Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

W świetle art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego, dodanego ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmienie ustawy- Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, paczkomat, czyli automat przechowujący przesyłki, był obiektem budowlanym także przed wejściem w życie tej ustawy.

Dnia 5 maja 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zdzisław Kostka (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Tomasz Zbrojewski Sędzia del. WSA Grzegorz Antas po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej T. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Łd 761/18 w sprawie ze skargi D. B. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] maja 2018 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie legalności robót budowlanych 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od T. B. na rzecz D. B. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z 17 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Łd 761/18, na skutek skargi D. B. uchylił postanowienie Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Łodzi z 18 maja 2018 r., którym – powołując się na art. 138 § 1 pkt 2 w zw. z art. 144 k.p.a. - po pierwsze, uchylono wydane na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 Prawa budowlanego w wyniku zawiadomienia skarżącego i skierowane do T. B. postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Tomaszowie Mazowieckim z 4 kwietnia 2018 r. o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych i nałożeniu obowiązku przedstawienia dokumentów mających na celu zalegalizowanie obiektu budowlanego, mianowicie tak zwanego paczkomatu (automatu paczkowego), wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę na działkach nr [...], [...], [...] i [...] w T. przy zbiegu ulic [...], po drugie, umorzono postępowanie administracyjne prowadzone w sprawie budowy wskazanego paczkomatu.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Tomaszowie Mazowieckim, wydając postanowienie z 4 kwietnia 2018 r. ustalił, że paczkomat, którego dotyczy sprawa, ma 8,77 m długości, 0,72 m szerokości i 2,26 m wysokości. Został postawiony w grudniu 2017 r. na płytach drogowych o wymiarach 3 m na 1 m na działkach stanowiących własność T. B. Podłączono go do instalacji elektrycznej, a przed nim wykonano utwardzenie terenu z płyt chodnikowych o długości 9 m i szerokości 1 m.

W ocenie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego wskazany paczkomat jest budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, a jego budowa wymagała pozwolenia na budowę.

T. B. wniósł na postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Tomaszowie Mazowieckim z 4 kwietnia 2018 r. zażalenie, w którym twierdził, że paczkomat nie jest obiektem budowlanym.

Łódzki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Łodzi wydając na skutek zażalenia T. B. zaskarżone przed Sądem pierwszej instancji postanowienie uznał, że paczkomat nie jest obiektem budowlanym oraz że jego postawienie, w tym na płytach drogowych, nie stanowi robót budowlanych. W związku z tym organ odwoławczy uznał, że postawienie paczkomatu, którego dotyczy sprawa, nie wymagało ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno - budowlanej. Uznał też, że brak jest podstaw do ingerencji organów nadzoru budowlanego w oparciu o przepisy Prawa budowlanego. Następnie stwierdził, że skoro paczkomaty nie podlegają regulacji Prawa budowlanego, to postępowanie administracyjne w rozpoznawanej sprawie jest bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a.

Skarżący w skardze i w piśmie z 17 października 2018 r. twierdził, że paczkomat jest obiektem budowlanym, w szczególności budowlą, którego postawienie wymaga pozwolenia na budowę.

Sąd pierwszej instancji, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 września 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 2892/17, przyjął, że paczkomat jest tymczasowym obiektem budowlanym w rozumieniu zdania drugiego art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego. W związku z tym, w ocenie Sądu pierwszej instancji, może zostać postawiony na podstawie zgłoszenia właściwemu organowi na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego, pod warunkiem, że inwestor zadeklaruje w zgłoszeniu, iż zostanie rozebrany lub przeniesiony w inne miejsce w terminie nie dłuższym niż 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. W każdym innym przypadku budowa (postawienie) paczkomatu wymaga – zdaniem Sądu pierwszej instancji - pozwolenia na budowę.

Sąd pierwszej instancji przyjął przy tym, że budowa w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego może polegać na "usytuowaniu obiektu, którego konstrukcja została wykonana w całości poza miejscem budowy". Taka sytuacja, jak przyjął, ma w szczególności miejsce w przypadku paczkomatów. Zdaniem Sądu pierwszej instancji przez "wybudowanie" paczkomatu należy rozumieć dostarczenie takiego obiektu i jego usytuowanie na gruncie z ewentualnym wykonaniem robót przystosowawczych, takich jak podłączenie do prądu lub utwardzenie podłoża.

Ponadto Sąd pierwszej instancji stwierdził, że zawarta w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego definicja budowli (w oryginale oczywisty błąd i mowa o obiekcie budowlanym) jest tak zwaną definicją cząstkową i tylko pośrednio informuje o znaczeniu określonego terminu, nie określając wyczerpująco sposobu posługiwania się nim. Zwrócił uwagę, że w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego wymieniono przykładowo, co należy rozumieć pod pojęciem budowla. W związku z tym stwierdził, że niewymienienie w powołanym przepisie paczkomatu nie oznacza, że paczkomat nie jest budowlą. Zaznaczył, że w powołanym przepisie nie wymieniono również szeregu innych budowli, które zostały wskazane w art. 29 Prawa budowlanego i jako przykład podał parkometry z własnym zasilaniem.

Ostatecznie Sąd pierwszej instancji stwierdził, że paczkomat jest budowlą w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, że podlega regulacji Prawa budowlanego oraz że jego postawienie wymaga pozwolenia na budowę, a po spełnieniu warunków określonych w art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego zgłoszeniu właściwemu organowi administracji.

Jako podstawę prawną zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji podał art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a.

Skargę kasacyjną od wskazanego wyroku Sądu pierwszej instancji wniósł T. B. Zaskarżając wyrok w całości, przytoczył podstawy kasacyjne na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a.

W ramach tych podstaw kasacyjnych zarzucił naruszenie prawa materialnego, to jest:

- art. 3 pkt 1, pkt 3 i pkt 5 Prawa budowlanego "poprzez ich błędną wykładnię polegającą na niewłaściwym odczytaniu części przesłanek oraz równoczesnym pominięciu przesłanki wzniesienia obiektu z użyciem wyrobów budowlanych i w efekcie przyjęcie, że paczkomat stanowi tymczasowy obiekt budowlany w postaci budowli, podczas gdy paczkomat jest automatyczną elektroniczną skrytką pocztową nie będącą obiektem budowlanym i nie wykonaną z wyrobów budowlanych, co wyklucza zastosowanie przepisów ustawy – Prawo budowlane w niniejszej sprawie",

- art. 3 pkt 7 i pkt 6 Prawa budowlanego "poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że ustawienie automatu takiego jak paczkomat stanowi roboty budowlane polegające na budowie, w sytuacji gdy czynności te nie są ani budową, ani robotami budowlanymi",

- art. 3 pkt 3 i art. 29 ust. 2 pkt 5 Prawa budowlanego "poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuwzględnieniu faktu, że za budowlę może zostać in concreto uznane co najwyżej samo utwardzenie terenu płytami betonowymi jako część odrębna pod względem technicznym od paczkomatu, które to utwardzenie nie wymaga zgłoszenia ani uzyskania pozwolenia na budowę".

Ponadto na wypadek nieuwzględnienia wyżej wskazanych zarzutów i uznania, że paczkomat może być zakwalifikowany jako obiekt budowlany, że jego ustawienie stanowi roboty budowlane oraz że obiektem budowlanym nie jest tylko samo utwardzenie terenu zarzucono w ramach podstaw kasacyjnych dotyczących prawa materialnego, z tak zwanej ostrożności procesowej, naruszenie art. 3 pkt 6 i pkt 7 oraz art. 28 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 2 pkt 15 i art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b Prawa budowlanego "poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że ustawienie paczkomatu stanowi budowę wymagającą uzyskania pozwolenia na budowę (względnie zgłoszenia, jeżeli paczkomat miałby być posadowiony jedynie czasowo), podczas gdy w rzeczywistości ustawienie paczkomatu należałoby uznać za instalowanie urządzeń na obiektach budowlanych (tj. na gruncie utwardzonym płytami betonowymi), która to czynność nie wymaga pozwolenia na budowę, a ze względu na to, że przedmiotowy paczkomat ma wysokość mniejszą niż 3 metry – nie wymaga zgłoszenia".

W końcu, nadal w ramach podstaw kasacyjnych dotyczących prawa materialnego, na wypadek nieuwzględnienia wskazanych wyżej zarzutów, jak to określono "z daleko posuniętej ostrożności procesowej", zarzucono naruszenie art. 28 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 3 Prawa budowlanego, art. 21 ust. 1, art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w zw. z art. 16, art. 17 ust. 1 i art. 52 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej "przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na ograniczeniu korzystania przez skarżącego z uznanych przez ww. akty praw własności i prowadzenia działalności gospodarczej, przez uznanie, że ustawienie paczkomatu wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, w sytuacji, w której takie ograniczenie jest niezgodne z zasadą proporcjonalności, tj. nie jest konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa, nie jest konieczne dla porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej ani wolności i praw innych osób bądź ze względu na ważny interes publiczny, ani też nie odpowiada celom interesu ogólnego uznawanym przez Unię Europejską podczas, gdy właściwe zastosowanie zasady proporcjonalności prowadzi do uznania, że ustawienie paczkomatu nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę ani zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ust. 1" Prawa budowlanego.

Przytaczając w skardze kasacyjnej podstawy kasacyjne dotyczące naruszenia przepisów postępowania zarzucono naruszenie:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 50 § 1 i art. 151 p.p.s.a. polegające na uwzględnieniu skargi, mimo że skarżący nie posiadał legitymacji do wniesienia skargi,

- art. 134 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 28, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. "poprzez brak wszechstronnej kontroli skarżonego postanowienia, tj. zaniechanie zbadania i wyjaśnienia w treści uzasadnienia wyroku kwestii czy i ewentualnie czy prawidłowo (...) [skarżący] był uznany za stronę postępowania przez (...) [organy pierwszej i drugiej instancji], skoro postępowanie nie dotyczyło jego interesu prawnego ani obowiązku",

- art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podstaw kwalifikacji paczkomatu, którego dotyczy sprawa, jako budowli, nieodniesienie się do poszczególnych cech paczkomatu oraz charakteru i technologii jego wykonania, niewskazanie na czym polegało naruszenie przepisów postępowania przez organ drugiej instancji, niewyjaśnienie, czy skarżący został prawidłowo uznany za stronę postępowania przed sądem administracyjnym oraz przez sporządzenie uzasadnienia, które zawiera wewnętrzne sprzeczności, przy czym wskazane wadliwości uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie pozwalają na jednoznaczne ustalenie przesłanek, jakimi kierował się Sąd pierwszej instancji uznając paczkomat za obiekt budowlany,

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. przez błędne uznanie, że zaskarżone postanowienie narusza przepisy postępowania oraz przez niezasadne uwzględnienie skargi,

- art. 153 p.p.s.a. w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 8 § 2 k.p.a. poprzez wydanie wyroku zawierającego ocenę prawną wiążącą organy administracji, której zastosowanie spowoduje odstąpienie od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym bez uzasadnionej przyczyny i naruszenie tym samym zasady zaufania obywatela do państwa,

- art. 153 p.p.s.a. w zw. z art. 7a § 1 k.p.a. poprzez wydanie wyroku zawierającego ocenę prawną wiążącą organy administracji, której zastosowanie będzie powodowało nałożenie na stronę obowiązku w sytuacji, gdy w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, a wątpliwości te będą rozstrzygane na niekorzyść strony.

We wnioskach skargi kasacyjnej zażądano uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i oddalenia skargi albo uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Wniesiono też o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania oraz o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie.

Ponadto do skargi kasacyjnej dołączono szereg dokumentów, w tym opinii, które w ocenie skarżącego kasacyjnie miały wykazywać, że paczkomat nie jest obiektem budowlanym.

W toku postępowania przed Sądem drugiej instancji złożono replikę na odpowiedź skarżącego na skargę kasacyjną (pismo procesowe z 18 listopada 2020 r.) oraz pismo procesowe z 29 grudnia 2021 r. zawierające nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych. W tym ostatnim piśmie procesowym przedstawiono uzasadnienie podstaw kasacyjnych, które sprowadza się do twierdzenia, że paczkomat nie jest obiektem budowlanym, w szczególności budowlą, jego ustawienie nie stanowi budowy lub innych robót budowlanych, za roboty budowlane można ewentualnie uznać utwardzenie powierzchni gruntu, na którym paczkomat zostanie postawiony, zaś ustawienie paczkomatu na wcześniej utwardzonym podłożu może być uznane za instalowanie urządzenia na obiekcie budowlanym. Nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych opierało się przy tym na załączonej do pisma procesowego z 29 grudnia 2021 r. ekspertyzie prawnej dotyczącej kwalifikacji paczkomatów jako budowle w rozumieniu ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.).

Skarżący w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Rozpoznając skargę kasacyjną Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie podstawy nieważności wskazane w art. 183 § 2 p.p.s.a. nie zachodzą, zaś granice skargi kasacyjnej zostały wyznaczone przez jej podstawy (wskazane naruszenia przepisów prawa). Rozpoznając zatem w tak określonych granicach sprawę NSA uznał, że skarga kasacyjna nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do podstaw kasacyjnych, w których kwestionuje się legitymację skarżącego do wniesienia skargi. Z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, że nie kwestionuje się tego, iż skarżący jest właścicielem nieruchomości, która bezpośrednio graniczy z nieruchomością, na której postawiono paczkomat będący przedmiotem rozpoznawanej sprawy. Nie jest też kwestionowane, że postępowanie administracyjne zostało wszczęte w związku z interwencją skarżącego w organie nadzoru budowlanego pierwszej instancji. W końcu nie jest kwestionowane, że organy administracji uznały skarżącego za stronę postępowania, gdyż został on osobiście zawiadomiony o przeprowadzonych przez organ pierwszej instancji oględzinach paczkomatu, którego dotyczy sprawa, zaś wydane w sprawie postanowienia organów obu instancji zostały doręczone także ustanowionemu w postępowaniu administracyjnym pełnomocnikowi skarżącego. W tych okolicznościach, bez względu na niewielkie, jak twierdzi się w uzasadnieniu skargi kasacyjnej wymiary paczkomatu, a także jego usytuowanie w pewnej odległości od granic nieruchomości, skarżący miał interes prawny w rozumieniu art. 50 § 1 p.p.s.a. we wniesieniu skargi.

Ten interes prawny wynikał przede wszystkim z tego, że skarżący był stroną postępowania administracyjnego, w którym ostatecznie wydano niekorzystne dla skarżącego postanowienie. Z kolei udział skarżącego w postępowaniu administracyjnym jako strony tego postępowania był uzasadniony art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem stroną postępowania jest m.in. każdy, czyjego interesu prawnego dotyczy postępowanie. Postępowanie dotyczyło zagospodarowania nieruchomości poprzez postanowienie na niej paczkomatu, który według organu administracji pierwszej instancji jest obiektem budowlanym, a według organu drugiej instancji nie jest obiektem budowlanym. Zagospodarowanie nieruchomości poprzez postawienie na niej obiektu budowlanego ma prawne znaczenie także dla właścicieli nieruchomości sąsiednich. Jest to wykonywanie prawa własności, które może zakłócać korzystanie z nieruchomości sąsiednich. W związku z tym w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że w sprawach z zakresu Prawa budowlanego interes prawny kwalifikujący do bycia stroną postępowania administracyjnego może być wywodzony także z tak zwanego prawa sąsiedzkiego, czyli z art. 144 k.c. (wyroki NSA z 8 września 2021 r., sygn. akt II OSK 3182/18, z 31 stycznia 2018 r., sygn. akt II OSK 1572/17, z 6 grudnia 2016 r., sygn. akt II OSK 602/15 oraz z 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II OSK 1204/13). Zatem, istotne jest, że skarżący, jak wynika z jego odpowiedzi na skargę kasacyjną, wskazuje na negatywny wpływ postawienia paczkomatu, którego dotyczy sprawa, na prowadzoną przez niego na, będącej jego własnością, sąsiedniej nieruchomości działalność gospodarczą.

Ponadto należy wskazać, że z art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.) wynika, iż obiekt budowlany należy między innymi budować zapewniając poszanowanie występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej. Dodać też należy, że z art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego wynika, że obszar oddziaływania obiektu stanowi kryterium określenia stron postępowania jedynie w przypadku pozwolenia na budowę. W rozpoznawanej sprawie nie chodziło zaś o pozwolenie na budowę, lecz o postępowanie w sprawie tak zwanej samowoli budowlanej.

Podkreślić też należy, że w myśl art. 28 k.p.a. wystarczające dla uznania określonego podmiotu za stronę postępowania jest to, że postępowanie administracyjne dotyczy jego interesu prawnego. Nie jest więc konieczne wykazywanie naruszenia interesu prawnego. Bez znaczenia w związku z tym są twierdzenia skarżącego kasacyjnie zawarte w piśmie procesowym z 18 listopada 2020 r., zmierzające do zakwestionowania stanowiska skarżącego o negatywnym oddziaływaniu paczkomatu, którego dotyczy sprawa, na nieruchomość skarżącego. W sprawie istotne jest, iż takie negatywne oddziaływanie potencjalnie może wystąpić, co uzasadnia przyjęcie, iż prowadzone w oparciu o przepisy Prawa budowlanego postępowanie dotyczące postawienia paczkomatu, dotyczy interesu prawnego skarżącego, będącego właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Podstawy kasacyjne, w których kwestionuje się legitymację skarżącego do wniesienia skargi, nie są zatem zasadne.

Nie jest także zasadna podstawa kasacyjna zawierająca zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. w zakresie, w jakim zarzuca się, że Sąd pierwszej instancji nie wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku kwestii legitymacji skarżącego do wniesienia skargi. Przede wszystkim wskazać należy, że ani organ administracji, ani skarżący kasacyjnie nie kwestionowali legitymacji skarżącego w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. W tej sytuacji nie było konieczne odniesienie się do tego zagadnienia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Podkreślić należy, że uznanie określonego podmiotu za legitymowany do wniesienia skargi, jak i za uprawniony do bycia stroną postępowania administracyjnego oparte jest na nieostrym kryterium interesu prawnego. W związku z tym, gdy za stronę postępowania administracyjnego z zakresu Prawa budowlanego zostanie uznany właściciel sąsiedniej nieruchomości i następnie ten podmiot wniesie skargę do sądu administracyjnego, to wojewódzki sąd administracyjny nie ma podstaw do kwestionowania legitymacji skarżącego, gdy żadna z pozostałych stron postępowania tej legitymacji przed sądem pierwszej instancji nie zakwestionuje.

Podstawowe zagadnienie występujące w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy paczkomat (automat paczkowy) jest obiektem budowlanym. Z zaskarżonego przed Sądem pierwszej instancji postanowienia wynika bowiem, że Łódzki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Łodzi uznał, iż paczkomat nie jest obiektem budowlanym i z tego powodu w ogóle nie podlega przepisom Prawa budowlanego, co powoduje konieczność umorzenia postępowania prowadzonego na podstawie przepisów tej ustawy w związku z postawieniem paczkomatu. W ocenie NSA rozpoznającego sprawę zagadnienie to zostało rozstrzygnięte przez ustawodawcę po wydaniu zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 471 ze zm.), która weszła w życie w zasadniczym zakresie, w tym dotyczącym Prawa budowlanego, 19 września 2020 r. Ustawą tą dokonano takiej zmiany Prawa budowlanego, która jednoznacznie wskazuje, że paczkomat zarówno przed wejściem w życie tej ustawy, jak i później, należy uznać za obiekt budowlany.

Otóż powołaną ustawą m.in. zmieniono art. 29 Prawa budowlanego stanowiąc w jego ustępie 2 pkt 28, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 Prawa budowlanego, budowa bankomatów, biletomatów, wpłatomatów, automatów sprzedających, automatów przechowujących przesyłki lub automatów służących do wykonywania innego rodzaju usług o wysokości do 3 m włącznie. Z uzasadnienia projektu ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (druk Sejmu IX kadencji nr 121) wyraźnie wynika, że wskazana nowelizacja dotyczy także paczkomatów. W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano bowiem, że "(m)ając na uwadze fakt, że dotychczas nie było jednoznacznych regulacji w zakresie urządzeń do przechowywania, wysyłania oraz odbierania przesyłek, oraz wyroki sądów orzekające, że paczkomat jest budowlą w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo budowlane, a w konsekwencji podlega regulacji ustawy – Prawo budowlane, m.in. obowiązkowi uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, chyba że inwestor wykaże, że jest to obiekt posadowiony na okres nie dłuższy niż 180 dni (wówczas inwestor zobligowany byłby zgłosić zamiar jego budowy), wprowadza się regulację, że inwestycje dotyczące biletomatów, wpłatomatów, automatów sprzedających, automatów przechowujących przesyłki lub automatów służących do wykonywania innego rodzaju usług o wysokości do 3 m włącznie nie wymagają zgłoszenia ani pozwolenia na budowę". Uwzględniając znane powszechnie funkcje paczkomatu nie powinno ulegać wątpliwości, że paczkomat to wymieniony w powołanym przepisie automat przechowujący przesyłki.

W ocenie NSA rozpoznającego sprawę wskazana nowelizacja przesądza o tym, że paczkomat był obiektem budowlanym w rozumieniu Prawa budowlanego także przed wejściem w życie tej nowelizacji.

Obiekt budowlany jest podstawowym kryterium służącym określeniu zakresu stosowania Prawa budowlanego. W art. 1 Prawa budowlanego stanowi się bowiem, że ustawa - Prawo budowlane normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Zatem, jeżeli określony przedmiot stworzony przez człowieka nie jest obiektem budowlanym, to nie stosuje się do niego przepisów Prawa budowlanego. Nie stosuje się do niego żadnych przepisów Prawa budowlanego, w tym dotyczących pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 Prawa budowlanego. W takiej sytuacji zbędne jest zamieszczanie w Prawie budowlanym przepisu, który stanowi, że "budowa" tego przedmiotu nie wymaga ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. Natomiast zamieszczenie w Prawie budowlanym takiego przepisu świadczy o tym, że przedmiot, którego przepis dotyczy, jest obiektem budowlanym. Przy czym, poprzez zamieszczenie w Prawie budowlanym przepisu, który stanowi, że "budowa" określonego przedmiotu nie wymaga ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia nie powoduje, że przedmiot ten "staje się" obiektem budowlanym z chwilą wejścia w życie przepisu, który zawiera odnoszące się do tego przedmiotu zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia.

Z przytoczonego wyżej fragmentu uzasadnienia projektu ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw wynika, że ustawodawca będąc świadomy tego, że dotychczasowy stan prawny nie zawierał jednoznacznej regulacji obejmującej paczkomaty, niejako zgodził się ze stanowiskiem sądów administracyjnych, które paczkomaty uznawały za obiekty budowlane, i postanowił wyłączyć je spod reglamentacji administracyjnej, czyli obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 Prawa budowlanego, ale nie z zakresu zastosowania Prawa budowlanego. Charakterystyczne jest to, że ze sformułowania art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw wynika, że nie wszystkie wymienione w tym przepisie urządzenia zostały wyłączone spod reglamentacji administracyjnej. Zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia nie dotyczy bowiem urządzeń wymienionych w tym przepisie, które mają wysokość przekraczającą 3 m. Oznacza to, że co do zasady paczkomaty w ocenie ustawodawcy powinny podlegać reglamentacji administracyjnej oraz że taka reglamentacja nie jest konieczna w odniesieniu do typowych paczkomatów, czyli o wysokości nie większej niż 3 m.

Dodać należy, że Prawo budowlane zawiera i zawierało także w chwili wydania zaskarżonego przed Sądem pierwszej instancji postanowienia, definicję obiektu budowlanego, która stwarza duży margines uznania, przede wszystkim przez to, że jedną z kategorii obiektu budowlanego jest budowla, której definicja w istocie stanowi przykładowe wskazanie przedmiotów, które mogą być uznane za budowlę (art. 3 pkt 1 i 3 Prawa budowlanego). W świetle definicji budowli nie jest przy tym wykluczone uznanie za obiekt budowlany (budowlę) urządzenia technicznego. W przykładowym wyliczeniu zawartym w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego wprost bowiem wymienia się wolno stojące urządzenia techniczne. W związku z tym ustawodawca już wcześniej stosował taką metodę regulacji, jaka ma miejsce w rozpoznawanej sprawie, czyli wyraźnego wyłączania spod obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i także dokonania zgłoszenia w odniesieniu do przedmiotów, które nie mają wiele wspólnego z obiektem budowlanym w potocznym tego słowa znaczeniu, lecz są typowymi urządzeniami. Na przykład poza wymienionym przez Sąd pierwszej instancji parkometrem z własnym zasilaniem, można wskazać jeszcze na szafy i słupki telekomunikacyjne (art. 29 ust. 2 pkt 9 i 10 Prawa budowlanego). Ma to o tyle istotne znaczenie, że wskazuje, że także przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw zamieszczony w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego zwrot "urządzenia techniczne", wskazujący na jeden z przykładów budowli, należało rozumieć bardzo szeroko. Nie było wobec tego wykluczone uznanie paczkomatu za obiekt budowlany także przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Jeżeli zaś chodzi o akcentowane przez skarżącego kasacyjnie kryterium uznania za obiekt budowlany użycie do jego wzniesienia wyrobów budowlanych to należy zauważyć, że podobnie jak paczkomaty techniczny charakter mają wspomniane przez Sąd pierwszej instancji parkometry z własnym zasilaniem, które zostały przez ustawodawcę wyraźnie uznane za obiekt budowlany ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr 80, poz. 718 ze zm.), która weszła w życie 11 lipca 2003 r. Jest to o tyle istotne, że wskazuje na przyjęty przez ustawodawcę sposób regulacji, który ma pewną "tradycję", co z kolei może mieć znaczenie w kontekście przewidywalności prawa. Inaczej mówiąc już przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw obowiązywał stan prawny, który mógł stanowić podstawę do przyjęcia, że paczkomat stanowi obiekt budowlany, zaś zmiana wynikająca z tej ustawy jedynie tę kwestię jednoznacznie wyjaśniła.

Uwzględniając powyższe NSA w składzie rozpoznającym sprawę przyjmuje, że w świetle art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego, dodanego ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, paczkomat, czyli automat przechowujący przesyłki, był obiektem budowlanym także przed wejściem w życie tej ustawy.

Powyższe stwierdzenie przesądza o niezasadności podstaw kasacyjnych, które sprowadzają się do kwestionowania, stanowiska Sądu pierwszej instancji, według którego paczkomat jest obiektem budowlanym, zaś jego ustawienie (budowa) stanowi roboty budowlane. W świetle art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego nie mają istotnego znaczenia obszerne wywody skarżącego kasacyjnie zmierzające do wykazania, iż paczkomat nie jest obiektem budowlanym. Jak już powiedziano, to ustawodawca wprowadzając do Prawa budowlanego art. 29 ust. 2 pkt 28 przesądził, że paczkomaty, czyli automaty przechowujące przesyłki, były i są obiektami budowlanymi w rozumieniu Prawa budowlanego. Tym samym stanowisko Sądu pierwszej instancji, który przede wszystkim w oparciu o art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego uznał, że paczkomat jest budowlą, a więc obiektem budowlanym, o którym mowa w art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, jest trafne.

Odnosząc się do podstaw kasacyjnych przytoczonych, jak to określono, z ostrożności procesowej, należy wskazać, że wykraczają one poza granice sprawy, której dotyczy skarga. Z tych podstaw kasacyjnych wynika, że skarżący kasacyjnie zmierza do wykazania, iż w razie przyjęcia, że paczkomat jako taki jest obiektem budowlanym i w związku z tym podlega regulacjom zawartym w Prawie budowlanym, to i tak budowa paczkomatu, którego dotyczy sprawa, nie wymagała ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. Ta kwestia nie była jednak przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym przed Sądem pierwszej instancji postanowieniu, gdyż organ odwoławczy przyjął, że paczkomat jako taki nie jest obiektem budowlanym i w związku z tym nie podlega przepisom Prawa budowlanego. W związku z tym organ administracji w ogóle nie rozważał sprawy w zakresie, jaki obecnie został wskazany przez skarżącego kasacyjnie w analizowanych podstawach kasacyjnych. W szczególności organ administracji nie rozważał możliwości zastosowania art. 29 ust. 2 pkt 15 i art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. b Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania zaskarżonego postanowienia oraz kwestii naruszenia zasady proporcjonalności przez przyjęcie, że budowa paczkomatu wymaga pozwolenia na budowę. W ocenie NSA rozpoznającego sprawę uchylenie przez Sąd pierwszej instancji zaskarżonego postanowienia powoduje, że organ odwoławczy powinien ponownie rozpoznać zażalenie skarżącego kasacyjnie z uwzględnieniem, że paczkomat, którego dotyczy sprawa, jest obiektem budowlanym. W związku z tym powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy organ pierwszej instancji trafnie przyjął, iż w chwili jego budowy było wymagane pozwolenie na jego budowę.

W ocenie NSA rozpoznającego sprawę Łódzki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Łodzi powinien mieć także na uwadze fakt, że w obecnym stanie prawnym paczkomat taki jak ten, którego dotyczy sprawa, a więc o wysokości nie większej niż 3 m, nie wymaga ani pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Formułując ocenę prawną w tym zakresie należy zauważyć, że w art. 25 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw stanowi się, że do spraw uregulowanych ustawą - Prawo budowlane, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przepisy ustawy - Prawo budowlane stosuje się w brzmieniu dotychczasowym. Jednocześnie w powołanej ustawie brak przepisów przejściowych, które regulowałyby sytuację prawną odnoszącą się do paczkomatów, które zostały postawione przed wejściem jej w życie, a więc w stanie prawnym, w którym nie było zwolnienia budowy paczkomatów o wysokości do 3 m włącznie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia. W szczególności nie ma przepisu, z którego by wynikało, że nie stosuje się do nich przepisów, które stosuje się co do zasady wobec obiektów budowlanych wybudowanych bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia (art. 48 Prawa budowlanego w obecnym brzmieniu). Oznacza to, że organ administracji w razie ustalenia, że paczkomat, którego dotyczy sprawa, został wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia powinien zastosować przepisy Prawa budowlanego w brzmieniu sprzed 19 września 2020 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333). W związku z tym powinno być przeprowadzone postępowanie legalizacyjne, które przewiduje nałożenie na inwestora szeregu obowiązków w tym takich jak przedłożenie określonych dokumentów, w tym projektu budowlanego albo projektu zagospodarowania działki lub terenu (art. 48 ust. 3 pkt 2 oraz art. 49b ust. 2 pkt 2) oraz zapłaty opłaty legalizacyjnej (art. 49 ust. 1 - 3 oraz art. 49 ust. 4 - 7). Nałożenie wskazanych obowiązków w świetle obecnie obowiązującego prawa, w szczególności stanu normatywnego, w których paczkomaty o wysokości nie większej niż 3 m nie wymagają ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia, może wywoływać wątpliwości w kontekście konstytucyjnej zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). W szczególności powstaje pytanie ochronie jakich konstytucyjnych wartości miałoby służyć nałożenie tych obowiązków skoro obecnie ustawodawca nie widzi potrzeby reglamentacji administracyjnej budowy takich obiektów. Dodać przy tym należy, że obecny stan prawny, mimo że nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia w odniesieniu do paczkomatów o wysokości nieprzekraczającej 3 m, to pozwala na ocenę zgodności ich usytuowania z przepisami i ewentualnej oceny, czy nie zagrażają one bezpieczeństwu ludzi, mienia i środowiska. W ocenie NSA w obecnym stanie prawnym w odniesieniu do paczkomatów o wysokości nieprzekraczającej 3 m ma bowiem zastosowanie wykładnia przyjęta w uchwale NSA z 3 października 2016 r., sygn. akt II OPS 1/16, w której przyjęto, że do robót budowlanych i obiektów budowlanych, które nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę i nie są objęte obowiązkiem zgłoszenia, mogą być stosowane przepisy art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4 in fine Prawa budowlanego, a także art. 51 ust. 7 tej ustawy, jeżeli roboty budowlane zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4 in fine. Oznacza to, że w obecnym stanie prawnym takie wartości wymienione w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak ochrona środowiska, czy prawa innych osób, zagrożone ewentualnie przez postawienie paczkomatu o wysokości nieprzekraczającej 3 m niezgodnie z przepisami, mogą być chronione bez konieczności nakładania na inwestora takich ciężarów, jak przedłożenie projektu budowlanego i uiszczenie opłaty legalizacyjnej.

W obecnym stanie prawnym podstawę do uwzględnienia w postępowaniu administracyjnym zasady proporcjonalności daje art. 8 § 1 k.p.a., w którym stanowi się, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. W ocenie NSA rozpoznającego sprawę zasada proporcjonalności ma walor materialny (tak B. Adamiak, J. Borkowski, KPA. Komentarz, wyd. 15, Warszawa 2017 r., str. 86) oraz odnosi się przede wszystkim do wykładni i stosowania przepisów prawa materialnego (tak J. Wegner [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, W. Chróścielewski, Z. Kmieciak, Warszawa 2019, art. 8). Zatem, Łódzki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Łodzi po ustaleniu, że paczkomat, którego dotyczy sprawa, został wybudowany bez wymaganego w chwili jego budowy pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, ale jego usytuowanie nie narusza żadnych przepisów prawa, w tym prawa miejscowego, a także nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ludzi, mienia lub środowiska, powinien wydać rozstrzygnięcie, w którym stosując art. 8 § 1 k.p.a., dokona wykładni i zastosuje przepisy Prawa budowlanego dotyczące legalizacji samowolnie postawionych obiektów budowlanych z uwzględnieniem zasady proporcjonalności, w szczególności w ten sposób, aby nie nakładać na inwestora obowiązków, które w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie są niezbędne.

Odnosząc się do podstawy kasacyjnej zawierającej zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. w zakresie innym niż zagadnienie dotyczące legitymacji skarżącego do wniesienia skargi, zauważyć należy, że w związku z tym, co dotychczas powiedziano ewentualne uchybienia Sądu pierwszej instancji w zakresie sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego nie mają istotnego wpływu na wynik sprawy. Istotne jest, że Sąd pierwszej instancji - jak już powiedziano - trafnie przyjął, iż paczkomat jest obiektem budowlanym.

Odnosząc się do podstawy kasacyjnej zawierającej zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. przez błędne uznanie, że zaskarżone postanowienie narusza przepisy postępowania oraz przez niezasadne uwzględnienie skargi zauważyć należy, że rzeczywiście Sąd pierwszej instancji powołał art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. i nie wskazał, jakie przepisy postępowania zostały przez organ administracji naruszone. Uchybienie to nie miało jednak istotnego wpływu na wynik sprawy, gdyż z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż zasadniczą podstawą uwzględnienia skargi było naruszenie przez organ administracji prawa materialnego, mianowicie przepisów istotnych z uwagi na zakwalifikowanie paczkomatu do obiektów budowlanych (art. 3 pkt 1 i 3 Prawa budowlanego) i w efekcie przepisów postępowania, to jest stanowiących podstawę do uchylenia postanowienia organu pierwszej instancji i umorzenia postępowania (art. 138 § 1 pkt 2 i art. 105 § 1 w zw. z art. 144 k.p.a.).

W końcu, odnosząc się do podstaw kasacyjnych zawierających zarzut naruszenia art. 153 p.p.s.a. w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 7a § 1 i art. 8 § 2 k.p.a. należy zauważyć, że z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, iż podstawy te sprowadzają się do twierdzenia po pierwsze, że w dotychczasowej praktyce organów administracji paczkomaty nie były uznawane za obiekty budowlane, gdyż organy nadzoru budowlanego nie wszczynały z urzędu postępowań w sprawie ich samowolnej budowy, po drugie, że ocena prawna zawarta w zaskarżonym wyroku powodować będzie, iż sprzecznie z art. 7a k.p.a. organy administracji będą nakładać na strony postępowania obowiązki, mimo że w sprawie występować będą wątpliwości co do treści normy prawnej. Odnosząc się do tych podstaw kasacyjnych przede wszystkim zwrócić należy uwagę, że w art. 8 § 2 k.p.a. mowa jest o odstąpieniu od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw. W związku z tym utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw nie można wyprowadzać z faktu, że organy administracji w ogóle nie wszczynały postępowań administracyjnych. Dodatkowo zauważyć należy, że z rozpoznawanej sprawy oraz powołanej przez Sąd pierwszej instancji sprawy o sygn. akt VII SA/Wa 2892/17 wynika, że organy administracji pierwszej instancji uznały, że paczkomat jest obiektem budowlanym. Z kolei ze znanej NSA z urzędu sprawy o sygn. akt II SA/Rz 847/20 wynika, że organy administracji obu instancji uznały, że paczkomat jest obiektem budowlanym. Nieuznawanie paczkomatów za obiekty budowlane nie było zatem powszechną praktyką rozstrzygania spraw dotyczących paczkomatów. Jeżeli zaś chodzi o podstawę kasacyjną, w której odwołano się do art. 7a k.p.a. to zauważyć należy, że przepis ten nie miałby zastosowania w takiej sprawie jak rozpoznawana, gdyż występują w niej strony o sprzecznych interesach. Ponadto w ocenie NSA obecnie w świetle art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego w obecnym brzmieniu nie występują wątpliwości, że paczkomat jest obiektem budowlanym.

Uwzględniając powyższe NSA uznał, że skarga kasacyjna pozbawiona jest usprawiedliwionych podstaw. W związku z tym NSA na podstawie art. 184 p.p.s.a. skargę kasacyjną oddalił.

Wobec oddalenia skargi kasacyjnej od wyroku, którym uwzględniono skargę, NSA na podstawie art. 204 pkt 1 i art. 205 § 2 p.p.s.a. zasądził od skarżącego kasacyjnie na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.

Skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów, mimo wniosku skarżącego kasacyjnie o rozpoznanie jej na rozprawie, na podstawie art. 15zzs4 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.). Zgodnie z art. 15zzs4 ust. 1 powołanej ustawy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich Naczelny Sąd Administracyjny nie jest związany żądaniem strony o przeprowadzenie rozprawy. Natomiast stosownie do art. 15zzs4 ust. 2 powołanej ustawy w tym samym okresie wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny przeprowadzają rozprawy przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Z kolei według art. 15zzs4 ust. 3 powołanej ustawy przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku; wówczas na posiedzeniu niejawnym sąd orzeka w składzie trzech sędziów. W rozpoznawanej sprawie nie można było przeprowadzić rozprawy na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, gdyż nie wszystkie strony postępowania zawiadomione o możliwości przeprowadzenia rozprawy w taki sposób i pouczone o konieczności posiadania warunków technicznych do przeprowadzenia takiej rozprawy nie wskazały, aby takie techniczne warunki posiadały. Jednocześnie rozpoznanie sprawy było konieczne, gdyż postępowanie przed sądami administracyjnymi trwa już prawie 4 lata.