Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami, Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę, I OSK 514/14 - Wyrok NSA z 2015-11-26, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
I OSK 514/14 - Wyrok NSA
|
|
|||
|
2014-02-26 | |||
|
Naczelny Sąd Administracyjny | |||
|
Dariusz Chaciński Ewa Dzbeńska /sprawozdawca/ Jolanta Rajewska /przewodniczący/ |
|||
|
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami | |||
|
Ruch drogowy | |||
|
III SA/Łd 894/13 - Wyrok WSA w Łodzi z 2013-12-11 | |||
|
Samorządowe Kolegium Odwoławcze | |||
|
Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę | |||
|
Dz.U. 2011 nr 30 poz 151 art. 8 ust. 1 pkt 7, art. 11 ust. 1 pkt 1 Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Dz.U. 2012 poz 270 art. 188 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity. |
|||
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rajewska sędzia NSA Ewa Dzbeńska (spr.) sędzia del. WSA Dariusz Chaciński Protokolant starszy asystent sędziego Joanna Ukalska po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2013 r. sygn. akt III SA/Łd 894/13 w sprawie ze skargi K. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie uprawnień do kierowania pojazdami kategorii A uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę |
||||
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt III SA/Łd 894/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, po rozpoznaniu skargi K. S., uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia spełnienia wymogów określonych w przepisach prawa do wydania prawa jazdy kategorii A 1. Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych: W dniu 27 marca 2013 r. K. S. złożył wniosek o wydanie prawa jazdy kategorii A i B. Wniosek zawierał adnotacje o uzyskaniu 3 grudnia 2012 r. pozytywnego wyniku praktycznego egzaminu państwowego z zakresu kategorii A oraz uzyskaniu 25 marca 2013 r. pozytywnego wyniku praktycznego egzaminu państwowego z zakresu kategorii B prawa jazdy. Do wniosku strona załączyła zaświadczenia o ukończeniu szkoleń podstawowych dla osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A i B oraz orzeczenie lekarskie. Decyzją z [...] kwietnia 2013 r. Prezydent Miasta Łodzi odmówił K. S. stwierdzenia, że spełnia wymogi określone w przepisach prawa do wydania prawa jazdy kategorii A i B w zakresie kategorii A prawa jazdy. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że skarżący na dzień podjęcia decyzji nie spełniał przesłanki wymienionej w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151 ze zm.), dalej powoływanej jako "u.k.p.", to jest nie osiągnął minimalnego wieku (24 lat) wymaganego do kierowania pojazdami kategorii A prawa jazdy. W odwołaniu strona wskazała, że ww. decyzja narusza zasadę demokratycznego państwa prawa oraz zasadę zaufania do organów administracji publicznej, sformułowaną w art. 8 k.p.a. Odwołujący się podniósł, że kwalifikacje praktyczne uzyskał 3 grudnia 2012 r., kiedy zdał z wynikiem pozytywnym praktyczny egzamin państwowy na prawo jazdy kategorii A. Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi wskazało, że kwestię uzyskiwania uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi odpowiednich kategorii reguluje ustawa o kierujących pojazdami. Prawo jazdy jest zatem wydawane osobie, która osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii (art. 11 ust. 1 pkt 1 u.k.p.). Minimalny wiek został określony w art. 8 ust. 1 i wynosi 24 lata dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A, jeżeli osoba nie posiadała co najmniej przez 2 lata prawa jazdy kategorii A2 (art. 8 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.k.p.). Ponieważ K. S., urodzony 30 maja 1994 r., obecnie ma ukończone 19 lat, nie osiągnął minimalnego wieku wymaganego do kierowania pojazdami kategorii A (24 lata). W dalszej części rozważań organ odwoławczy wskazał, że bez znaczenia dla sprawy był fakt, że wnioskodawca legitymował się zarówno zaświadczeniem o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób ubiegających się oprawo jazdy kategorii A, jak i zdanym państwowym egzaminem z zakresu kategorii A prawa jazdy, jeszcze przed 19 stycznia 2013 r. tj. przed dniem wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami. Organ wskazał, że w poprzednim stanie prawnym regulowanym ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.), dalej powoływanej jako "u.p.r.d.", dla kategorii A prawa jazdy wymagany był wiek 18 lat (art. 90 ust. 2 pkt 3 u.p.r.d.), co oznaczało, że strona do 19 stycznia 2013 r. spełniała wszystkie wymogi dla uzyskania uprawnienia do kierowania pojazdami tej kategorii. Ustawodawca, wprowadzając w życie ustawę o kierujących pojazdami, nie ustanowił jednak żadnych przepisów intertemporalnych, regulujących kwestię jaki akt prawny winien być zastosowany w sytuacji, gdy ubiegający się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi odpowiedniej kategorii ukończy z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy pod rządami ustawy Prawo o ruchu drogowym, a Starosta podejmuje rozstrzygnięcie po 19 stycznia 2013 r. W tej sytuacji organy administracji zobowiązane były podjąć rozstrzygnięcie na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji. W końcowej części decyzji SKO podjęło się analizy art. 134 ust. 3 u.k.p. by stwierdzić, że norma ta odnosiła się wyłącznie do zachowania w mocy egzaminu państwowego, który został przeprowadzony na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Przepis ten zdaniem organu nie upoważniał jednak do wydania prawa jazdy w sytuacji, gdy osoba legitymująca się zdanym egzaminem ubiegała się o wydanie prawa jazdy już w nowym stanie prawnym. Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi przez K. S., który zarzucił naruszenie zasady demokratycznego państwa prawa oraz zasady zaufania do organów administracji publicznej, sformułowanej w art. 8 k.p.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylając decyzje organów I i II instancji wskazał, że istota sporu w sprawie stanowi ustalenie, na jaką datę organ wydając decyzję dotyczącą prawa jazdy powinien oceniać spełnienie przesłanek do wydania tego uprawnienia. Sąd I instancji wskazał, że skarżący w dniu 3 grudnia 2012 r. zdał egzamin praktyczny na prawo jazdy kategorii A, a zatem w okresie, w którym obowiązywało jeszcze unormowanie z Działu IV ustawy Prawo o ruchu drogowym – Bezpieczeństwo ruchu drogowego. W świetle dotychczas obowiązującej ustawy skarżący mógł skutecznie ubiegać się o przyznanie uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii A (spełnił bowiem wszystkie wymagania określone w art. 90 u.p.r.d.). Natomiast pod dniu 19 stycznia 2013 r., tj. po dniu wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami skarżący nie spełniałby już wymogu posiadania minimalnego wieku, gdyż nie ukończył 24 lat, a taki wymóg wprowadził przepis art. 8 ust. 1 pkt 7 nowej ustawy. Wniosek o wydanie prawa jazdy, przesłany za pośrednictwem Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Łodzi wpłynął do Prezydenta Miasta Łodzi w dniu 27 marca 2013 r., czyli już po zmianie przepisów. W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zwrócił uwagę na treść art. 134 ust. 3 u.k.p. Przepis ten stanowi, że egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie. W przepisach przejściowych brak jest jednak jednoznacznego uregulowania sytuacji takiej, jaka miała miejsce w niniejszej sprawie, a mianowicie, gdy osoba spełniła wszystkie przesłanki niezbędne do otrzymania prawa jazdy pod rządami ustawy Prawo o ruchu drogowym, a wniosek o wydanie prawa jazdy został przekazany przez WORD do organu już po wejściu w życie nowej ustawy. W ocenie organów powoduje to, że mają one obowiązek stosować się do jej postanowień i podejmować rozstrzygnięcie na podstawie przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji. W ocenie Sądu I instancji, organ winien ustalać spełnienie przez skarżącego przesłanek do uzyskania uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii "A" na dzień zdania z wynikiem pozytywnym egzaminu państwowego tj. na dzień 3 grudnia 2013 r. Fakt, że przed wejściem w życie ustawy o kierujących pojazdami WORD nie przesłał dokumentów skarżącego i uprawniony organ ich nie rozpatrzył do 19 stycznia 2013 r., nie powinno mieć negatywnych konsekwencji dla skarżącego w postaci decyzji odmownej uzasadnianej zmianą przepisów. Taka wykładnia przepisów stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą niedziałania prawa wstecz. Oznacza bowiem, że do zdarzenia prawnego zamkniętego czasowo w dniu 4 stycznia 2012 r. zastosowano nową, mniej korzystną dla skarżącego ustawę. Jej zastosowanie pogorszyło sytuację prawną skarżącego, skoro wprowadza ona dla otrzymania prawa jazdy kategorii "A" wymóg ukończenia 24 roku życia, a skarżący ma ukończone dopiero 18 lat. W tej sytuacji skarżący mimo ukończenia szkolenia i zdania egzaminu i poniesienia znacznych kosztów z tym z tym związanych, nie mógłby uzyskać, zdaniem organów, uprawnień, o które się ubiegał. Ponadto, pozytywny wynik egzaminu kończy etap realizacji przez stronę przesłanek do uzyskania uprawnienia. Organ administracji wydając decyzję w przedmiocie prawa jazdy zobowiązany jest do oceny, czy kandydat spełnia przesłanki do przyznania uprawnienia. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, datą tą powinien być dzień zdania egzaminu praktycznego z wynikiem pozytywnym, do którego dopuszczany jest kandydat spełniający wymagania wskazane w ustawie do uzyskania uprawnienia. Ze stanowiskiem, że organ powinien oceniać spełnienie przesłanek niezbędnych do uzyskania prawa jazdy określonej kategorii na dzień zdania egzaminu praktycznego z wynikiem pozytywnym, do którego dopuszczany jest przecież kandydat spełniający wszystkie wymagania, w tym wymaganie określonego wieku, wskazane w ustawie do uzyskania uprawnienia, koresponduje art. 50 ust. 1 u.k.p. Stosownie do ww. przepisu osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem może przystąpić do egzaminu państwowego nie wcześniej niż miesiąc przed osiągnięciem minimalnego wieku, o którym mowa w art. 8 i 9, wymaganego od kierującego pojazdem objętym tym uprawnieniem. Analiza tego artykułu prowadzi do wniosku, że osoba, która została dopuszczona do przystąpienia do egzaminu państwowego musi spełnić przesłankę minimalnego wieku. Zdaniem Sądu, dopuszczenie do egzaminu państwowego oznacza zatem spełnienie przez kandydata przesłanki minimalnego wieku. Skoro egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy, według przepisu przejściowego zawartego w art. 134 ust. 3 uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie, to tym bardziej należy uznać, że osoba która dopuszczona została do tego egzaminu i uzyskała z tego egzaminu wynik pozytywny, osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii. Jak wynika z ustawy, osoba bez wymaganego wieku nie mogłaby przystąpić do egzaminu państwowego. Organ rozpoznając wniosek skarżącego o przyznanie uprawnienia winien oceniać spełnienie przesłanki zdania egzaminu i spełnienia wieku z daty zdania egzaminu z wynikiem pozytywnym. W tej dacie bowiem, aktualizuje się wniosek kandydata o wydanie mu uprawnienia do kierowania pojazdami, złożony do organu za pośrednictwem WORD-u przed przystąpieniem do szkolenia. Skargę kasacyjną złożyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi, zaskarżonemu wyrokowi zarzucając: 1) naruszenie prawa materialnego, tj.: a) art. 139 oraz art. 125 pkt 10 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami poprzez błędną wykładnię, iż w stosunku do każdej osoby ubiegającej się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami, która zdała egzamin państwowy wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii przed dniem 19 stycznia 2013 r. – winien mieć zastosowanie rozdział 1 działu IV ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym; b) art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym poprzez błędne przyjęcie, iż normy te obowiązywały po 19 stycznia 2013 r., tj. po wejściu w życie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami; c) art. 50 ust. 1 oraz art. 134 ust. 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami poprzez błędną wykładnię, iż osoba która dopuszczona została do egzaminu państwowego złożonego z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, osiągnęła minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii, o którym mowa w art. 11 ust. 1 tej ustawy; d) art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami w zw. z art. 2 Konstytucji RP poprzez błędne uznanie, iż organy administracji naruszyły zasadę lex retro non agit, albowiem K. S. poprzez ukończenie w dniu 3 grudnia 2012 r. z wynikiem pozytywnym praktycznego egzaminu państwowego na prawo jazdy kategorii A żadnego uprawnienia nie nabył; e) art. 9 k.p.a. poprzez jego błędne wskazanie, jako normy prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy, albowiem artykuł ten nie jest normą prawa materialnego; f) art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami w zw. z § 9 ust. 3 pkt 9 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami poprzez błędną wykładnię, iż datą uzyskania uprawnienia nie jest data wydania prawa jazdy określonej kategorii po raz pierwszy, lecz data ukończenia z wynikiem pozytywnym egzaminu państwowego na prawo jazdy określonej kategorii; 2) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: a) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a P.p.s.a. przez błędne przyjęcie, że miało miejsce naruszenie norm prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy; b) art. 141 § 4 w zw. z art. 153 P.p.s.a. poprzez niepełne przedstawienie stanu sprawy, błędną ocenę materiału dowodowego, przedstawienie oceny prawnej wzajemnie sprzecznej, niespójnej i lakonicznej, brak oceny zebranego materiału dowodowego oraz brak wyraźnych wskazań co do dalszego postępowania. W oparciu o powyższe zarzuty skarżący kasacyjnie wniósł o: 1) uchylenie wyroku w całości i oddalenie skargi ewentualnie 2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania; 3) orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego. W odpowiedzi na skargę kasacyjną K. S. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, podzielając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje: skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej powoływanej jako "P.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują wyliczone w art. 183 § 2 P.p.s.a. przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej. Dla oceny zarzutów zawartych w skardze kasacyjnej decydujące znaczenie mają ustalenia dotyczące daty złożenia przez K. S. wniosku wszczynającego postępowanie administracyjne. Z ustaleń przyjętych przez Sąd I instancji wynika, że K. S. egzamin na prawo jazdy kategorii A zdał w dniu 3 grudnia 2012 r. ale z wnioskiem o przyznanie takiego prawa jazdy wystąpił dopiero w dniu 27 marca 2013 r. Wniosek ten został zatem złożony w okresie obowiązywania ustawy o kierujących pojazdami. Ustawa ta, z pewnymi wyjątkami niemającymi znaczenia dla sprawy, weszła w życie w dniu 19 stycznia 2013 r., tj. po upływie prawie dwóch lat od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw z dnia 10 lutego 2011 r. Nr 30, poz. 151. Uchyliła ona rozdział 1 działu IV ustawy Prawo o ruchu drogowym (art. 125 pkt.10 lit. b) oraz wprowadziła własne regulacje dotyczące uprawnień do kierowania pojazdami na drogach publicznych, na drogach położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu, przewidując w tym zakresie zupełnie nowe rozwiązania lub zmieniając częściowo zasady przewidziane w przepisach dotychczasowych. Zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami podstawowym dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnień do kierowania pojazdem jest prawo jazdy (art. 4 ust. 1 pkt 1a). Prawo jazdy wydawane jest przez starostę na wniosek osoby zainteresowanej (art. 10 ust.1). Oznacza to, że prawo jazdy wydaje się wyłącznie na wniosek zainteresowanego. Organ nie może zatem w tym zakresie działać ani z urzędu ani z inicjatywy innych podmiotów, w tym Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego. Takie Ośrodki jedynie organizują i przeprowadzają egzaminy państwowe na prawo jazdy oraz pośredniczą w kompletowaniu niezbędnych dokumentów. Nie mogą natomiast wyręczać osoby zainteresowanej i zamiast niej inicjować przed organem stosowne postępowanie. Omawiana ustawa o kierujących pojazdami nie określa wprost formy procesowej, w jakiej następuje nadanie stronie uprawnienia do kierowania pojazdem lub pojazdami określonego rodzaju. Kompetencje te przyznaje jednak organowi administracji publicznej, nakładając na niego obowiązek zbadania czy zainteresowany spełnia wszystkie określone przepisami prawa wymogi niezbędne dla uzyskania wnioskowanych uprawnień. Organ weryfikując zatem otrzymany wniosek, musi działać w sposób typowy dla procesu decyzyjnego, to jest władczo i jednostronnie rozstrzygnąć czy dana osoba może uzyskać uprawnienie do kierowania pojazdami danej kategorii prawa jazdy. Oznacza to, że nadal aktualny jest, utrwalony w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd, że przyznanie stronie prawa jazdy, to jest uprawnienia do kierowania pojazdem lub pojazdami określonego rodzaju jest decyzją administracyjną (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 czerwca 2006 r., sygn. akt I OSK 972/05 Lex 265767). Formę decyzji administracyjnej ma również rozstrzygnięcie w przedmiocie odmowy przyznania przedmiotowych uprawnień. Organ rozstrzygając w kwestii przyznania lub odmowy przyznania uprawnień do kierowania pojazdami konkretyzuje na przyszłość sytuację prawną jednostki. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że podejmowane w tym zakresie decyzje mają prawnokształtujący charakter. Strona nie nabywa uprawnień z mocy prawa. Ich źródłem jest wyłącznie konstytutywna decyzja właściwego starosty. Organ administracji państwowej wydając konstytutywną decyzję w przedmiocie wydania prawa jazdy zobowiązany jest uwzględniać stan faktyczny i prawny występujący w dniu orzekania. Taki sposób procedowania zgodny jest z konstytucyjną zasadą praworządności, w myśl której organ administracji publicznej działa na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP). Podobną regulację w postępowaniu administracyjnym zawiera art. 6 k.p.a. Działanie na podstawie przepisów prawa to działanie w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 Konstytucji RP), które obowiązują w dniu wydania decyzji. Od reguły oparcia rozstrzygnięcia o przepis prawa powszechnie obowiązującego w dniu wydania decyzji, można odstąpić, gdy przepisy przejściowe tak stanowią. Powołana ustawa o kierujących pojazdami takich wyjątków od reguły stosowania przepisów prawa obowiązującego w dniu wydania decyzji nie wprowadziła, co oznacza, że zasady tej także w omawianej kategorii spraw nie zniosła. W ustawie o kierujących pojazdami przyjęto, że osoba ubiegająca się o wydanie jej prawa jazdy musi spełniać przesłanki określone w art. 11 tejże ustawy. Przewidziane tam warunki ustawodawca zróżnicował w zależności od kategorii wnioskowanego prawa jazdy. Innych odstępstw od ustanowionych reguł nie przewidział. K. S. domagał się przyznania mu uprawnień do kierowania pojazdami kategorii A. Dla weryfikacji wniosku decydujące znaczenie miały zatem rozwiązania wprowadzone w ust. 1 art. 11 ustawy o kierujących pojazdami. Wynika z nich, że w przypadku osoby zainteresowanej nie wystarczy jedynie odbycie stosownego szkolenia oraz zdanie egzaminu państwowego. Niezbędne jest spełnienie jeszcze pozostałych warunków, w tym osiągnięcie określonego progu wiekowego. Skoro weryfikacja wniosku osoby zainteresowanej następuje w dniu rozstrzygnięcia takiego żądania, a ponadto prawo jazdy wydawane jest wyłącznie osobie, która osiągnęła minimalny wiek do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii, to oczywistym jest, że spełnienie także warunku przewidzianego w art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o kierujących pojazdami należy oceniać w dniu wydania omawianej decyzji. Powołany przepis zaczyna się od sformułowania "Prawo jazdy wydaje się". Taki zwrot oznacza, że ocena spełnienia wyliczonych dalej przesłanek nie zależy od uznania organu. Przyznanie uprawnienia do kierowania pojazdami jest dopuszczalne, gdy postępowanie weryfikacyjne wykaże, że wnioskodawca w dniu rozpatrywania jego wniosku spełnia wszystkie warunki do nadania mu prawa jazdy określonej kategorii. Powołany przepis nie definiuje pojęcia "minimalny wiek wymagany do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii". Nie zawiera on także odesłania do treści przepisu art. 8. Jednakże brak takiego odesłania nie może mieć w sprawie znaczenia. Minimalny wiek do kierowania określonymi pojazdami ustawodawca sprecyzował wyłącznie w art. 8, wyznaczając stosowny próg wiekowy zależny od kategorii wnioskowanego i ewentualnie posiadanego dotychczas prawa jazdy. W przypadku osób, które tak jak K. S., ubiegają się o prawo jazdy kategorii A, a nie są między innymi żołnierzami czy funkcjonariuszami innych służb mundurowych oraz wcześniej przez co najmniej 2 lata nie posiadały prawa jazdy kategorii A2, minimalny wiek został określony w art. 8 ust. 1 pkt 7 ustawy o kierujących pojazdami. Zatem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi powinien zastosować metody wykładni systemowej wewnętrznej oraz w okolicznościach niniejszej sprawy sięgnąć do rozwiązań przejętych w art. 8 ust. 1 pkt 7 ustawy o kierujących pojazdami. Nie zasługuje na akceptację stanowisko Sądu I instancji, że w sprawie odkodowanie znaczenia pojęcia "minimalny wiek wymagany do uzyskania prawa jazdy" powinno nastąpić z uwzględnieniem przepisów art. 50 ust. 1 i art. 50 ust. 2 pkt 1 oraz art. 134 ust. 3 ustawy o kierujących pojazdami. Po pierwsze, żadne inne przepisy tej ustawy nie określają progu wiekowego osób ubiegających się o wydanie im prawa jazdy. Po drugie, przepisy art. 50 ust. 1 ani art. 50 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami nie miały i nie mogły mieć w niniejszej sprawie zastosowania. Przepisy te dotyczą wyłącznie egzaminowania kandydatów na kierowców, a ponadto adresatem tych uregulowań są wyłącznie osoby, które dopiero w aktualnym stanie prawnym przystępują do egzaminu państwowego a nie osoby, które zdały egzamin w okresie obowiązywania poprzednio obowiązujących przepisów. Powołane przepisy w żaden sposób nie mogą kształtować sytuacji prawnej K. S., gdyż przystąpił on do egzaminu państwowego pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów, a przy tym ważność zdanego przez niego egzaminu w sprawie jest bezsporna. Przepis art. 134 ust. 3 ustawy stanowi jedynie, że egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w ustawie. Z przepisu tego dla osób, które zdały egzamin państwowy, wynikają tylko ściśle określone uprawnienia. W ich przypadku ustawodawca zdecydował się honorować wyłącznie zdane wcześniej egzaminy państwowe. Nie przyznał im żadnych innych dodatkowych przywilejów, w tym nie odstąpił od wymogu zachowania aktualnego progu wiekowego. Zatem jeżeli osoba, która przed dniem wejścia w życie ustawy spełniając wymóg posiadania wówczas obowiązującego minimalnego wieku do kierowania pojazdami danej kategorii, zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy, to taki egzamin jest nadal ważny, gdyż egzamin ten uważa się za spełniający wymagania określone w obowiązującej aktualnie ustawie. Treść powyższego przepisu jest jednoznaczna i nie powinna budzić wątpliwości interpretacyjnych. Nie można tej regulacji przypisywać innego znaczenia i innych skutków prawnych niż uczynił to ustawodawca. Decyzje w przedmiocie prawa jazdy, o czym była już mowa, były i są wydawane wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej. K. S. wystąpił natomiast o przyznanie wnioskowanych uprawnień po wejściu w życie ustawy o kierujących pojazdami. Zdanie egzaminu - zarówno w aktualnym stanie prawnym, jak i przed dniem wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami - stanowi tylko jeden z warunków, które musi spełnić wnioskodawca. Organ właściwy do wydania prawa jazdy zobowiązany jest przeprowadzić na żądanie wnioskodawcy stosowne postępowania weryfikacyjne, które nie ogranicza się tylko do ustalenia, czy osoba zainteresowana zdała wymagany egzamin państwowy. Badaniu podlegają również inne kryteria, warunkujące nabycie uprawnień. Wobec powyższego dokonana w zaskarżonym wyroku wykładnia art. 11 ust. 1 pkt 1 w zw. art. 8 ust. 1 pkt 7 ustawy o kierujących pojazdami jest błędna. Trafności wyżej przedstawionego stanowiska nie podważa odwoływanie się do projektu uzasadnienia ustawy o kierujących pojazdami. Z uzasadnienia tego (druk Vl 2879) wynika, że podwyższenie minimalnego wieku dla kierowania pojazdami kategorii A oraz brak jakichkolwiek odstępstw od ustalonego progu wiekowego było świadomym zamysłem projektodawcy. Ustalono bowiem, że najliczniejszą grupą kierowców uczestniczących w wypadkach to osoby w wieku 18-24 lata posiadające prawo jazdy krócej niż 2 lata. Liczba takich sprawców wypadków wskazuje stałą tendencję wzrostową. W okresie ostatnich 10 lat wzrosła o 10%. Głównym celem ustawy o kierujących pojazdami była poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, co zamierzano osiągnąć nie tylko przez zmianę procesu szkolenia i egzaminowania kandydatów na kierowców a także między innymi przez podwyższenie progu wiekowego osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A. Nie można również odwołać się do wykładni historycznej przepisów regulujących zasady nabywania uprawnień do kierowania pojazdami. W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym ustawodawca podwyższył granicę wieku wymaganego do otrzymania prawa jazdy kategorii B z dotychczasowych 17 na 18 lat, co wskazuje na tendencję do podwyższania a nie obniżania minimalnego wieku dla kierowców. Zauważyć ponadto należy, że w noweli tej w art. 4 ust. 3 ustawodawca w sposób wyraźny postanowił, że osoby w wieku od 17 do 18 lat, ubiegające się o prawo jazdy kategorii A lub B, które przed 1 czerwca 2002 r. ukończyły wymagane szkolenie albo w dniu 1 czerwca 2002 r. uczestniczyły w szkoleniu, uważa się za osoby spełniające wymagania wiekowe określone w art. 90 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Takiego rozwiązania nie zastosowano jednak w ustawie prawo o ruchu drogowym, co ocenić należy za celowe i świadome działania racjonalnego ustawodawcy. Regulacje wprowadzone ustawą o kierujących pojazdami nie mogą być traktowane w kategoriach rozwiązań zaskakujących osoby zamierzające ubiegać się o przyznanie im prawa jazdy. Omawiana ustawa weszła w życie dopiero po prawie 2 latach od jej ogłoszenia. Gdyby ustawodawca nie zamierzał stosować limitu wiekowego do osób, które zdały egzamin pod rządami dotychczasowych przepisów, to niewątpliwie wskazałby wprost, że minimalny wiek nie dotyczy tej grupy kandydatów na kierowców. Z powyższych względów zarzut naruszenia art. 11 ust. 1 pkt 1 w zw. art. 8 ust. 1 pkt 7 ustawy o kierujących pojazdami jest usprawiedliwiony. Niezasadne było również powołanie się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi na art. 2 Konstytucji RP. Postępowanie w sprawie wszczęto i sprawa została zakończona po wejściu w życie ustawy o kierujących pojazdami. Egzamin państwowy złożony z wynikiem pozytywnym przez K. S. przed dniem wejścia w życie ustawy uznaje się za spełniający wymagania określone w nowej ustawie. Strona z tytułu takiego egzaminu nie nabyła jeszcze żadnych uprawnień do kierowania pojazdami. Egzamin państwowy był i nadal jest tylko jednym z warunków umożliwiających ubieganie się o przyznanie uprawnień. W niniejszej sprawie organy nie naruszyły zatem zasady ochrony praw nabytych i interesów w toku. Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w całości podziela pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2015 r., sygn. akt I OSK 2961/13. Mając powyższe na uwadze oraz to, że istota sprawy jest dostatecznie wyjaśniona Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art.188 w zw. z art. 151 P.p.s.a. uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę, bowiem decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi odpowiada prawu. |