Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Sędzia WSA Renata Siudyka, Protokolant specjalista Ewa Pasiek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 maja 2019 r. sprawy ze skargi R.L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uprawnień do kierowania pojazdami oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...]Starosta [...] działając na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tj. Dz. U z 2017 r., poz. 978, dalej jako ustawa o kierujących pojazdami) skierował na badania lekarskie R.L. posiadającego uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi w zakresie prawa jazdy kategorii AB nr [...] wydane w dniu [...]r. przez Starostę [...]o na druku [...].

W uzasadnieniu podano, że w dniu [...] r. do organu wpłynął wniosek Prokuratury Okręgowej w C. z dnia [...]r., sygn. akt [...], o wszczęcie postępowania administracyjnego w celu ustalenia czy zachodzą przesłanki do skierowania R.L. na badanie lekarskie na podstawie art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Wskazano, że przedmiotowy wniosek pozostaje w związku z postępowaniem prowadzonym przez Sąd Okręgowy w C., w toku którego wydano opinię biegłych z zakresu [...] na okoliczność stanu zdrowia [...] R.L..

W świetle wniosków tej opinii nasuwają się zastrzeżenia co do aktualnej kondycji [...] R. L., a zatem celowe jest ustalenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

W odwołaniu od tej decyzji R. L. (dalej jako skarżący) wniósł o "zawieszenie decyzji do czasu uprawomocnienia się postanowienia, przeprowadzenia eksperymentu procesowego i zakończenia śledztwa".

W wyniku rozpatrzenia wniesionego odwołania zaskarżoną decyzją z dnia [...] r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. (dalej też jako SKO) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Starosty.

Uzasadniając wydaną decyzję organ drugiej instancji w pierwszym rzędzie odwołał się do treści przepisu art. 99 ust. 1 pkt 2b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na badania lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu jego zdrowia. Jak wskazał organ, powyższy przepis uzupełniony jest regulacją art. 99 ust. 2 pkt 1a powołanej ustawy, zgodnie z którym decyzję tę starosta wydaje z urzędu na podstawie informacji i ustaleń stanu faktycznego uzyskanych w ramach wykonywania zadań własnych. SKO podkreśliło, że przy  orzekaniu o skierowaniu na badania organ powinien przede wszystkim ocenić, czy informacja o zastrzeżeniach w stanie zdrowia kierującego pojazdem, jest wiarygodna oraz to, czy zastrzeżenia dotyczą okoliczności, które mogą powodować niezdolność do prowadzenia pojazdów. Organ wyjaśnił, że powodem wszczęcia postępowania była zawarta we wniosku prokuratora Prokuratury Rejonowej w C. informacja, w której wskazano, że Sąd Okręgowy w C. orzekł częściowe ubezwłasnowolnienie R. L., a zgodnie z opracowaną w tej sprawie opinią [...] z dnia [...] r., że cierpi on na [...]. W opinii tej wskazano ponadto, że skarżący był kilkukrotnie hospitalizowany [...], nie ma on poczucia choroby, nie przyjmuje leków od [...], [...] interpretuje zachowania osób z otoczenia, wyraźnie zaznaczone są u niego deficyty planowania, przewidywania, a także brak jest u niego krytycznego wglądu w przebieg choroby i we własne postępowanie. Następnie, organ powołał się na orzecznictwo, w świetle którego organ w toku przedmiotowego postępowania winien ustalić okoliczności uprawdopodabniające istnienie stanów chorobowych, wpływających na zdolność psychofizyczną do kierowania pojazdami. W takim stanie rzeczy Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznając, że decyzja Starosty oparta jest na dostatecznie zgromadzonym materiale dowodowym, a okoliczności faktyczne z niego wynikające wypełniały dyspozycję art. 99 ust. 1 pkt 2b ustawy o kierujących pojazdami, orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji organu pierwszej instancji.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się R. L. wnosząc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, w której zarzucił, że decyzja SKO została wydana z naruszeniem:

I. przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

1) art. 7 i art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. polegające na niewyczerpującym zebraniu i rozpatrzeniu całego materiału dowodowego i niepodjęciu wszelkich kroków do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, w tym niewyjaśnienie wszystkich okoliczności związanych z wnioskiem o częściowe ubezwłasnowolnienie skarżącego poprzez błędną diagnozę [...] i niewzięcie pod uwagę, że ci sami lekarze, którzy wydali tę opinię doprowadzili do śmierć żony skarżącego, przez co ich diagnozy nie są obiektywne, co potwierdza opinia wydana przez innego [...] ze Stowarzyszenia na rzecz osób pokrzywdzonych przestępstwem;

2) art. 7, art. 76 § 1, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. wyrażające się w odmówieniu mocy dowodowej i wiarygodności dokumentowi - opinii lekarskiej przygotowanej przez innego [...];

3) art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 K.p.a. polegające na niepodjęciu wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia sprawy oraz sporządzenie uzasadnienia niezgodnie z wymogami wynikającymi z art. 107 § 3 K.p.a.;

4) art. 8 i 107 § 3 K.p.a. poprzez nienależyte uzasadnienie zaskarżonej decyzji oraz niewyjaśnienie okoliczności nieprzeprowadzenia wnioskowanego eksperymentu procesowego w zakresie wyjaśnienia okoliczności zdarzenia będącego podstawą informacji o możliwych problemach zdrowotnych skarżącego;

5) art. 10 § 1 w zw. z art. 94 § 2 K.p.a. poprzez niezawieszenie sprawy z powodów wskazanych przez stronę oraz uniemożliwienie stronie czynnego uczestnictwa w każdym stadium postępowania;

6) art. 9 i 11 K.p.a. poprzez niedostateczne wyjaśnienie podstaw i przesłanek utrzymania w mocy decyzji o skierowaniu skarżącego na badania lekarskie;

II. przepisów prawa materialnego, tj. naruszenie:

1) art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy o kierujących pojazdami poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i bezpodstawne stwierdzenie, że w przypadku skarżącego istnieją zastrzeżenia co do stanu zdrowia takiego rodzaju i o takim natężeniu, że uzasadniają one wszczęcie postępowania administracyjnego w przedmiocie skierowania na badania, podczas gdy postępowanie takie powinno stanowić wyjątek od zasady i być stosowane jedynie w wyjątkowych i mocno uzasadnionych przypadkach;

2) art. 75 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że zachodzą uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego uzasadniające przeprowadzenie badania lekarskiego w celu ustalenia istnienia przeciwwskazań do kierowania pojazdami, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, w sytuacji kiedy dolegliwości zdrowotne powołane w uzasadnieniu decyzji pozostają bez związku ze zdolnością do kierowania pojazdami.

Stawiając wyżej opisane zarzuty skarżący wniósł o uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o stwierdzenie nieważności decyzji organu II instancji w całości, a na wypadek uznania przez Sąd, że nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności, o jej uchylenie, względnie o stwierdzenie wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa. Ponadto, skarżący wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C., podtrzymując dotychczas wyrażone stanowisko w sprawie wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Skarżący negował zasadność przedmiotowej decyzji na dwu płaszczyznach.

Z jednej strony kwestionował poczynione przez organ odwoławczy ustalenia faktyczne zarzucając w tym względzie przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, z drugiej zaś podnosił błędne zastosowanie przez organ właściwych przepisów prawa materialnego. Wobec tego, że właściwa subsumpcja poprzedzona musi być prawidłowym ustaleniem okoliczności faktycznych, wskazane jest odniesienie się w pierwszym rzędzie do zarzutów naruszenia prawa procesowego.

W przedmiocie zarzutów natury procesowej stwierdzić należy, że żaden z nich nie okazał się zasadny, a zebrane w sprawie dowody dostatecznie ukształtowały podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia. Część z podniesionych zarzutów w sposób bezpośredni odnosi się do sfery oceny dowodów to też wymagały one łącznego omówienia.

Skarżący kwestionował oparcie się przez organy na wnioskach wynikających z opinii biegłych opracowanej w sprawie o ubezwłasnowolnienie przeciwstawiając im zarzut braku obiektywizmu. Sąd uznał jednak, że niedostarczenie ewidentnego dowodu na podnoszoną przez skarżącego okoliczność stronniczości biegłych musi skutkować - przynajmniej na tym etapie - przyjęciem wersji bardziej prawdopodobnej, a zatem tej, która wskazuje na występujące problemy zdrowotne na tle [...] po stronie skarżącego. W przekonaniu Sądu przedłożone przez skarżącego pozaprocesowe zaświadczenie lekarskie lekarza [...] ze Stowarzyszenia "A", zdaniem Sądu, nie daje wystarczających podstaw do podważenia wniosków powyższej opinii [...] opracowanej w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie. Tylko zaś przyjmując oczywistą niesłuszność tych wniosków, na których oparł się sąd orzekający w sprawie ubezwłasnowolnienia, a następnie prokurator występujący z pismem inicjującym postępowanie, należałoby podzielić twierdzenia skarżącego co do wydania zaskarżonej decyzji przedwcześnie.

Podobnie należało ustosunkować się do zarzutu nieprzeprowadzenia eksperymentu procesowego, z uwagi na jego całkowitą bezprzedmiotowość dla niniejszej sprawy, a to dlatego, że podnoszone przez skarżącego okoliczności zdarzenia drogowego nie stanowiły podstawy faktycznej zaskarżonej decyzji.

Zarzut dotyczący niezawieszenia postępowania przez organy do czasu: uprawomocnienia się (jak należy wnioskować) postanowienia w przedmiocie ubezwłasnowolnienia skarżącego, zakończenia śledztwa w sprawie narażenia skarżącego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 k.k.), czy też przeprowadzenia eksperymentu procesowego, również nie mógł odnieść zamierzonego przez niego skutku. Kwestia postępowania o ubezwłasnowolnienie została wyjaśniona przez samego .skarżącego w toku rozprawy w niniejszej sprawie, gdzie podał, że postanowienie o jego częściowym ubezwłasnowolnieniu, wydane przez Sąd Okręgowy w C. na skutek oddalenia apelacji uzyskało przymiot prawomocności, tym samym nie toczy się postępowanie, ze względu na które należałoby zawiesić niniejszą sprawę. Wszczęte przez prokuraturę śledztwo na skutek zawiadomienia skarżącego, podobnie jak przeprowadzenie eksperymentu pozostaje bez związku z niniejszą sprawą, to też za niecelowe należało uznać również zawieszenie postępowania z tych powodów.

Sąd nie dopatrzył się również naruszenia tych przepisów prawa procesowego, które odnoszą się do konstrukcji uzasadnienia zaskarżonej decyzji stwierdzając w tym przedmiocie, że SKO wyjaśniło w sposób wystarczający podstawę faktyczną i prawną tego orzeczenia.

Nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut uniemożliwienia skarżącemu czynnego udziału w sprawie. Skarżący nie przytoczył na tę okoliczność żadnych dowodów poprzestając jedynie na polemicznych uwagach, zaś Sąd kontrolując postępowanie stwierdził, że skarżący składał liczne wnioski obejmujące dopuszczenie dowodów z dokumentów, które zostały włączone w poczet materiału dowodowego sprawy.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa materialnego, a to właściwych przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, należy zważyć, że Sąd - w świetle prawidłowo ustalonego stanu faktycznego - nie dopatrzył się podnoszonych w skardze uchybień w zakresie zastosowania i wykładni przepisów art. 75 ust. 1 pkt 5 i art. 99 ust. 2 pkt 1 lit b.

W tym względzie należy mieć na uwadze powody, dla których ustawodawca uregulował postępowanie administracyjne przewidziane art. 99 ust. 1 pkt 2 lit b powołanej ustawy. Celem wskazanego postępowania jest realizacja zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez weryfikację zdolności psychofizycznych jego uczestników w wyniku powzięcia przez organ informacji nasuwających uzasadnione wątpliwości w tym zakresie. Na podstawie ostatecznej decyzji o skierowaniu na badania zespół opiniujący wydaje co do zasady wiążącą opinię w przedmiocie stanu zdrowia badanego i to ona jest podstawą ewentualnego pozbawienia prawa do kierowania pojazdami. Powyższe oznacza, że na wcześniejszym etapie postępowania, tj. przed zaopiniowaniem przez uprawnionych lekarzy na okoliczność stanu zdrowia kierującego, nie można poczynić kategorycznych ustaleń w tym zakresie, bowiem dopiero z zakończeniem tego postępowania ustawodawca wiąże kompetencję do orzekania o wadach zdrowotnych kierowcy rzutujących na jego zdolność psychomotoryczną podczas kierowania pojazdem. Wymaganie od organu, aby z całą pewnością ustalił, że badany jest dotknięty spostrzeżonymi zastrzeżeniami co do stanu zdrowia jest zatem logicznie niespójne i prowadzi do stworzenia swoistego "przedsądu". Konkludując, kategorycznej oceny w rzeczonym zakresie nie sposób żądać przed wydaniem decyzji o skierowaniu kierowcy na badania lekarskie.

Mając na względzie powyższe uwagi należy przyjąć, że do wydania pozytywnej decyzji w przedmiocie skierowania na badania lekarskie organ musi dysponować faktami, które w dostatecznym, racjonalnie przekonującym stopniu uzasadniają konieczność sprawdzenia stanu zdrowotnego kierowcy. W niniejszej sprawie w przekonaniu składu orzekającego takimi okolicznościami są zarówno wnioski opinii, na które powołał się prokurator Prokuratury Rejonowej w C. w piśmie inicjującym postępowanie przed Starostą [...], jak i treść postanowienia Sądu Okręgowego w C. o ubezwłasnowolnieniu częściowym R. L. z uwagi na stan jego zdrowia [...], które to orzeczenie stało się prawomocne przed zakończeniem niniejszego postępowania na skutek oddalenia apelacji wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K.. Z treści wskazywanej przez prokuratora oraz powołanej przez organy orzekające opinii lekarskiej ([...]), wydanej w toku postępowania sądowego o ubezwłasnowolnienie wynika, że u skarżącego stwierdzono [...], co przekłada się m.in. na interpretacje urojeniowe zachowań osób z otoczenia, deficyty planowania oraz przewidywania, a także brak krytycznego wglądu w przebieg choroby i we własne postępowanie. Skarżący takiej treści tej opinii nie negował, negował jedynie jej trafność, zaprzeczając aby był chory [...].

Tymczasem, jak wynika z uzasadnienia powoływanego przez niego wyroku Sądu Rejonowego w M., zapadłego w sprawie o pozbawienie tytułu wykonawczego, sygn. akt [...] (karta 66 akt sąd.), sam powoływał się w tamtym postępowaniu na stwierdzoną u niego [...], towarzyszącą mu przy zawarciu kontraktu stanowiącego podstawę wydanego przeciwko niemu wyroku zasądzającego.

Powyższe prowadzi do stwierdzenia, że również w ocenie Sądu skarżący powinien zostać poddany badaniu w celu kategorycznej weryfikacji jego stanu zdrowia oraz jego możliwości psychofizycznych wymaganych dla kierowania pojazdami.

Skoro jak wynika z powyższej opinii [...], nie jest on w pełni zdolny do samodzielnego funkcjonowania i kierowania swoim postępowaniem, to niewątpliwie daje to również podstawę do przyjęcia, że istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu jego zdrowia w rozumieniu art. 99 ust. 1 pkt 2b ustawy o kierujących pojazdami, dające podstawę do wydania objętego tym przepisem orzeczenia. Stan zdrowia [...] kierowcy niewątpliwie może bowiem wpływać na mające istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu, jego zdolności psychofizyczne do kierowania pojazdami.

W powyższych względów skarga jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.).

mr