r., poz. 572 ze zm.) jest publiczną osobą prawną, wykonującą zadania publiczne, a jego organy wykonują władztwo administracyjne na zasadzie i w granicach określonych ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym. Organy tej uczelni wykonują zadania publiczne oraz dysponują majątkiem publicznym.

Kwestia statusu publicznej szkoły wyższej w świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej była już przedmiotem rozstrzygnięć podejmowanych przez sądy administracyjne. W orzecznictwie wskazano, że organy uniwersytetu wykonują zadania publiczne i są obowiązane do udostępniania informacji publicznej. Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, władze publiczne, na zasadach określonych w ustawie, zapewniają uczelniom publicznym środki finansowe niezbędne do wykonywania ich zadań. Oznacza to, że Rektor kierujący uczelnią publiczną oraz wydający decyzje administracyjne (por. np. art. 169 ust. 8 ustawy) i dysponujący majątkiem publicznym, jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej w myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Tym bardziej, że uczelnia realizuje swoją podstawową funkcję, jaką jest kształcenie studentów poprzez nauczycieli akademickich, którzy również pełnią funkcję publiczną. (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2006r. sygn. I OSK 601/05 LEX nr 236545 i dnia 8 czerwca 2011r. sygn. I OSK 391/11wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 stycznia 2006 r. sygn. II SAB/Gd 66/04 ONSAiWSA 2007/1/16, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 października 2012 r. sygn. II SAB/Lu 77/12, wyroki dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach na stronie internetowej www.orzeczenia.nsa.gov.pl)

Wobec tego organy uczelni na podstawie art. 4 ust. w pkt 1 i 5 ustawy są obowiązane do udostępniania informacji publicznej.

Przechodząc natomiast do analizy charakteru żądanej we wniosku informacji należy odwołać się do treści art. 1 ust. 1 ustawy, który stanowi, że każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Innymi słowy informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych rozumianych jako działalność organów władzy publicznej oraz samorządów, osób i jednostek organizacyjnych w zakresie wykonywania zadań władzy publicznej oraz gospodarowania mieniem publicznym, komunalnym lub Skarbu Państwa.

Przepis art. 6 ustawy zawiera przykładowy katalog informacji oraz danych, które podlegają reżimowi ustawy. W świetle tego przepisu przesłanką kwalifikującą konkretną informację do kategorii informacji publicznej jest spełnianie przez nią kryterium przedmiotowego. Decydującym jest zatem wyłącznie treść i charakter konkretnej informacji.

W orzecznictwie za informacje publiczną uznaje się każdą wiadomość wytworzoną lub odnoszoną do władz publicznych, a także wytworzoną lub odnoszoną do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. (wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2007 r., IV SA/Po 652/07, LEX nr 460751).Takie też stanowisko wyrażono w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 czerwca 2006 r., sygn. II SAB/Lu 19/06 (LEX Nr 236231), Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2004 r., sygn. IV SA/Wa 221/04 (LEX Nr 146742) oraz postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 sierpnia 2008 r., sygn. II SAB/Bk 36/08 (LEX Nr 146742)

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi, że udostępnianiu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4, w tym o majątku, którym dysponują (lit. f). Natomiast art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy stanowi o udostępnieniu informacji publicznej, w szczególności o majątku publicznym, w tym o majątku Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

Z przepisów tych wynika, że żądane przez skarżącego informacje odnoszące się do umów na dostawy bądź wykonanie robót związanych z budową nowego budynku Wydziału Chemii Uniwersytetu, stron tych umów i zobowiązań finansowych Uniwersytetu związanych z ich realizacją mają charakter informacji publicznej. Dotyczą bowiem sposobu dysponowania przez Uniwersytet przekazanymi mu środkami publicznymi. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym uczelnię publiczną wyposaża się w mienie niezbędne dla realizacji jej zadań ustawowych. Działalność uczelni publicznej jest finansowana z dotacji z budżetu państwa na zadania ustawowo określone oraz może być finansowana z przychodów własnych (art. 92 ust. 1 ustawy).

Z powyższego wynika, że po pierwsze wnioskowane przez skarżącego informacje mają charakter informacji publicznej i po drugie Rektor Uniwersytetu jest podmiotem zobowiązanym do jej udostępnienia.

Rozważenia wymagało zatem, czy w sprawie uzasadniona jest odmowa udostępnienia żądanych informacji ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy.

Wykładnia pojęcia "tajemnica przedsiębiorcy" na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej nie może być dokonana w oderwaniu od rozumienia pojęcia przedsiębiorcy przyjętego w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj.: Dz.U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.), według której przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą rozumianą jako zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (art. 4 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy).

Odnosząc powyższe regulacje do charakteru prawnego działalności wykonywanej przez uczelnie publiczne wskazać należy, że działalność naukowo – dydaktyczna przez nie świadczona polega na realizacji zadań publicznych w zakresie kształcenia studentów, w narodowym systemie edukacji i nauki. Działalność taka nie mieści się w zakresie pojęcia działalności gospodarczej i wobec tego uczelni publicznej, co do zasady w zakresie realizacji tej funkcji, nie można zakwalifikować jako przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Z dyspozycji art. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wynika, że uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności, o której mowa w art. 13 i 14 (tj. działalności naukowo – dydaktycznej), w zakresie i formach określonych w statucie. Uczelnia może zatem, obok podstawowej działalności - naukowo – dydaktycznej, prowadzić działalność gospodarczą i w zakresie tej działalności może być traktowana jako przedsiębiorca ze wszystkimi tego konsekwencjami.

W przedmiotowej sprawie umowy, których ujawnienia domaga się skarżący, dotyczyły wybudowania nowego budynku Wydziału Chemii. Zawierając umowy z wykonawcami robót budowlanych, a następnie ich podwykonawcami, Uniwersytet podjął działania w celu realizacji inwestycji mającej zapewnić warunki lokalowe dla potrzeb wykonywania funkcji naukowo – dydaktycznych, a więc realizowania podstawowej funkcji publicznej – kształcenia, do jakiej powołany jest Uniwersytet. Zawarcie przedmiotowych umów nie nastąpiło w ramach wyodrębnionej organizacyjnie działalności gospodarczej. Zawierając umowy Uniwersytet nie działał jako przedsiębiorca, skutkiem czego nie mógł uchylić się od ujawnienia danych żądanych przez skarżącego powołując się na tajemnicę przedsiębiorcy.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że Uniwersytetowi nie przysługiwało prawo do powołania się na tajemnicę przedsiębiorstwa także z tych przyczyn, iż z okoliczności sprawy nie wynika, by treść zawartych umów zawierała dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.

Definicja legalna tajemnicy przedsiębiorstwa zawarta w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj.: Dz.U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.), wskazuje, iż przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Na tajemnicę przedsiębiorstwa składają się takie informacje należące do tego podmiotu, których przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie albo nabycie od osoby nieuprawnionej zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

Do ochrony określonych informacji jako tajemnicy przedsiębiorcy nie wystarczy samo przekonanie podmiotu dysponującego informacją o działalności przedsiębiorcy, że posiadane przez niego dane mają charakter poufny. To na nim spoczywa bowiem, w razie sporu, ciężar wykazania, że określone dane stanowiły tajemnicę przedsiębiorcy. Aby określone informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorcy muszą, ze swojej istoty, dotyczyć kwestii, których ujawnianie obiektywnie mogłoby negatywnie wpłynąć na sytuację przedsiębiorcy.

Z cytowanego unormowania wynika, że przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Informacje dotyczące umów przewidujących zapłatę za wykonane roboty budowlane nie są niewątpliwie informacjami technicznymi, technologicznymi, organizacyjnymi. Z okoliczności sprawy nie wynika także by mogły one mieścić się w pojęciu informacji posiadających wartość gospodarczą. Regulujący umowę o roboty budowlane przepis art. 647 1kodeksu cywilnego stanowi, że w umowie o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców, a zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę, przy czym odmienne postanowienie umowy w tym zakresie jest nieważne (§ 1, 5 i 6). Z przepisu tego wynika solidarna odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zobowiązania wobec podwykonawców. Zawarte umowy nawiązują do tego obowiązku inwestora.

Wskazać także należy, że z art. 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) wynika, że klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, uważa się za niezastrzeżone, z wyłączeniem informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych posiadających wartość gospodarczą, w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w tajemnicy, lub w przypadku gdy jednostka sektora finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes państwa. Z przepisu tego wynika zasada domniemania nie zastrzeżenia klauzuli dotyczącej wyłączenia jawności w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych. Złożone zastrzeżenie może stać się skuteczne dopiero w sytuacji, gdy podmiot zobowiązany do ujawnienia informacji, po przeprowadzeniu stosownego badania, pozytywnie przesądzi, że zastrzeżone informacje mają charakter tajemnicy przedsiębiorstwa, w rozumieniu art. 11 ust. 4 powołanej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeżeli w wyniku weryfikacji okaże się, że zastrzeżona informacja nie stanowi tajemnicy przedsiębiorstwa, to zadeklarowane zastrzeżenie staje się bezskuteczne (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2012 r., II SA/Wa 1483/12, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach na stronie internetowej www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Należy podkreślić, że w rozpoznawanej sprawie obowiązywało domniemanie braku wyłączenia jawności postanowień zawartej umowy, albowiem po pierwsze zawarła ją państwowa osoba prawa w postaci uczelni publicznej, a po drugie wynikające z umowy zobowiązanie realizowane miało być przy zaangażowaniu środków publicznych przekazanych uczelni do jej dyspozycji. W takiej sytuacji prawo do informacji uzasadnione jest niezbędną potrzebą transparentności życia publicznego ocenianą zgodnie ze standardami przyjętymi w demokratycznym państwie prawa. W konsekwencji, ograniczenie prawa do informacji mogło nastąpić tylko wówczas, gdy rzetelnie przeprowadzone postępowanie dowodowe dostarczyłoby obiektywnego materiału uzasadniającego, że żądane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorcy.

Podkreślenia wymaga, iż warunkiem koniecznym do uznania istnienia tajemnicy przedsiębiorcy jest wskazanie konkretnych, posiadających wartość gospodarczą należących do niego informacji, które mają korzystać z poufności. Na istnienie informacji spełniających warunki określone w powołanym przepisie orzekający w sprawie organ Uniwersytetu nie powołał się. W zaskarżonej decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej nie dokonano oceny zasadności wyłączenia jawności żądanych informacji i nie przedstawiono argumentacji przemawiającej za przyjęciem, że zastrzeżone informacje są tego rodzaju, iż wpisują się w definicję tajemnicy przedsiębiorstwa. W przedmiotowej sprawie do czynienia mamy ze specyficzną sytuacją dwoistości roli pełnionej przez organ Uniwersytetu. Z jednej strony jest on organem uczelni publicznej, w którego dyspozycji pozostają żądane informacje, a z drugiej jest stroną umowy, która dąży do zachowania w poufności wszystkich informacji o zawartych umowach z podwykonawcami. Ta sytuacja jednak nie zwalnia organu uczelni od podjęcia oceny żądanych informacji pod kątem ochrony tajemnicy przedsiębiorcy.

Dodatkowo wskazać należy, że tajemnica przedsiębiorstwa, będąca wyjątkiem od zasady jawności umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych, nie może być interpretowana w sposób rozszerzający, gdyż naruszałoby to przewidziane w art. 61 Konstytucji RP oraz ustawie o dostępie do informacji publicznej prawo do informacji o działaniach władzy publicznej organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, które to prawo obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

W kontekście dokonanej wyżej oceny, rozważanie zasadności podniesionego przez skarżącego zarzutu braku podjęcia czynności niezbędnych do utajnienia informacji objętych tajemnicą było zbędne, jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Żądanie skargi uchylenia obu wydanych w sprawie decyzji na podstawie art. 145 § 1 li. C ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., z uwagi na naruszenie przepisów procesowych przez brak pouczenia o prawie do wniesienia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy oraz o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego było nieuzasadnione. Ewentualne uchybienia w tym przedmiocie nie miały żadnego wpływu na zakres uprawnień skarżącego i treść zaskarżonej decyzji, albowiem skarżący skorzystał z tych uprawnień procesowych inicjując kolejne etapy kontroli. Uchybień takich nie można by zatem ocenić jako mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, obie zaskarżone decyzje wydane zostały przez podmiot prawidłowo upoważniony przez organ uczelni w osobie Rektora Uniwersytetu. Braku powołania się w decyzji na posiadane upoważnienie do wydawania decyzji nie można utożsamiać z podpisaniem decyzji przez osobę nieupoważnioną, a co za tym idzie nie pociąga to za sobą skutków w postaci nieważności decyzji, o ile upoważnienie takie istniało w dacie wydania tej decyzji (por. wyrok NSA z dnia 16 stycznia 2014 r., II GSK 1618/12, Lex Nr 1452704). Właściwe pełnomocnictwa, których zakres umocowania nie budzi wątpliwości, udzielone Kanclerzowi znajdują się w aktach sprawy. Zatem w dacie wydawania zaskarżonych decyzji Kanclerz był umocowany do reprezentowania Uniwersytetu, w tym do wydawania decyzji administracyjnych.

Reasumując, Sąd uznał za uzasadniony zarzut naruszenia prawa materialnego - art. 5 ust. 2 ustawy polegającego na wadliwej odmowie udostępnienia informacji publicznej z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorcy, które to naruszenie miało wpływ na wynik sprawy i na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. 1 w związku z art. 135 p.p.s.a. uchylił obie wydane w sprawie decyzje. Ponownie rozpoznając sprawę Rektor Uniwersytetu, zgodnie z art. 153 p.p.s.a. związany będzie dokonaną w wyroku oceną prawną.

Na podstawie art. 200 p.p.s.a. oraz § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj.:Dz.U. z 2013 r., poz.461) Sąd zasądził od Rektora Uniwersytetu na rzecz skarżącego kwotę 697 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, na którą składa się wpis sądowy oraz koszty zastępstwa prawnego – wynagrodzenia pełnomocnika i opłaty kancelaryjnej.