Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 29 września 2016 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak Sędziowie: sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz (spr.) sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Protokolant: asystent sędziego Katarzyna Kasprzyk po rozpoznaniu w dniu 29 września 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 485/14 w sprawie ze skargi B.S. na postanowienie Komendanta Głównego Policji z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia uprawniającego do zakupu broni 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od B.S. na rzecz Komendanta Głównego Policji kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 485/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę B.S. na postanowienie Komendanta Głównego Policji z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia uprawniającego do nabycia w celu kolekcjonerskim broni palnej.

Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] grudnia 2013 r., na podstawie art. 219 i art. 268a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2013 r., poz. 267), zwanej dalej "k.p.a.", Komendant Stołeczny Policji odmówił wydania B.S. zaświadczenia uprawniającego do nabycia w celu kolekcjonerskim broni palnej w postaci karabinka samoczynnego w kalibrze od 5,45 do 7,62 mm.

W uzasadnieniu organ wskazał na definicję broni palnej samoczynnej zawartej w § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2011 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (Dz.U. Nr 191, poz. 1140). Broń taka (wraz z innymi wymienionymi rodzajami broni) została zakwalifikowana do kategorii A, tj. kategorii broni, do której należące broń palna i amunicja jest niedopuszczalna do nabywania i posiadania przez osoby fizyczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższe wynika z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. z 2012 r., poz. 576 ze zm.). Wyjątkowo pozwolenie na broń szczególnie niebezpieczną, jednakże tylko w postaci samoczynnej broni palnej, zdolnej do rażenia celów na odległość (pistolety maszynowe o kalibrze od 6 do 12 mm oraz karabinki samoczynne o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm) może być wydane w oparciu o przepis art. 29 ust. 2 w zw. z art. 29 ust. 1 i 2 wymienionym w nim przedsiębiorcom i jednostkom organizacyjnym.

Na skutek wniesionego przez B.S. zażalenia Komendant Główny Policji postanowieniem z dnia [...] lutego 2014 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 oraz art. 141 § 1 w zw. z art. 144 oraz art. 219 i art. 268a k.p.a., a także art. 12 ust. 2 ustawy o broni i amunicji, po rozpatrzeniu zażalenia utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ w pierwszej kolejności podkreślił, iż wbrew temu co twierdzi wnioskodawca, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w powołanych w zażaleniu wyrokach nie przesądził o możliwości posiadania karabinków samoczynnych jako broni kolekcjonerskiej. Odnosząc się do kwestii możliwości posiadania pistoletów maszynowych o kalibrze od 6 do 12 mm oraz karabinków samoczynnych o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm, Sąd ten potwierdził istnienie trzech sprzecznych koncepcji co do wykładni albo wprost innej interpretacji przepisów ustawy o broni i amunicji regulujących to zagadnienie.

Ustosunkowując się zaś do meritum organ odwoławczy powtórzył argumentację organu pierwszej instancji, a nadto wskazał, iż Rzeczypospolita Polska na podstawie art. 6 dyrektywy Rady z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (91/477/EWG), Dz.U. UE L 1991.256.51 ze zm., została zobligowana do podjęcia wszelkich czynności w celu zakazania nabywania i posiadania broni palnej i amunicji sklasyfikowanej w kategorii A. Realizacją przedmiotowego zobowiązania z pewnością jest treść art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji, która wprowadza generalny i niebudzący wątpliwości zakaz wydawania osobom fizycznym, w tym również kolekcjonerom, pozwolenia na broń samoczynną zdolną do rażenia celów na odległość. Natomiast przepis art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy nie uprawnia posiadaczy pozwoleń na broń w celu kolekcjonerskim do posiadania broni samoczynnej. Dlatego też odmówiono wydania zaświadczenia zgodnego z żądaniem strony.

Skargę od powyższego postanowienia wywiódł B.S., zarzucając temu rozstrzygnięciu obrazę przepisów prawa materialnego, tj.: art. 10 ust. 5 pkt 1, art. 10 ust. 4 pkt 7 i art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji oraz naruszenie art. 2 ust. 2 i art. 6 dyrektywy Rady z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (91/477/EWG).

W odpowiedzi na skargę Komendant Główny Policji wniósł o jej oddalenie i podtrzymał w całości swoje dotychczasowe stanowisko zajęte w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że wniesiona skarga nie zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało jej oddaleniem na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 czerwca 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.". W uzasadnieniu Sąd wyjaśnił, jakie warunki muszą być spełnione, aby organ mógł wydać zaświadczenie żądanej treści, a następnie wskazał, że w niniejszej sprawie decyzją Komendanta Stołecznego Policji z dnia [...] sierpnia 2011r., następnie zmienioną decyzją z dnia [...] lipca 2012 r., skarżący uzyskał pozwolenie na posiadanie broni palnej w celu kolekcjonerskim. Ponadto wystąpił do Komendanta Stołecznego Policji o wydanie zaświadczenia uprawniającego do nabycia broni palnej w postaci karabinka samoczynnego o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm na podstawie art. 12 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 4 pkt 7 i art. 10 ust. 4 pkt 2 lit. e ustawy o broni i amunicji.

Dalej Sąd zaznaczył, że – wbrew argumentacji skargi – o ile przepis art. 10 ust. 4 pkt 1-7 ustawy o broni i amunicji ma charakter ogólny, to przepis art. 10 ust. 5 pkt 1-4, wprowadzający zakaz wydawania pozwoleń na broń szczególnie niebezpieczną, stanowi lex specialis w stosunku do niego. Za takim odkodowaniem powyższych norm prawnych przemawia przede wszystkim wykładnia systemowa i funkcjonalna. Wskazując na definicję broni samoczynnej zawartej w § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2011 r. Sąd wyjaśnił, że bronią samoczynną jest broń palna przeładowująca się automatycznie po każdym oddanym strzale i przystosowana jest do odstrzelenia za jednym uruchomieniem spustu więcej niż jednego naboju. Na podstawie § 2 powołanego rozporządzenia, broń samoczynna, zdolna do rażenia celów na odległość została zaliczona do kategorii A. Sąd zgodził się z organem, że Rzeczpospolita Polska na podstawie art. 6 dyrektywy 91/477/EWG, zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 21 maja 2008 r. (Dz.U. UE. L. 2008.179.5), została zobligowana do podjęcia wszelkich czynności w celu zakazania nabywania i posiadania broni palnej i amunicji sklasyfikowanej w kategorii A. Realizacją przedmiotowego obowiązku jest z pewnością przepis art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji, który wprowadza generalny zakaz wydawania osobom fizycznym, w tym kolekcjonerom, pozwolenia na broń samopalną zdolną do rażenia celów na odległość.

W ocenie Sądu nieuprawnione jest przy tym wywodzenie przez skarżącego z treści przepisu art. 2 ust. 2 dyrektywy 91/477/EWG tezy, że skoro nie ma ona zastosowania do nabywania ani posiadania broni i amunicji, zgodnie z prawem krajowym, przez siły zbrojne, policję, władze publiczne oraz przez kolekcjonerów i jednostki zajmujące się kulturalnymi i historycznymi aspektami broni, uznanymi za takie przez Państwo Członkowskie, na którego terytorium się znajdują, to na podstawie prawidłowej wykładni przepisów ustawy o broni i amunicji, nie można uzyskać pozwolenia na broń samoczynną do celów kolekcjonerskich, za wyjątkiem pistoletów maszynowych o kalibrze od 6 do 12 mm oraz karabinków samoczynnych o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm. Zdaniem Sądu wskazany przepis art. 2 ust. 2 dyrektywy należy rozumieć w odniesieniu do kolekcjonerów w ten sposób, że uregulowanie kwestii dostępu takich osób do broni klasyfikowanej w kategorii A, pozostawiono prawu krajowemu. W tych okolicznościach podniesione w skardze zarzuty naruszenia wskazanych przepisów prawa krajowego – ustawy o broni i amunicji oraz powołanej dyrektywy 91/477/EWG, są chybione.

Skargę kasacyjną od powyższego orzeczenia wywiódł skarżący kwestionując wydany wyrok w całości. Orzeczeniu temu zarzucono naruszenie:

1. art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji przez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia wskazanego przepisu poprzez jego zastosowanie i uznanie, że broń wskazana w art. 10 ust. 4 pkt 7 ww. ustawy jest bronią podlegającą wyłączeniu na mocy art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji;

2. art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie błędnej wykładni;

3. art. 1 i 3 § 2 p.p.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 2 ust. 2 dyrektywy 91/477/EWG poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia tego przepisu poprzez jego niezastosowanie i wywodzenie z treści wskazanej dyrektywy oraz treści rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie nabywania i posiadania broni (Dz.U. Nr 86, poz. 578) istnienia zakazu nabywania broni samoczynnej (należącej do kategorii A), podczas gdy z treści tego przepisu wynika wprost, iż wskazana dyrektywa nie ma zastosowania do nabywania i posiadania broni przez kolekcjonerów;

4. art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 6 dyrektywy 91/477/EWG poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie błędnej wykładni;

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący zawarł argumenty na poparcie ww. podstaw skargi kasacyjnej.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Komendant Główny Policji wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Stanowisko to podtrzymano na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wobec niestwierdzenia przesłanek nieważności postępowania wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny stosownie do normy § 1 tego przepisu rozpoznał sprawę w granicach wniesionej skargi kasacyjnej. Zaś tak rozpoznawany przedmiotowy środek odwoławczy w okolicznościach niniejszej sprawy nie zasługiwał na uwzględnienie.

Problem w niniejszej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy skarżący posiadający pozwolenie na posiadanie broni palnej w celu kolekcjonerskim może skutecznie ubiegać się o wydanie zaświadczenia uprawniającego do nabycia w celu kolekcjonerskim broni palnej samoczynnej w postaci jednego egzemplarza karabinka samoczynnego o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm. Zdaniem organów, tego typu broni, tj. samoczynnej broni palnej w ramach pozwolenia na broń kolekcjonerską nie mogą posiadać osoby fizyczne, w tym również kolekcjonerzy broni. Powyższe wynika z zestawienia art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji i treści art. 10 ust. 5 ustawy oraz art. 6 dyrektywy 91/477/EWG i rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2011 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni. Pogląd ten co do zasady zaakceptował Sąd pierwszej instancji, wskazując że o ile przepis art. 10 ust. 4 pkt 1-7 ustawy o broni i amunicji ma charakter ogólny, o tyle przepis ust. 5 tego artykułu wprowadzający zakaz wydania pozwoleń na broń szczególnie niebezpieczną stanowi lex specialis w stosunku do niego. Z oceną tą nie zgadza się skarżący.

Jednakże, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wywiedziona skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Powołane w powiązaniu z innymi przepisami w każdym z zarzutów naruszenia art. 1 i art. 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych nie miały miejsca. Pierwszy z tych przepisów określa jedynie kryterium, pod jakim sądy administracyjne sprawują kontrolę administracji publicznej. A drugi z nich, iż Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych. Wydanie wyroku niezgodnie z oczekiwaniem strony nie może być utożsamiane z naruszeniem powołanych norm. Nie ma bowiem żadnych podstaw do przyjęcia, że Sąd pierwszej instancji nie dokonał kontroli działalności administracji publicznej oraz że badanie to przeprowadził w innym aspekcie niż zgodność z przepisami, które w sprawie miały zastosowanie. Niezależnie od tego zauważyć należy, że art. 1 cytowanej ustawy wyznacza jedynie ramy sądowej kontroli.

Przede wszystkim jednak podkreślić trzeba, iż Sąd pierwszej instancji przeprowadził kontrolę legalności zaskarżonego postanowienia, a to, iż wydał wyrok, który został zakwestionowany skargą kasacyjną, nie oznacza naruszenia ww. norm ustrojowych.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego na uwzględnienie nie zasługiwały zatem zarzuty naruszenia art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji w zw. z art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji oraz art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych, art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji .

W sprawie niesporne jest, że skarżący dysponuje pozwoleniem na posiadanie broni palnej do celów kolekcjonerskich. Wprawdzie przepis art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji stanowi, że "pozwolenie na broń, wydane w celach, o których mowa w ust. 2, uprawnia do posiadania następujących rodzajów broni i amunicji do niej: do celów kolekcjonerskich lub pamiątkowych – broni o której mowa w pkt 1-6", a więc także i karabinków samoczynnych o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm (art. 10 ust. 4 pkt 2 lit. e ustawy), jednakże nie można abstrahować od innych przepisów ustawy o broni i amunicji, albowiem rozpatrując żądanie strony w tej sprawie należy mieć na uwadze także i treść przepisu art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji stanowiącego, iż pozwolenie na broń, o którym mowa w ust. 1, nie może być wydane, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 2, na broń szczególnie niebezpieczną w postaci: samoczynnej broni palnej, zdolnej do rażenia celów na odległość. Zaś norma art. 29 ust. 2 ustawy nie ma zastosowania w stosunku do skarżącego, gdyż z akt sprawy nie wynika, by należał on do kręgu podmiotów wskazanych w jej treści. Niesporne jest także, że broń objęta wnioskiem skarżącego, a to karabinek samoczynny o kalibrze od 5,45 mm do 7,62 mm mieści się w pojęciu broni palnej samoczynnej. Definicja tego pojęcia znajduje się w § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2011 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadającej kategoriom broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni. Powołane wyżej rozporządzenie broń palną samoczynną, zdolną do rażenia celów na odległość, zalicza do kategorii A.

Tym samym dokonując wykładni art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy o broni i amunicji, należy w tej sprawie odczytywać go łącznie z art. 10 ust. 4 pkt 2 lit. e, art. 29 ust. 2 w zw. art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o broni i amunicji, a to prowadzi do wniosku, iż karabinek samoczynny o kalibrze od 5,45 mm do 7,62 mm, jako broń palna samoczynna, zdolna do rażenia celów na odległość zaliczana do kategorii A nie może być posiadana do celów kolekcjonerskich, bowiem jej posiadanie wyklucza jednoznacznie art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy. Można zatem generalnie zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, że ten ostatni przepis stanowi lex specialis w stosunku do art. 10 ust. 4 pkt 7 ustawy. Za taką interpretacją powyższych norm prawnych przemawia zatem zarówno wykładnia celowościowa i systemowa przepisów ustawy o broni i amunicji. Tym samym należy przyjąć, że pozwolenie na broń o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy nie może być wydane na broń szczególnie niebezpieczną, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 2 ustawy o broni i amunicji,

a w odniesieniu do kolekcjonerów broni wynika zakaz kolekcjonowania broni szczególnie niebezpiecznej, w tym ujętej w przepisach art. 10 ust. 4 pkt 2 lit. e omawianej ustawy. Dodatkowo należy podnieść, że przy interpretacji przepisów omawianej ustawy należy uwzględniać fakt, że posiadanie broni nie należy do konstytucyjnie chronionych praw obywatelskich, lecz jest określonym przez ustawodawcę atrybutem władztwa państwowego związanym z przywilejem posiadania broni jako odstępstwa od generalnego zakazu jej posiadania. Tym samym, skoro prawo do broni jest reglamentowane, to wykładając wskazane wyżej przepisy ustawy o broni i amunicji interpretacja ich winna zmierzać w kierunki zawężającym, a nie rozszerzającym jak to wynika ze skargi kasacyjnej.

Dlatego też, mając na uwadze powyższe, wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd pierwszej instancji nie miał podstaw do uchylenia kontrolowanego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. A zatem dwie pierwsze podstawy kasacyjne nie mogły zostać uwzględnione.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył także przepisu art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 2 ust. 2 dyrektywy 91/477/EWG. Z uzasadnienia wyroku wynika bowiem wprost, że Sąd pierwszej instancji miał świadomość, iż dyrektywa ta na mocy art. 2 ust. 2 nie ma zastosowania do nabywania i posiadania broni, zgodnie z prawem krajowym, m.in. przez kolekcjonerów, co doprowadziło ten Sąd do konkluzji, że uregulowanie kwestii dostępu takich podmiotów do broni sklasyfikowanej w kategorii A pozostawiono prawu krajowemu. Natomiast to, że w uzasadnieniu zakwestionowanego postanowienia Komendant Główny Policji powołał się także na przepis art. 6 dyrektywy nie ma żadnego wpływu na końcowy rezultat odmowy wydania zaświadczenia w tej sprawie. A zatem z tego powodu nie było podstaw do wyeliminowania kontrolowanego postanowienia z obrotu prawnego. Tym samym także i zarzut naruszenia przepisów art. 1 i art. 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 6 dyrektywy nie zasługiwał na uwzględnienie.

Przedstawione wyżej rozważania, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazują na to, iż zasadnie w okolicznościach tej sprawy Sąd pierwszej instancji dokonując kontroli legalności zaskarżonego aktu prawidłowo zastosował konstrukcję oddalenia wniesionej skargi na podstawie art. 151 p.p.s.a., albowiem wniesiona skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Reasumując, wobec przedstawienia nieusprawiedliwionych zarzutów skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny, na mocy art. 184 i art. 204 pkt 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.