Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

II SA/Wa 2003/07 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 4 marca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bronisław Szydło, Sędzia WSA Przemysław Szustakiewicz, Asesor WSA Jarosław Trelka (spr.), Protokolant Agnieszka Kolasa, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2008 r. sprawy ze skargi J. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] września 2007 r. Nr [...] w przedmiocie świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę.

II SA/Wa 2003/07

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] września 2007 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych utrzymał w mocy swoją decyzję z [...] czerwca 2007 r. odmawiającą J. D. przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Podstawą decyzji odmownej był art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.), zwanej też dalej "ustawą". Organ wskazał w uzasadnieniu decyzji z [...] września 2007 r., że od czasu ustania ostatniego okresu składkowego, jakim było pobieranie zasiłku dla bezrobotnych we wrześniu 1994 r., do czasu powstania u skarżącego całkowitej niezdolności do pracy w sierpniu 2006 r., a więc przez okres prawie 12 lat, skarżący nie wykonywał żadnego zatrudnienia lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym. Ta bezczynność zawodowa spowodowała brak uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Jak natomiast podał sam skarżący, powodem jego długotrwałej bezczynności zawodowej były trudności w znalezieniu pracy. Trudności takie nie mogą być jednak, w ocenie organu, potraktowane jak okoliczności szczególne w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy, na co wskazuje też utrwalone orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. W przeciwnym razie świadczenie przyznawane w tym trybie stałoby się regułą, a nie świadczeniem wyjątkowym. Za taką szczególną okoliczność nie może też być potraktowana działalność społeczna skarżącego. Taka działalność, niepoparta opłacaniem składek ubezpieczenia społecznego i skutkująca brakiem świadczeń, była świadomym wyborem skarżącego, i dlatego nie może uzasadniać jego wyjątkowego potraktowania. Do przyznania wnioskowanego świadczenia nie wystarcza natomiast sama trudna sytuacja materialna wnioskodawcy, której zresztą organ nie zakwestionował.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję z [...] września 2007 r. skarżący ocenił, że po ustaniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych stan jego zdrowia był bardzo zły. Próby podjęcia zatrudnienia kończyły się fiaskiem. Podjął się pracy społecznej, przez cały czas próbując znaleźć zatrudnienie, co jednak nie zakończyło się powodzeniem. W końcu stracił głos wskutek choroby nowotworowej. Ocenił, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest enigmatyczne i nieoddające stanu faktycznego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i powtórzył swoje stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej. Sąd analizuje zaskarżoną decyzję pod względem jej zgodności z prawem materialnym i formalnym obowiązującym w dacie wydania tej decyzji. Stosownie natomiast do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skarga analizowana według tych kryteriów nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na fakt, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia [...] sierpnia 2007 r. skarżący został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy od sierpnia 2006 r. Zgodnie natomiast z art. 14 ust. 3 ustawy, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS jest podstawą do wydania decyzji przewidzianych w ustawie – orzeczenie takie jest zatem dla organu wiążące. W tej sytuacji sugestia skarżącego, że stan jego zdrowia był na tyle zły już od 1996 r., że uniemożliwiał mu znalezienie zatrudnienia, uznana być musi za chybioną.

Zasadnie ocenił organ, że argumenty przywoływane w toku postępowania administracyjnego, a także w skardze do Sądu, nie uprawniały do przyznania wnioskowanego świadczenia. Trudności w znalezieniu pracy, podejmowanie aktywności społecznej, podejmowanie ewentualnie innych czynności niepopartych jednak opłacaniem składek ubezpieczenia społecznego, gotowość podjęcia pracy wykazana zaświadczeniami z urzędu pracy, ponad 23-letni staż ubezpieczeniowy, a także zły stan zdrowia skarżącego (nieuniemożliwiający mu jednak podjęcia zatrudnienia; niezdolność do pracy skarżącego postała w sierpniu 2006 r.) - wszystkie te okoliczności nie stanowią okoliczności szczególnych w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy.

Skarżący eksponuje w szczególności niezawinioną przez siebie niemożność podjęcia pracy wskutek panującego bezrobocia. Wypada więc ponownie wskazać na przywołane w zaskarżonej decyzji orzecznictwo NSA, z którego wynika, że stan wysokiego bezrobocia nie jest okolicznością szczególną, która uzasadniałaby bezczynność zawodową osoby wnioskującej o świadczenie w drodze wyjątku. Nawet, jeśli taka osoba była gotowa podjąć zatrudnienie, i poszukiwała zatrudnienia samodzielnie, to w ten sposób zabiegała jedynie o zakończenie stanu swojego bezrobocia. Z punktu widzenia żywotnych, podstawowych interesów osoby bezrobotnej poszukiwanie przez nią zatrudnienia należy do jej obowiązków. Świadczenia wyjątkowego nie można przyznawać tylko dlatego, że osoba bezrobotna podejmowała próby zatrudnienia, które nie zakończyły się powodzeniem. Zasadnie wskazuje organ, że wówczas świadczenie wyjątkowe utraciłoby swój wyjątkowy charakter, a przysługiwałoby w zasadzie większości bezrobotnych, od których oczekiwać należy nie tylko biernego zarejestrowania się w urzędzie pracy i oczekiwania na ofertę, ale też aktywnego poszukiwania zatrudnienia we własnym zakresie. W istniejącym stanie wysokiego bezrobocia wykazanie takiego bezowocnego poszukiwania zatrudnienia nie stanowi zresztą większego problemu. Należy przy tym ciągle mieć na uwadze, że stan zdrowia wnioskodawcy nie uniemożliwiał mu zatrudnienia, gdyż – jak stanowi ustawa, i czego organ, ani nawet Sąd, nie mogą zmienić – tylko niezdolność do pracy w stopniu całkowitym jest okolicznością prawnie istotną w postępowaniu w przedmiocie świadczenia wyjątkowego. Taka niezdolność zaistniała u skarżącego, jak wyżej wyjaśniono, dopiero w sierpniu 2006 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd orzekł, jak w sentencji. Zaskarżona decyzja odpowiada prawu.