Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sędziowie Sędzia WSA Tomasz Świetlikowski, Sędzia WSA Katarzyna Borońska (sprawozdawca), Jerzy Strzebinczyk, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 września 2016 r. sprawy ze skargi Syndyka Masy Upadłości A S.A. w upadłości likwidacyjnej na postanowienie Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie D. Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] r. o nr [...]; II. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz skarżącego kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W wyniku kontroli drogowej D. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego decyzją z dnia [...] sierpnia 2014 r., nr [...] nałożył na "A" w D. S.A. w upadłości likwidacyjnej karę pieniężną w wysokości 8000 zł., z uwagi na stwierdzenie następujących naruszeń przepisów regulujących wykonywanie transportu drogowego:

- wykonywanie przewozu autobusem, który nie odpowiada wymaganym warunkom technicznym ze względu na rodzaj wykonywanego przewozu regularnego;

- wykonywanie przewozu regularnego z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu, zaświadczeniu na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego albo potwierdzeniu zgłoszenia przewozu w publicznym transporcie zbiorowym dotyczących: ustalonej trasy przejazdu lub wyznaczonych przystanków.

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2014 r., nr [...] organ I instancji sprostował przedmiotową decyzję w ten sposób, że na stronie 1 nr decyzji brzmi: "[...]" zamiast "[...]" oraz na stronie pierwszej zwrot "w kwocie:" brzmi: "8000 zł (słownie) osiem tysięcy złotych" zamiast "w kwocie: 8000 zł (słownie) osiem tysięcy pięćset złotych" - uznając, że popełniono w decyzji błędy mające charakter oczywistej omyłki pisarskiej.

Pismem z dnia 3 września 2015 r. pełnomocnik S. H. – syndyka masy upadłości "A" S.A. w upadłości likwidacyjnej (dalej: syndyk) wniósł na ww. postanowienie zażalenie. W zażaleniu pełnomocnik syndyka zarzucił postanowieniu naruszenie art. 7, art. 8 i art. 11 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) – dalej: k.p.a polegające na przyjęciu, że decyzja organu I instancji zawierała wymagającą sprostowania z urzędu oczywistą omyłkę pisarską we wskazanym numerze decyzji, który jej zdaniem był prawidłowy, oraz naruszenie art. 110 i 113 § 1 k.p.a polegające na zmianie decyzji w zakresie wysokości nałożonej kary, mimo że rektyfikacja decyzji nie może prowadzić do merytorycznej zmiany rozstrzygnięcia.

Główny Inspektor Transportu Drogowego postanowieniem z dnia [...] października 2014 r., nr [...] stwierdził uchybienie terminu do wniesienia zażalenia. Postanowienie to zostało uchylone wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjny we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wr 920/14. Po ponownym rozpatrzeniu zażalenia postanowieniem z dnia [...] stycznia 2016 r., nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

W uzasadnieniu organ odwoławczy zwrócił uwagę, że organ I instancji przesyłając pełnomocnikowi strony zaskarżone postanowienie załączył do niego egzemplarz decyzji zawierający naniesione poprawki co do numeru decyzji i słownego opisu wysokości nałożonej kary, co mogło wpłynąć na przekonanie strony o nieistnieniu omyłki pisarskiej w numerze decyzji. W odniesieniu natomiast do zarzutu pełnomocnika strony dotyczącego niemożności zmiany wysokości nałożonej kary w drodze postanowienia o sprostowaniu oczywistej omyłki organ zauważył, że żaden przepis k.p.a nie wskazuje na pierwszeństwo kwoty kary nakładanej decyzją administracyjną wskazanej liczbowo lub opisowo. W omawianym przypadku kwota 8000 zł została liczbowo wskazana prawidłowo. Nadto wysokość kary wynikała z sumy dwóch opisanych w treści decyzji naruszeń, których wysokość określona jest ściśle w załączniku nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, a zatem nie powinna budzić wątpliwości adresata decyzji. Dlatego też, w ocenie organu odwoławczego, błąd polegający na niewłaściwym użyciu wyrazu "pięćset" w opisowym wskazaniu wysokości kary stanowił oczywistą omyłkę pisarską w rozumieniu art. 113 § 1 k.p.a. Usunięcie wskazanych błędów nie miało wpływu na merytoryczny kształt decyzji. Sprostowanie omyłki w opisie stanu faktycznego z dnia kontroli w sytuacji, gdy w dalszej części decyzji uzasadnienia faktyczne i prawne są spójne, logiczne, a nadto zgodne ze stanem faktycznym utrwalonym protokołem kontroli z dnia [...] maja 2014 roku nr [...], nie niosło za sobą negatywnych konsekwencji dla strony i nie uchybiało uprawnieniom strony wynikającym z k.p.a.

Syndyk pismem z dnia [...] lutego 2016 r. wniósł skargę na powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego we Wrocławiu zarzucając organowi naruszenie art. 7, art. 8, art. 11, art. 110 oraz art. 113 § 1 k.p.a. i wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W skardze podtrzymano stanowisko wyrażone w zażaleniu. Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych Syndyk argumentował, że w trybie rektyfikacji decyzji, regulowanym przepisami art. 113 § 1 k.p.a. możliwe jest jedynie usunięcie nieistotnych wad decyzji, polegających na prostowaniu błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek. Wadliwość istotna musi natomiast powodować uchylenie decyzji w trybie środków zaskarżenia (zwyczajnych i nadzwyczajnych). W rozpoznawanej sprawie, zdaniem syndyka, doszło do zmiany merytorycznego rozstrzygnięcia, jako że zmieniono wysokość nałożonej kary z kwoty 8500 zł na kwotę 8000 zł. Zmiany wysokości kary można natomiast dokonać tylko w decyzji, nie zaś w postanowieniu.

Odpowiadając na skargę organ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Działając w ramach kognicji określonej w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – dalej: p.p.s.a. Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Sporne w sprawie zagadnienie dotyczy dopuszczalności sprostowania w trybie art. 113 § 1 k.p.a., jako "oczywistej pomyłki" błędów decyzji pierwszo instancyjnej, polegających na: 1) wpisaniu nieprawidłowego (świetle przyjętych przez organ zasad numeracji) numeru decyzji, 2) określenia w osnowie decyzji słownie kwoty nałożonej kary jako "osiem tysięcy pięćset złotych", podczas gdy liczbowo podano wysokość kary jako "8 000 zł". Zdaniem strony skarżącej wskazane błędy nie mieszczą się w pojęciu "oczywistej omyłki", natomiast według organu można im przypisać taki charakter, jako że nosiły one cechy omyłki pisarskiej, przy czym w odniesieniu do wysokości kary jej wysokość wynikała z uzasadnienia decyzji (gdzie wskazano rodzaj naruszeń, co do których wysokość kary była ściśle określona w przepisach), więc nie powinna budzić wątpliwości strony.

Z powyższym stanowiskiem organu nie sposób się jednak zgodzić.

Przyjęty przez organ pierwszej instancji za podstawę wydania postanowienia o sprostowaniu przepis art. 113 § 1 k.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.

Przywołana regulacja umożliwia organowi rektyfikację wadliwej decyzji, jednak wada decyzji może być usunięta przez sprostowanie jedynie wówczas, gdy ma ona charakter nieistotny - a taki, zgodnie z treścią art. 113 § 1 k.p.a., można przypisać tylko wymienionym w ww. przepisie kategoriom błędów tj. błędom pisarskim, rachunkowym oraz oczywistym omyłkom. Wady istotne natomiast usuwane mogą być jedynie w trybie i na warunkach przepisów o zmianie, uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie i doktrynie poglądem, "błąd rachunkowy oznacza omyłkę w wykonaniu działania matematycznego, a błąd pisarski - to widoczne, wbrew zamierzeniu organu, niewłaściwe użycie wyrazu, widocznie mylna pisownia albo widoczne niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów". Jak podkreśla się, oczywistość błędu pisarskiego, rachunkowego czy też innego wynikać powinna bądź z natury samego błędu, bądź z porównania rozstrzygnięcia z uzasadnieniem, z treścią wniosku czy też innymi okolicznościami. Odnośnie "oczywistej omyłki" również wypowiadano się wielokrotnie w orzecznictwie, podkreślając, że chodzi o błąd na pierwszy rzut oka dostrzegalny, którego stwierdzenie nie wymaga żadnych dodatkowych zabiegów myślowych, obliczeń lub ustaleń (np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 marca 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 490/15). W wyroku z 17 października 2001 r. NSA stwierdził, że "istota omyłek, o których mowa w art. 113 § 1 k.p.a., leży w tym, że w orzeczeniu decyzji sformułowano coś, co w sposób widoczny jest niezgodne z myślą wyrażoną niedwuznacznie przez władzę, a zostało wypowiedziane tylko przez przeoczenie, niewłaściwy dobór słów, omyłkę pisarską". W tym miejscu wymaga podkreślenia, że przyjęta przez ustawodawcę klasyfikacja błędów uprawniających do sprostowania decyzji administracyjnej jest wyczerpująca i nie może wykraczać poza granice określone tym przepisem. W szczególności sprostowanie w trybie art. 113 § 1 k.p.a. nie może prowadzić do zmiany merytorycznego rozstrzygnięcia.

W tak zdefiniowanej kategorii błędów, co do których dopuszczalne jest ich sprostowanie w drodze postanowienia wydanego na podstawie art. 113 §1 k.p.a. nie mieszczą się błędy sprostowane zaskarżonym postanowieniem.

Jak przyznają organy, w decyzji pierwszoinstancyjnej na str. 1 wskazano jej numer "[...]", który – jak wyjaśniono w postanowieniu o sprostowaniu z dnia [...] sierpnia 2014 r. – był niezgodny z jednolitą numeracją stosowaną w decyzjach wydawanych przez D. Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego. Oznaczenie jednak przesłanej stronie decyzji numerem niezgodnym z zasadami numeracji stosowanymi przez organ I instancji nie może być w tym przypadku uznane ani za błąd pisarski, ani za oczywistą omyłkę, natychmiast dostrzegalną i nie wymagającą dodatkowych wyjaśnień. Z akt administracyjnych nie wynika, by sprawa była prowadzona pod jedną sygnaturą/numerem, którym oznaczane byłyby wszystkie pisma kierowane do strony, trudno również przyjąć, że stronie znane są zasady numeracji decyzji, które przyjął i na które powołuje się organ. Dodatkowo zaskarżona decyzja w żadnym innym miejscu nie wskazuje numeru innego niż "[...]" jako numeru decyzji, jedynie przywołując podstawę prawną wydania decyzji odwołano się do protokołu kontroli o numerze "[...]", przy czym w innych pismach kierowanych do strony organ się tym numerem nie posługiwał (przykładowo w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania wyjaśniającego z dnia [...] maja 2014 r. czy zawiadomieniu z dnia [...] lipca 2014 r. o możliwości zapoznania się z aktami sprawy powołano numer [...]). W tej sytuacji nie tylko nie było więc podstaw do kwestionowania poprawności numeru wskazanego pierwotnie w decyzji, ale akta sprawy nie pozwalały w ogóle na ustalenie który z numerów, jakimi posługiwał się organ w toku postępowania miał być, zgodnie z jego zamiarem, "właściwym" numerem decyzji. Powyższe świadczy więc o popełnieniu przez organ nie tyle błędu pisarskiego czy oczywistej omyłki w rozumieniu art. 113 § 1 k.p.a., co o niezamierzonym (i wadliwym w świetle stosowanych przez organ wewnętrznych zasad numeracji, ale już nie w świetle przepisów k.p.a.) nadaniu decyzji numeru innego, niż przewidziany w przyjętym przez organ systemie jednolitej numeracji decyzji. Takie działanie było co prawda najwyraźniej wynikiem błędu ze strony organu, jednak ze względu na brak możliwości przypisania mu cech takich, jak widoczny i oczywisty charakter, natychmiastowa rozpoznawalność (np. w świetle jednolicie stosowanej w postępowaniu numeracji), nie kwalifikował się on do sprostowania w trybie art. 113 § 1 k.p.a.

Odnosząc się z kolei do możliwości wyeliminowania na podstawie ww. przepisu niezgodności pomiędzy podanymi w sentencji decyzji kwotami kary ( słownie i w zapisie cyfrowym), Sąd stoi na stanowisku, że również w tym przypadku posłużenie się instytucją sprostowania było niedopuszczalne. Przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że określenie w sentencji decyzji o nałożeniu kary pieniężnej wysokości tej kary, stanowi kluczowy element samej decyzji – treść jej rozstrzygnięcia, którym organ nakłada na stronę obowiązek pieniężny, podlegający egzekucji. To z sentencji przede wszystkim strona dowiaduje się jaki obowiązek na niej ciąży; ta część decyzji stanowi też podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Uzasadnienie pełni w tym względzie funkcję uzupełniającą, wyjaśniając okoliczności, w jakich doszło do wydania decyzji, podstawę prawną jej wydania oraz ewentualnie zasady, z których wynika taka, a nie inna wysokość nałożonej kary. Z tego względu decyzja nie powinna budzić żadnych wątpliwości co do treści rozstrzygnięcia.

Sprostowanie dotyczące usunięcia rozbieżności w określeniu słownie i liczbowo wysokości obowiązku pieniężnego, ustalonego w sentencji decyzji, można by uznać za dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy z uzasadnienia decyzji jednoznacznie i wprost (podkreślenie Sądu) wynika, bez konieczności dokonywania dalszych obliczeń lub zabiegów interpretacyjnych, która kwota jest prawidłowa (np. gdy zawarto w niej wyliczenie z podaniem końcowej kwoty kary lub wielokrotnie wskazywano na tę kwotę i.t.p.). W rozpoznawanej sprawie taka sytuacji nie miała miejsca. Organ powołuje się na uzasadnienie decyzji, mające potwierdzać kwotę ośmiu tysięcy złotych jako prawidłową wysokość kary, jednak argumentacja ta nie znajduje dostatecznego wparcia w treści rzeczonego uzasadnienia. Organ wskazuje co prawda w decyzji odpowiednie pozycje załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym i podaje kwoty kary przypisane opisanym tam poszczególnym naruszeniom przepisów regulujących transport drogowy, a w dalszej części przywołuje zasady dotyczące kumulacji kar, jednak w żadnym miejscu nie podaje łącznej wartości kary nałożonej ostatecznie na stronę. Nie można zgodzić się z argumentacją organu, że błąd w słownym oznaczeniu w decyzji wartości kary nosi cechy oczywistej omyłki, bowiem "wysokość kary wynikała z sumy dwóch opisanych w treści decyzji naruszeń, których wysokość określona jest ściśle w załączniku nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, a zatem nie powinna budzić wątpliwości adresata decyzji". Kara nakładana na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1414 ze zmianami), jest sankcją, której ustalenie ostatecznej, całkowitej wysokości należy do organu, nie zaś do zobowiązanego. Argument, że było możliwe ustalenie która z kwot podanych w sentencji decyzji (liczbowo czy słownie) jest kwotą właściwą – a to poprzez dokonanie zsumowania kar jednostkowych, przypisanych naruszeniom prawa opisanym w decyzji, których wysokość określają jednoznacznie przepisy, potwierdza jedynie, w opinii Sądu, że opisany błąd nie był oczywistą omyłką pisarską, widoczną na pierwszy rzut oka, której stwierdzenie było możliwe bez żadnych dodatkowych zabiegów i ustaleń.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że zaskarżone postanowienia wydano z naruszeniem art. 113 §1 k.p.a., bowiem wyeliminowane w tym trybie przez organ wady decyzji nie spełniały przesłanek do usunięcia ich w drodze sprostowania. Organ zobowiązany jest uwzględnić stanowisko zawarte w niniejszym wyroku, iż wyeliminowanie wad decyzji nie podlegających sprostowaniu możliwe jest jedynie w ramach zwykłych (w postępowaniu odwoławczym) lub nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji.

W tej sytuacji za zasadne uznał Sąd wyeliminowanie – na podstawie art. 145 § 1 pkt c) i art. 135 p.p.s.a. - z obrotu prawnego nie tylko zaskarżonego postanowienia, ale także poprzedzającego je postanowienia organu I instancji w przedmiocie sprostowania. O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a