Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie NSA Irena Kamińska NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Protokolant sekretarz sądowy Paweł Florjanowicz po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu Warszawskiego oraz A. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 stycznia 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 1946/12 w sprawie ze skargi A. K. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu Warszawskiego z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. oddala skargę kasacyjną A. K.; 3. odstępuje od zasądzenia od A. K. na rzecz Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu Warszawskiego kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z 14 stycznia 2013 r., II SA/Wa 1946/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną przez A. K. decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu Warszawskiego z [...] lipca 2012 r. (brak numeru) w przedmiocie odmowy przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu Warszawskiego z [...] maja 2012 r.

W uzasadnieniu, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że jak wynika z materiału sprawy oraz oświadczenia skarżącej złożonego na rozprawie, korespondującego z treścią wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, A. K. w roku akademickim 2010/2011 studiowała następujące kierunki: pedagogikę (2 rok studiów licencjackich, uzyskując średnią ocen 4,78) oraz romanistykę. W następnym roku akademickim 2011/2012 kontynuowała 3 rok studiów pedagogicznych licencjackich oraz rozpoczęła 1 rok studiów magisterskich na kierunku romanistyka.

Skarżąca 21 października 2011 r. złożyła wniosek o przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów, wskazując na wysoką średnią ocen uzyskaną w roku akademickim 2010/2011 na 2 roku studiów licencjackich na wydziale pedagogika.

Zdaniem Sądu, skoro w roku akademickim 2011/2012 skarżąca kontynuuje studia pedagogiczne licencjackie będąc na 3 roku studiów, to okoliczność równoległego studiowania na wydziale romanistyki nie ma w niniejszej sprawie żadnego znaczenia. Prawo do uzyskania świadczenia wynika z uzyskania wysokiej średniej ocen na pedagogice i kontynuacji tego samego kierunku studiów (3 rok pedagogiki) w następnym roku akademickim.

Tym samym, Sąd pierwszej instancji uznał, że w sprawie mają zastosowanie przepisy art. 184 ust. 1, 2 i 3 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 572 ze zm., zwanej dalej p.s.w.) w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2011 r., zgodnie z nowelizacją tej ustawy uchwaloną w 18 marca 2011 r. ale nie ma zastosowania art. 184 ust. 5 p.s.w. w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2011 r. Zaskarżona decyzja z [...] lipca 2012 r. zawiera wadliwie ustalony i niepełny stan faktyczny, ponieważ nie można określić którego roku dotyczą ustalenia poczynione przez organ. Natomiast, decyzja z [...] maja 2012 r. jedynie streszcza przepis ustawy, pomijając jakiekolwiek ustalenie stanu faktycznego sprawy. Z decyzji nie wynika, w jakim roku akademickim i na jakich kierunkach skarżąca studiuje.

W tym zakresie, zarzuty skargi Sąd uznał za zasadne. Sąd podkreślił, że przepisy ustawy z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U z 2011 r. Nr 84, poz. 455 ze zm.) zostały opublikowane 21 kwietnia 2011 r. i zgodnie z treścią art. 38, miedzy innymi w zakresie stypendium, zaczęły obowiązywać z dniem 1 października 2011 r. Ustawodawca w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dał odpowiednio dużo czasu do wprowadzenia powyższej nowelizacji w życie. Władze Uniwersytetu Warszawskiego (Rektor UW) w dniu 30 września 2011 r. zdążyły opublikować w Monitorze UW zarządzenie Rektora UW wprowadzające nowy Regulamin ustalania wysokości, przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej dla studentów UW wraz z treścią tego Regulaminu.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zwłoka w rozpoznaniu wniosku skarżącej, ewidentnie zawiniona przez Odwoławczą Komisję Stypendialną UW, nie może negatywnie oddziaływać na sytuację studenta. Odwoławcza Komisja Stypendialna UW ponownie rozpatrując wniosek A. K. o przyznanie jej stypendium rektora dla najlepszych studentów powinna niniejszą sprawę rozpatrywać zgodnie z kryteriami obowiązującymi jesienią 2011 r., albowiem wówczas sprawa ta powinna być rozpatrywana.

Analizując zagadnienia intertemporalne, Sąd wskazał, że art. 38 ustawy z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości, określił, iż przyznawanie stypendiów za osiągnięcia studentów w roku akademickim 2010/2011 odbywa się zgodnie z zasadami znowelizowanymi tą ustawą – ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2011 r. W ustawie z 18 marca 2011 r. ustawodawca, w zakresie stypendiów, nie zawarł uregulowania określającego stosowanie zmian przepisów od jeszcze następnego roku akademickiego, jak to zostało zastosowane np. w art. 29 regulującym zagadnienia programu studiów. Zatem niniejsza sprawa może być rozpatrywana jedynie zgodnie z obowiązującym w październiku 2011 roku brzmieniem ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Według tych kryteriów Regulamin wprowadzony zarządzeniem Rektora UW z 21 września 2011 r. jest zgodny z obowiązującym prawem to jest ustawą - Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu nadanym ustawą zmieniająca z 18 marca 2011 r.

W skardze kasacyjnej, Odwoławcza Komisja Stypendialna dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego (zwana dalej również: OKS) zaskarżyła w całości opisany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

1. art. 184 ust. 5 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 p.s.w. poprzez ich niezastosowanie

oraz naruszenie przepisów postępowania, to jest:

2. art. 141 § 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.), poprzez brak należytego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia w szczególności przez brak uzasadnienia dla niezastosowania art. 184 ust. 5 p.s.w., jak również nieprecyzyjne wskazania co do dalszego postępowania,

3. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 151 p.p.s.a, przez błędne uznanie, że organ dopuścił się naruszenia art. 107 § 1 oraz art. 7, art. 8, art. 9, art. 11, art. 12 k.p.a., podczas gdy takie naruszenie nie miało miejsca.

Wskazując na powyższe, wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając zarzut naruszenia art. 184 ust. 5 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 5 p.s.w. OKS podkreśliła, że zgodnie z art. 184 ust. 5 p.s.w., studentowi, który po ukończeniu jednego kierunku studiów kontynuuje naukę na drugim kierunku studiów nie przysługują świadczenia, o których mowa w art. 173 (w tym stypendium rektora dla najlepszych studentów - art. 173 ust. 1 pkt 3 p.s.w.), chyba że kontynuuje on studia po ukończeniu studiów pierwszego stopnia w celu uzyskania tytułu zawodowego magistra lub równorzędnego, jednakże nie dłużej niż przez okres trzech lat. Studentowi, który uzyskał wykształcenie na poziomie licencjackim stypendium przysługiwać może wyłącznie na takich studiach, które prowadzą do uzyskania przez niego po raz pierwszy tytułu zawodowego magistra i ten kierunek studiów wskazał jako ten, na którym chce otrzymywać stypendium, zgodnie z art. 184 ust. 4 p.s.w. Oczywistym jest, że pod pojęciem "ukończenia jednego kierunku studiów", którym posługuje się ustawodawca w art. 184 ust. 5 p.s.w. należy rozumieć ukończenie studiów w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 p.s.w., tak więc również studiów licencjackich (pierwszego stopnia).

W dacie składania wniosku (21 października 2011 r.) o przyznanie jej stypendium rektora dla najlepszych studentów w roku akademickim 2011/2012 na kierunku pedagogika, skarżąca studiowała na studiach magisterskich (II stopnia) na kierunku filologia romańska i równolegle studiowała na studiach I stopnia na kierunku pedagogika. Rozpoczęcie przez skarżącą studiów drugiego stopnia na kierunku filologia romańska w roku akademickim 2011/2012 musiało być poprzedzone ukończeniem przez nią studiów - w przedmiotowym stanie faktycznym były to studia pierwszego stopnia na kierunku filologia romańska zakończone uzyskaniem przez nią tytułu zawodowego licencjata.

Sąd I instancji pomimo ustalenia, że w roku akademickim 2011/2012 skarżąca rozpoczęła studia II stopnia na kierunku filologia romańska, nie wziął pod uwagę okoliczności ukończenia przez nią studiów I stopnia na tym kierunku w roku akademickim 2010/2011 - okoliczności stanowiącej podstawę odmowy przyznania stypendium rektora - w konsekwencji czego błędnie nie zastosował przepisu art. 184 ust. 5 p.s.w. Skarżąca złożyła wniosek o przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów na studiach I stopnia na kierunku pedagogika, a więc studiach, które z definicji nie prowadzą do uzyskania tytułu zawodowego magistra. Wprawdzie skarżąca kontynuuje naukę na magisterskich studiach na kierunku romanistyka, jednakże na tym kierunku nie ubiegała się ona o przyznanie stypendium.

Uzasadniając zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a., OKS zwróciła uwagę, że nieprecyzyjne zalecenie Sądu I instancji, aby przy ponownym rozpatrywaniu wniosku skarżącej o przyznanie jej stypendium rektora dla najlepszych studentów organ rozpatrzył sprawę zgodnie z kryteriami obowiązującymi "jesienią 2011 r." nie znalazło wyjaśnienia w dalszej części uzasadnienia. Sąd nie wskazał, w jaki sposób kryteria "obowiązujące jesienią 2011 r." miałyby odbiegać od kryteriów przyjętych przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy przez organ "późną wiosną 2012 r.", tym bardziej, że jednocześnie potwierdził, że niniejsza sprawa może być rozpoznana jedynie zgodnie z obowiązującym od 1 października 2011 r. brzmieniem p.s.w.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 151 p.p.s.a, OKS zaznaczyła, że za słuszną należy uznać co prawda konstatację Sądu, że decyzja OKS z [...] maja 2012 r. streszcza przepis ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz nieprecyzyjnie wskazuje ustalony stan faktyczny (bez wskazania kierunków studiów, na jakich skarżąca studiowała) jednak uchybienia te zostały sanowane w decyzji z [...] lipca 2012 r. wydanej przez OKS po ponownym rozpatrzeniu sprawy i nie miały wpływu na wynik postępowania. Organ odnotował fakt studiowania przez skarżącą na studiach pierwszego stopnia na kierunku "pedagogika", jednakże - z uwagi na fakt, że nie były to studia prowadzące do uzyskania tytułu zawodowego magistra - okoliczność ta nie prowadziła do wydania decyzji pozytywnej.

Z uzasadnienia decyzji jasno wynikają powody, dla których odmówiono skarżącej przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów. Zgodnie z art. 207 ust. 1 w zw. z 207 ust. 4 p.s.w. do decyzji podjętych przez komisję stypendialną i odwoławczą komisję stypendialną, o których mowa w art. 175 ust. 3 i art. 176 ust. 3, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że odpowiednie stosowanie tych przepisów polega na zachowaniu przez organy uczelni minimum procedury administracyjnej, niezbędnej do załatwienia sprawy i zagwarantowania ustawowych uprawnień strony - co miało miejsce w niniejszej sprawie. Z przyczyn wskazanych powyżej należy uznać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny wadliwie ocenił kwestię zachowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego przez organ, co skutkowało niewłaściwym uchyleniem decyzji. Brak jest związku przyczynowego pomiędzy ewentualnymi uchybieniami proceduralnymi organu a wynikiem postępowania, albowiem rozstrzygnięcie odpowiadało prawu.

Ponadto, organ nie dopuścił się naruszenia art. 207 ust. 2 w zw. z art. 175 ust. 3 zd. 2 p.s.w. OKS była legitymowana do wydawania decyzji w przedmiocie przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów na zasadzie art. 175 ust. 4 p.s.w. Skarżąca wniosła środek zaskarżenia w postaci wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, który został przez OKS rozpoznany przy zachowaniu wszelkich wymogów proceduralnych. Decyzja z [...] maja 2012 r. była zgodna z prawem i została zasadnie utrzymana w mocy po ponownym rozpatrzeniu sprawy.

W skardze kasacyjnej, A. K. zaskarżyła w całości opisany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 stycznia 2013 roku zarzucając naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

1. art. 133 § 1 p.p.s.a. i art. 134 § 1 p.p.s.a., poprzez nieuwzględnienie przy rozpatrywaniu sprawy i orzekaniu oraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku faktu wynikającego z akt sprawy, że na dzień 25 września 2011, tj. na dzień zakończenia roku akademickiego 2010/2011 należy ustalić czy skarżącej przysługiwało uprawnienie do otrzymania stypendium za wyniki w nauce za rok akademicki 2010/2011;

2. art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez niewyjaśnienie charakteru decyzji organu w szczególności nieustosunkowanie się do zarzutów skarżącej, że decyzja ma charakter decyzji deklaratoryjnej gdyż jedynie potwierdza okoliczność uzyskania przez skarżącą uprawnienia uzyskanego w dniu 25 września 2011 roku do pobierania stypendium za wyniki w nauce w roku akademickim 2010/2011.

Skarżąca zarzuciła również naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

3. naruszenie art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 173 ust. 1 pkt 3 p.s.w. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2011 roku poprzez ich niewłaściwe zastosowanie;

4. art. 38 ustawy z 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na pominięciu art. 173 ust. 1 pkt 3 p.s.w. (w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2011 roku) w rozstrzygnięciu sprawy, co doprowadziło do uszczuplenia praw słusznie nabytych przez skarżącą, a tym samym naruszenia zasady ochrony praw nabytych wynikającej z art. 2 Konstytucji RP.

Wskazując na powyższe, wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie. Ewentualnie, w przypadku stwierdzenia braku naruszenia przepisów postępowania, na podstawie art. 188 § 1 p.p.s.a., wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi na podstawie stanu faktycznego przyjętego w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ponadto, wniesiono o zasądzenie od Odwoławczej Komisji Stypendialnej dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżąca podkreśliła, że ustawa w brzmieniu sprzed nowelizacji dopuszczała przyznawanie stypendium za wyniki w nauce także bez konieczności składania wniosku przez studenta. Takie też rozwiązanie przyjęto na Uniwersytecie Warszawskim w wydanym na podstawie art. 186 ust. 1 p.s.w. zarządzeniu nr 38 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z 30 września 2009 roku w sprawie wprowadzenia Regulaminu ustalania wysokości, przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego w § 33. Zdaniem skarżącej, ponieważ rok akademicki 2010/2011 zakończył się 25 września 2011 r., co wynika z postanowienia nr 6 Rektora UW z 21 lipca 2011 r. w sprawie określenia organizacji roku akademickiego 2010/2011 na Uniwersytecie Warszawskim, a 1 października 2011 r. weszła w życie przywołana ustawa z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym ..., to jeszcze 25 września skarżąca ex lege nabyła prawo do otrzymania stypendium za wyniki w nauce zgodnie ze stanem obowiązującym w dniu zakończenia roku akademickiego. Sąd I instancji nie odniósł się do tej okoliczności i jej wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, a tym samym naruszył art. 133 § 1 p.p.s.a. i art. 134 § 1 p.p.s.a. Źle ustalony stan faktyczny spowodował, że w niniejszej sprawie WSA w Warszawie zastosował p.s.w. w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 października 2011 roku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie naruszył art. 141 § 4 p.p.s.a. nie ustosunkowując się do zarzutów skarżącej, że decyzja ma charakter deklaratoryjny, ponieważ jedynie potwierdza okoliczność uzyskania przez nią uprawnienia uzyskanego 25 września 2011 r. do pobierania stypendium za wyniki w nauce w roku akademickim 2010/2011.

Uzasadniając kolejny zarzut, skarżąca wskazała, że WSA w Warszawie błędnie przyjął, że organ administracyjny zawsze zobowiązany jest do zastosowania przepisów ustawy obowiązującej w chwili wydawania decyzji. Stosowanie ustawy obowiązującej w dniu wydawania decyzji jest uzasadnione w przypadku decyzji konstytutywnych, natomiast w przypadku decyzji deklaratoryjnych organ jest zobowiązany stosować prawo obowiązujące w chwili aktualizacji uprawnienia. Funkcją powyższego rozróżnienia jest ochrona podstawowej zasady konstytucyjnej, jaką jest ochrona praw nabytych. Sąd administracyjny, kontrolujący prawidłowość wydanej decyzji, nie może ograniczać się do zbadania, czy decyzja została wydana na gruncie ustawy obowiązującej w chwili wydania decyzji.

Wbrew twierdzeniom Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z 18 marca 2011 roku nie stanowi wprost, że do stypendiów naukowych za rok akademicki 2010/2011 należy stosować przepisy, które weszły w życie już po zakończeniu tego roku akademickiego. Przeciwnie, wprowadzenie ponad półrocznego vacatio legis tak, aby zmiany weszły w życie już po zakończeniu roku akademickiego 2010/2011 świadczy o tym, że intencją ustawodawcy było zastosowanie tych przepisów do studentów ubiegających się o stypendium za rok akademicki, z początkiem którego przepisy weszły w życie, czyli rok 2011/2012. Już sama wątpliwość co do kwestii intertemporalnych, w przypadku, gdy w grę ochrona praw nabytych, nakazuje rozstrzygać zgodnie z interesem jednostki.

Okoliczność, że OKS wydała decyzję dopiero po wejściu w życie przepisów nowelizacji nie może odbierać skarżącej — w imię zasady stosowania przepisów obecnie obowiązujących — praw słusznie nabytych. Podobnie, zmiana przepisów w drugiej połowie roku akademickiego, a więc w czasie kiedy studenci poczynili określone starania mające na celu uzyskanie stypendium naukowego, będzie naruszała zasadę ochrony interesów w toku. Istotą stypendium naukowego jest bowiem gratyfikacja finansowa dla studentów za wysiłki poczynione w okresie danego roku.

Okoliczność, że Odwoławcza Komisja Stypendialna w późniejszym terminie dokonuje obliczeń średniej ocen, od której przysługuje stypendium nie ma tutaj żadnego znaczenia - są to jedynie czynności techniczne.

Skoro więc organ od dnia 26 września 2011 roku mógł wydać decyzję o przyznaniu skarżącej prawa do stypendium naukowego, to nie sposób nie uznać, że skarżąca to prawo słusznie nabyła. Okoliczność, że organ w tym czasie decyzji nie wydał, a w międzyczasie weszła w życie nowelizacja ustawy, która - w ocenie organu - pozbawiała jej prawa do stypendium naukowego nie może obciążać skarżącej. Odmowa przyznania stypendium stanowi ewidentne naruszenie zasady lex retro non agit i zasady ochrony praw nabytych.

Reasumując, skarżącej powinno zostać przyznane stypendium za wyniki w nauce na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu sprzed dnia 1 października 2011 roku i na podstawie zarządzenia Rektora nr 38 z 30 września 2009 roku, a nie stypendium rektora dla najlepszych studentów na podstawie znowelizowanej ustawy oraz wydanego na jej podstawie zarządzenia Rektora nr 33 z 21 września 2011 roku. Przepisy te mogą mieć bowiem zastosowanie od następnego roku i nie mogą być podstawą decyzji o nieprzyznaniu stypendium dla studenta, który prawo do stypendium nabył na poprzedniej ustawy. Gdyby bowiem nowe przepisy weszły w życie przed rozpoczęciem roku akademickiego, to skarżąca mogłaby poczynić starania mające na celu uzyskanie stypendium na studiach II stopnia. Tymczasem ustawa została uchwalona 18 marca 2011 roku, a zatem już po upływie większej części roku akademickiego oraz po zakończeniu zimowej sesji egzaminacyjnej oraz na mniej niż dwa miesiące przed rozpoczęciem letniej sesji egzaminacyjnej.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Odwoławcza Komisja Stypendialna dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej w całości oraz zasądzenie na rzecz OKS kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Organ podkreślił, że w wyniku nowelizacji art. 173 ust. 1 pkt 3 p.s.w, stypendium za wyniki w nauce lub sporcie zastąpiono stypendium rektora dla najlepszych studentów. W związku z nowelizacją p.s.w. od dnia 1 października 2011 r. nie ma podstaw do przyznawania i wypłacania skarżące stypendium za wyniki w nauce. Ponadto, postępowanie administracyjne w sprawie niniejszej wszczęte zostało przez wniosek skarżącej o przyznanie jej stypendium rektora dla najlepszych studentów.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną OKS, A. K. wniosła o jej oddalenie, a w przypadku oddalenia skargi kasacyjnej A. K. – o odstąpienie od zasądzenia od skarżącej zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego na podstawie art. 207 § 2 p.p.s.a. Wniosła również o zobowiązanie pełnomocnika organu do przedstawienia pełnomocnictwa procesowego aktualnego na dzień wniesienia skargi a w przypadku nieuzupełnienia ww. braku formalnego – o odrzucenie skargi. Pełnomocnictwo udzielone zostało przez Odwoławczą Komisję Stypendialną dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego z 19 grudnia 2012 roku. Jednocześnie do akt dołączono zarządzenie nr 59 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z 5 października 2012 roku na mocy którego powołana została "Odwoławcza Komisja Stypendialna dla Studentów od dnia 5 października 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.". Z dniem 31 grudnia 2012 roku zakończyła działalność "Odwoławcza Komisji Stypendialna dla Studentów od dnia 5 października 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.", a pełnomocnictwo udzielone w dniu 14 grudnia 2012 roku radcy prawnemu wygasło.

Odnosząc się do zarzutów skargi kasacyjnej wniesionej przez OKS, A. K. podkreśliła, że organ przedstawia rozszerzającą wykładnią przepisu art. 184 ust. 5 p.s.w. i wywodzi z niego dalsze ograniczenia, które nie zostały w tym przepisie zamieszczone.

Ponadto, wbrew twierdzeniom organu, braki decyzji z [...] maja 2012 r. nie zostały sanowane w decyzji z [...] lipca 2012 r. Organ powołał się w uzasadnieniu tej decyzji na treść § 8 ust. 1 Regulaminu, zgodnie z którą student studiujący jednocześnie na kilku kierunkach studiów może otrzymywać świadczenia tylko na jednym, wskazanym przez siebie kierunku. Nie wskazał jednak, jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma ten przepis. Ponadto, OKS nie odniosła się do zarzutów skarżącej, zgodnie z którymi spełnia ona warunek kontynuowania studiów poprzez studiowanie na pierwszym roku studiów magisterskich na kierunku romanistyka.

Ustosunkowując się do odpowiedzi organu na skargę kasacyjną, A. K. podkreśliła, że okoliczność, że skarżąca złożyła wniosek o przyznanie "stypendium rektora dla najlepszych studentów" nie ma w niniejszej sprawie żadnego znaczenia, gdyż organ zobowiązany był z urzędu wydać decyzję w sprawie stypendium za wyniki w nauce. Stwierdzenie prawidłowości decyzji OKS wymaga jednocześnie stwierdzenia, że OKS była uprawniona do zastosowania przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, które weszły w życie 1 października 2011 roku. Ponadto, uprawnienie do otrzymania stypendium za wyniki w nauce oraz uprawnienie do otrzymania stypendium rektora dla najlepszych studentów to w istocie tożsame uprawnienia.

Skarżąca wniosła również o rozważenie przez Naczelny Sąd Administracyjny skierowania do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego dotyczącego zgodności z art. 2 Konstytucji art. 38 ustawy z i 8 marca 2011 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455) w zakresie, w jakim uchyla on obowiązujące przed 1 października 2011 roku przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym dotyczące stypendium za wyniki w nauce w stosunku do studentów, dla których rok akademicki 2010/2011 zakończył się przed dniem wejścia w życie ww. ustawy i przewiduje stosowanie przepisów wprowadzonych z dniem 1 października 2011 roku do oceny, czy studentom tym przysługuje stypendium rektora dla najlepszych studentów.

Na koniec wskazano, że żądanie zasądzenia na rzecz organu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego nie ma żadnej podstawy prawnej, to znaczy taka możliwość nie wynika z art. 204 pkt 1 p.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W postępowaniu przed NSA prowadzonym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej obowiązuje generalna zasada ograniczonej kognicji tego sądu (art. 183 § 1 p.p.s.a.). NSA jako sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, wyznaczonych przez przyjęte w niej podstawy, określające zarówno rodzaj zarzucanego zaskarżonemu orzeczeniu naruszenia prawa, jak i jego zakres. Z urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność postępowania. Ta jednak nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie.

Skarga kasacyjna wniesiona przez Odwoławczą Komisję Stypendialną dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego zawierała usprawiedliwione podstawy, choć nie wszystkie zarzuty zasługują na uwzględnienie.

Stan faktyczny nie budzi wątpliwości w ocenie zarówno stron, jak i Sądu pierwszej instancji. Skarżąca studiuje na kierunku filologia romańska na studiach II stopnia (magisterskich) oraz na kierunku pedagogika na studiach I stopnia (licencjackich). Wniosek o przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów został przez skarżącą złożony tylko w ramach studiów licencjackich na kierunku politologia.

Niezasadnie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że w tak ustalonym stanie faktycznym nie znajdzie zastosowania przepis art. 184 ust. 5 p.s.w. Błędny jest pogląd Sądu pierwszej instancji, że skarżącej przysługuje stypendium jako studentce studiów I stopnia na kierunku pedagogika. Nieuzasadniony jest jednak podniesiony przez OKS zarzut naruszenia przez Sąd art. 141 § 4 p.p.s.a. Przedstawiona przez Sąd pierwszej instancji argumentacja pozwala na dokonanie kontroli instancyjnej orzeczenia.

Podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie spełniony został przez skarżącą warunek "kontynuacji nauki" po "ukończeniu jednego kierunku studiów". Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku filologia romańska, skarżąca podjęła studia drugiego stopnia na tym samym kierunku, jednocześnie studiując na kierunku pedagogika na studiach pierwszego stopnia. Art. 184 ust. 5 p.s.w. przewiduje wyjątek od braku możliwości przyznania stypendium studentowi, który ukończył jeden kierunek studiów. Jeżeli student kontynuuje naukę – nawet na innym kierunku – w celu uzyskania tytułu zawodowego magistra lub równorzędnego, może mu zostać przyznane stypendium. Kontynuując naukę w celu uzyskania tytułu zawodowego magistra w ramach jednego kierunku, to znaczy filologii romańskiej, skarżąca tym bardziej mogła ubiegać się o przyznanie stypendium, jednakże pod warunkiem, że taki wniosek zostałby złożony na kierunku filologia romańska. Kierunek pedagogika jest co prawda "drugim kierunkiem studiów" w rozumieniu art. 184 ust. 5 p.s.w., ale ponieważ nie stanowi kierunku na którym skarżąca "kontynuowała" naukę "po ukończeniu jednego kierunku studiów", to złożony przez skarżącą wniosek nie mógł prowadzić do przyznania stypendium.

Uznanie zasadności zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 184 ust. 5 p.s.w. oznacza, że niezasadnie uchylił zaskarżone decyzje na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.

W odniesieniu do skargi kasacyjnej wniesionej przez A. K., Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nie zawierała usprawiedliwionych podstaw.

W szczególności, skarżąca niezasadnie powołuje się na zasadę ochrony praw nabytych. Naczelny Sąd Administracyjny zaznacza, że decyzja o przyznaniu stypendium nie ma charakteru deklaratoryjnego a konstytutywny. Z uwagi na specyficzny charakter decyzji o przyznaniu stypendium, podstawę faktyczną decyzji stanowią co prawda wyniki uzyskane przez studenta w poprzednim roku akademickim, ale są one oceniane w dacie orzekania przez organ, który zobowiązany stosować stan prawny obowiązujący w dacie orzekania. Art. 184 ust. 1 p.s.w. wyraźnie stanowi, że stypendia są przyznawane "w danym roku akademickim".

Decyzja OKS z [...] lipca 2012 r. utrzymująca w mocy decyzję z [...] maja 2012 r. o odmowie przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów została wydana po wejściu w życie przepisów ustawy z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw, a więc organ był zobowiązany zastosować art. 184 ust. 5 p.s.w. w jego nowym brzmieniu. Art. 38 ustawy nowelizującej z 18 marca 2011 r. nie pozostawia w tym zakresie żadnych wątpliwości. W związku z tym, po ustaleniu, że skarżąca złożyła wniosek o przyznanie stypendium na kierunku politologia, to znaczy na studiach pierwszego stopnia, podczas gdy wcześniej ukończyła już studia pierwszego stopnia na kierunku filologia romańska, organ prawidłowo odmówił przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów.

Powyższe prowadzi do wniosku, że zarzuty koncentrujące się na wykazaniu, że OKS powinna orzekać według nieobowiązującego już wówczas stanu prawnego podlegają oddaleniu, a zarzucane naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a. nie miało wpływu na wynik sprawy. Ponadto, wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej, pełnomocnictwo udzielone przez OKS radcy prawnemu 19 grudnia 2012 r. zachowało ważność pomimo powołania Odwoławczej Komisji Stypendialnej dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego w nowym składzie. Pełnomocnictwo nie zostało następnie odwołane, a OKS pozostaje organem uprawnionym do wydawania decyzji w przedmiocie przyznawania stypendium rektora dla najlepszych studentów.

Z uwagi na prawidłowe ustalenie stanu faktycznego i brak naruszeń przepisów postępowania, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę A. K., na podstawie art. 188 p.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny odstąpił od zasądzenia od A. K. na rzecz Odwoławczej Komisji Stypendialnej dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego kosztów postępowania sądowego. Jednocześnie, organowi nie przysługiwał zwrot kosztów postępowania kasacyjnego od skarżącej na podstawie art. 204 pkt 2 p.p.s.a.