Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosława Kowalska, , Sędzia WSA Tomasz Janeczko (spr.), Sędzia WSA Mirosław Montowski, Protokolant specjalista Monika Gąsińska - Goc, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2019 r. sprawy ze skargi R. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] czerwca 2018 r. znak: [...] w przedmiocie unieważnienia egzaminu na prawo jazdy kat. "B" oddala skargę

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] marca 2018 r. znak: [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. ( dalej: "SKO" lub "Kolegium"), działając na podstawie art.127 § 2 w związku z art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm., dalej: "k.p.a.") i art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz. U. Z 2017. poz.1257 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania R. K. od decyzji Marszałka Województwa [...] z dnia [...] marca 2018 r. znak [...] unieważniającej w części praktycznej egzamin państwowy na prawo jazdy kategorii B A. B. ( dalej: "egzaminowana" lub "zdająca"), przeprowadzony w dniu 11 stycznia 2018 r. w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w W. przez egzaminatora R. K. ( dalej: "skarżący"), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny.

Zawiadomieniem z dnia [...].02.2018 r. Marszałek Województwa [...] wszczął na wniosek Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w W. postępowanie administracyjne w sprawie unieważnienia części praktycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy kategorii B egzaminowanej, przeprowadzonego w dniu 11 stycznia 2018 r. w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego przez egzaminatora, którym był skarżący.

Decyzją z dnia [...].03.2018 r. znak [...] Marszałek Województwa [...] unieważnił w części praktycznej ww. egzamin. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że egzamin został przeprowadzony niezgodnie z przepisami prawa.

W ocenie egzaminatora powodem uzyskania przez osobę egzaminowaną negatywnego wyniku z egzaminu było dwukrotne nieprawidłowe wykonania zadania " Ruszanie z miejsca do przodu na wniesieniu" na placu manewrowym - zdająca nie spełniła warunków jego wykonania określonych w § 23 ust. 1 pkt 1 lit a rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.). Natomiast zdaniem organu nadzorującego osoba egzaminowana dwukrotnie zatrzymała pojazd na wniesieniu w miejscu wskazanym przez egzaminatora a następnie wykonała zadanie ruszając płynnie do przodu i wykonując czynności związane ze zwolnieniem hamulca postojowego. Organ wskazał, iż osoba egzaminowana w reakcji na sygnał ostrzegawczy zwolniła dźwignię hamulca do końca. Egzaminator ocenił natomiast wykonanie zadania jako nieprawidłowe z uwagi na "brak wyłączenia hamulca awaryjnego". Organ wskazał, że osoba egzaminowana w trakcie realizacji zadania, w obydwu próbach nie dopuściła do cofnięcia się pojazdu ze wzniesienia, unieruchomienia silnika, jak również podjęła czynności związane ze zwolnieniem hamulca postojowego czym zadośćuczyniła obwiązującym w tym zadaniu kryteriom oceny określonym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.).

Przedmiotowy egzamin w ocenie Marszałka Województwa [...] został przeprowadzony niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, bowiem nie zaszły żadne przesłanki do zakwestionowania przez egzaminatora części praktycznej egzaminu wynikające z art. 52 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami z dnia 5 stycznia 2011 r. (Dz. U z 2015 poz. 155 ze zm. dalej "u.k.p.") tj. zachowanie osoby zdającej nie zagrażało bezpośrednio zdrowiu i życiu uczestników ruchu, jak również przesłanki wynikające z § 28 ust. 1 pkt 2 lit a rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.) tj. osoba egzaminowana nie wykonała dwukrotnie nieprawidłowo tego samego zadania egzaminacyjnego.

Od decyzji Marszałka złożył odwołanie skarżący wskazując, że dwukrotne nieprawidłowe wykonania zadania przez osobę egzaminowaną pozwala stwierdzić, iż zachowania takie zagraża bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego ( § 12 ust. 2 i 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach). W ocenie skarżącego zdająca, podjęła czynności związane ze zwolnieniem hamulca postojowego, a nagranie z egzaminu potwierdza również, iż osoba wykonuje ruch zwalniający dźwignię hamulca postojowego już w trakcie ruszania.

SKO po rozpoznaniu odwołania i przeanalizowaniu sprawy decyzją z dnia [...] marca 2018 r., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu swojej decyzji Kolegium wskazało, że podstawę prawną rozstrzygnięcia w rozpatrywanej sprawie stanowią przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami oraz przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.)

Organ odwoławczy wskazał, że jak wynika z treści art. 56 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami, przeprowadzenie egzaminu na prawo jazdy ustawodawca powierzył egzaminatorowi zatrudnionemu przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego. Z treści art. 67 rozdziału 11 ustawy o kierujących pojazdami ("Nadzór nad sprawdzaniem kwalifikacji") wynika, że nadzór nad przeprowadzaniem egzaminów państwowych sprawuje marszałek województwa. Nadzór ten obejmuje także unieważnianie egzaminu (art. 67 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy). SKO wskazało, że w przedmiotowej sprawie podstawą unieważnienia praktycznego egzaminu państwowego z dnia 11 stycznia 2018 r. był art. 72 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, co wiązało się ze stwierdzeniem, że egzamin został przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy. Organ odwoławczy wskazał, jakie nieprawidłowości w przeprowadzeniu egzaminu wziął pod uwagę organ I instancji.

SKO odwołując się do przepisów i orzecznictwa sądowoadministracyjnego wskazało, że w rozpatrywanej sprawie egzaminator nie zaliczył zdającej egzaminu praktycznego na kategorię B prawa jazdy, zaś organ I instancji uznał, że w trakcie egzaminu doszło do naruszenia zasad egzaminowania.

Kolegium podzieliło stanowisko zajęte w sprawie przez Marszałka Województwa, ponieważ w ocenie Kolegium, naruszenia te potwierdza materiał dowodowy zebrany w sprawie - nagranie obrazu z przebiegu egzaminu.

Zadanie wykonywane na placu manewrowym - "Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu" zostało ocenione przez egzaminatora z naruszeniem przepisów prawa obowiązujących w tym zakresie. Jak wynika z kryteriów poprawności wykonania przedmiotowego zadania określonych w tabeli nr 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.): "Przy ruszaniu pojazd nie powinien cofnąć się o więcej niż 0,2 m, a silnik nie powinien zgasnąć. Osoba egzaminowana w trakcie wykonywania tego manewru po zatrzymaniu pojazdu na wzniesieniu zaciąga /uruchamia hamulec postojowy a następnie rusza do przodu zwalniając go - nie dotyczy egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A1, A2 i A".

W ocenie organu odwoławczego, egzaminator kwestionował poprawność wykonania tego zadania jedynie z uwagi na "brak wyłączenia hamulca awaryjnego" co jego zdaniem potwierdzał sygnał ostrzegawczy informujący o nie zwolnionej całkowicie dźwigni hamulca. Organ wskazał, że z brzmienia przepisu "... rusza do przodu zwalniając go ..." nie można wywieść, iż ruszyć należy jedynie po całkowitym zwolnieniu hamulca. Sformułowanie " zwalniając" oznacza czynność ciągłą (czasownik przechodni niedokonany) w odróżnieniu od sformułowania "zwolnić" (czasownik przechodni dokonany).

W tym stanie prawnym i faktycznym prawidłowość podjętego rozstrzygnięcia organu I instancji w ocenie Kolegium w sprawie nie budzi zastrzeżeń.

Od powyższego rozstrzygnięcia SKO, skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wniósł skarżący.

Zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania tj.:

- art. 15 ustawy z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j. t. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm.) - dalej k.p.a. poprzez naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania;

-art. 7, 11, 77 oraz 80 k.p.a. polegające na niewyczerpującym zebraniu i zbadaniu materiału dowodowego w sprawie oraz na niewystarczającym wyjaśnieniu stronie zasadności przesłanek podjętego rozstrzygnięcia;

-art. 11 k.p.a. poprzez nieodniesienie się do poczynionych przez stronę zarzutów i rezygnację tym samym z realizacji zasady przekonywania;

-art. 84 k.p.a. oraz art. 85 k.p.a. poprzez brak przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w niniejszej sprawie pozwoliłoby na jednoznaczne ustalenie stanu faktycznego;

-art. 107 § 3 k.p.a. poprzez zbyt skrótowe i niejasne sformułowanie uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia;

- art. 138 § 1 k.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu pierwszej instancji pomimo istnienia przesłanek do jej uchylenia,

w stopniu mającym znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy administracyjnej,

. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1) naruszenie art. 72 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t. j. Dz. U. z 2017r, 978 ze zm.) poprzez błędne uznanie, że w sprawie zaistniały wszystkie przesłanki określone w przepisie niezbędne do wydania decyzji o unieważnieniu w części praktycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy kategorii B;

2) naruszenie art. 51 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy poprzez uznanie przez organy obu instancji, iż osoba egzaminowana posiadała umiejętności w zakresie zgodnego z przepisami, bezpiecznego, energooszczędnego, sprawnego i nieutrudniającego innym uczestnikom ruchu poruszania się, odpowiednio do uprawnienia, o które ubiegała się;

3) naruszenie § 23 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia Ministra Infrastruktury

1 Budownictwa z dnia 24 lutego 2016r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (t. j. Dz. U. z 2016r., 232) poprzez uznanie, iż w trakcie egzaminu zostały spełnione warunki polegające na wykonaniu na placu manewrowym zadań określonych - dla prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1 lub B w tabeli nr 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia - zgodnie z techniką kierowania pojazdem i kryteriami określonymi w tabeli nr 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia, w stopniu mającym znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy administracyjnej.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o:

1. uchylenie zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. oraz poprzedzającej ją decyzji Marszałka Województwa [...];

2. zasądzenie kosztów postępowania przed sądem administracyjnym od organu administracji publicznej według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżący powołując się na orzecznictwo wskazał, że w jego ocenie SKO, utrzymując w mocy decyzję organu I instancji, w najmniejszym stopniu nie dokonało ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy, bowiem nie wyjaśniło w stopniu wystarczającym do podjęcia stanowiska, zarzutów podnoszonych przez skarżącego w odwołaniu, a jedynie przytoczyło w skrócie ustalenia organu pierwszej instancji, nie dokonując samodzielnie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz nie ustosunkowało się do żadnego z zarzutów odwołania.

W ocenie skarżącego w sprawie doszło także do naruszenia art. 11 k.p.a., art. 15 k.p.a. oraz art. 107 § 3 k.p.a., które to naruszenia bezsprzecznie miały znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy. Skarżący podkreślił, że organy administracji publicznej z całą pewnością w niniejszej sprawie dopuściły się naruszenia art. 7, 11, 77 oraz art. 80 k.p.a. , bowiem nie ustaliły w sposób prawidłowy stanu faktycznego sprawy, jak również nie zgromadziły w aktach tego rodzaju materiału dowodowego, który pozwoliłby na prawidłowe rozpoznanie sprawy. Zdaniem skarżącego, egzaminowana, uzyskała wynik negatywny części praktycznej egzaminu państwowego. Dwukrotne nieprawidłowe wykonanie zadania, o którym mowa w poz. 6 tabeli nr 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach, pozwala stwierdzić, że zachowanie osoby egzaminowanej zagraża bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego, na podstawie § 12 ust. 2 i 3 pkt 3 rozporządzenia. Zdaniem skarżącego osoba egzaminowana wykonując zadanie, o którym mowa w poz. 6 tabeli nr 2, załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia, nie spełnia warunków wykonania zadania określonych w § 23 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia, oraz nie spełnia kryteriów określonych w tabeli nr 4 załącznika nr 2 rozporządzenia. Przedstawione nieprawidłowości występują w 1 i 2 próbie. Skarżący zgodnie z § 27 pkt 9 lit. d i lit. e rozporządzenia oraz art. 63 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, ocenił próby wykonania zadania, o którym mowa w poz. 6 tabeli nr 2 załącznika nr 2 rozporządzenia jako nieprawidłowe. Egzaminowana w jego ocenie, w sposób nieprawidłowy wykonała dwukrotnie zadanie polegające na ruszaniu z miejsca przodem na wzniesieniu.

Zdaniem Skarżącego, w przypadku egzaminowanej, podczas ruszania nie nastąpiła żadna zmiana położenia dźwigni hamulca postojowego, natomiast podczas zatrzymania następuje zmiana położenia dźwigni, jednak nie następuje całkowite zwolnienie hamulca postojowego. Przy zatrzymaniu pojazdu hamulec postojowy jest nadal włączony.

W ocenie skarżącego powyższe zachowanie egzaminowanej nie jest prawidłowym zachowaniem, właściwym dla osoby kierującej pojazdem. Zgodnie z przywoływanym powyżej rozporządzeniem, egzaminator ma oceniać skuteczność reagowania i sposób używania mechanizmów kierowania pojazdem (§ 27 pkt 9 lit. d) oraz lit. e) rozporządzenia). Nieprawidłowości w technice jazdy egzaminowanej zostały wykazane bezspornie i nie są zgodne z prawdą wskazania, iż egzaminowana zwolniła dźwignię hamulca postojowego całkowicie jeszcze w fazie podjeżdżania pod wzniesienie.

Uchybienia popełnione przez osobę egzaminowaną świadczą zdaniem skarżącego o tym, iż nie spełniała ona kryteriów wykonania obowiązkowego zadania egzaminacyjnego, a swoim zachowaniem - poprzez nieprawidłowy sposób kierowania hamulcem postojowym - stwarzała zagrożenie dla zdrowia i życia, co szczegółowo wykazano w treści odwołania.

Zdaniem skarżącego organy obu instancji dopuściły się naruszenia przywoływanych powyżej przepisów art. 7, 77 oraz 80 k.p.a., bowiem wobec zaistnienia rozbieżności w ocenie przebiegu obydwu prób zasadne jest w ocenie skarżącego przeprowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego - w tym dowodu z opinii biegłego, jak również dowodu z oględzin placu manewrowego. Organy, nie przeprowadzając tego rodzaju dowodów, rozpoznały również sprawę z naruszeniem art. 84 oraz 85 k.p.a.

Skarżący nie zgodził się także z dokonaną przez organ wykładnią zwrotu "zwalniając" użytego w odniesieniu do kwestionowanego manewru.

W ocenie skarżącego, mając na uwadze wszystkie wyartykułowane wcześniej, jak też i w odwołaniu zarzuty, organy obu instancji dopuściły się naruszenia przepisów prawa materialnego tj.: art. 72 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (t. j. Dz. U. z 2017r., 978 ze zm.) poprzez błędne uznanie, że w sprawie zaistniały wszystkie przesłanki określone w przepisie niezbędne do wydania decyzji o unieważnieniu w części praktycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy kategorii B.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.), dalej jako "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Przedmiotem kontroli jest badanie, czy organy administracji w toku rozpoznania sprawy nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.

Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w prowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).

W ocenie Sądu analizowana pod tym kątem skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ kontrolowana decyzja nie narusza prawa.

Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] czerwca 2018 r., utrzymująca w mocy decyzję Marszałka Województwa [...] z dnia [...] marca 2018 r. o unieważnieniu w części praktycznej egzaminu państwowego na kategorię B prawa jazdy, przeprowadzonego w dniu 11 stycznia 2018 r. w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w W. przez egzaminatora R. K..

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2017 r., poz. 978, dalej: u.k.p."). Zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p., marszałek województwa, w drodze decyzji administracyjnej, unieważnia egzamin państwowy, jeżeli był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na jego wynik. Z treści cytowanego przepisu wynika zatem, że wydanie decyzji o unieważnieniu egzaminu uzależnione jest od spełnienia łącznie następujących przesłanek:

1/ stwierdzenia, że egzamin na prawo jazdy prowadzony był niezgodnie z przepisami,

2/ wykazania, że ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na wynik egzaminu, przy czym użyty przez ustawodawcę zwrot "niezgodny z przepisami ustawy", nie oznacza tylko niezgodności z przepisami u.k.p lecz przede wszystkim z przepisami wykonawczymi do u.k.p, tj. rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz. U. z 2016 r. poz. 232 i 1655), albowiem to ten właśnie akt prawny – wydany na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1-5, 7 i 8 u.k.p – w Rozdziale 5 określa warunki i tryb przeprowadzania części praktycznej egzaminu państwowego. Pogląd ten znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 6 kwietnia 2016 r. sygn. II SA/Ke 37/16, czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 marca 2016 r. sygn. III SA/Wr 805/15, wyroki dostępne na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

W ocenie Sądu, skoro przepis art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p. dla dopuszczalności unieważnienia egzaminu państwowego na prawo jazdy wymaga, aby egzamin "był przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy", to zbadanie legalności zaskarżonej decyzji polegać musi na wskazaniu, jak należy rozumieć zwrot ustawowy: "w sposób niezgodny z przepisami ustawy". Odpowiedzi na to pytanie należy poszukiwać w przepisach Rozdziału 9 obejmującego art. 49-57d ustawy o kierujących pojazdami.

Istotne znaczenie w niniejszej sprawie ma art. 51 ust. 1 pkt 2 u.k.p. Przepis ten określa cel egzaminu praktycznego i jego zakres w odniesieniu do egzaminu praktycznego na prawo jazdy uprawniające do kierowania m.in. pojazdami silnikowymi jako: "sprawdzenie umiejętności w zakresie zgodnego z przepisami, bezpiecznego, energooszczędnego, sprawnego i nieutrudniającego innym uczestnikom ruchu poruszania się, odpowiednio do uprawnienia, o które ubiega się osoba zdająca egzamin w ruchu drogowym pojazdem silnikowym". W kontekście tego przepisu, należy przyjąć, że egzamin przeprowadzony w sposób niezgodny z wyżej wskazanym celem i zakresem egzaminu byłby niezgodny z przepisami ustawy.

W przedmiotowej sprawie podstawą unieważnienia praktycznego egzaminu państwowego z dnia 11 stycznia 2018 r. był art. 72 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, co wiązało się ze stwierdzeniem, że egzamin został przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami ustawy. Zdaniem organów wystąpiły dwojakiego rodzaju nieprawidłowości w przeprowadzeniu egzaminu:

1) nie zaistniały przesłanki określone w art. 52 ust. 2 u.k.p. tj. nie doszło do takiego zachowania osoby zdającej, które zagroziło bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego;

2) niezasadnie uznano, że egzaminowana dwukrotnie nieprawidłowo wykonała zadanie egzaminacyjne, co skutkowało, w myśl § 28 ust. 1 pkt 2 lit a rozporządzenia w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, uznaniem, że część praktyczna egzaminu zakończyła się wynikiem negatywnym

W ocenie skarżącego, powodem uzyskania przez osobę egzaminowaną wyniku negatywnego było dwukrotne nieprawidłowe wykonanie zadania "Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu" na placu manewrowym, ponieważ zdająca wykonując przedmiotowe zadanie nie spełniła warunków jego wykonania określonych w § 23 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz. U. z 2016 r., poz. 232 oraz 1655), tj. wykonała zadanie niezgodnie z techniką kierowania, jak również nie spełniła kryteriów określonych w tabeli nr 4 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia.

Jak wynika z kryteriów poprawności wykonania przedmiotowego zadania określonych w tabeli nr 4 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia "Przy ruszaniu pojazd nie powinien cofnąć się więcej niż 0,2 m. a silnik nie powinien zgasnąć. Osoba egzaminowana w trakcie wykonywania tego manewru po zatrzymaniu pojazdu na wzniesieniu zaciąga/uruchamia hamulec postojowy, a następnie rusza do przodu zwalniając go - nie dotyczy egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A1, A 2 i A."

Zdaniem Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do uznania, że obie z wymienionych wyżej przesłanek wydania decyzji, o której mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p, zostały w kontrolowanym postępowaniu spełnione.

Przede wszystkim Sąd podkreśla, że - wbrew zarzutom skarżącego - materiał dowodowy jest kompletny i nie pomija żadnego z aspektów mogących przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Nie zostały zatem naruszone zasady określone w art. 7, 8 i 11 k.p.a. Organy obu instancji z w sposób wyczerpujący zebrały i rozpatrzyły wystarczający do jej rozstrzygnięcia materiał dowodowy. Ponadto stwierdzić należy, że organ odwoławczy przedstawił wyczerpujące uzasadnienie faktyczne decyzji oraz wyjaśnił jej podstawę prawną, a tym samym nie doszło do naruszenia art. 107 § 3 k.p.a. Organ odwoławczy nie naruszył także określonej w art. 15 k.p.a. zasady dwuinstancyjności postępowania, polegającej na dwukrotnym merytorycznym rozstrzygnięciu tej samej sprawy przez dwa różne organy administracji. Organ odwoławczy rozpatrzył wszystkie żądania skarżącego zawarte w odwołaniu oraz ustosunkował się do nich w uzasadnieniu swej decyzji. Wskazać należy, że co do zasady postępowanie dowodowe koncentruje się w ramach postępowania pierwszoinstancyjnego, zaś organ odwoławczy jest uprawniony wyłącznie do przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego. Nie jest więc konieczny taki stopień szczegółowości postępowania dowodowego i omawiania dowodów, jakiego oczekuje skarżący. Wbrew zarzutom skargi organ odwoławczy zachował samodzielność rozstrzygania sprawy. Dokładnie wskazał podstawę prawną dokonanego przez siebie rozstrzygnięcia i jak wynika z uzasadnienia decyzji sam dokonał swoich ustaleń w oparciu o nagranie z przebiegu egzaminu. Wskazać należy, że nie jest naruszeniem zasady dwuinstancyjności sytuacja, w której organ odwoławczy rozpoznając odwołanie w uzasadnieniu ostatecznej decyzji nie ustosunkowuje się tylko do niektórych zarzutów zawartych w odwołaniu. Zasada dwuinstancyjności wówczas byłaby naruszona, gdyby organ odwoławczy pominął rozpoznanie sprawy na skutek wniesienia odwołania lub nie przeprowadził ponownego rozpatrzenia sprawy. (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2019 r., sygn. akt II OSK 259/17, LEX nr 2624939 ).

Nie było potrzeby przeprowadzania dowodu z opinii biegłego, bowiem do dokonania w sprawie ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie nie jest wymagana wiedza specjalistyczna. Brak było także podstaw do przeprowadzania oględzin placu manewrowego. Wystarczający dowód stanowi w ocenie Sądu nagranie z przebiegu egzaminu na płycie DVD.

Na nagraniu tym, zarejestrowany jest przebieg wykonania przez egzaminowaną zadania "Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu" (poz. 6 arkusza przebiegu części praktycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy).

Skarżący zdaniem Sądu, niezasadnie ocenił, że egzaminowana dwukrotnie nieprawidłowo wykonała to zadanie, jadąc pojazdem z zaciągniętą dźwignią ręcznego hamulca, o czym świadczy sygnał dźwiękowy i zwalniała hamulec dopiero po zatrzymaniu pojazdu.

Organy bowiem prawidłowo na podstawie nagrania ustaliły, że egzaminowana podczas obu prób wykonując ruszanie z miejsca do przodu rusza płynnie (silnik pojazdu nie gaśnie, pojazd nie cofa się) oraz wykonuje czynności związane ze zwolnieniem hamulca postojowego. Po upływie ok. 3 sekund włącza się sygnał dźwiękowy informujący o niecałkowicie zwolnionej dźwigni hamulca. Egzaminowana natychmiast reaguje i po upływie kolejnej sekundy zwalnia dźwignię hamulca do końca w reakcji na sygnał ostrzegawczy, w konsekwencji czego sygnał przestaje działać. Następnie egzaminowana po dojechaniu do wierzchołka wzniesienia zatrzymuje pojazd w miejscu uprzednio wskazanym przez egzaminatora.

Wskazać w tym miejscu należy, że egzaminowana miała do przejechania bardzo niewielki dystans i całkowite zwolnienie dźwigni hamulca następowało na krótko przed zatrzymaniem pojazdu. Kontynuowanie jazdy już z opuszczoną dźwignią doprowadziłoby z kolei do przekroczenia miejsca, w którym egzaminowana powinna się zatrzymać na wzniesieniu.

W ocenie Sądu, egzaminowana spełniła wszystkie kryteria poprawności wykonania przedmiotowego zadania określone w tabeli nr 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.). W czasie wykonywania manewru pojazd przy ruszaniu, nie cofnął się o więcej niż 0,2 m ( w ogóle się nie cofnął), zaś jego silnik nie zgasł.

Spór w sprawie dotyczy natomiast zwrotu "osoba egzaminowana w trakcie wykonywania tego manewru po zatrzymaniu pojazdu na wzniesieniu zaciąga /uruchamia hamulec postojowy a następnie rusza do przodu zwalniając go - nie dotyczy egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A 1, A2 i A".

Egzaminator kwestionował poprawność wykonania tego zadania jedynie z uwagi na "brak wyłączenia hamulca awaryjnego", co jego zdaniem potwierdzał sygnał ostrzegawczy informujący o nie zwolnionej całkowicie dźwigni hamulca. W tym zakresie Sąd w pełni zgadza się z oceną dokonaną przez organy, że z brzmienia przepisu "... rusza do przodu zwalniając go ..." nie można wywieść, iż ruszyć należy jedynie po całkowitym zwolnieniu hamulca. Słusznie organy przyjęły, że sformułowanie " zwalniając" oznacza czynność ciągłą (czasownik przechodni niedokonany) w odróżnieniu od sformułowania "zwolnić" (czasownik przechodni dokonany). Wbrew argumentacji skarżącego, nie jest tak, że prawodawca wskazał bezsprzecznie w rozporządzeniu, iż osoba egzaminowana rusza do przodu po zwolnieniu hamulca postojowego - nie ma zatem możliwości zwolnienia hamulca w części, czy też odbycia jazdy z zaciągniętym hamulcem i jego zwolnienia dopiero po zakończeniu manewru. Jest to wyłącznie interpretacja skarżącego niezgodna z literalnym brzmieniem przepisu. Skarżący stoi na stanowisku, że egzaminowana może prawidłowo wykonać kwestionowany manewr jedynie wtedy gdy ruszy po całkowitym zwolnieniu hamulca. Jest to jak już wspomniano nie tylko niezgodne z literalnym brzmieniem przepisu a także z wykładnią celowościową. Oczywistym jest bowiem, że nagłe i całkowite zwolnienie hamulca w pojeździe stojącym na wzniesieniu, niesie za sobą ryzyko stoczenia się tego pojazdu w dół co oczywiście powodowałoby zagrożenie oraz prowadziłoby do wykonania manewru niezgodnie z kryteriami jego poprawności. Poprawne wykonanie zadania polega więc na "zwalnianiu" hamulca podczas ruszania, nie zaś "zwolnieniu" go i dopiero ruszeniu. Egzaminowana zatem zwalniając stopniowo hamulec (co oczywiście przez pewien czas powodować musiało emitowanie sygnału dźwiękowego), obrała prawidłową taktykę jazdy nie odblokowując w całości hamulców i uniemożliwiając pojazdowi stoczenie się ze wzniesienia. W dalszej kolejności, natychmiast po ruszeniu z miejsca, reagując na sygnał i kontrolkę hamulca, dokonywała opuszczenia jego dźwigni. Wbrew opinii skarżącego, spełniła więc wszystkie kryteria poprawności wykonania przedmiotowego zadania. Przejechanie bardzo krótkiego dystansu ze zwalnianą dźwignią hamulca, nie narusza kryterium poprawności wykonania przedmiotowego zadania, zwłaszcza, że do zwolnienia dźwigni doszło przed zatrzymaniem pojazdu na wzniesieniu. Warto w tym miejscu wskazać, że "nie budzi żadnych wątpliwości to, że osoba przystępująca do egzaminu na prawo jazdy jest dopiero "kandydatem na kierowcę", pozbawionym doświadczenia i umiejętności pozwalających wprawnemu i doświadczonemu kierowcy zareagować intuicyjnie na trudną sytuację drogową. Takie umiejętności nabywa się bowiem w miarę przejechanych samodzielnie kilometrów. Brak takiego doświadczenia i kwalifikowanych umiejętności nie uniemożliwia jednak zdania egzaminu na prawo jazdy." ( wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2017 r. sygn. akt I OSK 1295/15, dostępny na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

Podkreślenia wymaga, że Sąd nie przypisuje sobie, jak i organom administracji publicznej uprawnienia do oceny kwalifikacji osoby egzaminowanej, a co za tym idzie wyniku egzaminu, które to uprawnienia bezspornie przysługują osobie egzaminatora. Niemniej jednak, wbrew stanowisku skarżącego, posiadane przez niego uprawnienia dyskrecjonalne, pozwalające na sprawdzenie umiejętności osób poddających się egzaminowi na prawo jazdy w zakresie zgodnego z przepisami, bezpiecznego, energooszczędnego, sprawnego i nieutrudniającego innym uczestnikom ruchu poruszania się, nie uprawniają na arbitralne, niemożliwe do zakwestionowania stwierdzenie, czy osoba egzaminowana posiada, czy też nie posiada wymaganych kwalifikacji, niezbędnych do kierowania pojazdem mechanicznym. Zabezpieczeniem osób egzaminowanych przed takim rozstrzygnięciami, podejmowanym zazwyczaj w sytuacji dynamicznej, w której brak jest czasu na spokojną ocenę sytuacji, jest właśnie postępowanie nadzorcze prowadzone przez uprawniony organ, który w oparciu o zarejestrowany przebieg egzaminu jest w stanie dokonać rzetelnej, spokojnej oceny zasadności stanowiska egzaminatora.

Sąd podziela stanowisko wyrażone przez organy, że ocena ww. zdarzeń przez egzaminatora, przeprowadzającego egzamin była niewłaściwa. W ocenie Sądu, przyczyną unieważnienia egzaminu na prawo jazdy na podstawie weryfikacji zapisu jego przebiegu, co do kwalifikacji osoby egzaminowanej, mogą być zdarzenia wskazujące na możliwość stworzenia zagrożenia dla ruchu drogowego, których interpretacja w świetle zebranych dowodów jest ewidentna (np. wymuszenie pierwszeństwa przejazdu, przejechanie bez zatrzymania na skrzyżowaniu ze znakiem STOP lub na czerwonym świetle, wyprzedzanie na przejściu dla pieszych itp.). W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca, co prowadzi do wniosku, że egzamin został przeprowadzony niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, bowiem nie zaszły żadne przesłanki do zakwestionowania przez egzaminatora części praktycznej egzaminu wynikające z art. 52 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami z dnia 5 stycznia 2011 r. (Dz. U z 2015 poz. 155 ze zm.) tj. zachowanie osoby zdającej nie zagrażało bezpośrednio zdrowiu i życiu uczestników ruchu, jak również przesłanki wynikające z § 28 ust. 1 pkt 2 lit a rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwanie uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorców dokumentów stosowanych w tych sprawach ( Dz. U z 2016 r. poz. 232 ze zm.) tj. osoba egzaminowana nie wykonała dwukrotnie nieprawidłowo tego samego zadania egzaminacyjnego.

Reasumując Sąd uznał, iż wbrew stanowisku skarżącego, w sprawie wystąpiła przesłanka unieważnienia części praktycznej egzaminu z dnia 11 stycznia 2018 r., w oparciu o przepis art. 72 ust. 1 pkt 2 u.k.p., bowiem został on przeprowadzony w sposób niezgodny z przepisami, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ na wynik egzaminu.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.