Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Chustecka, Sędziowie Sędzia WSA Lidia Ciechomska-Florek, Sędzia WSA Alojzy Skrodzki (spr.), Protokolant Lidia Wasilewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi E. S. i A. S. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie skargi na czynność egzekucyjną oddala skargę

Zaskarżonym postanowieniem, wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art.144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.; zwanej dalej "K.p.a.") oraz art. 17, art. 18, art. 23 § 5, art. 54 § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm.; dalej powoływanej jako "u.p.e.a.") Minister Finansów utrzymał w mocy postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] lutego 2007 r., którym umorzono postępowanie w sprawie skargi E. i A. S. (zwanych dalej "skarżącymi") na czynność egzekucyjną w postaci zajęcia rachunku bankowego w Centrum Obsługi [...].

Z akt sprawy wynika, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w B. na podstawie wystawionego przez siebie tytułu wykonawczego o nr SM 1/5427/06 z dnia 1 września 2006 r. obejmującego należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 rok wszczął postępowanie egzekucyjne wobec skarżących. Odpis powyższego tytułu wykonawczego doręczony został zobowiązanym w dniu 25 września 2006 r.

Kolejno organ egzekucyjny zawiadomieniem z dnia 4 września 2006 r., nr EA/TC/742/06 próbował dokonać zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności – Centrum Obsługi [...]. Niemniej jednak ze względu na zmianę adresu banku nie doszło do zajęcia rachunku bankowego. Nie doszło także do doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego jak wskazuje organ pierwszej instancji.

Pismem z dnia 28 września 2006 r. A. S. wniósł do Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. o nadesłanie mu czytelnej kopii tytułu wykonawczego nr SM 1/5427/06, co jego zdaniem było niezbędne do zaskarżenia ww. tytułu wykonawczego oraz wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Z kolei pismem z dnia 8 października 2006 r. skarżący złożyli z zachowaniem ustawowego terminu skargę na czynność zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności Centrum Obsługi [...], wnosząc o zwolnienie spod egzekucji rachunku bankowego oraz o umorzenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego. W złożonym środku zaskarżenia skarżący wskazali na nieistnienie obowiązku, brak podstawy prawnej wszczęcia i prowadzenia egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego o nr SM 1/5427/06 wobec faktu, iż decyzja stanowiąca podstawę prawną należności została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 13 marca 2006 r., sygn. akt I SA/GL 760/05.

Następnie postanowieniem z dnia [...] lutego 2007 r., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie wszczęte w/w skargą stwierdzając, iż w skardze strona podniosła wyłącznie okoliczności wskazane w art. 33 u.p.e.a., które to okoliczności są przedmiotem rozpatrzenia w odrębnym postępowaniu w trybie wskazanym w tymże przepisie. Tym samym, zdaniem organu, ponieważ sprawa ta winna być rozpatrywana w trybie zarzutów w sprawie prowadzonej egzekucji, toteż niniejsze postępowanie należy uznać za bezprzedmiotowe. Ponadto organ dodał, iż skarga ta nie może być rozpoznana również z innego powodu, a mianowicie nie doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o zajęciu wierzytelności.

Na powyższe rozstrzygnięcie skarżący pismem z dnia 22 lutego 2007 r. złożył zażalenie, podtrzymując w całości stanowisko zaprezentowane w skardze. Dodatkowo zarzucił pominięcie przez organ egzekucyjny ustanowionego w sprawie pełnomocnika w zakresie doręczania pism.

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] po rozpatrzeniu w/w zażalenia Minister Finansów utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu podniósł, iż zarówno w skardze na czynność egzekucyjną, jak i w zażaleniu, skarżący nie kwestionują prawidłowości czynności dokonanych w ramach zastosowanego środka egzekucyjnego, lecz wskazują na nieistnienie obowiązku, brak podstawy prawnej wszczęcia i prowadzenia egzekucji na podstawie w/w tytułu wykonawczego w związku z wydaniem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyroku z 13 marca 2006 r., w którym Sąd uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia [...] marca 2005 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych. Zdaniem organu odwoławczego powyższe kwestie mieszczą się bezsprzecznie w granicach zakreślonych w art. 33 u.p.e.a. i stanowiły przedmiot rozstrzygania we właściwym trybie.

Natomiast odnosząc się do kwestii pominięcia pełnomocnika, organ wskazał, iż postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem szczególnym, odrębnym od wymiarowego i wbrew twierdzeniu skarżącego nie stanowi jego kontynuacji. Należy podkreślić, że zakres pełnomocnictwa zgodnie z jego literalnym brzmieniem został ograniczony do sprawy "określania zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 rok". Określenie zobowiązania podatkowego następuje natomiast w postępowaniu podatkowym. Należy przy tym zauważyć, iż organ egzekucyjny pismem z dnia 2 lutego 2007 r. wezwał zobowiązanego do pisemnego potwierdzenia faktu udzielenia pełnomocnictwa P. M. w zakresie reprezentowania mocodawców w postępowaniu egzekucyjnym. Mimo wezwania zakres pełnomocnictwa nie został rozszerzony.

Skarżący niezadowoleni z w/w rozstrzygnięcia Ministra Finansów pismem z dnia 24 lipca 2007 r. złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia, umorzenia egzekucji, wstrzymanie czynności egzekucyjnych oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych.

Uzasadniając w/w żądania zaskarżonemu postanowieniu skarżący zarzucili naruszenie:

• art. 27 u.p.e.a., gdyż egzekucja prowadzona jest na podstawie tytułu wykonawczego, który nie spełnia wymogów określonych w tymże przepisie,

• art. 105 § 1 K.p.a. poprzez umorzenie przez Izbę Skarbową postępowania wszczętego skargą z dnia 8 października 2006 r.,

• art. 137 § 4 i art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 91 pkt 2 K.p.c. poprzez ich niewłaściwą wykładnię i zastosowanie w związku z nie doręczeniem odpisu tytułu wykonawczego oraz decyzji i postanowień związanych z tym tytułem ustanowionemu w sprawie pełnomocnikowi,

• przepisów postępowania, tj. art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a., gdyż mimo nieistnienia obowiązku podatkowego toczy się postępowanie egzekucyjne,

• art. 26 § 1 u.p.e.a. w zw. z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22.11.2001 r. z uwagi na prowadzenie egzekucji przeciwko małżonkom, mimo, że E.S. nie jest wymieniona w tytule wykonawczym,

• art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, gdyż "działania organów skarbowych nie budzą zaufania do organów podatkowych",

• art. 120 Ordynacji podatkowej poprzez nadużywanie prawa, nie respektowanie i niewykonywanie wyroków sądów,

• art. 56 § 1, § 3 i § 4 u.p.e.a. poprzez nierozpoznanie wniosku zawartego w piśmie z dnia 30.10.2006 r. oraz zażalenia z dnia 18.12.2006 r. w kwestii dotyczącej zawieszenia postępowania egzekucyjnego do czasu rozpoznania zarzutów,

• przepisów postępowania, tj. art. 27 § 1 pkt 6 u.p.e.a. poprzez niewskazanie w tytule wykonawczym podstawy prawnej prowadzenia egzekucji,

• art. 33 pkt 4 u.p.e.a. poprzez błędne wskazanie osoby zobowiązanej w tytule wykonawczym,

• art. 29 § 1 i § 2 u.p.e.a. poprzez niezbadanie dopuszczalności egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego nr SM 1/5427/06/06 z dnia 1 września 2006 r.

Ponadto skarżący podtrzymali dotychczas prezentowane zarzuty oraz argumentację.

Niezależnie od powyższego skarżący podnieśli również, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w B. nie rozpoznał ich wniosków o wstrzymanie egzekucji zawartych w piśmie z dnia 30 października 2006 r. oraz w zażaleniu na postanowienie RP 820/49/06 z dnia 18.12.2006 r.

W odpowiedzi na skargę Minister Finansów podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu i wniósł o jej oddalenie.

Kolejno pismem z dnia 2 kwietnia 2008 r. skarżący powtórzyli dotychczasowe zarzuty i argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje;

Skarga nie jest zasadna.

Stosownie do art. 1a pkt 2 u.p.e.a, przez czynność egzekucyjną rozumie się wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora może być zatem wnoszona na czynności o charakterze wykonawczym, środek ten nie przysługuje natomiast na czynności procesowe, polegające na wydawaniu aktów administracyjnych, w ramach których organ egzekucyjny rozstrzyga o uprawnieniach i obowiązkach uczestników postępowania egzekucyjnego (zob. Dariusz Jankowiak w: Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - Komentarz 2005, wyd. Unimex, Wrocław 2005 r., str. 390). Skarga składana w trybie art. 54 u.p.e.a. powinna dotyczyć zatem konkretnej czynności egzekucyjnej, w rozumieniu przepisów u.p.e.a. Zarówno w literaturze przedmiotu, jak i orzecznictwie sądowym podkreśla się również, iż przedmiotem skargi składanej w trybie art. 54 u.p.e.a. mogą być (oprócz przewlekłości postępowania) wyłącznie poszczególne czynności egzekucyjne i to tylko wtedy, gdy ustawa nie przewiduje innych środków zaskarżenia takich czynności (zob. wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2000 r., sygn. akt III SA 827/99 - LEX nr 43032, wyrok WSA z dnia 22 stycznia 2004 r., sygn. akt III SA 1503/03 - LEX nr 113578).

Tak więc, tylko w powyższych ramach prawnych ma miejsce wykonywana w trybie art. 54 u.p.e.a kontrola przez organy nadzoru czynności egzekucyjnych podejmowanych przez organy egzekucyjne.

Z kolei zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie przyjmuje się, że bezprzedmiotowość postępowania występuje, gdy brak jest podstaw prawnych do merytorycznego rozstrzygnięcia danej sprawy w ogóle bądź nie było podstaw do jej rozpoznania w drodze postępowania administracyjnego. Zatem bezprzedmiotowość postępowania oznacza brak któregoś z elementów stosunku materialnoprawnego, skutkującego tym, iż nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty. Bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego przejawia się brakiem przedmiotu postępowania. Tym przedmiotem jest zaś konkretna sprawa, w której organ administracji państwowej jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu.

Mając na uwadze powyższą definicję bezprzedmiotowości postępowania w niniejszej sprawie należało zbadać czy rzeczywiście ten przedmiot nie istniał. Jak wynika z akt sprawy, organ egzekucyjny nie dokonał zajęcia rachunku bankowego, ponieważ zawiadomienie zostało wysłane na adres banku, pod którym bank ten się nie znajdował. Zawiadomienie to wróciło z powrotem do organu. Strona zaskarżyła tę czynność egzekucyjną polegającą na zajęciu rachunku bankowego, domagając się zwolnienia spod egzekucji. Uzasadniając swoje zastrzeżenia pod adresem organu egzekucyjnego, skarżąca wskazała na nieistnienie zobowiązania.

W ocenie Sądu przedmiotem skargi mogła być czynność egzekucyjna o charakterze wykonawczym polegająca na zajęciu rachunku bankowego. Skoro nie została ona dokonana to słusznie organ stwierdził, że postępowanie jest bezprzedmiotowe w niniejszej sprawie, bowiem nie można wnieść skargi na czynność egzekucyjną, której nie było.

Odnośnie zarzutu dotyczącego nie doręczania pism pełnomocnikowi, Sąd w pełni zgadza się z argumentacją organów podatkowych, iż przedłożone do akt sprawy pełnomocnictwo radcy prawnemu R. M. nie obejmuje prawa do reprezentowania mocodawcy w postępowaniu egzekucyjnym. Zatem słusznie organ podatkowy doręczał pisma stronie skarżącej.

W sprawie zarzutu dotyczącego braku rozpoznania wniosku o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego Sąd zauważa, iż skarżący mają prawo wniesienia skargi na bezczynność organu po uprzednim wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli wniosek ten nie został rozpoznany. W tym postępowaniu Sąd ograniczony był przedmiotem zaskarżenia, którym było postanowienie stwierdzające o bezprzedmiotowości postępowania.

Odnośnie pozostałych zarzutów skargi, to prawidłowo organ stwierdza, że mogą one być przedmiotem wniesienia zarzutów w trybie art. 33 u.p.e.a. i tak zostały potraktowane przez organ. Zatem w trybie skargi na czynności egzekucyjne, których w rozpoznawanej sprawie nie było, nie można rozpoznawać zarzutów wniesionych w trybie art. 33 u.p.e.a.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że zaskarżone postanowienia stwierdzające o bezprzedmiotowości postępowania nie naruszały obowiązujących przepisów.

Wobec powyższego, Sąd, na podstawie art. 151 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz.U. nr 153 poz. 1270 z póź. zm.) orzekł jak w sentencji.