Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek Sędzia WSA Adam Jutrzenka-Trzebiatowski Protokolant st. sekr. sąd. Monika Walentynowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2015 r. sprawy ze skargi I.C. na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy uwzględnienia zarzutów oddala skargę.

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej - [...] s.c., w której urodzony [...] grudnia 2012 r. M.C. objęty jest podstawową opieką lekarską, 27 grudnia 2012 r. zawiadomiła Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego ( dalej jako: PPIS ), że matka dziecka I.S. nie wyraziła zgody na wykonanie u jej małoletniego syna M.C. szczepień ochronnych przeciwko gruźlicy, błonicy, tężcowi, krztuścowi, zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typu b, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, poliomyelitis oraz odrze, śwince i różyczce, w terminie zgodnym z Programem Szczepień Ochronnych ujętym w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego.

Upomnieniem z dnia [...] maja 2014 r. PPIS zobowiązał I.S. do poddania dziecka wskazanym wyżej szczepieniom w ciągu 14 dni od dnia jego doręczenia.

W związku z niewykonaniem obowiązku szczepień [...] października 2014 r. PPIS wystawił wobec matki dziecka tytuł wykonawczy nr [...]. Tytuł ten wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji administracyjnej został przesłany Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu, ( dalej jako: PWIS ), który działając na podstawie zawartego dnia [...] kwietnia 2014 r. porozumienia z Wojewodą w sprawie powierzenia mu prowadzenia spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym (Dz. Urz. Woj. z 2014 r. pod poz. 931) wszczął postępowanie egzekucyjne, doręczając zobowiązanej w dniu 24 listopada 2014 r. odpis tytułu wykonawczego z pouczeniem o przysługującym zobowiązanej w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego oraz swoje postanowienie z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] o zastosowaniu środka egzekucyjnego – nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.

I.C. (poprzednio S.), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, w ustawowym terminie wniosła zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, wskazując na brak wymagalności obowiązku "w sytuacji nieistnienia wykonalności obowiązku w dniu wydania postanowień", niedopuszczalność egzekucji administracyjnej oraz prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny, tj. zarzuty o jakich mowa w art. 33 § 1 pkt 5, 6 i 9 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 – dalej jako ustawa o pea ).

Pismo z zarzutami zobowiązanej PWIS przekazał PPIS, jako wierzycielowi, celem wydania przez niego postanowienia w sprawie wyrażenia stanowiska odnośnie zgłoszonych zarzutów.

Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, powołując się na przepis art. 34 § 4 ustawy o pea, odmówił uwzględnienia zgłoszonych zarzutów.

Odnośnie braku wymagalności obowiązku (art. 33 § 1 pkt 2 ustawy o pea) PPIS stwierdził, iż realizację obowiązku szczepień konkretyzują przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 947 ze zm.). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1. Zgodnie z art. 5 ust. 2 odpowiedzialność za wypełnienie obowiązku poddania szczepieniom osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r., Nr 52, poz. 417). W ramach realizacji konstytucyjnie określonego obowiązku władz publicznych do profilaktyki epidemiologicznej opracowany jest Program Szczepień Ochronnych, który co roku jest modyfikowany stosownie do aktualnej sytuacji epidemiologicznej, do którego odsyła § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 182, poz. 1086). Zaniechanie poddania się obowiązkowemu szczepieniu mimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną przewidzianą w art. 115 § 1 Kodeksu wykroczeń.

Odnosząc się do zarzutu niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym ( art. 33 § 1 pkt 5 ustawy o pea ) PPIS stwierdził, iż w niniejszej sprawie podstawę do wydania tytułu wykonawczego ustalającego obowiązek stanowią wprost przepisy prawa, tzn. art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych, które nie wymagają dalszej konkretyzacji w postaci decyzji.

Co do zarzutu niedopuszczalności egzekucji administracyjnej (art. 33 § 1 pkt 6 ustawy o pea) PPIS stwierdził, iż zgodnie z art. 5 pkt 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263) do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób, o których mowa w art. 2, należy m.in.: ustalanie zakresu i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie, wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie – w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych. W myśl art. 20 § 1 pkt 4 ustawy o pea, organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest (...) kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień. Wykonanie obowiązku szczepień z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością przewidzianą w art. 115 § Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia (...), może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leku. Według art. 17 ust. 9 tej ustawy obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczników Praw Pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach ochronnych.

Odnośnie zarzutu z art. 33 § 1 pkt 9 ustawy o pea tj. prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny, organ stwierdził, iż wystawił prawidłowo tytuł wykonawczy i wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji administracyjnej skierował na mocy porozumienia między Wojewodą i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w sprawie powierzenia prowadzenia spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym do tego ostatniego organu.

W wyniku rozpoznania zażalenia, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, postanowieniem z [...] marca 2015 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie.

W uzasadnieniu PWIS podzielił zasadnicze wywody organu I instancji. Dodatkowo, odnośnie argumentacji podniesionej w zażaleniu, zaakcentował z powołaniem się na orzecznictwo sądowe, że obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisu prawa, nie ma zatem podstawy prawnej do jego konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej.

Odnosząc się do powołanego przez stronę przepisu art. 33 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, stwierdził, że przepisy te nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ dotyczą takich stanów faktycznych gdzie lekarz podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie lub chorobę zakaźną, a taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie występuje. Obowiązkowe szczepienia ochronne, realizowane na podstawie art. 5 ust. 1 pkt l b i art. 17 ustawy dotyczą osób zdrowych i mają na celu zapobieganie zakażeniom oraz chorobom zakaźnym.

Co do zarzutu niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym, pozostawał on zdaniem organu odwoławczego nietrafny, bowiem sposób realizacji obowiązku zawarty jest w Programie Szczepień Ochronnych na dany rok, wprowadzany do stosowania na mocy art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi.

W kwestii zarzutu prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny PWIS stwierdził, ze zaskarżonym postanowieniem PPIS, przedstawił stanowisko wierzyciela w zakresie zarzutów zgłoszonych przez zobowiązaną, natomiast Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, działając jako jako organ odwoławczy, rozpatrzył niniejszą sprawę dotyczącą stanowiska wierzyciela zgodnie art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

W skardze na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego I.C., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła naruszenie:

1. art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że w niniejszej sprawie zachodzi obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym;

2. art. 119 § 1 ustawy o pea poprzez jego zastosowanie w sytuacji nieistnienia wykonalności obowiązku w dniu wydania postanowień przez organy I i II instancji, albowiem obowiązek ten można wykonać do 19 roku życia dziecka;

3. art. 119 § 1 ustawy o pea w zw. z art. 2 § 1 ust. 10 tej ustawy i w zw. z art. 5 ust. 1 pkt b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie podlega egzekucji albowiem dotyczy on wyłącznie dzieci chorych lub zakażonych a nie zdrowych;

4. art. 29 § 1 ustawy o pea poprzez niezbadanie dopuszczalności egzekucji administracyjnej tytułu wykonawczego wystawionego przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] października 2014 r.;

5. art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zw. z art, 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta poprzez "błędną ich niezastosowanie" i przyjęcie, że w niniejszej sprawie należy określonymi środkami przymusu spowodować wykonanie rzekomego obowiązku szczepienia;

6. art. 20 § 1 ustawy o pea poprzez przypisanie właściwości rzeczowej w niniejszej sprawie organowi I i II instancji.

Podnosząc powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego je postanowienia wydanego w pierwszej instancji.

Powielając argumentację podnoszoną w zarzutach i zażaleniu, uzasadniając 1 i 2 zarzut skargi podniosła, iż w datach wydawania zaskarżanych postanowień jej dziecko miało 2 lata. Skoro więc nie przekroczyło podanego w przepisach prawa przedziału wiekowego ( wynoszącego np. dla błonicy od 7 tygodnia do 19 roku życia ) dla żadnego ze szczepień, nie ma podstawy do twierdzenia, że termin wykonania obowiązku upłynął i stał on się wymagalny. Wywodziła, iż Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok nie jest źródłem prawa obowiązującego w Polsce, bowiem nie mieści się w katalogu źródeł prawa wymienionych w art. 87 Konstytucji RP. Obowiązek musi wynikać z przepisów prawa, a nie z dokumentów wychodzących poza ten zakres. Komunikaty Generalnego Inspektora Sanitarnego ze swej istoty wiążą jedynie jednostki mu podległe, nie zaś poszczególne osoby. Informacje zawarte w Komunikacie mogą być jedynie traktowane jako wskazówki techniczne dotyczące wykonywania szczepień ochronnych, ale nie mogą stanowić określenia obowiązku wynikającego z przepisów prawa, co potwierdził NSA w wyroku z dnia 26 maja 1995 r. III SA 1101/94.

Uzasadniając zarzuty 3, 4 i 5 skargi wywodziła, iż powołane przez organy przepisy prawne nie stanowią podstawy do wszczęcia egzekucji administracyjnej w niniejszej sprawie. Przymuszanie w drodze administracyjnej do szczepień i nakładanie kar jest całkowicie pozbawione podstaw prawnych. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń oraz chorób zakaźnych u ludzi, w jej art. 33 wyraźnie stanowi, że egzekucję można stosować wyłącznie do osoby zakażonej lub chorej. Samo określenie obowiązku do przymuszania, czyli stosowania egzekucji administracyjnej. W myśl bowiem art. 20 § 2 ustawy o pea "w przypadkach określonych przepisami szczególnymi jako organ egzekucyjny w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym działa każdy organ (...). Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń oraz chorób zakaźnych u ludzi określa jasno możliwość stosowania egzekucji tylko do osoby chorej, co potwierdził WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 5 maja 2011 r. II SA/Bk 79/11. Zdaniem skarżącej, w rozpoznawanej sprawie zaszła jedna z przesłanek, których wystąpienie powinno skutkować nieprzystąpieniem przez organ do egzekucji, a mianowicie brak możliwości egzekucji administracyjnej obowiązku, którego dotyczy tytuł wykonawczy. W tym kontekście rzekomy przymus poddania się szczepieniom ochronnym, na który powołały się organy w toku postępowania w istocie w ogóle nie istnieje.

Ponadto zgodnie z art. 31 ust. 1 Konstytucji RP wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Z kolei ust. 2 tego artykułu wskazuje, iż każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych oraz, że nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. Przepisy te stosuje się bezpośrednio, nie mniej jednak mogą one zostać skonkretyzowane w aktach prawnych niższej rangi. I tak na gruncie praw pacjenta artykuł 31 Konstytucji RP znalazł odzwierciedlenie w art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.), zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9 tejże ustawy. Analogiczną regulację zawierają przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W podobnym duchu utrzymane są postanowienia Konwencji o Prawach Człowieka z 19 listopada 1996 r., przede wszystkim zaś jej art. 5.

Z wymienionych wyżej przepisów wynika, że nikt nie może być zmuszony do poddania się określonemu leczeniu czy innym świadczeniom zdrowotnym. Stosowanie tej zasady nie jest w żaden sposób ograniczone ani zależne od wystąpienia określonych okoliczności.

Uzasadniając zarzut 6 skargi - błędnego przypisania sobie przez organy obu instancji właściwości rzeczowej skarżąca podnosiła, że wadliwe jest przyjęcie, iż rozstrzyganie czy podejmowanie jakichkolwiek innych działań w zakresie tego obowiązku pozostaje we właściwości Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i co za tym idzie, nadaje się do egzekucji administracyjnej, jako objęte tytułem wykonawczym wystawionym przez uprawniony organ. Wprawdzie organ I instancji powołał się na upoważnienie Wojewody zawarte w porozumieniu z dnia [...] kwietnia 2014 r., jednakże porozumienie to nie może odnosić skutków prawnych. Przepis art. 20 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie nie może być podstawą zawarcia tego typu porozumienia, bowiem jest to dewolucja kompetencji "w dół". Co więcej art. 20 ww. ustawy daje podstawę do przekazania kompetencji wojewody jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych. Tymczasem PWIS jest organem administracji rządowej zespolonej a nie samorządowej ani państwowej. Przedmiotowe porozumienie jest zatem próbą obejścia ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, która przypisuje konkretnym organom konkretne kompetencje. Wojewoda nie może zatem przenieść swoich kompetencji w zakresie egzekucji administracyjnej wykonania obowiązków niepieniężnych (szczepień) na Państwowego Inspektora Sanitarnego.

W niniejszej sprawie Państwowy Powiatowy i Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny bezzasadnie przypisali sobie kompetencję do działania, w szczególności do wystosowania do skarżącej upomnienia oraz wystawienia tytułu wykonawczego, a następnie nałożenia grzywny, nawet z upoważnienia Wojewody. Dodatkowo w zaskarżonym postanowieniu PWIS w żaden sposób nie odniósł się do powyższego zarzutu.

W odpowiedzi na skargę Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Na rozprawie pełnomocnik skarżącego podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz.1647 ), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, między innymi przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy). Wskazać należy, iż zakres kontroli administracji publicznej – w odniesieniu do spraw sądowoadministracyjnych wszczętych przed dniem 15 sierpnia 2015 r. ( vide: art. 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2015 r. poz. 658 ) obejmował również orzekanie w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym na które służy zażalenie ( art. 3 § 1 w zw. z § 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; powoływanej jako: p.p.s.a. ). Od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej kontrola ta nie obejmuje już skarg na postanowienia, których przedmiotem jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonych zarzutów ( vide: obecna treść art. 3 § 2 pkt 3 p.p.s.a. ), co nie dotyczy skarg wniesionych – jak rozpoznawana w niniejszej sprawie - przed 15 sierpnia 2015 r.

Wyjaśniając zasady kontroli sprawowanej przez sąd administracyjny nad działalnością administracji publicznej wskazać należy, że wynikające z art. 1 § 2 ustawy ustrojowej i stosowane przy weryfikacji zaskarżonego skargą działania (np. postanowienia) kryterium legalności (zgodności z prawem) umożliwia mu wyeliminowanie z obrotu prawnego zarówno aktu uchybiającego przepisom prawa materialnego, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy ( art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. ), jak też dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. b), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c) tj. treść decyzji czy postanowienia. Zatem nie każde, ale tylko kwalifikowane naruszenie prawa o jakim mowa w art. 145 § 1 p.p.s.a., skutkować może wyeliminowaniem z obrotu prawnego zaskarżonego rozstrzygnięcia organu administracji publicznej. W braku stwierdzenia takich naruszeń skarga podlega oddaleniu. W odniesieniu do zasad sprawowania kontroli sądowej wskazać też należy, że sąd administracyjny orzeka w oparciu o akta sprawy administracyjnej, biorąc pod uwagę stan faktyczny i prawny sprawy istniejący na dzień wydania zaskarżonego aktu. Kontroli legalności sąd administracyjny dokonuje i rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą ( art. 134 § 1 p.p.s.a. ).

Stosując tak określone kryteria badania legalności, Sąd uznał, że skarga podlegała oddaleniu bowiem ani podniesione w niej zarzuty, ani wynik kontroli przeprowadzonej z urzędu nie ujawniły naruszeń prawa o jakich mowa w art. 145 p.p.s.a.

Sądowej kontroli w niniejszym postępowaniu podlegało postanowienie PWIS, utrzymujące w mocy postanowienie PPIS z dnia [...] stycznia 2015 r. odmawiające uwzględnienia zarzutów w przedmiocie postępowania egzekucyjnego – uznane za postanowienie dotyczące stanowiska wierzyciela w sprawie zgłoszonych zarzutów

Zważywszy na charakter kontrolowanego postanowienia PWIS i PPIS merytoryczne odniesienie się do zasadności skargi wymaga poczynienia rozważań ogólniejszej natury.

Stosownie do treści art. 1a pkt 7 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 ze zm.) organem egzekucyjnym jest organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków. W myśl art. 20 § 1 ustawy o pea, organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest:

1) wojewoda;

2) właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne;

3) kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień;

4) kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień.

W rozpatrywanej sprawie organem mającym ogólną właściwość do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie obowiązków niepieniężnych jest zatem Wojewoda.

Egzekucji administracyjnej podlegają m.in. obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego (art. 2 § 1 pkt 10 ustawy o pea). W rozpatrywanej sprawie obowiązkiem tym jest wynikający z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 947 ze zm. ) obowiązek poddania dziecka szczepieniom przeciw chorobom zakaźnym wymienionym w treści zaskarżonego postanowienia. Ten ustawowy obowiązek został skonkretyzowany przepisami, wydanego na podstawie art. 17 ust. 10 ustawy, rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych ( Dz. U. z 2011 r. Nr 182, poz. 1086 ze zm. ), w szczególności przepisem § 3 tego rozporządzenia. Jest on także konkretyzowany komunikatami Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie programu szczepień ochronnych na dany rok, wydawanymi na podstawie art. 17 ust. 11 ustawy.

Wierzycielem jest podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym ( art. 1a pkt 13 ustawy o pea ). Zgodnie z art. 5 § 1 pkt 2 ustawy o pea, uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w art. 2 tej ustawy jest m.in. dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa – organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności – podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku.

W rozpatrywanej sprawie podmiotem tym pozostaje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, co wynika z treści art. 2, art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 3, art. 10 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( tekst jednolity Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 ze zm.). Ten ostatni przepis ustanawia domniemanie kompetencji właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego w tego rodzaju sprawach.

Z kolei zobowiązanym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej jak też osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym ( art. 1a pkt 20 ustawy o pea ).

W rozpatrywanej sprawie podmiotem zobowiązanym jest rodzic dziecka, co do którego istnieje ustawowy obowiązek poddania go szczepieniom ochronnym, co wynika z treści art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W myśl tego przepisu w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742).

W stanie prawnym rozpatrywanej sprawy należy uwzględnić również treść zawartego w dniu [...] kwietnia 2014 r. porozumienia pomiędzy Wojewodą i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w sprawie powierzenia prowadzenia spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Woj. z 2014 r. pod poz. 931. Podstawę prawną zawarcia tego porozumienia stanowił art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie ( Dz. U. Nr 31, poz. 206 ze zm. ), w myśl którego wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie. Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody odpowiednio z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu lub kierownikiem państwowej i samorządowej osoby prawnej albo innej państwowej jednostki organizacyjnej, o których mowa w ust. 1. Porozumienie, wraz ze stanowiącymi jego integralną część załącznikami, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

W myśl § 1 tego porozumienia Wojewoda powierzył, a Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny przyjął do wykonania prowadzenie spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym na terenie województwa dotyczących poddania osób małoletnich obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. Zgodnie z § 2 porozumienia, przy realizowaniu obowiązków wynikających z niniejszego porozumienia Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny zobowiązał się do: 1) przestrzegania przepisów dotyczących prowadzenia egzekucji określonych w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.); 2) używania w pismach urzędowych związanych z postępowaniem w zakresie egzekucji świadczeń niepieniężnych własnych pieczęci nagłówkowych i druków korespondencyjnych, a do podpisu pieczęci o treści: "z upoważnienia Wojewody" z podaniem nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej; 3) powoływania w podstawie prawnej pism urzędowych nazwy, daty i miejsca publikacji niniejszego porozumienia.

W orzecznictwie sądowym odnoszącym się do tematyki porozumień wskazuje się, iż w razie powierzenia gminie na mocy porozumienia zadań z zakresu administracji rządowej, organem wyższego stopnia pozostaje nadal ten organ, który wykonywałby funkcje organu drugiej instancji w administracyjnym toku czynności, w sytuacji, gdyby porozumienie nie zostało zawarte. Innymi słowy porozumienie zawarte między organami gminy a administracją rządową o przejęciu przez gminę niektórych zadań i kompetencji nie może mieć wpływu na kompetencje organów nadzoru instancyjnego

( vide: wyrok SN z 5 października 1995 r., III ARN 34/95, OSNAPiUS 1996 nr 7,

poz. 94 ). W razie powierzenia gminie na mocy porozumienia zadań z zakresu administracji rządowej, organem wyższego stopnia pozostaje nadal ten organ, który wykonywałby funkcje organu drugiej instancji w administracyjnym toku czynności,

w sytuacji, gdyby porozumienie nie zostało zawarte ( vide: wyrok WSA w Kielcach z 12 września 2012 r., II SA/Ke 412/12, baza orzeczeń nsa.gov.pl ).

Odnosząc przywołane poglądy do skutków prawnych porozumienia z dnia

[...] kwietnia 2014 r. uznać należy, iż postanowienie wydane w toku postępowania egzekucyjnego przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego jest nadal w istocie postanowieniem Wojewody jako organu egzekucyjnego, w imieniu którego działa upoważniony organ.

W myśl art. 26 § 1 ustawy o pea organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje zasadniczo z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. W rozpatrywanej sprawie postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w wyniku wystawienia wobec I.C. (poprzednio S.) przez PPIS w dniu [...] października 2014 r. tytułu wykonawczego nr [...]. Tytuł ten wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji administracyjnej został przesłany PWIS., który działając, na podstawie przywołanego wyżej porozumienia, jako organ egzekucyjny wszczął postępowanie egzekucyjne, doręczając zobowiązanej w dniu 24 listopada 2014 r. odpis tytułu wykonawczego oraz swoje postanowienie z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] o zastosowaniu środka egzekucyjnego – nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.

W takiej sytuacji skarżąca I.C., jako zobowiązana, wniosła dnia 1 grudnia 2014 r. do PWIS w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej:

1) zarzut braku wymagalności obowiązku "w sytuacji nieistnienia wykonalności obowiązku" ze wskazaniem na art. 33 § 1 pkt 5 ustawy o pea,

2) zarzut niedopuszczalności egzekucji administracyjnej (art. 33 § 1 pkt 6 ustawy o pea),

3) zarzut prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ (art. 33 § 1 pkt 9 ustawy o pea).

Zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym – także na podstawie art. 33 § 1 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów z tym, że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7, stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące. W przypadku, o którym mowa w art. 33 § 2, stanowiska wierzyciela nie wymaga się (art. 34 § 1 ustawy o pea).

Stosownie do art. 34 § 4 ustawy o pea organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela lub postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione – o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego.

Zatem w niniejszej sprawie PWIS, otrzymawszy jako organ egzekucyjny, pismo z zarzutami zobowiązanej przekazał je PPIS, jako wierzycielowi, celem wyrażenia – w formie postanowienia - stanowiska odnośnie zgłoszonych zarzutów (art. 34 § 1 ustawy o pea). Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny jako wierzyciel odmówił uwzględnienia tych zarzutów.

Zażalenie od postanowienia PPIS rozpoznał PWIS. Jednakże nie działał on jako organ egzekucyjny. Działał on jako organ odwoławczy bowiem pozostaje organem wyższego stopnia wobec wierzyciela, co wynika z art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w związku z art. 17 § 1 oraz art. 18 ustawy o pea w z. z art. 127 § 2 i 144 Kpa ), utrzymując zaskarżone rozstrzygnięcie w mocy postanowieniem z dnia [...] marca 2015 r. nr [...].

Na skutek wydania przez WPIS tego postanowienia ostateczne stało

się stanowisko wierzyciela w przedmiocie nieuwzględnienia zgłoszonych przez zobowiązanego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. To zaś (niezależnie od wniesienia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargi na to ostateczne postanowienie, które stanowi przedmiot rozpoznania w niniejszej sprawie) umożliwiło na podstawie art. 34 § 4 ustawy o pea PWIS, występującemu w roli organu egzekucyjnego (na podstawie porozumienia zawartego z Wojewodą) wydanie postanowienia w sprawie zgłoszonych zarzutów, co organ ten uczynił postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...], które nie stanowi przedmiotu kontroli sądowej w niniejszym postępowaniu i na które zobowiązana wniosła zażalenie do Ministra Zdrowia.

Odnosząc się w takich okolicznościach sprawy do zarzutów podniesionych w skardze należało uznać, iż pozostawały nieuzasadnione.

Jeżeli chodzi o zarzuty podniesione w pkt 1 i 2 skargi pozostają one w związku z zarzutem do postępowania egzekucyjnego sformułowanym jako zarzut braku wymagalności obowiązku w sytuacji "nieistnienia wykonalności obowiązku". Należy w związku z tym zwrócić uwagę, iż zarzut braku wymagalności obowiązku stanowi zarzut o jakim mowa w art. 33 § 1 pkt 2 ustawy o pea, natomiast powołana przez profesjonalnego pełnomocnika jego podstawa prawa – art. 33 § 1 pkt 5 ustawy o pea stanowi o zarzucie "niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym".

Uznając, iż w istocie w postępowaniu egzekucyjnym zgłoszone zostały przez skarżącego dwa zarzuty tj. z pkt 2 i 5 § 1 art. 33 ustawy o pea oraz mając na uwadze zarzuty i wywody odnoszące się do pkt 1 i 2 skargi, stwierdzić należy, że wbrew argumentacji skarżącej istnieje przepis prawa, nakazujący obowiązek poddania małoletniego dziecka szczepieniom ochronnym. Stosownie bowiem do art. 5 ust. 1 pkt 1 b ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( tekst jednolity Dz. U. z 2013 r.. 947 ze zm. ) osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym, co należy rozumieć zgodnie z art. 2 pkt 26 tej ustawy, jako podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie. W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny (art. 5 ust. 2 ustawy). Nadto w art. 17 ust. 1 tej ustawy zawarto zapis, że osoby określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanymi dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi". W ust. 10 tego artykułu ustawodawca zawarł delegację dla ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia m.in. wykazu chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych. Zważywszy na regulację zawartą w akcie rangi ustawowej, obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym nie musi być potwierdzony decyzją administracyjną, gdyż wynika on wprost z przepisu prawa. Nie ma zatem podstawy prawnej do jego konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej ( vide: wyrok NSA z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. II OSK 32/11 oraz wyrok WSA w Białymstoku z dnia 5 maja 2011 r., sygn. II SA/Bk 79/11 baza orzeczeń nsa.gov.pl). W wydanym na podstawie delegacji ustawowej z art. 17 ust. 10 ustawy, rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych ( Dz. U. Nr 182, poz. 1086 ze zm.) określone zostały choroby zakaźne objęte obowiązkiem szczepień ochronnych, wiek oraz grupy osób objętych obowiązkiem takich szczepień. W konsekwencji więc uznać należy, że w ustawie ukonstytuowano ogólny obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym przez osoby przebywające na terytorium RP. Natomiast w powołanym rozporządzeniu uszczegółowiono i opisano zarówno osoby podlegające obowiązkowi, wiek i grupy osób objętych obowiązkiem szczepień, jak i choroby zakaźne, aby z przepisów tych wywieść bezspornie obowiązek prawny. W rozporządzeniu tym ustalono np. że obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu przeciwko błonicy obejmuje po pierwsze, dzieci i młodzież od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 roku życia, po drugie, osoby ze stycznością z chorymi na błonicę. Jeżeli więc określona osoba nie została jeszcze zaszczepiona przeciwko tej chorobie, to o ile spełnia warunki ustalone w rozporządzeniu (odpowiedni wiek lub styczność z chorym na błonicę) jest zobowiązana poddać się szczepieniu ochronnemu. Jak wskazał NSA w wyroku z dnia 12 czerwca 2014 r., II OSK 1312/13 ( vide: baza orzeczeń nsa.gov.pl ) taki sposób regulacji jest wystarczający do przyjęcia, że obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu wynika bezpośrednio z przepisów prawa. Zgodnie zaś z art. 87 ust. 1 Konstytucji RP ustawa i rozporządzenie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Nie zmienia tej oceny fakt, że Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu Program Szczepień Ochronnych na dany rok ze szczegółowym schematem stosowania poszczególnych szczepionek. W komunikacie tym zawarte są bowiem specjalistyczne informacje z zakresu medycyny dotyczące technicznych kwestii sposobu wykonania obowiązku szczepienia, ustalonego w ustawie i nie można zaś z niego wywieść dodatkowych norm, niż te wynikające z ustawy i rozporządzenia ( vide: wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2014 r., II OSK 1312/13 ). Nie można bowiem za takie uznać określenia w komunikacie tzw. kalendarza szczepień czyli wynikającego ze względów medycznych - czasu podawania kolejnych dawek szczepionek w odniesieniu do wieku dzieci w okresie trwającego ( do 19 roku życia ) ustawowego obowiązku poddania

się tym szczepieniom, co niewątpliwie służy jedynie skuteczności stosowanych środków ochronnych.

Skoro obowiązek szczepień wynika bezpośrednio z przepisu prawa, organ egzekucyjny, po uprzednim doręczeniu upomnienia i wystawieniu tytułu wykonawczego przez wierzyciela, doręczając go zobowiązanemu, uprawniony jest do wszczęcia postępowanie egzekucyjnego. W takiej sytuacji nie jest również trafny, formułowany w ramach art. 33 ustawy o pea, zarzut niedopuszczalności egzekucji ( vide: wyrok NSA z 4 lutego 2015 r., II OSK 1509/13 niepublik).

Zatem obowiązek poddania dziecka skarżącej szczepieniom wymienionym w tytule wykonawczym pozostaje obowiązkiem wynikającym z ustawy. Podnoszony w skardze zarzut, jakoby obowiązek ten sprzeciwiał się przepisom prawa jest zupełnie nieuzasadniony. W szczególności wbrew twierdzeniom skarżącej takim przepisem nie jest art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ( tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm. ), zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9. Cytowany przepis umiejscowiony jest w rozdziale 5 "Prawa pacjenta do wyrażania zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych". Poprzedzony został artykułem 15, w myśl którego przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do wyrażania zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych albo odmowy takiej zgody, jeżeli przepisy odrębnych ustaw nie stanowią inaczej. Taką zaś odrębną ustawą jest między innymi ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Jeżeli chodzi o zarzuty skargi w pkt 3 i 4, nawiązujące do zgłoszonego w postępowaniu egzekucyjnym zarzutu niedopuszczalności egzekucji oraz zarzut niemożności przymusowego wyegzekwowania nieistniejącego zdaniem skarżącej obowiązku, zawarty w pkt 5 skargi, zostały one oparte na argumentacji, iż egzekucję można stosować wyłącznie do osoby zakażonej lub chorej, co skarżąca wywodziła

z art. 33 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r., a także z art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji, w myśl którego wolność człowieka podlega ochronie prawnej, każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych oraz nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. Odnosząc się do tych zarzutów należy zwrócić uwagę, iż nie jest trafne powołanie się na art. 33 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, gdyż przepis ten nie dotyczy szczepień ochronnych, lecz działań organów państwowej inspekcji sanitarnej oraz lekarzy w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej. Należy też podkreślić, że obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu ma silne oparcie w przepisach Konstytucji RP, przede wszystkim w art. 31 ust. 3. Stanowi on, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. W orzecznictwie NSA wskazuje się, że związek pomiędzy szczepieniami ochronnymi, a ochroną zdrowia jest oczywisty, przy czym chodzi nie tylko o zdrowie osoby poddanej szczepieniu ochronnemu, ale o zdrowie innych osób narażonych na zarażenie chorobami zakaźnymi ( vide: wyrok NSA z 12 czerwca 2014 r., II OSK 1312/13 ).

Powoływanie się przez stronę skarżącą w kontekście analizowanych zarzutów na wyrok WSA w Białymstoku z dnia 5 maja 2011 r. II SA/Bk 79/11 pozostaje nieuzasadnione. W istocie bowiem wyrażone w nim przez WSA stanowisko odnosi

się do kwestii czy obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym wymaga autorytatywnej konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej oraz jednoznacznego stwierdzenia, że wynika on z mocy prawa, zaś decyzję państwowy powiatowy inspektor sanitarny wydaje tylko w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej, w której może nakazać osobie podejrzanej lub osobie, u której rozpoznano zakażenie lub zachorowanie na chorobę zakaźną, poddanie się obowiązkom szczepienia.

Odnosząc się z kolei do akcentowanego w motywach skargi, w kontekście art. 31 Konstytucji i ustawy o prawach pacjenta, uprawnienia do odmowy wyrażenia przez rodzica dziecka zgody na poddanie go określonym świadczeniom zdrowotnym, w tym przypadku szczepieniom obowiązkowym z uwagi na możliwość nieprzewidywalnej do końca jego reakcji na podanie szczepionki, wskazać należy, że skarżąca nie przedstawiła żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że zachodzą przeciwwskazania do szczepień, wskazując jedynie na taką hipotetyczną możliwość wystąpienia powikłań poszczepiennych. Zauważyć w związku z tym należy, że brak jest przepisu, który wyłączałby obowiązek poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom tylko ze względu na możliwe hipotetyczne powikłania.

Wskazać też trzeba, że art. 17 ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. przewiduje, że w przypadku gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego, lekarz kieruje osobę objętą obowiązkowym szczepieniem ochronnym do konsultacji specjalistycznej.

Ponadto podkreślenia wymaga, że obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym ma ścisły związek z zapobieganiem szerzenia się chorób zakaźnych u osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Profilaktyka przed chorobami epidemicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych. Zgodnie bowiem z art. 68 ust. 4 Konstytucji władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych. To w ramach realizacji tego obowiązku państwo opracowuje Narodowy Program Szczepień Ochronnych, który corocznie jest modyfikowany stosownie do aktualnej wiedzy epidemiologicznej. Nie jest to naruszenie powszechnie obowiązującego porządku prawnego lecz realizacja konstytucyjnego obowiązku, który właśnie poprzez coroczną aktualizowaną wiedzę najlepiej realizuje obowiązek szczepień ochronnych.

Mając na uwadze poczynione wywody za nieuzasadnione uznać należało zarzuty skargi sformułowane w pkt 1-5 skargi. W odniesieniu zaś do sformułowanego w zarzutach nr 2 i 3 naruszenia przepisu art. 119 § 1 ustawy o pea, zauważyć należy, iż powołany przepis dotyczy nałożenia grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku, którego z powodu jego charakteru nie może za zobowiązanego spełnić inna osoba. Przedmiotem kontrolowanej sprawy nie było postanowienie w przedmiocie nałożenia takiej grzywny, organy wskazanego przepisu w postępowaniu zakończonym badanymi aktami nie stosowały, zatem nie mogło dojść do jego naruszenia.

W kwestii zaś zarzutu naruszenia art. 29 § 1 ustawy o pea to stosownie do tego przepisu "organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym". Tymczasem w sprawie podlegały kontroli legalności akty wydane nie przez organ egzekucyjny, ale przez wierzyciela i organ odwoławczy. Organy te natomiast odniosły się w sposób niewadliwy zajęły stanowisko w odniesieniu do zgłoszonego w postępowaniu egzekucyjnym zarzutu z art. 33 § 1 pkt 6 ustawy o pea.

Jeżeli chodzi natomiast o zawarty w pkt 6 skargi zarzut błędnego przypisania sobie przez organy właściwości rzeczowej w niniejszej sprawie organowi I i II instancji, to przede wszystkim, porównując treść tego zarzutu z jego uzasadnieniem przypomnieć należy role procesowe organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w niniejszym postępowaniu. Otóż nie występowały one w roli organów egzekucyjnych, lecz w roli wierzyciela, mającego jedynie przedstawić w formie postanowienia swoje stanowisko odnośnie zgłoszonych zarzutów ( PPIS ) oraz w roli organu odwoławczego ( organu wyższego stopnia ) względem tego wierzyciela, który rozpoznał zażalenie na wyrażone w formie postanowienia stanowisko w sprawie zarzutów ( PWIS ). Brak jest zatem podstaw do uznania, aby organy te wydając kontrolowane w niniejszym postępowaniu postanowienia, naruszyły przepisy o swojej właściwości rzeczowej. To zaś postępowanie ograniczało się wyłącznie do postępowania w przedmiocie wyrażenia przez wierzyciela stanowiska wobec sformalizowanych zarzutów wniesionych w postępowaniu egzekucyjnych przez zobowiązanego.

Działania drugiego z wymienionych organów występującego w postępowaniu egzekucyjnym w roli organu egzekucyjnego stanowią przedmiot kontroli w innym postępowaniu (zainicjowanym zażaleniem strony na postanowienie z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...]). Jednakże z uwagi na to, że prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny może stanowić zarzut w sprawie prowadzenia egzekucji (art. 33 § 1 pkt 9 ustawy o pea), do którego wierzyciel powinien się odnieść w swym postanowieniu odnośnie zgłoszonych zarzutów, należy odnieść się merytorycznie do argumentacji zawartej w uzasadnieniu tego zarzutu.

Nawiązując do poczynionych już wywodów dotyczących porozumienia z dnia

[...] kwietnia zauważyć trzeba, że w art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r.

o wojewodzie i administracji rządowej w województwie mowa jest, iż wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny jako organ rządowej administracji zespolonej w województwie (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej) niewątpliwie jest kierownikiem państwowej jednostki organizacyjnej funkcjonującej w województwie. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. nie zastrzega przy tym, jakiego szczebla ma to być państwowa jednostka organizacyjna, komu ma podlegać, ani jak ma być usytuowana w strukturze administracji publicznej. Z tego względu brak jest podstaw do uznania, że Wojewoda nie mógł przekazać temu organowi w drodze porozumienia prowadzenia spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym na terenie województwa dotyczących poddania osób małoletnich obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Jak już wskazano porozumienie to zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa, zgodnie z wymogiem zawartym w art. 20 ust. 2 omawianej ustawy, przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w niniejszej sprawie, dlatego nie ma podstaw do przyjęcia, aby nie mogło ono być stosowane.

Dokonując kontroli w granicach rozpoznawanej sprawy ( art. 134 p.p.s.a. ),

a więc także poza zakresem podniesionych w skardze zarzutów, Sąd stwierdził, że PPIS, mimo, iż PWIS przekazał mu zarzuty skarżącego w celu zajęcia przez niego stanowiska jako wierzyciel, to organ ten wydając postanowienie z dnia [...] stycznia 2015 r. jako jego podstawę prawną wskazał przepis art. 34 § 1 ustawy o pea, zaś sentencję formułował w sposób mogący sugerować, iż działa jako wierzyciel. Jednakże fakt ten nie stanowił podstawy do wyeliminowania z obrotu prawnego utrzymującego je w mocy postanowienia PWIS. Po pierwsze, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, jako organ wyższego stopnia względem wierzyciela, w uzasadnieniu swojego postanowienia wskazał rolę, w jakiej organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej występują w niniejszym postępowaniu. Po drugie, mimo powołania wadliwej podstawy prawnej ( art. 34 § 4 ustawy o pea) zamiast prawidłowej ( art. 34 § 1) to PPIS w istocie zrealizował swój obowiązek wierzyciela wyrażenia stanowiska co do poszczególnych zarzutów w zakresie w jakim był do tego uprawiony jak i zobowiązany przepisem art. 34 § 1. Z treści tego postanowienia powinno jednoznacznie wynikać i wynika stanowisko wierzyciela w kwestii tych zarzutów, tzn. czy wierzyciel jej podziela czy też nie. Postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, podobnie jak zaskarżone postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego wymóg ten niewątpliwie spełnia.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 151 p.p.s.a. skarga podlegała oddaleniu.