Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 lipca 2011 r. sprawy ze skargi B. B. na postanowienie Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] września 2009 r. Nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia postanawia wstrzymać wykonanie zaskarżonego postanowienia. /-/ Wiesława Batorowicz

Zaskarżonym postanowieniem Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] września 2009 r. Nr [...] zostało utrzymane w mocy postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w P. nr [...] o nałożeniu na B. B. grzywny w wysokości 500 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji tego organu z dnia [...] 2010 r. nr [...], wskazanego w tytule wykonawczym [...]. Wspomnianą decyzją organ I instancji zarządził niezwłoczne poddanie dziecka - B. B. obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciwko [...].

Zawarty w skardze wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia strona uzasadniła wskazując na prejudycjalny charakter rozstrzygnięcia co do ważności decyzji w przedmiocie poddania dziecka szczepieniom ochronnym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie o sygn. akt II SA/Po 883/10, po rozpoznaniu wniosku B. B., zawiesił - na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a - postępowanie w sprawie do czasu prawomocnego (w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego) zakończenia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w P. z dnia [...] 2010 r. nr [...] w sprawie poddania B. B. obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Jednocześnie Sąd odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia Wielkopolskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] września 2009 r. w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia podano, że we wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia strona skarżąca nie wykazała okoliczności uzasadniających jego wstrzymanie w zakresie zaistnienia przesłanki niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub trudnych do odwrócenia skutków.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpatrzeniu zażalenia B. B. i F. B., postanowieniem z dnia 5 maja 2011 r. sygn. akt II OZ 370/11, uchylił punkt drugi wyżej opisanego postanowienia i przekazał sprawę tutejszemu Sądowi do ponownego rozpoznania. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem strona skarżąca nie przedstawiła w nim okoliczności uzasadniających wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, a zatem, iż wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji opiera się w pełni na zasadzie skargowości, co oznacza że może być uwzględniony wyłącznie wówczas, gdy strona go odpowiednio uzasadni. Zdaniem NSA w niniejszej sprawie decydująca nie może być zasada skargowości, lecz sąd powinien we własnym zakresie dokonać oceny zasadności wniosku w okolicznościach danej sprawy, a jeżeli poweźmie określone wątpliwości może zwrócić się do strony o dodatkowe wyjaśnienia. Stanowisko Sądu niepociągające za sobą żadnych rozważań w tym przedmiocie nie powinno bowiem powodować kategorycznej odmowy uwzględnienia wniosku.

Uwzględniając uwagi Naczelnego Sądu Administracyjnego tutejszy Sąd zwrócił się do skarżącej o podanie w jakich okolicznościach upatruje niebezpieczeństwo powstania trudnych do odwrócenia skutków lub wyrządzenia znacznej szkody w wyniku wykonania postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia w kwocie 500 zł, z zastrzeżeniem, iż w razie powołania się strony na jej sytuację majątkową powinna wykazać w jakiej relacji do zasobów materialnych strony pozostaje grożąca jej szkoda. Skarżąca nie udzieliła odpowiedzi na to wezwanie. W konsekwencji Sąd orzekał na podstawie całokształtu okoliczności wynikających z akt sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Rozstrzygając ponownie w sprawie, Sąd stosując art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej: p.p.s.a.) związany był, stosownie do art. 190 p.p.s.a., poglądem wyrażonym przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyżej przywołanym postanowieniu co do tego, że w niniejszej sprawie decydująca nie może być zasada skargowości, lecz sąd powinien we własnym zakresie dokonać oceny zasadności wniosku w okolicznościach danej sprawy. W tej sytuacji Sąd ponownie rozważył zasadność wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia, a swoje stanowisko w tym zakresie uzasadnia w następujący sposób.

Zawarty w skardze wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia został uzasadniony poprzez wskazanie na prejudycjalny charakter rozstrzygnięcia co do ważności decyzji w przedmiocie poddania dziecka szczepieniom ochronnym. Sąd uznał, iż tego rodzaju uzasadnienie nie jest wystarczającym wykazaniem przez stronę, że w sprawie zachodzą przesłanki z art. 61 § 3 p.p.s.a., który stanowi, iż po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Z zasady postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku nie jest rozstrzygnięciem, którego wykonanie może spowodować trudne do odwrócenia skutki. Postanowienie tego rodzaju dotyczy świadczenia pieniężnego, które z reguły jest odwracalne, a w przypadku zaskarżenia go do sądu administracyjnego i ewentualnego uwzględnienia takiej skargi, pozostaje możliwość domagania się jego zwrotu (post. Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2005 r., sygn. akt II OZ 210/05, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W ocenie tutejszego Sądu, w konkretnych okolicznościach sprawy, w szczególności gdy przedmiotem obowiązku, wyegzekwowaniu którego służy nałożona grzywna w celu przymuszenia, jest świadczenie o charakterze niepieniężnym i w sytuacji, gdy strona kwestionuje również samą podstawę do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, może być jednak zasadne rozważenie wstrzymania wykonania postanowienia o nałożeniu grzywny w postępowaniu egzekucyjnym.

Strona skarżąca, mimo dodatkowego wezwania o przedstawienie pogłębionej argumentacji w zakresie okoliczności, które jej zdaniem uzasadniają wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia o nałożeniu grzywny, w żaden sposób nie wykazała we wniosku, iż wykonanie zaskarżonego aktu i uiszczenie przez skarżącą lub wyegzekwowanie od niej kwoty 500 zł nałożonej grzywny wiąże się z niebezpieczeństwem spowodowania szczególnie negatywnych skutków ekonomicznych - znacznej szkody materialnej lub innych trudnych do odwrócenia skutków o charakterze ekonomicznym. Mimo to Sąd, uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, uznał, iż w sprawie zachodzi niebezpieczeństwo spowodowania dla strony trudnych do odwrócenia skutków.

Nałożenie na skarżącą grzywny w celu przymuszenia ma na celu doprowadzenie do poddania małoletniego dziecka szczepieniom ochronnym. Strona w osobnym postępowaniu administracyjnym w trybie nadzwyczajnym zakwestionowała decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w P. z dnia [...] 2010 r. nr [...] w sprawie poddania B. B. obowiązkowym szczepieniom ochronnym. To z kolei było podstawą do zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie, co nastąpiło postanowieniem z dnia 24 lutego 2011 r.

Strona w niniejszym postępowaniu kwestionuje zasadność nałożenia na nią grzywny w postępowaniu egzekucyjnym, jak i samo prowadzenie wobec niej postępowania egzekucyjnego zmierzającego do przymuszenia strony do poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom. W razie zwlekania z uiszczeniem kwoty nałożonej grzywny w celu przymuszenia, jak i dalszego zaniechania poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym strona narazi się na przymusowe ściągnięcie grzywny w trybie egzekucji należności pieniężnych (art. 124 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) oraz na ryzyko dalszego nakładania na nią kolejnych grzywien w celu przymuszenia (art. 121 § 1 - 3 i art. 122 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji), również w wyższej wysokości niż dotychczas nałożona, a następnie ich ściągnięcia. W konsekwencji, w razie odmowy wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, tylko poddanie dziecka obowiązkowym szczepieniem wymienionym w tytule wykonawczym [...] z dnia [...] 2010 r. może uchronić stronę przed stosowaniem wobec niej przedmiotowej grzywny i dalszych środków egzekucyjnych oraz przed przymusowym ściągnięciem nałożonych grzywien i kosztów postępowania egzekucyjnego. Z kolei poddanie dziecka przymusowym szczepieniom niewątpliwie spowoduje - w ocenie Sądu - nieodwracalne skutki faktyczne i prawne. W konsekwencji ewentualne uznanie w niniejszej sprawie, że brak było podstaw do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, jak i zastosowania konkretnego środka egzekucyjnego nie będzie w stanie odwrócić skutków wykonania przez stronę egzekwowanego obowiązku (faktu poddania dziecka szczepieniom odwrócić nie można).

Z tych przyczyn Sąd uznał, iż w sprawie zachodzi niebezpieczeństwo powstania trudnych do odwrócenia skutków dla strony (jej dziecka), co uzasadnia uwzględnienie wniosku.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 61 § 3 i 5 w związku z art. 127 § 3 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

/-/ Wiesława Batorowicz