Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janusz Walawski, Sędziowie WSA Sławomir Antoniuk, Adam Lipiński (spr.), po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 29 maja 2017 r. sprawy ze skargi Stowarzyszenia [...] na bezczynność Fundacji "[...]" z siedzibą w W. w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] listopada 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej 1. zobowiązuje Fundację "[...]" z siedzibą w W. do rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia [...] z dnia [...] listopada 2016 r. o: "udostępnienie informacji o wydatkach w ramach przedsięwzięć, w których Fundacja korzystała ze środków publicznych, poprzez podanie kwoty wydatku, daty, strony wydatku (np. z kim była zawarta umowa), przedmiotu wydatku – od dnia 1 stycznia 2016 r."- w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność w zakresie udostępnienia informacji publicznej, opisanej w punkcie 1 wyroku, nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. oddala żądanie wymierzenia grzywny; 4. odrzuca skargę w zakresie udostępnienia wnioskiem z dnia [...] listopada 2016 r. informacji publicznej: "o tym, jakie przedsięwzięcia od 2008 r., w których korzystano ze środków publicznych, prowadziła Fundacja – wnosimy w tym względzie o przekazanie informacji o nazwie poszczególnych przedsięwzięć (projektów), wskazanie podmiotu przekazującego Fundacji środki publiczne oraz podanie roku podpisania umowy związanej z przekazaniem środków publicznych (jeżeli została podpisana umowa)".

Stowarzyszenie [...] skargą z dnia [...] grudnia 2016 r., skierowaną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzuciło Fundacji "[...]" bezczynność w rozpatrzeniu wniosku o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] listopada 2016 r.

Stowarzyszenie wskazał, iż powyższym wnioskiem wystąpiło do Fundacji o udostępnienie:

- informacji o tym, jakie przedsięwzięcia od 2008 r., w których korzystano ze środków publicznych, prowadziła Fundacja - w tym względzie o przekazanie informacji o nazwie poszczególnych przedsięwzięć (projektów), wskazanie podmiotu przekazującego Fundacji środki publiczne oraz podanie roku podpisania umowy związanej z przekazaniem środków publicznych (jeżeli została podpisana umowa),

informacji o wydatkach w ramach przedsięwzięć, w których Fundacja korzystała ze środków publicznych, poprzez podanie kwoty wydatku, daty, strony wydatku (np. z kim była zawarta umowa), przedmiotu wydatku - od 1 stycznia 2016 r.

oraz o przesłanie wskazanych informacji na adres e-mail:[...].

Wniosek został wysłany listem poleconym (nr przesyłki ([...]), i został doręczony [...] listopada 2016 r. Do dnia złożenia niniejszej skargi Stowarzyszenie nie otrzymało odpowiedzi od Fundacji na złożony wniosek.

Stowarzyszenie wskazało na art. 61 Konstytucji PR oraz na art. 4 ust. 1 pkt 5) w zw. z art. 1 oraz na art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 2058 ze zm.).

W konkluzji skargi Stowarzyszenie wniosło o:

zobowiązanie Fundacji "[...]" do rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] listopada 2016 r., w terminie 14 dni od daty otrzymania prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi sprawy;

stwierdzenie, że bezczynność podmiotu zobowiązanego miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa;

wymierzenie grzywny podmiotowi zobowiązanemu na podstawie art. 149 § ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W odpowiedzi na skargę Fundacja "[...]" wniosła o jej odrzucenie, ewentualnie o jej oddalenie.

Fundacja przyznała wpływ w dniu [...] listopada 2016 r. wniosku Stowarzyszenia, o podanej w skardze treści oraz wpływ do Fundacji w dniu [...] grudnia 2016 r. powyższej skargi.

Żądanie odrzucenia skargi Fundacja uzasadniała brakiem wezwania jej przez Stowarzyszenie do zaprzestania naruszenia prawa, zgodnie z art. 52 § 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Żądanie oddalenia skargi Fundacja uzasadniała brakiem po jej stronie obowiązku informacyjnego, wynikającego z art. 4 ust. 1 pkt 5) ustawy o dostępie do informacji publicznej, albowiem strona skarżąca nie wykazała, że Fundacja jest podmiotem dysponującym majątkiem publicznym. Nadto wskazała, że zakres informacji, o które wnioskuje skarżąca jest dalece nieostry i nie pozwala na udzielenie odpowiedzi. Strona skarżąca wnosi bowiem o udostępnienie informacji dotyczących "jakie przedsięwzięcia od 2008 r., w których korzystano ze środków publicznych, prowadziła Fundacja (...)". Fundacja w ramach swojej działalności nie posługuje się określeniem "przedsięwzięcia", przy czym również z samej treści pisma strony skarżącej z dnia [...] listopada 2016 r. nie można odczytać zakresu pojęciowego tego określenia.

Fundacja podkreśliła, że z uwagi na posiadany przez nią status organizacji pożytku publicznego, jest ona obowiązana do corocznego przedkładania finansowego i merytorycznego sprawozdania ze swej działalności, a przedmiotowe dane są udostępnione publicznie w bazie sprawozdań finansowych i merytorycznych organizacji pożytku publicznego prowadzonej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zatem wszelkie dane, które Fundacja ma obowiązek udostępnić, są powszechnie dostępne.

Fundacja wskazał także na sprawę ze skargi Stowarzyszenia przeciwko Fundacji, która zawisłą przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie pod sygn. akt II SAB/Wa 588/16.

W dodatkowym piśmie procesowym z dnia [...] maja 2017 r., po otrzymaniu odpowiedzi na skargę, Stowarzyszenie podtrzymało w całości skargę wraz z jej żądaniami oraz wniosło o zasądzenie od Fundacji na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego. Do pisma dołączono stosowne pełnomocnictwo procesowe dla pełnomocnika.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest częściowo zasadna.

Na zasadzie art. 119 pkt 4 i art. 120 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym.

W sprawach skarg na bezczynność w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej nie występuje wymóg wyczerpania przez skarżącego środków określonych w art. 52 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (por. wyrok NSA z dnia 24 maja 2006 r. sygn. akt I OSK 601/05, teza 1). Zatem żądanie odrzucenia skargi z tej przyczyny nie jest zasadne.

Jednakże zważyć należy, iż zagadnienie wskazane jako pierwsze we wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] listopada 2016 r. to jest – żądanie udostepnienia informacji o tym, "jakie przedsięwzięcia od 2008 r., w których korzystano ze środków publicznych, prowadziła Fundacja (w tym względzie o przekazanie informacji o nazwie poszczególnych przedsięwzięć, projektów, wskazanie podmiotu przekazującego Fundacji środki publiczne oraz podanie roku podpisania umowy związanej z przekazaniem środków publicznych - jeżeli została podpisana umowa)" – stanowiło już przedmiot wcześniejszego wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] czerwca 2016 r., skierowanego do Fundacji oraz przedmiot wcześniejszej skargi Stowarzyszenia z dnia [...] lipca 2016 r. na bezczynność Fundacji w zakresie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] czerwca 2016 r. Skarga ta została rozpoznana przez WSA w Warszawie wyrokiem z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie o sygn. akt II SAB/Wa 588/16. Na zawisłość tej sprawy w dacie wpływu skargi w niniejszej sprawie wskazała Fundacja w odpowiedzi na skargę.

Nie jest dopuszczalne prowadzenie przez te same strony postępowania administracyjnego w tym samym czasie identycznych spraw przed sądem administracyjnym. Dlatego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na postawie art. 58 § 1 pkt 4) ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – patrz pkt. 4 wyroku, odrzucił skargę Stowarzyszenia w zakresie bezczynności Fundacji w rozpatrzeniu wyżej opisanego żądania.

Przedmiotem merytorycznego rozpoznania niniejszej skargi mógł być zatem jedynie zarzut bezczynności Fundacji (wraz z dalszymi żądaniami skargi) w zakresie rozpatrzenia zagadnienia drugiego wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] listopada 2016 r. to jest – żądanie "udostępnienia informacji o wydatkach w ramach przedsięwzięć, w których Fundacja korzystała ze środków publicznych, poprzez podanie kwoty wydatku, daty, strony wydatku (np. z kim była zawarta umowa), przedmiotu wydatku - od 1 stycznia 2016 r.".

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zagadnienie powyższe mieści się w kategorii spraw należących do informacji publicznej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 5) ustawy o dostępie do informacji publicznej, albowiem Fundacja "[...]" działa na podstawie ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 1817 ze zm.). Zgodnie z art. 27 tej ustawy organizacje pożytku publicznego corocznie otrzymują środku publiczne z tytułu 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast przedmiotowe zagadnienie dotyczy informacji o wydatkach Fundacji ze środków publicznych, a zatem mieści się w kategorii wskazanej w art. 6 ust. 1 pkt 5) ppkt d) ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Przepisy art. 4a i art. 4b ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ustanawiają sposób udostępniania informacji publicznych przez organizacje pożytku publicznego. Podstawowym sposobem jest tu ogłaszanie informacji publicznej w Biuletynie Informacji Publicznej na zasadach, o których mowa w ustawie o dostępie do informacji publicznej albo poprzez ogłaszanie informacji publicznej na stronie internetowej organizacji pozarządowych oraz podmiotów wykonujących zadania publiczne, lub dysponujących majątkiem publicznym. Natomiast informacje publiczne, które nie zostały udostępnione w powyższy sposób, są udostępniane na wniosek, w trybie przepisów ustawie o dostępie do informacji publicznej (art. 4c ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Nadto zgodnie z treścią art. 23 organizacje pożytku publicznego sporządzają roczne sprawozdania ze swojej działalności (finansowej i merytorycznej), według ustalonych przepisami wykonawczymi wzorów, które z kolei są publikowane na stronach Biuletynu Informacji Publicznej prowadzonego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Bacząc na treść art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z wyżej wskazanymi przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie uznać należy, iż Fundacja dopuściła się bezczynności w realizacji części drugiej wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] listopada 2016 r.

Obowiązkiem Fundacji było wskazanie czy żądana informacja została zamieszczona w sposób wskazany w przepisach art. 4a i art. 4b ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, poprzez podanie odpowiednich BIP-ów oraz zakładek. Udzielenie takiej odpowiedzi o sposobie podania do wiadomości publicznej żądanej informacji zwolniłoby Fundacje od dalszego działania w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Powyższego obowiązku Fundacja nie wykonała. Fundacja nie wskazała także czy żądana informacja istnieje. Co prawda w odpowiedzi na skargę Fundacja powołała się na okoliczność publikowania informacji publicznych w BIP-ie prowadzonym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jednakże nie udzieliła odpowiedzi czy dotyczy to także żądanej przez Stowarzyszenie informacji.

Jeżeli natomiast żądana informacja nie została zamieszczona w sposób wskazany w przepisach art. 4a i art. 4b ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, to dopiero wówczas, zgodnie z art. 4c tej ustawy otwiera się droga do procedowania w ramach przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zatem w terminie wskazanym w art. 13 ustawy o dostępie do informacji publicznej Fundacja powinna albo udostępnić Stowarzyszeniu żądaną informacje, czy też wskazać na trudności interpretacyjne dotyczące pytania Stowarzyszenia i poprosić Stowarzyszenie o wyjaśnienie wątpliwości, albo wezwać do wykazania istnienia po stronie Stowarzyszenia szczególnego interesu publicznego (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy), gdyby uznała, iż żądana informacja jest informacja przetworzoną. Realizacją obowiązku informacyjnego jest także wydanie stosowej decyzji o odmowie udostepnienia informacji (art. 16 ustawy). Fundacja wyżej opisanych działań nie podjęła – dlatego była w bezczynności w zakresie realizacji obowiązku informacyjnego wynikającego z ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zobowiązał Fundację "[...]" do rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia z dnia [...] listopada 2016 r. w zakresie zagadnienia drugiego, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, zgodnie z art. 149 § 1 pkt 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( pkt. 1 wyroku).

Stwierdzając stan bezczynności Fundacji, Sąd nie uznał, aby miała ona miejsce z rażącym naruszeniem prawa - art. 149 § 1a ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (pkt. 2 wyroku), albowiem kwalifikacja naruszenia prawa, jako rażącego, musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie (por. wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt I OSK 675/12). Orzeczenie o kwalifikowanej formie bezczynności winno być zarezerwowane dla sytuacji szczególnych, oczywistych i niedających się w żaden sposób usprawiedliwić. Jednakże w celu ustalenia, czy naruszenie prawa jest rażące, należy uwzględnić nie tylko proste zestawienie terminów rozpoczęcia postępowania i jego zakończenia, lecz także warunkowane okolicznościami materialnoprawnymi sprawy czynności, jakie powinien podjąć organ, dążąc do merytorycznego rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. Samo przekroczenie przez podmiot zobowiązany ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy, musi być szczególnie znaczące i niezaprzeczalne, a rażące opóźnienie w podejmowanych czynnościach musi być pozbawione racjonalnego uzasadnienia W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, że rażącym naruszeniem prawa jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty, przy czym każdorazowo taka ocena musi być dokonana przy uwzględnieniu okoliczności danej sprawy. (por. wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt I OSK 675/12; wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 października 2014 r. sygn. akt II SAB/Łd 124/14). W okolicznościach niniejszej sprawy nie można pominąć wyjaśnień Fundacji zawartych w odpowiedzi na skargę, które jakkolwiek wskazują na błędną interpretację przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej i częściowo ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, nie stanowią jednak podstaw do stwierdzenia kwalifikowanego naruszenia prawa.

Powyżej przedstawiona argumentacja uzasadniała także oddalenie żądania zawartego w skardze w zakresie wymierzenia Fundacji grzywny (pkt. 3 wyroku).

Na podstawie przepisu art. 206 ustawy – Prawo o postepowaniu przed sadami administracyjnymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odstąpił od zasadzenia od Fundacji na rzecz Stowarzyszenia kosztów postępowania (zastępstwa prawnego), albowiem skarga została uwzględniona w niewielkim zakresie. Dla takiego miarkowania rozstrzygnięcia o kosztach nie bez znaczenia jest nieuwzględnienia żądań skargi w zakresie uznania bezczynności za rażącą i wymierzenia grzywny a także odrzucenie skargi w znacznej części na podstawie art. 58 § 1 pkt 4) ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – patrz pkt. 4 wyroku.

W ocenie Sądu, sprawy w zakresie dostępu do informacji publicznej przede wszystkim powinny służyć obywatelskiemu prawu do informacji, dlatego nadużyciem prawa dostępu do informacji jest ponowne zarzucanie przez stronę skarżącą bezczynności w sprawie pomiędzy tymi samymi podmiotami, w zakresie już rozstrzygniętego albo zawisłego przez sądem administracyjnym zagadnienia (porównaj niniejszą sprawę oraz sprawę o sygn. akt II SAB/Wa 588/16). Jest to szczególnie rażące zwłaszcza kiedy dalsze popieranie takiego żądania (pismo procesowe Stowarzyszenia z dnia [...] maja 2017 r.) ma miejsce gdy już wcześniej, w odpowiedzi na skargę, Fundacja sygnalizowała zbieg obu spraw a wyrok w sprawie o sygn. akt II SAB/Wa 588/16 zapadł już w dniu 25 stycznia 2017 r.