Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Sędziowie Sędzia del. WSA Bogusław Cieśla Sędzia NSA Anna Łukaszewska- Macioch Protokolant Magdalena Błaszczyk po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2009r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2008 r. sygn. akt I SA/Wa 1212/07 w sprawie ze skargi Miasta G. oraz Prezydenta Miasta G. wykonującego zadania starosty z zakresu administracji rządowej na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] maja 2007 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej w części dotyczącej odszkodowania oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 14 maja 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 1212/07, oddalił skargę Miasta Gdyni oraz Prezydenta Miasta Gdyni wykonującego zadania starosty z zakresu administracji rządowej na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] maja 2007 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej w części dotyczącej odszkodowania.

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.

Wojewoda Pomorski decyzją z dnia [...] lutego 2006 r., po rozpatrzeniu wniosku A. M. i J. M., odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r., orzekającej o wywłaszczeniu na rzecz Państwa nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...], wpisanej w księdze wieczystej KW nr [...], oznaczonej katastralnie jako parcela nr [...], o pow. 685 m – oraz o przyznaniu odszkodowania w łącznej wysokości 62705,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji podał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm., dalej "ustawa wywłaszczeniowa"), wywłaszczenie było dopuszczalne, jeżeli wywłaszczana nieruchomość była ubiegającemu się o wywłaszczenie niezbędna na cele użyteczności publicznej. W niniejszej sprawie nieruchomość została wywłaszczona na cel budowy osiedla mieszkaniowego wielorodzinnego "[...] ", który to cel niewątpliwie należał do katalogu celów użyteczności publicznej.

Ponadto organ podał, że Dyrekcja Rozbudowy Miast w Gdyni pismem z dnia [...] marca 1978 r. uprzedziła właścicieli nieruchomości o zamiarze wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego i zaproponował dobrowolne jej odstąpienie na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy wywłaszczeniowej, za cenę odpowiadająca wartości nieruchomości ustalonej przez biegłych Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Właściciele wyrazili zgodę na dobrowolne odstąpienie nieruchomości, żądając jednak jako odszkodowania działki zamiennej. Jednakże z uwagi na brak terenów pod budownictwo jednorodzinne wniosek ten nie został uwzględniony, a w odpowiedzi właściciele odmówili podpisania proponowanej umowy kupna-sprzedaży.

W związku z powyższym, Dyrekcja Rozbudowy Miast w Gdyni wystąpiła do Prezydenta Miasta Gdyni z wnioskiem o wywłaszczenie nieruchomości. W dniu [...] października 1978 r. odbyła się z udziałem A. M. rozprawa wywłaszczeniowo-odszkodowawcza. Właścicielka nie zgłosiła zastrzeżeń do zaproponowanej kwoty odszkodowania i wniosła w imieniu własnym oraz męża o przydzielenie działki zamiennej. Ostatecznie Prezydent Miasta Gdyni decyzją z dnia [...] października 1978 r. orzekł o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości oraz o odszkodowaniu w kwocie 62705,00 zł.

Wojewoda Pomorski stwierdził, iż wbrew art. 22 ustawy wywłaszczeniowej w rozprawie nie uczestniczyli biegli, których opinia powinna być na rozprawie wysłuchana. Jednak w aktach sprawy znajdują się opinie szacunkowe nieruchomości sporządzone na piśmie przez biegłych Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, z którymi strony w każdej chwili mogły się zapoznać, zaś wynikająca z nich wysokość odszkodowania była właścicielom nieruchomości znana. W ocenie organu, oparcie się na opiniach biegłych, niekwestionowanych w trakcie postępowania wywłaszczeniowego, nie stanowi rażącego naruszenia prawa i nie może mieć wpływu na wzruszenie decyzji Prezydenta Miasta Gdyni.

Na skutek odwołania złożonego od powyższej decyzji przez A. M. i J. M. Minister Budownictwa decyzją z dnia [...] maja 2007 r. uchylił zaskarżoną decyzję w części odmawiającej stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. w zakresie przyznania odszkodowania i w tej części stwierdził jej nieważność, zaś w pozostałym zakresie decyzję utrzymał w mocy.

W ocenie Ministra Budownictwa w niniejszej sprawie wystąpiła wskazana w art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. przesłanka stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. w części dotyczącej odszkodowania, gdyż rażąco naruszono przepis art. 22 ustawy wywłaszczeniowej. Zgodnie z tym przepisem odszkodowanie ustala się na podstawie wyników rozprawy po wysłuchaniu opinii biegłych powołanych przez naczelnika powiatu. Z akt sprawy nie wynika, aby brał w niej udział biegły, i aby organ wywłaszczeniowy w ogóle powołał biegłego. Natomiast znajdujące się w nich operaty szacunkowe zostały sporządzone na zlecenie Dyrekcji Rozbudowy Miast w Gdyni i na ich podstawie ustalono wysokość odszkodowania.

Organ odwoławczy stwierdził jednocześnie, że decyzja Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości nie narusza prawa, stąd stwierdzenie nieważności tej decyzji nastąpiło jedynie w części dotyczącej przyznanego odszkodowania.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi Prezydenta Miasta Gdyni reprezentującego Gminę Miasta Gdyni oraz wykonującego zadania starosty z zakresu administracji rządowej. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w części uchylającej decyzję Wojewody Pomorskiego z dnia [...] lutego 2006 r. i stwierdzającej nieważność decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. w zakresie dotyczącym odszkodowania. Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) naruszenie przepisu art. 107 § 3 K.p.a. poprzez uznanie, że na rozprawie nie było biegłego i że w ogóle taki nie został powołany.

2) błędną interpretację art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. oraz art. 22 ustawy wywłaszczeniowej. Przepis art. 22 nie warunkował bowiem wydania decyzji obecnością biegłego na rozprawie. Stanowi on jedynie, że opinia miała być na rozprawie wysłuchana z uzasadnieniem, a to oznacza, że mogła być np. odczytana przez inną osobę. Wskazał, że w niniejszej sprawie przy wszczęciu postępowania powiadomiono zainteresowanych o prawie przeglądania dokumentów i zgłaszania wniosków, lecz z uprawnienia tego strony nie skorzystały. W ocenie skarżącego organ odwoławczy w żaden sposób nie udowodnił ani nie uzasadnił w jaki sposób brak obecności biegłego podczas rozprawy miał wpływ na treść decyzji orzekającej o wysokości odszkodowania, zaś operaty szacunkowe zostały sporządzone przez biegłych rzeczoznawców zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami;

3) naruszenie art. 7 i 8 K.p.a., zgodnie z którymi organ obowiązany był podjąć wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli;

4) naruszenie art. 77 § 1 K.p.a., zgodnie z którym organ obowiązany był w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Minister Budownictwa w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko Ministra Budownictwa, że decyzja Prezydenta Miasta Gdyni z dnia 25 października 1978 r., w części, w jakiej orzeka o odszkodowaniu, obarczona jest wadą rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a.). Została ona bowiem wydana wbrew jasnemu w swej treści przepisowi art. 22 ustawy wywłaszczeniowej, co mogło mieć wpływ na wartość ustalonego odszkodowania. Przepis ten stanowi bowiem, że odszkodowanie ustala się na podstawie wyników rozprawy po wysłuchaniu na niej opinii biegłych powołanych przez naczelnika powiatu. Opinia biegłych powinna zawierać szczegółowe uzasadnienie.

Z treści "Zawiadomienia o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego i rozprawie wywłaszczeniowo-odszkodowawczej" z dnia [...] września 1978 r. wynika, że rozprawa administracyjna w niniejszej sprawie została wyznaczona na dzień [...] października 1978 r. O jej terminie zawiadomiono Dyrekcję Rozbudowy Miast w Gdyni oraz właścicieli nieruchomości – A. i J. M.. W aktach sprawy znajduje "Protokół rozprawy wywłaszczeniowo-odszkodowawczej" z dnia [...] października 1978 r., z którego treści wynika, że brali w niej udział jedynie przedstawiciel Urzędu Miejskiego w Gdyni, przedstawiciel wnioskodawcy - Dyrekcji Rozbudowy Miast w Gdyni oraz właścicielka nieruchomości – A.M.. W przeprowadzonej rozprawie nie brał udziału żaden biegły. Naruszenie to kwalifikowane jest jako rażące i uzasadnia stwierdzenie nieważności decyzji (por. wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2001 r., sygn. akt I SA 1790/99, ONSA 2002/1/39)

Sąd pierwszej instancji wskazał także, że z uzasadnienia decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia 25 października 1978 r. wynika, że odszkodowanie ustalono na podstawie opinii biegłych sporządzonych na wniosek Dyrekcji Rozbudowy Miast, a więc wnioskodawcę wywłaszczenia. A zatem w sprawie wbrew obowiązkowi określonemu w art. 22 ustawy wywłaszczeniowej nie powołano biegłych, a więc opinia nie zawierała szczegółowego uzasadnienia i nie mogło dojść do ich wysłuchania na rozprawie.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), skargę oddalił.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Prezydent Miasta Gdyni i zaskarżając go w całości zarzucił naruszenie prawa materialnego tj.:

– art. 22 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości polegające na błędnej wykładni tego artykułu poprzez przyjęcie (wbrew literalnemu brzmieniu przepisu), że biegli winni osobiście brać udział w rozprawie wywłaszczeniowej, a ich ewentualna nieobecność skutkuje nieważnością decyzji wywłaszczeniowo -odszkodowawczej bez względu na prawidłowość ustalonego decyzją odszkodowania

– błędną interpretację art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego polegająca na przyjęciu przez Sąd, że ze względu na powołane powyżej okoliczności decyzja Prezydenta Miasta Gdyni w części dotyczącej odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość dotknięta jest wadą rażącego naruszenia prawa.

Wskazując na powyższe podstawy skargi kasacyjnej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i odmówienie stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji lub o przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W motywach skargi kasacyjnej podano, że poprzez zastosowanie wykładni językowej przepisu art. 22 ówczesnej ustawy wywłaszczeniowej dochodzi się do wniosku, że przepis ten nie warunkował wydania decyzji obecnością biegłego na rozprawie: Stanowi on jedynie, iż opinia miała zostać wysłuchana z uzasadnieniem, co oznacza wprost, że mogła być np. odczytana przez inną osobę obecną na rozprawie a nawet przeczytana przez samego właściciela wywłaszczanej nieruchomości. Nadawanie odmiennego znaczenia w/w przepisowi jest pozbawione uzasadnienia.

Autor skargi kasacyjnej wskazał, że przy wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego powiadomiono zainteresowanych o prawie przeglądania dokumentów i zgłaszania wniosków stosownie do art. 18 ust 1 ustawy wywłaszczeniowej, z czego strony nie skorzystały. W trakcie rozprawy wywłaszczeniowej Pani M. nie zgłaszała zastrzeżeń ani wniosków w stosunku do prowadzonego postępowania wywłaszczeniowego, w tym nie podważała wysokości odszkodowania.

W ocenie skarżącego, ani Minister Budownictwa, ani Sąd pierwszej instancji nie udowodnili i nie uzasadnili w jaki sposób rzekomy brak nieobecności biegłego podczas rozprawy miał wpływ na treść decyzji administracyjnej orzekającej o wysokości odszkodowania. Tymczasem, zdaniem autora skargi kasacyjnej opinia ta odpowiadała wymogom obowiązującego wówczas prawa i uwzględniała w odszkodowaniu wszystkie elementy: całość gruntu, urządzenia na tym gruncie oraz roślinność, zawierała także szczegółowe uzasadnienie. Strona w toku postępowania wywłaszczeniowego miała zapewnioną możliwość zapoznania się z tą opinią i skoro nie zgłaszała, do niej żadnych zastrzeżeń ani do ustalonej na jej podstawie wysokości odszkodowania, a jedynie domagała się nieruchomości zamiennej, to należy uznać, że nie doszło do rażącego naruszenia prawa skutkującego nieprawidłowym rozstrzygnięciem. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji nie są związane z postępowaniem, w którym wydano decyzję, ale wynikają z samej decyzji.

Ponadto, w skardze kasacyjnej podkreślono, że w niniejszej sprawie nie ma mowy również o innych skutkach niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności. Nie jest bowiem kwestionowana wysokości kwoty wypłaconego odszkodowania i nie przywołano żadnych innych niekorzystnych okoliczności, które zostały spowodowane rzekomym brakiem biegłych na rozprawie.

Skarżący wskazał, iż w sprawie podnoszone są różnego rodzaju uchybienia nie odnoszące się jednak do zasadniczej kwestii, którą jest ustalenie w jaki sposób ewentualne uchybienia miały wpływ na ostateczny wynik sprawy i wysokość orzeczonego odszkodowania. Powołując się na wyrok NSA z 19 lutego 2002 r. sygn. akt I SA 1834/00, podniósł, iż przy stwierdzaniu nieważności orzeczenia o odszkodowaniu za wywłaszczoną nieruchomość należy badać, czy orzeczona wysokość odszkodowania odpowiadała prawu.

Nie może być również mowy o rażącym naruszeniu prawa, jeżeli odszkodowanie nie było dowolne, lecz zostało ustalone przez biegłego, wprawdzie powołanego przez wnioskodawcę wywłaszczenia (zgodnie z powszechną wówczas praktyką, gdyż organy wywłaszczeniowe nie dysponowały środkami na wynagrodzenie biegłych), ale nikt nie kwestionował wysokości odszkodowania. Aby stwierdzić nieważność decyzji w zakresie przyznanego odszkodowania należało w pierwszej kolejności stwierdzić czy opinie szacunkowe, na podstawie których orzeczono odszkodowanie odpowiadały prawu, a przede wszystkim, czy kwota odszkodowania odpowiadała ówczesnemu prawu.

A. M. i A. M., uczestnicy postępowania, w odpowiedzi na skargę kasacyjną wnieśli o jej oddalenie.

W uzasadnieniu odpowiedzi wskazali, iż od początku postępowania podnosili, że niepowołanie przez organ wywłaszczeniowy biegłych spowodował zaniżenie wartości odszkodowania, przez co nie było ono ustalone w słusznej wysokości.

Nie można również brać pod uwagę faktu, że wysokość odszkodowania została ustalona przez biegłego, wprawdzie powołanego przez wnioskodawcę wywłaszczenia, ale za to w sposób zgodny z powszechną wówczas praktyką, spowodowaną faktem niedysponowania przez organy wywłaszczeniowe środkami na wynagrodzenie biegłych. Należy bowiem podkreślić, iż w systemie prawa stanowionego utrwalone praktyki nie mogą w żadnym wypadku stać w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami, a tym bardziej być stosowane zamiast nich.

Dodatkowo, w piśmie procesowym z dnia 10 grudnia 2008 r. pełnomocnik Prezydenta Miasta Gdyni wskazał, że bezpośredni udział, czy też brak udziału w rozprawie biegłych ma drugorzędne znaczenie dla określenia prawidłowości przebiegu postępowania i nie może być oceniane w kategorii rażącego naruszenia prawa, co zostało potwierdzone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 listopada 2008 r., sygn. akt I OSK 1459/07.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej w skrócie "P.p.s.a." Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, a z urzędu bierze pod uwagę nieważność postępowania, której przesłanki określone w § 2 art. 183 P.p.s.a. w rozpoznawanej sprawie nie występują.

W tej sprawie skarga kasacyjna została oparta wyłącznie na zarzutach naruszenia prawa materialnego – art. 22 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j. Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) oraz art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 19690 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) zwany dalej w skrócie K.p.a.

W sprawie nie podniesiono natomiast żadnych zarzutów naruszenia przepisów postępowania sądowoadministracyjnego. Konsekwencją tak sformułowanych zarzutów jest to, że Naczelny Sąd Administracyjny jest związany ustaleniami stanu faktycznego przyjętymi przez Sąd pierwszej instancji i ocenia zastosowanie przepisów, których naruszenie zarzucono w skardze kasacyjnej.

Zdaniem Naczelnego Sadu Administracyjnego zarzut naruszenia art. 22 cyt. ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości jest niezasadny. Artykuł ten postanawia, że odszkodowanie ustala się na podstawie wyników rozprawy po wysłuchaniu na niej opinii biegłych powołanych przez naczelnika powiatu – z dniem 1 czerwca 1975 r. przez wojewodę zgodnie z § 2 pkt 15 lit. b/ rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia zadań i uprawnień należących do powiatowych rad narodowych i naczelników powiatów, które przejmują wojewódzkie rady narodowe i wojewodowie (Dz. U Nr 17, poz. 94). Opinia biegłych powinna zawierać szczegółowe uzasadnienie.

Istota sprawy sprowadzała się do oceny, czy te wymogi zostały spełnione w postępowaniu poprzedzającym wydanie przez Prezydenta Miasta Gdyni decyzji z dnia 25 października 1978 r. o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości oraz o odszkodowaniu oraz czy decyzja zawierająca rozstrzygnięcie nie oparta na takiej opinii i bez wysłuchania biegłego na rozprawie administracyjnej rażąco naruszała prawo.

Sąd pierwszej instancji zaaprobował stanowisko organu odwoławczego, który ustalił, że w dniu 18 października 1978 r. odbyła się rozprawa administracyjna, w której zgodnie z zawiadomieniem brał udział przedstawiciel wnioskodawcy wywłaszczenia Dyrekcji Rozbudowy Miast w Gdyni, przedstawiciel Urzędu Miejskiego w Gdyni oraz właścicielka nieruchomości A. M.. Jednakże zarówno z zawiadomienia o terminie rozprawy jak i z jej protokołu nie wynika, aby w sprawie zostali powołani biegli, o których mowa w cyt. przepisie art. 22 powołanej ustawy. Nie mogły zostać zatem spełnione warunki ustawowe określone w tym przepisie dotyczące organu uprawnionego do powołania, biegłego, ale również to, aby ich opinia zawierała szczegółowe uzasadnienie i nastąpiło jej wysłuchanie na rozprawie.

Dodatkowo wskazać należy, iż analiza akt administracyjnych upoważnia do stwierdzenia, że operaty szacunkowe dotyczące wyceny nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania zostały sporządzone przez biegłych Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku – opinia inż. W. L. z dnia 12 lutego 1978 r. oraz opinia K. Sz. z dnia [...] lutego 1978 r., na wniosek Dyrekcji Rozbudowy Miast w Gdyni, a więc wnioskodawcy wywłaszczenia na kilka miesięcy przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego i poza wskazaniem danych dotyczących oznaczenia nieruchomości, wskazanie wnioskodawcy wywłaszczenia i osoby wywłaszczonej, a także stosownych wskaźników wyceny i matematycznego wyliczenia kwoty odszkodowania nie zawierały szczegółowego uzasadnienia. Z uzasadnienia decyzji Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości i o odszkodowaniu wynika, że właśnie te operaty szacunkowe były podstawą do ustalenia odszkodowania w określonej wysokości.

Powyższe ustalenia upoważniają do stwierdzenia, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo zaaprobował stanowisko organu odwoławczego, iż decyzja Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] października 1978 r. w części dotyczącej odszkodowania została wydana z rażącym naruszeniem art. 22 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości regulującym tryb ustalania odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, a to uzasadniało stwierdzenie jej nieważności w tej części.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym nie podziela odmiennego poglądu wyrażonego przez ten Sąd w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 listopada 2008 r. sygn. akt I OSK 1459/07.

Przepis art. 22 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach trybie wywłaszczania nieruchomości nawiązuje do art. 89 § 1 K.p.a., który stanowi, że organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, jeśli wymaga tego przepis prawa. Oznacza to, że przeprowadzenie rozprawy administracyjnej przy ustalaniu odszkodowania w postępowaniu wywłaszczeniowym jest obligatoryjne. Rozprawa jest formą postępowania dowodowego, zapewniającą wyjaśnienie okoliczności sprawy. W tym przypadku przepis art. 22 cyt. ustawy nałożył na wojewodę obowiązek powołania biegłych i sporządzania przez nich opinii zawierającej szczegółowe uzasadnienie, przeprowadzenie rozprawy i wysłuchanie na niej biegłych. A zatem decyzja wywłaszczeniowa zawierająca orzeczenie o odszkodowaniu wydana z naruszeniem trybu określonego w art. 22 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości rażąco naruszała prawo. To zaś skutkowało stwierdzenie jej nieważności w części dotyczącej odszkodowania.

Przechodząc do oceny zasadności naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. stwierdzić należy, iż jest on nietrafny.

Jak wyżej wskazano, przesłanką do jego zastosowania przez organ odwoławczy, którą Sąd pierwszej instancji zaaprobował było rażące naruszenie art. 22 wyżej wymienionej ustawy.

W tej sytuacji podniesione przez kasatora w skardze kasacyjnej argumenty, że w trakcie rozprawy administracyjnej A. M. nie kwestionowała operatów szacunkowych, spełniały one wymogi opinii biegłych, a brak wysłuchania biegłych na rozprawie nie miał wpływu na wysokość ustalonego odszkodowania, zaś nie wykazano aby było ono zaniżone, są bez znaczenia.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.